R Kath. Nieuws- en ^dvertent£@lilad
voor Noord-Holland.
No. 61.
Zaterdag 31 Juli 1909.
3"e Jaargang
FEUILLETON;
Aï da.
Buitenland.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Dit nummer bestaat uit 6 bladz
Verplaatsing van ons Bureau,
Een nuttige
Tentoonstelling.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kvartaal.
Afzonderlijke nummers3 oent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUEEAUBreedstmt 45, tegenover de B. E. Eerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIËN
Van 15 regels 80 eent.
Elke regel meer6
Reclames per regel 15
Kleine advertenties van 180 woorden, bij vooruitbet. 25
Het Bureau van ONS BLAD is ver
plaatst van de Hoogstraat naar BEEED-
STBAAT 45, tegenover de B. E. Eerk.
Telefoon No. 433.
Alle tijdperken hebben hun eigenaar
digheden
We hebben tijden gehad, waarin bet
tooneel gold als de groote leerschool
van het leven en van het gedoe der
menschen.
Tijden hebben we gekend, dat de
levenswijsheid geput werd uit lezingen
en voordrachten in deftigen vorm en
hoogen stijl.
Jaren zijn er geweest, waarin het niet
fashionable werd geacht, wanneer men
zich niet vertoonde in zwart gekleede
jas en met hoogen hoed, op bij alle
mogelijke gelegenheden gehouden con
certen en bals-champêtres.
Thans leven we in den tijd van con
gressen en tentoonstellingen.
Wie leest er tegenwoordig een dag
blad zonder dagelijks te ervaren, dat
er nu hier dan daar een congres wordt
gehouden. Congressen over alles en nog
wat? Congressen over allerhande vraag
stukken, welke zich in het tegenwoor
dige snelle, bewegelijke en bewegende
maatschappelijke leven aan de orde
stellen.
Wie leest er niet dagelijks van ten
toonstellingen op allerlei gebied en van
velerlei strekking Tentoonstellingen
van nijverheid en kunst, van oudheid
kunde en moderne reclame, van handel
en verkeer, van luchtvaart en van...
huisindustrie.
Deze laatste twee schijnen een tegen
stelling te vormen.
Het eene is het nieuwste snufje dat
geboden kan worden, het andere her
innert aan ouden tijd.
Toch zijn ze beiden nieuwNiet
beider onderwerp. Wel beider strekking
En beide dingen om den voorrang in
het trekken van de algemeene aandacht.
Beide verdienen die aandacht ook.
De luchtvaart verdient die aandacht
omdat zij het getuigenis in zich draagt
van het nooit rustende onderzoek, van
de nooit rustende vooruitgang van het
menschelijk weten en kunnen.
De huisindustrie en hierin ligt een
groote tegenstelling omdat zij bewijst,
dat niet in alle dingen de vooruitgang
van weten en kunnen rusteloos toepas
sing vindt.
Terwijl de eene tentoonstelling u zegt
wat de menschen kunnen doen, leert
10)
Nog nimmer had de schepping den ridder
>oo heerlijk en indrukwekkend toegeschenen.
Hij staakte voor een oogenblik zijne pogingen
on rich eenige schreden van den toren ver
wijderende, gat hij den vrijen loop aan eene
sprakelooze en plechtige overweging. De
bouwvallen staken somber en trotich af bij
de donkerblauwe avondlucht, en in de zee,
die xich tot aan den geiichtseinder als een
helder vlak vertoonde, spiegelden zich de
duizenden starren, die aan het nitepansel
fonkelden. Aan den voet van het gebergte
'aK vreedzaam het dorp, waar, zooals hij
wist, met zooveel ongednld en nieuwsgierig-
heid werd gewacht; de lampen die hij nog
n de herberg zag branden, getuigden dit,
herinnerden den edelman ook tevens
doel van zijnen tocht. Hi) richtte dn»
et >i]ne blikken naar den toren, en op
oogenblik verbeeldde hg zich te zien,
plaat 'holachtig licht in het kasteel van
8 veranderde en zich aan een ander
ns 0' vertoondeook scheen het hem toe,
de andere u wat ze moeten doen. De
eene, hoever men 't gebracht heeft, de
andere, hoever men 't brengen moet.
Op die van huisindustrie wenschen
we de aandacht te vestigen.
Wat is huisindustrie?
Het woord drukt het juist uit.
Het is een industrie, welke thuis
wordt beoefend.
