E.
XSath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
"""feuilleton.
No. 55.
Zaterdag 10 Juli 1909.
Jaargang
REIZEN
Aïda.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Buitenland.
Dit nummer bestaat uit 6 bladz
ONS
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 oent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIÊN
Van 1—5 regels80 cent.
Elke regel meer6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 130 woorden, bjj rooruitbet. 25
Nog altijd wachten we tevergeefs op
die heerlijke, koesterende zomerwarmte.
Wat zijn er al geen klachten geslaakt,
geen wenschen onvervuld gebleven.
Eerst weken achtereen die abnormale
voorjaarskou, nu de eene regenbui na
deandere't Is me tot dusver 't
zomertje welAls we maar geen repe
titie krijgen van '07, dat ongeluksjaar
voor hotel- en pensionhouders. Maar
„'t kan verkeeren", zegt Brederoo. Als
't dan maar niet te lang duurt. Want,
behalve dat ik graag ieder voorspoed in
zaken gun, zou het ook recht te bejam
meren zijn, ais zoovele voorbereide uit
stapjes achterwege moesten gelaten
worden, oi' vergald werden door ongun
stig weer. Of stemt 't niet tot deernis,
als je daar vreemdelingen door onze
straten ziet slenteren, op wier gelaat
't verlangen naar eigen haard zoo zicht
baar te lezen is, menschen, die met
regen uit zijn en dus uitgeregend thuis
komen. Dat er in de komende vacan
tieweken, ook door komkommertijd
aangeduid, weer heel wat plannetjes
ontworpen worden, dat staat vast. En
waarom ook niet?
Ja, als we eerst toestemming moesten
vragen van grootvader of grootmoeder
zou er wel niet veel van komen. Maar
die goede menschen leefden in den tijd
van en reisden met de trekschuit.
Bij ons gaat 't allemaal veel vlugger,
veel gejaagder, onze zenuwen worden
op zwaarder proef gesteld. Als men dag
aan dag moet zwoegen voor z'n brood
of voortdurend ingespannen in boeken
moet zitten turen, dan is zoo'n uitstapje
een ware verkwikking voor den geest,
ongerekend het niet gering te schatten
feit, dat onze kennis uitgebreid, onze
ervaring verrijkt wordt.
Nu ben ik niet ongerust, dat men
van de meer en meer zich uitbreidende
l eisgelegenheden geen voldoend gebruik
zal maken. Als ik dat ooit zou geweest
zijn, zou een bezoek aan spoor, tram
oi boot bij aankomst of vertrek mij
onmiddellijk hebben genezen. Neen, toch
nietdie ongerustheid zou plaats maken
voor een andere, welke zijn oorsprong
zou vinden in 't tegengestelde. Ik heb
me meermalen verbaasd over die drom
men van menschen van eiken leeftijd,
rang en stand, die elkander verdrongen
om een plaatsje te bemachtigen. De
sociale kwestie was hier ver te zoeken.
Of zou misschien juist hier een der
oorzaken aan 't licht treden? Ik ben
geneigd 't te gelooven. Die reislust
(reiswoede, zei 'k haast) vertoont zich
als een besmettelijke ziekte. De een
reist om den ander, men durft 't niet
te laten, men moet ergens heen geweest
zijn, niet naar Bergen of Egmond
4)
Op het oogenblik dat Aida dit geschrift
ten einde toe gelezen en het met een
kreet van liefde en angst tegen hare lippen
had gedrukt, deed een vreeselijke schok
haar opspringen. Het -scheen haar toe dat
de grond onder hare voeten wegzonk en
door een werktuigelijk gevoel van zelfbe
houd gedreven, sprong zij eenige schreden
achterwaarts. Op hetzelfde oogenblik drong
een ontzettend geraas de put binnen, en
een ontzaggelijke groote steen, gevolgd van
het windas en brokken van den rand van
den put, stortten met een oorverdoovend
geraas neder op de plaats waar Aida een
oogenblik te voren had gestaan.
De waarheid openbaarde zich toen in
al hare ijsselijkheid aan den verschrokken
geest van Aida. Zij bedacht zich een
oogenblik en bracht eenige woorden, die
haar vader den vorigen avond ontvallen
7e". overeenstemming met den brief
ien zij zoo even had gelezen. Zij her
innerde zich hem dikwijls te hebben hooren
natuurlijk, ook niet naar Amsterdam
Kun je begrijpenNeen, naar de mooie
plekjes van ons landHet Gooi, de
Veluwe, Arnhem, Zuid Limburg, en
meen je wat meer te zijn dan Jan en
alleman, dan is een tochtje langs den
Rijn al 't minste wat 'je durft noemen,
als men vraagt, welke streken je be
zocht hebt.
