E. Eath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Bolland.
~fedil™
No. 92
Zaterdag- 18 November 1911.
5delJaarg-ang
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Sociale wetgeving.
„Toet ie Walther."
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
60 ct. per 3 maanden franco huis; 00 ot. m,et geillustreeid
Zondagsblad. Te betalen in het begin van ieder kwartaal'.
Afzonderlijke nummers van de courant 3 cent.
Van het Zondagsblad 5 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIEN:
,Vain 1—5 regels30
Elke regel meer8 [g
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij vooruitbet. 25
',t Was een goede gedachte van de afd.
Alkmaar van den Ned. R. K. Volksbond,
toen zij in vereeniging met het Plaatselijk
Comité dar K. S. A., organiseerde eene
vergadering, welke ten doel had in, het
ware daglicht te stellen, wat de huidige
regeering m.n. minister Talma wil op het
gebied van sociale wetgeving.
Den Katholieken van Alkmaar is Woens
dagavond dpor het betoog van Rector P.
Streamer uit Amsterdam op eene duidelij
ke wijze uiteengezet, waarom de arbeid
van minister TaJima hunne waardeering ver
dient.
En als Zondag uit Utrecht een machtige
stem, die getuigt van vertrouwen in het be
leid van dezen bewindsman, zal weerklin
ken door het geheele land, dan is idit zeker
ook met volle instemming van degenen,
die de lezing van genoemden spreker bij
woonden.
Het verheugde ons zeer, dat, nadat deze
goed bezochte vergadering was geopend
door den voorz. der K. S. A., idlen heer
Mr. Leesberg, met een woord Van welkom,
de Eerw. spreker met een pluimpje op
den hoed der K. S. A. te steken duidelijk'
aangaf de roeping van deze Centra",e n.l. het
steunen van katholieke actie, waar (dit (moge
lijk is. Spr. braidht voor de heerlijke wij
ze, waarop 'het Comité hare roeping blo-
grijpt en uitvoert, een welverdiende hulde
Rector Stroom er beantwoordde achtereenvoj
gens de 'vragen: Wat zijn sociale wetten?
Zijn sociale wetten noodig? Hoe komen iwij
aan die sociale wetten? Aan welke ebehen
moeten zij voldoen? Voldoen de sociale
wetten van minister Talma 'hieraan? Ver
dient deze bewindsman bij zijne sociale
wefgeving onzen steun?
EEN WET
is een regeling voor redelijke wezens ge
schreven, die zich daarnaar dienen te voe
gen, De H. Thomas zegt-. Een wet is .ren
regeling ten algemeene nutte uitgaande van
het verstand, uitgevoerd door hemi, die te
zprgen h eeft voor het algemeen welzijn.
SOCIALE WETTEN
dienen tot regeling van de maatschappe
lijke verhoudingen blv. de wet op het ar
beidscontract, de arbeidswet enz.
De vraag:
ZIJN SOCIALE WETTEN NOODIO?
.wordt verschillend beantwoord.
HET LIBERALISME
wijst alle bemoeiing op, dit terrein beslist
af: op maatschappelijk terrein is ieder zijn
eigen wetgever. 'De mensch is met zijn ver
stand wijs genoeg te streven naar een toe
stand van geluk, aldus teert het liberalis
me, de mensch zoekt in het economisch le
ven zijn eigenbelang het best. Onbeperkte
48)
XIV.
Tegen alle verwachting in, scheen Toe
tte te 'herstellen. Weken iing had ze ern
stig ziek gelegen. Een hevige bronchitis
openbaarde zich, den dag na Teddy's dood'
Meestal verkeerde ze in biewusteloozen toe
stand, doch de oogenblikken, dat ze bij
kennis kwam, was 'it roerend te zien, hoe
bezorgd ze Voor (haar Paatje was, hoe dank
baar e.n hartelijk jegens hen, die haar ver.
pleegden.
De h uisdokter had, zoodra hij den vol
genden morgen 'geroepen werd, gezegd, Id-t
er twee verpleegsters moesten komen,' om
elkaar dag en nacht af te wisselen.
„Dokter, Ik geloof, dat mijn dochtertje
liever door nonnetjes zal worden opge
past, daar zijit u toch; niet op tegen?"
vroeg |h aar vader.
„Volstrekt niet, mijnheer", antwoordde de
geneesheer, eenigszins verbaasd. Hoe
vreemd! de familie was immers libieraali-
protestant, en toen die nicht zooi pjotse-
hng zenuw-ziek werd, waren er toch ook
verpleegsters o,ntboden. Doch, getrouw aan
aj,n gewoonte, zijn patiënten hierin, vol-
komep vrij te laten, reed hij zelf naai
de Moeder Overste, om Zusters aap te
rtage,n, Op verzoek van 'den heer Walther,
vrijheid, dat is de leuze van het libera
lisme.