Het is geen huisvlijt. Die wordt be
oefend tot versiering van het huis, voor
pleizier of voor tijdverdrijf.
Huisindustrie is een bedrijf, dat in
huis wordt uitgeoefend om er wat mee
te verdienen, Een huismoeder, die een
tafellooper haakt voor eigen gebruik,
doet aan huisvlijt. Een schoenmaker
die voor een patroon werkt is huis
industrieel.
De huisindustrie is in de tweede plaats
een industrie die in het midden van den
huiselijken kring beoefend wordt.
Dit zijn de hoofdeigenschappen der huis
industrie. Zij wordt vergezeld van ver
schillende eigenaardigheden. Zoo werkt
de huisindustrieel meestal voor een
patroon die hem de grondstoffen ver
schaft. Zelden levert hij direct aan den
verbruiker. De risico van zijn werk
draagt hij in beide gevallen zelf. Het
loon is natuurlijk stukloon. Wij zeggen
natuurlijk, omdat een ander dan stuk
loon bij huisindustrie niet is in te voeren.
Een andere eigenaardigheid is, dat in
den regel de huisgenooten, vrouw en
kinderen, groot en klein, gezond en niet
gezond, meewerken.
Hier is zij de hoofdbron van het be
staan, daar is zij slechts hulpbron.
Sommige zijn algemeen, andere slechts
plaatselijk. Eenige lijden een kwijnend
bestaan en zijn het verdwijnen nabij,
andere zullen er steeds blijven.
Door de ontwikkeling van de industrie
in de laatste eeuw is de huisindustrie
zeer verdrongen en is zij een klein deel
van het geheel geworden.
Zij bestaat nog het meest op 't gebied
van de weverij, schoenmakerij, kleer
makerij, klompenmakerij, tabaksbewer
king, vlechterij en vooral het naaisters
vak.
De huisindustrie is meer dan eenige
andere de wondeplek onzer maatschappij,
een vereeniging van sociale wanverhou
dingen en misstanden. Men vindt er de
laagste loonen, de langste werkdagen,
vrouwen- en kinderexploitatie in allerlei
vorm, ook de treurigste woningtoestan
den. Dikwijls gaat gedwongen winkel
nering er mee gepaard.
De ^Vereeniging voor de Nederl. ten
toonstelling van huisindustrie" heeft
zulk een expositie georganiseerd, om
die misstanden eens terdege aan den
dag te brengen.
Tal van neutrale en R. K. sociale
vereenigingen sloten zich bij haar aan.
Tegelijk heeft de vereeniging een
onderzoek ingesteld naar de huisindus
trie hier te lande. De rapporten van dit
onderzoek, door deskundigen uitgevoerd,
dat hg in de kamer achter het nedergelaten
gordgn een schim zich zag bewegen.
Was het wezenigkheidWas het ver
beelding? Hg wilde er zich volstrekt van
vergewireen, en even vlug als zijne gedachten,
spoedt hg zich voorwaartsde kleine poort
dreunt onder zijne slagen en bezwijkt weldra.
Reeds meent de ridder dat hy zegepraalt.
Omgeven van eene dikke duisternis doet hg
eenige schreden voorwaarts, maar stuit ter
stond weder op eenen nienwen hinderpaal,
nameigk op eene massief gzeren deur, die
voor ieder ander een onoverkomelyk beletsel
zon zgn geweest. Maar de dappere ridder
overwint ook dezen tegenstand met moed
en scheen boven menscheigke krachten ver
heven te zgn. Hg bezigt zgn stevig zwaard
als een hefboom, en oefent daarmede zulk een
geweld, dat de hengsels verwrongen worden
en uit de rotsateenen springen, waarin xg
geklonken warenzoodat de gzeren deur met
een ontzettend geraas op den grond valt.
Niets verhindert nu de verdere intocht.
De ridder is een oogenblik besluiteloos en
voelt in dit beslissend tijdstip eene koude
rilling over zgn lichaam gaan. Niet dat de
vrees toegang heeft tot zgn gemoed, maar
omdat hg niet weet of hg wel met menschen
te doen zal hebben. Hy maakt godvruchtig
het teeken dee kruizes en dit steikt zgn
zullen na afloop der tentoonstelling
verschijnen.
In het begin van September wordt
tevens een congres gehouden te Amster
dam waar de huisindustrie met de
daaraan klevende wantoestanden zullen
worden besproken.
Yan dat congres is de tentoonstelling
eene inleiding.
En eene voortreffelijke inleiding.
