H-r XSath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 21
Donderdag 20 Februari 1913.
7e Jaargang
FEUILLETON,
Ms en Halve Maan.
Verschijnt DISSDAS, DONDERDAG en ZATERDAG.
v De caiididatuur- Van Foreest, de
concentratie en de S. D. A. P.
KERKNIEUWS
BINNENLAND.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
15 rt. w 3 maanden franco huis; 105 et, met geïllustreerd
Zondagsblad. Te betalen in het begin no ieder kwartaal,
Kfzonderi'jke nummers van de courant3 cent,
ElS het Zondagsblad 5 cent,
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regel*3fl cent.
Elke regel meerBh
Reclames per regd 15 ,j
Kleine advertenties van 1—30 .woorden, Bij voorultBet, 99 d
Zondagmiddag hebben te Söhagen Voor
de afd. der S. D. A. Pl aldaar gesproken
twee socialisten de heeren Thomassen en,
Kleerekooper.
Wij ontleen en aan het verslag i n de Sch.
Crt. onderstaande vooral met het oog op
tie houding, die de sociajisten bij de a.s.
verkiezingen zullen aannemen tegenover de
vrijzinnigen.
't Is altijd goed, als men den hoeren
in zulke tijden, als toet verstand beneveld
is door toet krijgsrumoer, hun geheugen
nog even op! kan frisscben.
De heer Thomassen dan begon, met te
zeggen, da.t hij aanSchagen „dit vrijzin
nige nest (sic!), een. afschuwelijke herin
nering had" want een paar jaar geleden
was spir. te Sdhagen opgetreden voor een
nagenoeg ledige zaal.
(Een fraai cojnpliment om te beginnen!
Maar daar komt nog meer!)
De tor. Th. had medelijden met de Vrijz.
Democraten uit Scha gen, omdat zij zich
aa.ptsonds warm moeten loopen voor een
man als Foreest, die achteruit gaat
in plaats van vooruit, 1) die nog
'meer redtois staat ajan den liberalen kant
dan Tydemam.
Spr. behandelde daarna de vrijzinnige
concentratie en beweerde, dat dr. Bos in
deze ooncentratie vooruit wil, Foreest ach
teruit, en De Meester stilstaat, dit drie
manschap verplicht is om de Meester heen
te draaien.
Spr. zei verder, dat het aoncentraiieplam
van n 1 ste m e e a kiesrecht spreekt, maar
de lfnie.litv.aien willen dat met zooveel
beperkende bepalingen dat er Van het al
gemeen kiesrecht weinig overblijft, het
wordt gemeen kiesrecht. De concentralie-
mannen heeten voor Staatspensioen te zijn
zeide spr. maar in hun manifest noe
men zij het heele 'woord niet op.
Teekenend was spr. standpunt omtrent
het Staatspensioen. Hij wilde niet het Siaats-
pensioen in het gunstigste geval voor de
allerarmsten „omdat dan juist het mooie
en verhevene van staatspensioen er afgaat,
dan wordt het armenzorg. Die arbeider
wil geen bedeeling, d:ie wil pensioen, steu
nend op zijn recht, da.t hij zidh: kromhteeft
gewerkt in dienst der gemeensdiap."
Ons 'dunkt, dat de spr. hier duidelijk
opperde het bezwaar, dat ook wij hebben te
gen Staatspensioen h.L „dat het wordt een
„armenzorg"; „dam todh gaat het mooie
en verhevene er af" zeer juist!
„De arbeider wil geen bedeeling, die(
wil pensioen, steunend op zijn recht"
ook juist.
Maait om «en recht te hebben zoo
1) Spat. van ons Red. O. B.
Maar Lissanko moest zijn nieuwsgierig
heid bedwingen; want noch' hij, noch zijin
grootvader, noch een ander van de ge
bade bende, kon lezen; dn Wet scheen in
derdaad meer dan onmoozel, dat d'e Wes
terling aan deze mensdien schriftelijkemie-
kiedeelingen 'deed. Intussdtoen moest die
Malste rekening houden miet het Wantrou
wen van deait Turk, en hij had dienten
gevolge geen anderen weg, of hij verliet
Kth op die vindingrijkheid der natuurkin
deren, idait zi^ yfel te weten zouiden, ko
men, wat hij hungeschreven hadl In
•elk geval had hij zich. echter niet vergist;
want er was nauwelijks een uur Verloo-
pen, of wij zien Lissanko in 'het naibïjzijm
de Constantinopel op het bureau van een
fublieken sdhirijver, zooals er toen velen
walren <en ei' toedien nog zijn lieden,
hie bijna uitsluitend de bemiddelaars zijin
voor het schriftelijk verkeer- 'dier lagerej
klassen en onder het volk al'je vertrouwen
genieten, dat zij gewoonlijk ook verdienen,
He brief was zeer kort; hij bevatte die
voordien
„Liejve, goeide Lissainko!"