Die lib'erale leer bracht wel stoffelijke
welvaart, maar niet het geluk der volken
Groote fabrieken verrezen, waar zedeloos
heid beersdhte, waar de Zondagsrust nauwe
lijks werd gegeven, waar een loon werd
verdiend ver beneden het peil enz. De ijve.
rige werkman uitgeput van fcraciht werd op
zijn ouden dag aan de op'enblate liefda.
dagheid overgelaten. Dat zijln de zegenin
gen, die de liberale economie aan Ide volken
bracht.
HET SOCIALISME.
geeft een 'bevestigend antwoord op boven
staande vraag. Maar de sociaal-democraten
droomen van een toekomststaat: 'één groo
te werkplaats, Waar ieder zooveel verdient,
als hij voor zijn eigen behoefte noodig
heeft. De productie wordt verdeelt ieder
krijgt daarvan teen evenredig deel. Doch
deze leer zou opgaan, als alle mensohen
„volmaakte engeltjes" 'waren en dat is nu
eenmaal niet 'zooi en zal ook wel nimmer
zoo worden.
WAT ZEOT DE KATHOLIEKE
SCHOOL?
De Kath. school houdt het midden tus-
schen liberalisme en socialisme.
Spr. vergelijkt den staat met het mensOhe-
iij'k lichaam. In het menscbelijk Jichaam
werken verschillende organen. En nu be
staat elk orgaan, wel uit atomen, maar als
blv. de hand werkt, dan werkt 'het hëele
lid te zamen niet elke atoom afzonderlijk.
Evenzoo in den staat: ooik daar dienen
de verschillende organen te werken wel
bestaat elk orgaan d.i. elke groep bergers
als b.v. de arbeiders uit atomen d.z. sa
men stellende deelen elke arbeider op
zich zelven maar die atomen werken
tezamen en voc-men het orgaan-
Zoo bestaat het organisme van den staat
uiit talrijke groepen van burgers orga
nen als de arbeiders, de landbouwers,
de middenstanders (klein industrhTelen en
klein.handelaars) en de graotrindustrieelien
en groot-handelaars.
Het liberalisme heeft die organen uit el
kander geslagen in atomen. De Kath. Edhcol
wil ze 'herstellen en de individuen uit
dezelfde groep 'bij elkander brengen.
Aan die organen dient bevoegdheid te
worden verleend om, onder toezicht van
den staat zekere wetten, die op het be
roep batrekking hebben, uit te vaardigen.
Die ir edhtsmacht daarover dient door ide
leden te worden uitgeoefend. Qezor.de or
ganen bieibouden het lidhaam,, zoo is het
ook noodig, dat de organen van den staat
gezond zijn, dan ontstaat er een gezond
maatschappelijk leven.
De organen moeten door een band van
liefde vereenigd elkander Welpen qmi het
einddoel van dat leven: den, hemel te ble-
i reiken en oip aarde een stoffelijk feu zedelijk
welzijn te genieten.
was Estelie 'bij We.n blijven Jogeeren. Hij
had haar 'angsten en ongerustheid over rijn
Toette geziqn. Haar hartelijkheid en on
geveinsde droefheid 'deden hem goed, daar
om troostte 't hem, haar om zich hee.n te
hebben.
Gedurende 'haar 'ziekte en 'hevige koorts
had Toette dikwijls dein naam van Teddy
I uitgesproken. Als ze echter bij kennis was,
noemde zij dien nooit. Was ze door haar
ziekte e,n zwakte alles vergeten? Zou zij
't zich niet meer herinneren? vroeg haar
vader zich dikwijls af. Bijna dagelijks kwa
men de ouders van Teddy bij haar infor-
meerën en 'uitten meermalen het verlan
gen, h aar 'te zien. Ofschoon de buisgenoo-
tón en de van Velzens haar beurtelings
bezochten, durfde 'haar vadtr, zoolang zij
zelf niet naar vroeg, niet over de Browns
beginnen.
Hoewel zij schijnbaar herste'lende was,
maakte 'hij zich over haar toestajnd Weel
qngerusr, De pols en iharts'ag bileven zoo'
zwak, en die droge kuch, die maar niet
overging. Daarbij kwam ze, niettegenstaan
de de versterkende middelen, niets aan, en
bleef de temperatuur onrustbarend 'hoog.