Duidelijk is hier de ellende van de
huisindustrie ten toongesteld. Eerstens
op een open terrein, waar de krotten
zijn opgesteld, waarin de beoefenaars
dier industrie leven, d. w. z. werken,
eten, slapen, in één woord, alles doen
in één vertrek. Vervolgens in een zaal,
waar de voortbrengselen van de huis
industrie zijn uitgestald. Kaarten, aan
deze producten bevestigd, zeggen den
bezoeker onder welke omstaudigheden
zij worden vervaardigd en hoe laag het
loon is dat er voor betaald wordt. Vanaf
I1/» cent per uur.
De tentoonstelling wordt druk bezocht.
En geen wonder. Een stuk realisme als
hier te zien is, moet de algemeene aan
dacht trekken en wie in deze dagen
Amsterdam bezoekt, vergeet niet een
kijkje te nemen. Het geheel maakt een
blij venden indruk.
Het congres wordt dan ook met be
langstelling tegemoet gezien en het is
te hopen, dat het een begin zal vormen
van een grondige hervorming op het
gebied der huisindustrie.
Wat op het congres behandeld en
besproken zal worden, zeggen ons de
breede opschriften in de zaal der ten
toonstelling opgehangen.
.Strijd mee! Huisindustrie is geen
„huisvlijt! Het is de bedoeling dezer
„tentoonstelling toestanden in de huis
industrie bekend te maken, en daardoor
„de Regeering, het Nederlandsche volk
„en zijn vertegenwoordigers de noodza
kelijkheid te doen zien van een wet
„tot bescherming der huisarbeiders
„Noodig is sociale wetgevingNoodig
„zijn goede fabriekenNoodig is be
merkte arbeidsduur Noodig is kinder
beschermingNoodig is vakorganisa
tie! Noodig is vakonderwijs! Noodig
„is ouderdomswetHuisindustrie is
„verwaarloozing
FRANKRIJK.
Het nieuwe ministerie ia voor de Kamer
opgetreden en niet zonder auccea. Met de
hem eigene kalmte is Briand als minister
president ten tooneele verschenen en heeft
hg het program der nieuwe regeering uit
eengezet. Gezegd heeft hg daarbij niets. Wel
heeft hg gesproken over het verledeD, het
heden en de toekomstwel heeft hij door
oratorische handigheid de Kamer onder den
indrnk gebracht van zijn woord wel sprak
hg van vooruitgang, van orde en van her
vormingen, van voortzetting der vredelievende
christenhart tot een schild tegen alle gevaren,
geigk zgn oorlogsmoed hem vrijwaart van
elke beduchtheid voor menschelijke wezens.
Met vasten tred begeeft hg zich op den
eteenen wenteltrap, die hem naar het doel
zgner nasporingen moet geleiden.
VI.
DE GEESTVERSCHIJNING.
Een flauw licht, dat door een xgde damasten
gordgn scheen, hetwelk de opening eener
deur bedekte, geleidde des ridders schreden
en gaf hem te kennen welke richting hg
moest nemen. Reeds had xgne hand het
voorhangsel aangeraakt en was op het puDt
om het op te lichteD, terwgi alles rondom
hem doodstil was en hg niets anders ver
nam dan het kloppen van zgn eigen hart.
Hg beefde niet, maar toch aarzelde hij,
teruggehouden door eene geheime vrees, die
zelfs de krachtigste gemoederen aangrgpt,
wanneer men op het pant is een boven-
natuarigk geheim te doorvorschen.
Gedurende deze kortstondige onzekerheid,
werd het voorhangsel van de binnenzijde
opgelicht, en op den drempel verscheen eene
vronw, geheel in lange, vlottende sluiers
gewikkeld.
«Wie gij ook zgn moogt<, zoo klonk hare
stem, «waarom komt gg de schuilplaats
politiek der vorige regeering. Maar hoe dat
zal geschieden, welke wetteigke maatregelen
de regeering denkt voor te stellen, zeide hg
niet. Hg liet de Kamer daarover vrywel in
het onzekere.
Sociale verzekering was, zeide Briand nog,
een plicht der republiek, maar de arbeiders
moesten van hnn kant gehoorzamen aan het
wettig gezag. Het eenige wetsontwerp dat
Briand in het vooruitzicht stelde was eene
wijziging van het kiesstelsel voor de ge
meenteraden, waarbij de evenredige verte
genwoordiging zal worden ingevoerd.
Ook beloofde hij eene nauwgezette uitvoering
van de onderwijswetten.