„Dat ben ik", zeide de zigeuner, trotsd)
°I? zijn borst wijzend.
beweert Minister Talma dient de arbei
der premie te betalen. Niemand todh zal
spreken: „Ik heb recht op eene uitkaeringf',
als hij nog nimmer een cent bijgedragen
heeft.
Zieker de arbeider heeft zich misschien
krom gewerkt in dienst der „gemeenschap"
zooals de socialist dat .pleegt uiit te druk
ken maar daarom stelt de Minister dam-
ook voor, dat de Staat maan' eventjes 75
jaar achtereen telkens 8V2 millioen bijdraagt
Daaarbij stelt de Minister in het in de
Tweede Kamer m behandeling zijnde wets
ontwerp voor, dat de patroon miede bij
draagt in de premie, omdat de arbeider
in dienst is van den patroon.
De s.d. spireker wees er echter zeer te
recht opi, dat .in het concentratie-program
geen woord voorkomt over Wet militairis-
me „omidat de concentratie-heemi, daar
over geen overeenstemming kunnen krijgen
onder elkaar."
Tweede spreker was de heer Kleere-
kcopter eveneens sociaal democraat, Deze
vergeleek de concentratie bij een vlag, waar
van de oud-liberalen die blauwe Ja^n, de
Unie-liberalen de witte „en de vrijzimnig-
deimocraten de roode baan uitmaken, ver
sierd met een s ierlijken oranjewimpel.
Te Schagen is de roode baan van de
vlag naar voren gehangen, te Hilversum
hing de vlag op zijn Franscll, de blauwe
baan voor. En die roode baan was Frains
Netsdher, die beweerde dat Sdhagen moest
kiezen in 1913 een man, die voor staats
pensioen was en ^noor algemeen kiesrecht.
Diat haalde Netsdher een standje op den
hals van het vrij-liberale blad „De Faikkdi"
zoo ging- de s.d. spreker voort dat
beweerde dat Netsdher een vrijbuiter was.
Als hij sprak i n Sdhagen, het terrein vam
Foreiest, over Algemeen Kiesrecht en Staats
pensioen, dan was hij niet op zijn plaats
Op die manier kon er van de ooncentratie
geen sprake wezen, zóó zaaide men ver
deeldheid. Duidelijker kon niet gezegd wor-
den, dat Foreest niet voor Staatspensioen
was. Nu, Netsdher heeft gekozen, en koos
de concentratie, liet den Staatspensioen,
bond in den steek, met als Judasloon de
kans in Zaandam Duys een beentje te lidh-
ten. Sipr. beweerde, dus dat 'de Vrijz.-Diem.
van Staatspensioen niets moeten weten.
Spr- betweerde, dat de tor. v. Foreest
niet is een pioiitiek main, alleen, een districts-
jnan, die op zijn landgoed in toet district
woont
TreUrig vond spr. het dat nu in, 1913
de vrijzinnigen gullen bevorderen die verkie
zing van dtetn, main, dien zij in 1909 heb
ben bestreden (sic. Red. O. B.) en hij
verbond hieraan de veronderstelling, dat
geen der vrijzinnigen in de zaal aanwezig
wel den moed zal hebben om deze daad
te verdedigen.
De tor. Kleerekooper, genaderd zijnde tot
„Kom heden avond om negen uur bij
mij. Ik dien ,nu in de groote straat Vain
Galata In de Franikenwijk. Opdat gij mij
vindt zal ik een koolstreep op de hiuitst-
ideur maken. Ga daar binnen om muizen
vallen aan te bieden. Steek den ring, dien
ik je gegeiven heb, aan den vinger, opdat
Ic er zeken- van ben, dat gij Wem miet
verkocht hebt. Mijn meester ós. er om d'ien
tijd niet en wij zullen geheel afedn zijn.
„Eeuwig uwe Yanika".
Dat was blijkbaar de uitnood igimg voor
een bijeenkomst gedaan door de dienst
maagd van een christen een Turksche sla
vin zou zidh zulk een vrijheid' niet ver
oorloofd hebben een bijeenkomst waar
van d« kosten Waarschijnlijk voor rekening
van lddn meester zouden komen.
Dat (dfeze Yanka een torief schreef miet zulk
een vaste mannenhand en zonder eencge
Inbreuk f e maken op de toenmalige spellin
gen, was miet opjvallend; wamt waarsdhijm-
lijk Wad zij om, den brief te schrijven
zèdh van het zelfde middel bediend, als
Lissanko gebruikte, om. kennis van den1 im-
tooud te krijgen. Van bet eenige duistere
pumt im de gebeele zaak' wist de publieke
schrijver m-jets, en Lissanko wachtte zich
wel, Wet Wem t e zeggen.