Toch klaagde ze nooit. Als men ihaar vroeg
of ze soms pijn leed, antwoordde ze al
tijd ontkennend.
„Ik zou 'beelemaal beter zijn, want ner
gens voel ik pjjn, als ik imaar niet zoo
moe was. Ol zoo moe!" Op een zonnigienl
Febfuari-morgen, zes weken na den avond,
waarop zij ziek was geworden, onderzocht
Dat Ijjn niet op zich zelf, dus waagt
de Kath. school sociale wetten.
Hoe kom en wij aan die sociale wetten?
(Wondt vervolgd).
Op 't kantje af van oorlog.
De geruchten, die in Sepjtemibller te Lom-
den liepen over het groote gevaar vaneen
oorlog van Duitsdhland tegen Frankrijk en
Engeland, blijken niet ongegrond te zijn
geweest. Zij worden bier thans, schrijft
de Londensche correspondent van «ie „Tel."
van twee goed ingelichte zijden bevestigd.
In de eerste plaats schrijft daarover in
„Contemporary Review" van deze maand
het bekende liberale Lagerhuislid Notel
Buxton, de voorzitter van het Balkan-
comité. Hij vertelt, dat Duitscihland en En
geland allebei zich gereed hadden gemaakt
tot handelen. Het geheim daarvan werd
echter h ier te lande zorgvuldig bewaard
ma,ar er lekte in Dmtschlaijd genoeg van
uitj om een paniek aan de Berlijnsdhe
beurs te veroorzaken.
Mr. Buxton zinspeelt er duidelijk op,
dat de bekende speech r an Lloyidl George
in de City de verstandhouding tussahen
Engeland en Duitscbland gevaarlijker maak.
te en hij acht het zoo verkeerd, dat En
geland verplicht is Frankrijk hij te sprin
gen in conflicten over zaken, waarop hier
geen controle kan worden uitgeoefend,
dailh ij maar liever terug zou willen gaan
tot Engeland's vroegere „splendid isola
tion."
j,,Reynolds' Newspaper", 'it bekende Zon
dagsblad van het liberale Lagerhutisl-id Sir
Henry Dalziel, die doorgaans ook goed op
de 'hoogte is, vertelt eenige bijzonderhe
den over de toebereidselen door de En-
gelscbe r egeerlng voor een oorlog gemaakt.
Het Ward Office had alles in ordq, om
60.000 manschappen, vofed'g uitgerust en
van geschut voorzien, binnen 30 uren,
hetzij in Frankrijk of in België te kunnen
doen handelen. Daarvan hing alleen maar
af de handhaving der oppermacht ter zee,
hetgeen nog al gemakkelijk was. Want de
Engels olie vloot was bij de Oostkust ver
zameld en voorzien van, 20.000 ton Wiel-
sühe rookl'ooze steenkool, die haastig per
treinen dwars door het land vervoerd! was,
geworden. Alle bevelhebbers der vloot
waren gewaarschuwd en de met verlof
zijnde officieren kregen aanzegging zich
gereed te houden, om, bij oproeping bin
nen L2 men naar hunne posten terug te
keer en.
Dat bovenstaande niet geheel en al pjhaji-
tasie is, blijkt uit het volgende:
Het Parlementslid Ponsonby, Dinsdag
avond te Londen een bijeenkomst va,n li
beralen toesprekende, zei, dat in Septem
ber Engeland en Duitsdhland een oorlog
de dokter 'haar nauwkeurig. Hij schrok'-
Wat was ze in die ééne week verminderd I
Als 't zoo doorging, kon 't niet lang
duren. Zou hij haar vader waarschuwien?
Doch waarom? De tijd zou spoedig ge-
no'eg aanbreken, dat 'f hem, niet meer
verborgen kom blijven. Nog luttele weken
zou dit teere, reine kind, van 'wie hij gedu
rende haar ziekte veel was gaan houdeni
in hun midden vertoeven. Onverbiddelijk
naderde de engel des doods in Sjlenidje vaart
onder de afschuwelijk.wreede gedaante van
vliegende tering.
Met geweld bedwong hij zijn ontroering.
Toette, onbewust van zijn ontdekking, lach-
tóh en blijde toe:
„Zeker alles in orde, niet waar, dokter?
Mag ik nu vanmiddag eens opzitten?"
Gelukkig zag zij !de dieprireurige uitdruk
king niet, die bij deze vraag over zijn
gezicht vloog. Haastig boog hij zich over
een vaasje met Vvoege sneeuwklokjes, ze
schijnbaar bewonderend. Eindelijk vroeg hij
zacht:
„Wilde u zoo gaarne eens opzitten, freu
le?"