Wat deze belofte beteekeut in den mond
van dezen vervolger van godsdienst en kerk,
zal wel geen nadere verklaring behoeven.
De Kamer nam ten slotte een motie van
vertrouwen aan met 306 tegen 46 stemmen.
Mgr. Ricard. De «Semaine Religieuse<
van het aartsbisdom Asch deelt mede dat
Mgr. Ricard, die wegens zijne vermaning
aan mogelijke koopers van aan de Kerk
ontroofde goederen tot 500 frs. boete werd
veroordeeld, met deze veroordeelisg geen
rekening zal houden en derhalve de boete
niet betalen zal. De aartsbisschop stelt Briand
voor de keuze hem al dan niet naar de
gevangenis te leiden. Wat Briand nu doen zal
Latham en Blériot. Latham heeft nog
maals beproefd het Kanaal over te vliegen.
Hg was gelukkiger dan de eerste keer. Wel
is het ook nu gedeeltelijk mislukt, maar hij
kwam toch tot op eenige kilometers van de
overzg terecht. Opgeviacht, werd hg naar
Londen gebracht en daar feestelijk ontvangen.
Blériot is de held van den dag. In Frank-
rgk is hg op de meest uitbundige wgze
gefêteerd.
Bg de plechtige ontvangst, welke hem
van de zyde der regeering bereid was, was
zoo'n groote menigte tegenwoordig en zoo
weinige handhavers der orde dat Blériot en
de ministers in het gedrang kwamen. De
geestdrift ten opzichte van Blériot en zgn
succes neemt het volk geheel in beslag.
Maar ook in Engeland ia Blériot gehuldigd.
De corr. der >N. R. Ctte Londen vertelt
Yan Victoria tot het Strand was het al
j wederom een zegetocht voor Blériot, ditmaal
in versierde antomobielen verricht.
In het Savoy Hotel wachtten hem ver-
sche lauweren in meer dan één vorm, maar
het moet hem een groote en streelende
verrassing geweest zijn, een Franschen feli
citatiatoost te zgner eere te hooren uitspreken
door minister Haldane, die tot het voorname
geselschap aan den feestdisch behoorde,
evenals Cambon, de Franeche gezant.
Mevrouw Blériot de eenige aanwezige
dame deelde ten volle in de hnlde,
haren man bewezen, en de daverende vivats
en cheers, welke telkens weerklonken, golden
haar niet minder dan hem.
Blériot antwoordde in het Fransch, en
zgn toost gaf blijk van de aandoening, welke
hem zyns ondanks overmeesterde. Hg dankte
herhaaldelijk hartelijk en verklaarde beschei
den, dat hg zooveel eerbetoon niet had
verdiend.
eener vrouw verontrusten
Op deze woorden, met een verwonderigke
zachtzinnigheid uitgesproken, deed de ridder,
hoog verwonderd, eene schrede voorwaarts,
en even als wilde hg zich overtuigen van
het werkeigk bestaan eens wezens, dat tct
hem sprak, strekte hg de haud naar haar
nit. Deze beweging deed de gedaante ont
stellen, die driftig achternit week.
«Sinds wanneer», riep xg uit, «durft een
Fransch ridder eene vrouw bedreigen
«Eene vrouwherhaalde hg verbaasd.
«En, wat zou ik dan anders wezen, heer,
dan eene vrouw
Dit zeggende lichtte zg met eene sidde
rende hand haren sluier op en vertoonde
aan den ridder het bekoorlijk gelaat van
een jong meisje.
«Eene Moorin1» hernam hg, «er zgn hier
dns vganden I Laten zij zich maar vertoonen,
ik zal ze bevechten. Ik daag ze allen nit,
hoe talrgk zg ook wezen mogen. Bij het
bloed des VerlossersGeheele drommen
ongeloovigen zouden een waren Chtisien
geen vrees aanjagen.»
«Indien gg alleen hier gekomen zijt, heer,
om roem in te oogsten, dan zal uwe ver
wachting teleurgesteld zgn, tenzij gg er eene
eer in steldet om eene arme, hulpelooss
wees als slavin naar uw kasteel te voeren.»
Toen kwam het meest belangwekkende
oogenblik van den namiddagBlériot ont
ving daar verscheidene schoone giften1000
p. et. van de «Daily Mail», den door het
blad uitgeloofden prijs voor den overwinnaar
in den luchtvaartstrgd over het Engelsche
Kanaal, de gonden medalje van den Engelschen
Aero Club en lest, misschien beet
een prachtige schaal, het geschenk der on-
derhoorigen in Blériots zaak te Londen, want
hg heeft daar een fabriek van motorrgtnig-
lampen, welke zeer gewild zijn bg de auto-
mobilieten.