Of je uit geweest bent, wordt niet
gevraagd. Hier leggen we den vinger
op de wond. Reizen is een mode ge
worden, waaraan velen meenen zich
niet te kunnen onttrekken, die niet
durven antwoorden „Nergens, ik ben
lekker thuis gebleven, ik heb er m'n
gemak eens van genomen", of „'t zat
'r van 't jaar niet an". Of de financiën
't minder veroorloven, of de spaarcentjes
er mee heengaan, doet niets ter zake.
Erger is 't als de goede toon meebrengt,
dat men nog lang uitblijven moet ook.
't Is gewoonweg belachelijk, als je
ziet, dat menschen, die in hun woon
plaats over een mooi, geriefelijk huis
beschikken, zich naar een badplaats of
waar dan ook begeven en daar in een
stulp kruipen. In verdriet wordt het
geld verteerd. Maar men is dan ook
voor langen tijd in een badplaats ge
weest
„Maar", vraagt men mij, „waar heb
je mee noodig; laat ieder z'n geld op
maken zoo hij dat verkiest".
Accoord 1 Zijn geld Maar we weten
wel, dat 't niet altijd op zoo'n beschei
den voet gaat en dan komt wel eéns
het denkbeeld bij ons op, of anderen
die uitstapjes soms niet mee moeten
bekostigen.
Ik heb wel eens gehoord, dat de
meeste bankroetjes geslagen worden na
afloop van 't reisseizoen. Of 't waar is,
weet 'k niet, maar 't gebeurt toch dik
wijls, dat we verstomd staan hoeveel
sommige menschen van hun geld kun
nen doen, totdat het raadsel plotseling
wordt opgelost en 't ons zoo klaar is
als de zon bij helderen hemelde bom
is eindelijk gebarsten.
En daarom zeg ik„Reizen is goed,
reizen is nuttig, maarverteer je
eigen geld". J. G.
Dr. Colenbrander, redacteur van De
Gidsheeft in dat tijdschrift een zeer
belangrijk artikel gepubliceerd, dat ge
tuigt van een kijk op den politieken
toestand in ons vaderland, geheel ver
schillend van de meeste zijner mede
standers.
Dat de machtsontplooiing der Recht
sche coalitie een in de staatkundige
ontwikkeling van ons volk noodzakelijk
en daarom verblijdend feit is, klinkt al
heel ongewoon in den mond van een
liberaal man.
„Het is een nationaal belang," zegt
Dr. Colenbrander, „het eerste en grootste
van al onze Dationale belangen, dat onze
verhalen hoe de dappere koningen der zee
aan hunne vijanden wisten te ontkomen,
wanneer alle hoop voor hen verloren was.
„Het is dus waar'. Alles is voor mij
verlorenkreet zij geheel ter neder ge
slagen„Allah heeft hem zijn paradijs
geopend, want hij was deugzaam en is
den heldendood gestorven!"
Nu onderzocht het jonge meisje met
vluchtigen blikken den inhoud van de mand,
en elk voorwerp dat zij vond, leverde haar
een bewijs van haars vaders-zorgvuldigheid,
terwijl warme tranen en doffe snikken
hare erkentenis en droefheid over den
dood van Haroun-Ben-Ismaël te kennen
gaven.
Eerst haalde zij de spijzen verbolgens
eenige kleedingstukken, waaronder een van
een landmeisje, daaruit te voorschijn, be
nevens een kistje, waarin de kostbaarste
schatten haars vaders verborgen waren en
eindelijk belangrijke papieren, zorgvuldig
in eene geheime brieventasch gestoken, een
dolk en eenige toortsen.
Met de grooste oplettendheid beschouw
de Aida elk voorwerp dat zij vond en
poogde in hare gedachten de wijze uit te
vorschen, waarop zij een en ander gebrui
ken zou om hare vrijheid terug te krijgen,
Dat zoo zwak en vreesachtig kind gevoelde
volkseenheid meer en meer van het
papier doordringe in de werkelijkheid.