„Toe, ja, dokter. Ik kan dan uit miijin
raaimi de crocusjies en sneeuwklokjes zien
Woelen, en mag ik Idan weldra haar de ach
ter-logeerkamer vervoerd worden?"
Bij |de laatste woorden, overtoog een
teedere blos haar ingevallen, mager gezicht
je, met de groote onnatuurüjk.schitterendie
oogen.
„Bevalt deze kamer u dan niet?"
zeer nabij waren geweest. De Engelsche
vloot lag klaar om een, naar 't heette, drei
gende aanval van Dmiitsche torpedobooten
,af te slaan!
't Was een dubbeltje op rijn kant!
De Ualiaansch-Turksche oorlog-
De groote vraag is nu: zal Italië den
oorlog naar elders overbrengen, nu het in
Tripolis zooveel tegenslagen heeft?
In dit verband is van belang het vol
gende telegram aan de „Lokal Anzeiger",
uit Corns tantiinopel:
„De mogendheden der 'triple entente deel
den dezer dagen aan die Porte mede, Idat
rij in Romie stappen gedaan hebben, om
de klokkade der Datidanellen of een bom
bardement van Smyrna. Soloniki en Bei
roet te verhinderen,"
Hot trekt de opmerkzaamheid, dat inHit
telegram over de bezetting der Tuirksdhe
eilanden in den Archipel geen woord ge
rept wordt
Zal Italië dat dan doen?
Hoe het ook rij:, de oorlog zal Italië
nog. handen vol geld kosten en het moet
met goud de zandwoestijnen van, Tripoli
en h et genoegen van tot de groote IMiddel-
landsdhe Zee-mogendheden gerekend te mo.
gen worden betalen.
Een vliegmachine getroffen.
Te Constantinopel is bericht ontvangen
dat de Turksche artillerie er in geslaagd
is een'Italiaanschen meitaken aviatevr te doo.
den, die een verkenning maakte. Er werd
voortdurend op hem gevuurd. Ten slotte
schijnt een project iel den bestuurder ge
raakt te hebben, de ongelukkige moet ge.
dood rijn alvorens de machine naar be
neden viei.
Aardbeving in Duitscbland.
Te Munohen Straatsburg, Mainz en Er
furt werd Donderdag een aardbteving waar
genomen.
Te Augsblurg was deze bijzonder hevig
Te Stuttgart vielen voorwerpen van de mu
ren. Vele mensdhen liepen verschrikt op
straat.
Te Frankfurt a. d. Main kregen de (huizen
groote scheuren. De bewoners ijldenver-
schrikt en slechts gedeeltelijk gekleed op
straat. De brandweer en de redüingswacht
kwamen te hiullp. Op vele plaatsen rijn de
telefonische verbindingen gestoord.
BELGIE.
In de Belgische Kanier deelde onder al
gemeene aandacht de minister president een
belangrijke regeeringsverklaring mede.
Den 31 en December zal de Kamer in
het bezit zijn van de resultaten der vaks
telling. De regeering, zal bij de Kamer
een wehsonntwerp indienen tot vermeerde
ring van bet aantal zetels en zij' heeft be
sloten thans "een besluit tot ontbinding
der beide Kamers aan de konink
lijke goedkeuring te onderwerpen.
„Toch wel, dokter, heel goed zelfs. Van
uit de ramen dier achterkamer heb ik ech
ter een uitzicht, dat me héél dierbaar is.
Zoo gauiw u 't goedkeurt, wilde ik er gaar
ne naar toe."
Peinzend zag de geneesheer haar aan.
Welk een roerend-verlangende uitdruk
king lag 'er in die oogen! Waarom zou hij
haar wensoh niet vervullen? Den korten
tijd, die haar nog restte, niet zoo gelukkig
mogelijk maken? Kwaad kon 't haar niet
doen, noch haar toestand verergeren. En
dien noodlottigen engel, die onverbidde
lijk naderkwam, te weren, lag buiten men
scbelijk bereik.
„Nu, goed dan, freule. Vanmiddag moogt
u, goed ingepakt, een half uurtje opzitten,
en over eenige dagen 'naar de (andere kanier.
Daar kan toch gestookt worden?"
„Zeker, dokter". Hoe straalde dat ge
zichtje! Welk een vreugde .weerklonk in
haar zwakke stem;!
„Dat is dus afgesproken. De ligging, dier
kamer is 'feitelijk* ook beter 'voor u: deze
ligt te veel op 't noorden.Y
„Dank u, dokter: o>! hoe verheug ik
mie!"