SPANJE.
Het Spaansche koninkrijk beleeft een
moeieigken tijd. De strgd, waarin het zich
gewikkeld ziet in Marokko, schgnt wel veel
ernstiger te zgn dan men dacht, of liever,
dan men wilde bekennen. Want het bigkt
dat de regeering niet direct den vollen om
vang en den ernst der vgandeigkheden heeft
willen bekend maken. Nochtans bleek spoedig
dat er een groote krggsmacht noodig is om
de Marokkaansche strijdkrachten te weerstaan
en onschadeigk te maken. Generaal Marina
heeft om versterkingen gevraagd tot een
aantal van minstens 45000 man. Dientenge
volge heeft de Spaansche regeering zich
gedwongen gezien, niet alleen zooveel man
schappen van het staande leger te zenden
als zg meende te kunnen missen, maar ook
tot oproeping van reservisten te moeten
overgaan. Bg de bevolking heeft dit een
zeer ernstig verzet ondervonden en allerwe
gen in het koninkrgk heeft dat verzet zich
genit in oproerige betoogingen. Hier en daar
kwam het zelfs tot bloedige gevechten. Dat
het verzet het sterkst is in Oatalonië, laat
zich denken. Dit is stèeds een brandpunt
van revolutionaire woelingen geweest en elke
gelegenheid wordt er aangegrepen om tot
opstand te komen. Maar ook in Madrid en
andere provincies openbaart zich het veriet
en overal is de krijgswet afgekondigd.
Het stroomt Spaansche soldaten en reser
visten, die vreezen opgeroepen te worden,
Frankrijk binnen. De deeertenrs zeggen, dat
de expeditie tegen de Kabylen van het Rif
alleen in het belang van speculanten wordt
ondernomen en zij daarvoor hun leven niet
willen wagen.
De verliezen aan Spaansche zgde zgn
groot. In het gevecht van Vrgdag moeten
een 800-tal buiten gevecht zgn gesteld.
Ook in de gevechten van 20 en 21 dezer
moeten de verliezen grooter zgn geweest
dan is opgegeven. De «Times» verneemt dat
de regeering de namen van gesnenvelden en
gewonden niet meer openbaar maakt maar
wel de verwanten kennis geeft.
Volgens de verklaringen van de regeering
ie het thans in Spanje rustig, behalve te
Barcelona.
In Barcelona heerscht de revolutie vol
komen. Treinen zgn verbrand, spoorweglijnen
verwoest en gieren bruggen met dynamiet
weggeblazen. Kerken en kloosters worden
bestormd en een gedeelte van de troepen
ligt belegerd in de kazernes. In de straten
wordt met kanonnen gevochten en hier en
daar reiken de barrikaden tot de bovenste
verdiepingen van de huizen.
Er lag in de stem van Aïda, in bare
kalme en fiere gebaren zooveel trotsch en
gezag opgesloten, dat de ridder hare woorden
opving zonder er zelfs aan te denken of het
geen hy zoo even hoorde, wel mogeigk was.
Zulk een vreemden nitslag van zgn tocht
naar den zoo gevreeBden spooktoren, had hg
xich niet kunnen voorstellen, en by liet den
vrijen loop aan zijne gedachten, die zieh in
duizend verschillende veronderstellingen ver
loren het onwaarschgnlijkste telkens voor
meer vermoedeigke denkbeelden verwerpende.
Zgne verbeelding, een oogenblik afgedwaald,
droomde niet meer van eene geheimzinnige
verechgning, want hg had thans de zeker
heid, dat de schoone Moorin waarigk een
menscheigk wezen was; maar hg kon zich
de tegenwoordigheid van eens vronw in deze
woeste en afgelegen bouwvallen niet verklaren,
waar zij evenwel zeide alleen te leven.
In zijne verbazing verdiept, bedacht hg
niet, dat de Moorin, die nog onbeweegigk
voor hem stond, wachtte tot hg haar zou
te kennen geven, wat zg van hem te vreeien
of te hopen had. Een blik, dien hy op de
vreemdelinge wierp, vertoonde hem een
traan aan het uiteinde van hare oogleden,
en herinnerde hem, dat hy de schoons
Moorin nog een antwoord schuldig was.
(Wordt vervolgd.)