Zij bestaat in zeker opzicht, de 80ste
April heeft er ons te gezegender uur
met kracht aan herinnerd. Maar zij zal
nimmer in voldoende mate bestaan,
zoolang de kerkelijke kringen eenige de
minste reden hebben zich te beschouwen
als burgers van de tweede klasse, of
zelfs maar zoolang de nawerking van
dat gevoel, dat eenmaal op volkomen
verklaarbare wijze bij hen ontstaan is,
in hunne houding merkbaar blijft.
Het is een zegenrijk feit, dat zij, in
en door den schoolstrijd, onder leiding
van Kuyper en Schaepman, de wereld
der staatkundige actie zijn binnengeleid,
die hun nu, hopen wij voor eenigen
duur, een school is geworden van staat
kundige verantwoordelijkheid. Wat
hunne beginselen in de moderne maat
schappij vermogen, zal nooit worden
uitgemaakt door hunne lofzangen of
onze invectieven. „The proof of the
pudding is in the eating."
De erkenning van dat zegenrijk feit
is een erkenning van groot belang. Wat
heeft men van de overzijde steeds met
kracht en klem gewaarschuwd tegen
een rechtsche overheersching. Hoe ver
derfelijk en uit den booze werden niet
onze eischen ten opzichte van het
onderwijs voorgesteld. Hoe akelig zou
niet de toekomst zijn bij een overwin
ning van rechts.
En nu komt een getuige van links
verklaren, dat dat alles een zegenrijk
verschijnsel is, waarover men zich mag
verheugen. Dr. C. vervolgt:
„Gelijk wij ontkennen dat christe
lijke zin het uitsluitend eigendom zou
zijn van deputaten en kapelaans, weten
wij ook zeer Wel, dat ware vrijzinnig
heid volstrekt niet gepacht is door onze
kiesbazen. Groot zijn de gedachten, en
klein de menschen die haar dienen. Wij
hebben genoeg vertrouwen in het ge-
heele Nederlandsche volk, om eene
numerieke meerderheid daaruit, die,
naar men gezien heeft, waarlijk niet
van één dag is, zonder ergernis aan
het bewind te zien.
Indien het gevolg is, dat politieke
ervaring, politieke bekwaamheid, het
gevoel van politieke verantwoorbelijk-
heid meer gelijkmatig over de Neder
landers worden verdeeldindien ook
de kerkelijken de ondervinding opdoen,
die ons niet bespaard is gebleven, hoe
bot een werktuig de wet is in een
geestelijken strijd, zullen voor onze toe
komst, voor de regelmatige functionee
ring onzer in wezen reeds zeer demo
cratische staatsinrichting, allergewich
tigste resultaten zijn bereikt, die door
een onafgebroken liberaal bewind (gesteld
de oude liberale partij bestond nog onge
deerd) nimmer zouden zijn verkregen."
Uit die woorden spreekt een waar
deering van den tegenstander, die wel
dadig aandoet. En zij veroordeelen ten
eenenmale en afdoende de sombere
plotseling hare waarde en kracht tegenover
het gevaar, dat haar bedreigde en aanstonds
ontwikkelde zich in hare ziel de werkzame
geestkracht aan haren stam eigen, maar
die in gewone omstandigheden verborgen
blijft onder den schijn eener zinnelijke vad-
zigheid.
Met een zekeren snellen blik berekende
zij hare middelen en de kansen om wel
te slagen en het bleek haar uit den voor
raad van levensmiddelen en fakkels, dat
zij hare vrijheid nog minstens acht dagen
lang kon afwachten.
„Nu," zeide zij tot zich zelve, „in acht
dagen tijd verloopen er zeer vele uren, en
ik behoef slechts ééne enkele minuut om
het belangrijk geheim te ontdekken dat mij
kan redden."
Met de toorts in de hand onderzocht zij
nu met een aandachtigen blik elke onef
fenheid van den grond. Toen zij de plaats
genaderd was, waar de ten gevolge der
uitbarsting neergevallen steenklomp heen-
gerold was, werd zij op haar gelaat een
frissche en zuivere luchtstroom gewaar.
Ontroerd en met wankelende schreden
trad zij nog nader, hield hare toorts nabij
de plaats van waar die tocht scheen te
komen, maar het licht ging er plotseling
door uit, en door «ene enge scheur drong
profetieën, die tijdens en na deverkie
zingen ten gehoore werden gebracht over
de heerschappij der clericale partijen.
FRANKRIJK.