Hoe kwam n.l. deze brief Van Yam-
ka, juist in de geldbeurs?
Maar Lissanko hield al deze beschouwin
gen miet. Hij verstomd gehieel wat anders,
dam de publieke schrijver hem voorlas
de behandeling der tariefwet, komt tot do
hoofdconclusie, dat de vrijzinnigen tegen
de tariefwet zijn in hoofdzaak om hun
vrijen handel te beschermen, opdat fabri
kant en handelaar den last en de onaange
naamheden er móet van zullen ondervinden,
Uit istpr. verder betoog bleek evenwel
duidelijk, dat ibij. geloofde aan de moge
lijkheid dat de winsten der werkgeversl
grooter zijnde, de loonen niet stijgen, wat
er dus op wijst, dat hij grooter win
sten als gevolg dar tariefwet mogelijk achtte
Dat de loonen dientengevolge in de toe
komst nóet zullen stijgen, betwisten wij, de
praktijk bewijst ,het tegendeel: als de zaken
beter gaan, heeft de patroon eerder ooren
naar loonSvertooogjng dan omgekeerd. Van
die logica wilde sp|r. als soc. dam., dia
den klassenstrijd immer predikt, natuurlijk
niiets weten.
Spr. eindigde tenslotte met de bewering,
dat het concentratieprogram wel gekeerd is
tegen de S.D.A.P., niet uit politieleen moed
maar alleen om 'de klciirjooze middenstof
te lij mem
Hiet slot dezer r-ede waswel erg pak
kend, maar ook erg ophakkend.
Spr. eindigt zoo lezen wij iin toet ver
slag met eene warme opwekking tot
de arbeiders te richten om op eigen'kracht
te bouwen en hun eigen zajak te idie-
■itejm. i 1
Wje zullen eens zien bij die toerstemmin-
gen voor Tweede Kamer, Pirovinoiale Sta
ten en Gemeenteraad ..-.oe de heeren so
cialisten „op (eigen krarfit böulwen."
't Is (nu nog vóór de stemming! Een
wijd geopende jnond vertoont zich'. Alles
wat concentratie luidt, deugt niet: het con-
oentraltieprogram, de conoentratie-toeetieltij;
„n och van de concentratie noch van de
coalitie is heil te verwachten" heet het.
Maar wacht eens tot na de stemming,
dus vóór de herstemming, dan schreeu
wen ze wat minder over de concentratie.
Dan zijn ten opzêchte van verschillende pun
ten clericaal en vrijzinnig niet meer
„met éen sop overgoten".
O neen, idain loiopien de socialisten, die
nu Netsdher verwijten, dat hij den Sitaats-
piensioenbomd in den steek liet, over naar
de concentratie. 1
Hielp maar kijken!
Afijn, aan wat de Iheereu socialisten in
„het vrijzinnige nest" Schagen Zondag be
toogden., kan men ze- dan nog eens toerfn-
neren.
Mgr. Wittert van Hoogland.
Naar ons wordt medegedeeld, hebben de
aanvallen van benauwdheid bij mgr. Wittert
van Hoogland, pastoor der parochie van
Den man in den stofmantel kende hij heel
goed.
Deze Wad voor eenige wekten den zigeu
ner an een zeer moeilijke omstandigheid
geholpen. De arme duivel was voor een
Turksictoe groote mijet vlug genoieg uit den
weg gegaan en door een voorafgaaindje
Tdhautseh in de goot gestooiien. Onwille
keurig had hif daarbij een scheldwoord
zoo luid gedacht dat d;e anderen Wet Woor
den, en Wet gevolg was daarop op hem
aangevallen. Men zou hem daarbij mis
schien doodgeslagen Webben, terwijl die
Turksidhe groote langzaam (doorreed, zon
der zidh te bekom meren Om den bond,
Idiie WW gewaagd Wad een der sterren
aan tien hemel aan te blaffen; opdat «ogen
blik was echter die Wtesterli.ng juist langs
den zelfden weg gekomen, Dezen keer zag
hij er volstrekt nil et zoia on|beteekenen!d'
uót, niirttegenfs,taande zijn ouderdom, bereed'
hij een vurigen Hioinga&rslriWen' hengst; ide
Hongaars dh>e dracht; de hooge reigers vee-
ren (op dien kolbak en de Wapperende
dolman, kleedden hem Voortreffelijk en hij
had ook in 'tgqheel niet die nietszeggende
uitdrukking, die wij later bij Ihiem hebben
opgemerkt.