„Doch volstrekt niet langer, dan een half
uurtje vanmiddag, hoor Zuster", zei de
geneesheer, zich tot de religieuse wendend,
die zich bescheiden achteraf had gehou
den.
„Goed, dokter."
„En daarna de temperatuur weer opne
men. Is die niet gestegen, dan mag ide
Deze beslissing was feitelijk, reeds zoo
goed als genomen bij' de vorming van het
huidige ministerie, maar de regeering dien
de haar ontwerpen niet te doen kennen,
vóór de opening van den zittijd, waarin
zij moesten besproken worden.
Het volgend jaar zal het getal leden
der Kamer 184 of 186 bedragen, voor 7»/a
rnilllioen inwoners, een verhouding, grO'O-
ter dan in welk land van Europa ook.
Onder de kwestie welke op een oplos
sing wachten noemde minister-president de
Brocqueville vooraan de nationale verde
diging. België heeft een stelsel van verde
diging noodig dat in verhouding gelijk is
aan dat van de anndere volkeren. De vor
ming van soldaten moet worden ge
moderniseerd en er moet volmaakter sa
menwerking rijn tusschen de officieren en
de soldaten.
De opstand In China.
Volgens berichten der consuls hebben
30.000 man troepen uit Hamgdhow zich blij
de rebellen gevoegd en hebben rij de Nan-
king-Chingiang troepen bij Ohingiang ver
slagen. Nu rukken zij op naar Nanking,
waar een groot gevecht verwacht wordt.
Een edict publiceert de benoeming van
Yüan Shikai's kabinet, dat weinig Mands-
joes en geen edelen omvat.
Gevolg gevende aan 'n uitnoodigiing van
Li-Yuan-keng, den bevelhebber van het re
volutionaire leger, kwamen vertegenwoordi
gers van alle gemakkelijk te bereiken pro
vincies op 13 en 14 November te Shanghai
bijieen. Zij bespraken den toestand.
Als gevolg daarvan deelde LLYuan-keng
aan de consuls te Hankau mede, dat Üie
republikeinsdhe staten vertegenwoordigers
hebben gekozen voor de centrale regeering
die te Wuchang gevestigd is. Hij noodig-
de de consuls uit de vereenigde statenl
te erkennen;.
Rijksmiddelen. De maand October
is niet bijzonder gunstig geweest. Het suc
cessierecht en de suikeraccdjns hebben heel
wat minder opgebracht dan in 1910 en
wel was er toename bij' vele andere pos
ten, maar deze kon niet verhinderen, dat
er e en achterstand is van 2lfa ton. Over
het geheele jaar, zooals het tot dusver ver
liep, deed dit weinig schade, Immers te
gen f 141.231.282.22V2 m 1910, werd in die
10 verioopen maanden van 1911 ontvangen
f 146.773.940.04, d.w.z. 51/2 miliioen meer
en reeds 2V2 ton meer dan de raming over
10 gemiddelde maanden. Aangezien in Nov.
en December steeds veel achterstand pleegt
te worden ingehaald, kan nu reeds vrij ze-
1 ker worden verwacht, dat de biegrooting
voor 1911, die f175, 789.900 bedroeg, miet
een flink surplus zal worden overtroffen.
I Tot dusver zijn bij 1910 alleen tenach1-
1 patiënt er morgenochtend weer een half
uurtje uitkomen. Tege.n twaalf uur, kom
ik dan eens kijken."
Toen de dokter beneden aan den hleer
Walther, die, met mevrouw de Raat, Mary
en Estelie, hem opwachtte, vertelde, dat
Toette dien middag mocht opzitten, deelde
hij ook haar verzoek mede, om naar de
achter-logeerkamer te worden vervoerd'.
„Die kamer Mgfc op 't zuid-oosten, en is
dus feitelijk ook beter voor de freule."
„Wat zou m'ijm prinses je daarmee be
doelen?" vroeg hiaair vader verbaasd.
De anderen waren ook verwonderd, alleen
Mary scheen iels te willen zeggen, maar,
na een blik op den dokter, bedacht rij
zich, en zweeg. Toen de geneesheer weg
was, zei ze aarzelend:
„Ik geloof, dat ik Toetie's verlangen 1
blegijjp,"
De vragende blikken der and «en ont
moetend, voegde ze er aan toe:
„Dóe kaïm'er ziet uit op den toren der
Parks,traatkjerkl." JAji
„De woonplaats van Jes-us Christus", zei
de heer Walther, terwijl tranen hemi in
de oogen schoten. Allen bogen ontroerd'
het hoofd.
De laatste weken had een groote ver
andering in Toetie's vader plaats gegrepen.
(Wordt vervolgd,)