Mgr. Gieure opnieuw veroordeeld.
Na al eens vervolgd en veroordeeld te
zijn, omdat hij zijn diocesanen op de geva
ren van het zoogenaamd neutrale ieeken-
onderwijs gewezen had, is mgr, Gieure,
bisschop van Bayonne, opnieuw voor de
correctioneele rechtbank gedagvaard wegens
„schending" van de wet van scheiding tus-
schen kerk en staat.
Tegelijk met hun bisschop werden ook
de weleerw. heer Mirande, kapelaan der
kathedraal en de zeereerw. heer Larro, pa
stoor der parochiekerk Sainte-Eugénie te
Biarritz, voor hetzelfde „vergrijp" vervolgd.
Mgr. Gieure is tot 50 francs boete, de
twee andere aangeklaagden elk tot 25
francs boete veroordeeld. De beklaagden wa
ren niet voor de rechtbank verschenen...
O land der vrijheid!
En der verdraagzaamheid 1
De Pa rij sc be <0 roli« geeft weer eens
een teekenend voorbeeld van hetgeen men
te verwachten heeft van de jongeheeren, die
op de terecht bernebte Staatsscholen in
Frankrijk opgevoed worden, ook in de ver
draagzaamheid I
Dezer dagen waren de leerlingen van de
openbare school te Allégre. Haut Loire on
der leiding van hun onderwijzers aan 't
wandelen. Toen ze door het stedeke Po»
lignac kwamen, zagen ze de kerk open
staan. Dadelijk moesten zij daarbinnen, niet
om te bidden natuurlijk, maar om ui
ting te geven aan hun breede ideeën van
vrijheid en verdraagzaamheid.
Een van de jongeheeren klom op den
predikstoel en begon \'an daar af aan zijn
medescholieren allerlei dwaasheden en grove
taal te verkondigen. Een der meesters ging
in den biechtstoel^ zitten, terwijl anderen
zich met de priesterlijke gewaden bekleed
den en onder gejoel allerlei profanaties be
dreven. Van de ergste dingen zegt de
„Croix" niet eens melding te willen maken,
Gelukkig voor hen waren de meeste in
woners van 't plaatsje op het veld aan
het werk, anders was het voor de vrij
denkende kwajongens <nog slecht afgeloopen.
ITALIË.
Een schandaal zonder weerga heeft in
de Italiaansche Kamer plaats gehad. In be
handeling was de kwestie aangaande de
knoeierijen bij de marine. De afgevaardigde
Colaganni voerde het woord en seide o. m.
Men heeft den gewezen minister Nasi ver
oordeeld,. omdat by zich waardelooze Voor
werpen had toegeS'gend thane ion men de
eenatoren, volksvertegenwoordigers en de
minister, die de echeppere zijn van de mari
tieme conventies, moeten vervolgen.
Toen wierp ae minister der poeteryen
zich op dien volksvertegenwoordiger en diende
hem eenige vnistslagen toe. Er ontstond toen
een algemeen gevecht.
een straal van de buitenlucht tof haar
door. In weerwil van de droefheid die
haar hart beknelde, ontsnapte een kreet
van blijdschap hare borst. Allah be
schermde haar, vermits de steen die in zijn
val haar had kunnen verpletteren, haar nu
een middel tot redding zou kunnen zijn
want door de kracht van het nederploffen,
was die steen met zulk een geweld tegen
den beweegbaren muur gevallen, dat deze
daardoor «enigszins geopend was geworden,
Evenwel was dit nog maar eene flauwe
hoop, die voor het jonge meisje een nieuwe
foltering was, wanneer haar het leven werd
voorgespiegeld naast een zoo verschrikke-
lijken dood. Aida poogde te vergeefs de
opening die nog te eng was om haar door
gang te verleenen, wijder te maken; zij
verspilde er echter vruchteloos hare krach
ten aan.
Te vergeefs wilde zij, met behulp van
haar dolk, bij wijze van een hefboom, den
steen op nieuw doen wentelen; maar de
dolk brak in hare hand en de rots bleef
onbeweeglijk. Zoo bracht zij den geheelen
dag door met honderd malen hare gevan
genis rond te: gaan om overal, schoon zon
der gevolg, het vreemde geheipi te ont
dekken
Afgemat van vermoeidheid en geheel
De minister, door xyn vrienden tegenga-
honden, had gescheurde kleederen. Het tnmult
nam ontiaggeiyke afmetingen aan. De tribu
nes werden ontruimd en de vergadering
opgeheven, terwyi er een opwinding heerechte,
die xich rond het Kamergebouw voortplantte.
Een ander sohandaai meldt de >Trlbnna<.
Een ambteiyk ondersoek sou aan het lloht
gebracht hebben dat er geknoeid is met het
geld dat voor de noodiydende bevolking van
Messina was Ingesameld. Eenige gemeente
ambtenaren te Oatania zonden de schuldi
gen zijn.
De berichten hebben te Catania groote
beroering verwekt. Een menigte betoogers
trok naar het stadhuis en wierp met steenen.
De soldaten hebben de ontevredenen verstrooid.
DUITSGHLAND.
De Duitsche Rijkskanseliers. Naar aan
leiding van het heengaan van von Btllow,
laten we hier volgen de korte geschieden!*
van de Dnlteche Byktkaneeliere, eedert 1871.
Otto, Eduard, Leopold, prlne von Biemarck,
sedert 1890 hertog von Lanenbnrg, was vanaf
1871 tot het jaar 1890 kanselier. Wegens
verschil van gevoelen met den jongen self
standigen keizer Wilhelm II, nam hy syn
ontslag.
Hy werd opgevolgd door George, Leo
Graaf von Oaprivi, die kanselier was van
1890 tot 1894. De Pruisische minister-presi
dent Enlenbnrg verdreef hem van syn poet.
Na hem volgde van 1894—1900 Olovls,
Karei, Victor, fürst von Hohelohe, Schillings-
först, prins von Regensbnrg en Corvey.
Hooge ouderdom deden hem van het Staats-
tooneel verdwijnen.
In 1900 benoemde de Keizer tot syn
opvolger Bernard, Hendrik, Martin, Karei,
prins von Billow, die dns de vierde kanselier
was. In ons vorig trammer hebben we de
reden van syn heengaan niteengeset.
Wilhelm I heeft het met een kanselier
afgeknnd, Wilhelm II sal thans de vytde
noodig hebben.
Tosschen de beide Wilhelms regeerds
Frederik III slechts 100 dagen.
Het vergelijk. De katholieke »Külnlscb#
Volkszeitung meldt, dat Dinsdag het ver
gelijk tusschen de ministers van financiën
van de Duitsche bondsstaten en de leiders
van de nieuwe meerderheid tot stand is
gekomen.
De financieele hervorming ziet er dien
volgens aldus uit. A. Belastingen op het be
zit: I. uit grondbezit, belasting op, den om
zet en waardevermeerdering van onroeren
de goederen 40 millioen; 2 uit kwitanties
betreffende chéque- en' Rijksbanksaldo's 20
millioen; 3. uit verhooging van het zegel
recht op mijnaandeelen. en effecten 22,5 mil
lioen; 4. uit zegelrechten van couponbladeH
27.5 millioen; 5. uit de verhooging van de
matriculaire bijdragen 25 millioen, te za-
men 135 millioen; B. Nieuwe indirecte be
lastingen te zamen 310 millioen; C. Behoud
van bestaande belastingen, waarvan deaf?
schaffing voorgesteld was: lo. de reisbe?
lasting 20 millioen, 2o. suikeraccijns 35 mil?
iioen, te zamen 55 millioen. Algemeen to
taal 5(JD millioen mk.
moedeloos zeeg zij eindelijk op het tapijt
neder, dat op den grond van hare tnand
lag uitgespreid, gebruikte eenige spijzen en
sliep weldra in.
Doch haar slaap was onrustig en afge
broken dpor angst en akelige droomen,
zoodat zij vroeg weder overeind rees en
hare vruchtelopze pogingen even als den
vorigen dag herhaalde.
Maar toen het weder avond werd begon
de jeugdige Moorin aan hare redding te
wanhopen. Onbeweeglijk en in diepe ge
dachten verzonken stond zij voor de enge
opening, waardoor de liefelijke geur van
bloemen en planten tot haar doordrong en
scheen met een verheven denkbeeld be
zield. Zij herdacht op dit oogenblik de
eerste indrukken van haren kindsdien
leeftijd; het scheen haar toe dat er zich
weder een welbekend gelaat over hare wieg
heen boog, en dat zij eene liefderijke, even
zoo bekende stem haar sinds lang vergeten
woorden hoorde toefluisteren.
(Wordt vervolg#.