Voor Wem uit gingen twee kawassen en
hij Werd gevolgd door een Kalf dozijn
gewapende 'dienaren. De vechtende troep
in de enge straat hinderde Wem en ide
kawassen waren niet lui om opi Turksdbe
manier vrij baan te maken. Niettegenstaanide
O. L. Vrouw van Ooeden Raad te 's-Qrar
venhage zich herhaald. De toestand van
den Eerw. lijder laat zidh dientengevolge
vrij ernstig aanzien. Dr. N. P- van Spanje
is uit- Amsterdam overgekomen om een
1 consult te houden met den behandelenden
geneesheer. (Rsb.)
Mr. F. TW. Wlesterwoudt. Naar
„De Tijd" verneemt, heeft de heer mr. F.
Th. Wlesterwoudt wegens zijn hoogenleef-
tijd ontslag genomen als president van het
schoolbestuur der Sint-Vincentiusvereeniging
De Hanze. Te Beverwijk is na eene
rede van den Bondsvoorzitter, dien heer A.
A. Verbeek uit Rotterdam, 'en van den WieL
Eerw. Heer Hoosemans uit Feyenootid een
R. K. Middenstandsvereen. van „die Hanze"
opgericht. Ruim 100 kath'. traden als fiÖ toe
D« Tweed* Kamer. De hoefjjuercorreB-
pondent van het »Hbld.< schrijft nlt Den
Haag
De Tweede Kamer za', indien het eenlger
mate mogelijk blflkt, zoo dra mogelijk vóór
Paachen op reces gaan. Het voornemen be
staat om in elk geval na de behandeling
van de Inval'd teitswet geen anderen arbeid
meer te beginnen tenzij na Paachen.
Oedep Staten van N.-Holland hebben
bnnne goedkeuring onthouden aan de be
grooting der gemeente Veiaen en die aan
den Baad aldaar ternggezonden met laat
daarop alinog de gelden te brengen, benoo-
digd voor de aanstelling van twee veld
wachters.
De burgemeester van Velsen had uithoof
de van het niet toestaan van die gelden
riet-goedkeuring van de begrooting aange
vraagd.
ALKMAAR.
EEN ADRES VAN DE ALKMAARSQHE
W)INKELIERSVEREEN. EN DE HANZE.
Beide middenstandsvereen. zonden het
volgende adres aan den Raad:
Adressanten geven te kennen:
'diat zij met belangstelling hebben kennis
genomen van het Tarief en idie Voorwaar
den voor de levering van electrischen
stroom;
diat zij meenen, dat gezien van koopmans-
6taiidpumt hiet overwegeng mag verdienen
den prijs zoo laag mogelijk te stellen om
een zoo groot mogelijk gebruik in "de hand
te werken, in verband waarmede zij eer-
biodiijg te kennen geven, dat de voorgestelde
pfijs voor verlichting hen voorkomt aan
dit 'doel niet bevoirdelijk te zijn;
dat zij daarin tot hun leedwezen miss-en
de bepaling, die de gelegenheid: openstelt
voor minder .gegoeden de eteotrisdhje in
stallatie iin huurkoop te verkrijgen;
dat Volgens hunne bescheiden meening
hun ahibtelijk karakter werden de Tshautsch
met gelijke munt betaald-
De zigeuner werd daardoor van zijini aan
vallers bevrijd en de Wlesterliing vervuild
van medelijden met den mósbainidielde, liet
hem door een zijner dienameni in zijn wo
ning brengen. Daar werd Wij met spijs
en dmalnk verkwikt. Er was ook een ge
neesheer, die naar zijn kwiesturen wilde zien
maar de zigeuner weigerde. Een glas vu
rige Tokayer boezemde hem veel meer
belang ün dan de gevolgen der mishande
ling; waarvan hij beweerde:,, Dat wordt
vanzelf Wel wéder beter." Intussdben deed
dit gieen afbreuk aan zyn dankbaarheid je
gens zijn redder. Hjj wist heel goed, dat
hij aan diens optreden' Waarschijnlijk zijn
leven te danken had, en misschien Was
het wel het vaste vertrouwen op dözie)
dankbaarttód, die dien Westerling nogmaals
met den zigeuner i»n aanraking had gebracht
Dat las die "bruine knaap vóór alles uit
den brilef. Van een Yanka wist hij niets;
bijeenkomst met hem hebben en, Wel wiet
maar idie Wlesterling wilde een geheime
bijeenkomst met hem hebben maar nr.et
in zijn huis; want dat kende hij zeer
nauwkeurig, en men behoefde bet hem
naet met een houtskoolsteeep aan te dui
den. Hij moest zooveel mogelijk onbemerkt
komen en de rjng moest hem als her-
kennangsteeken dienen.
De arme jongen begreep wiel nóet, hoe
zulk een voornam heer hem noodrg kon
- ook die gelegenheid tot abonnement 't ver
bruik van electriciteit voor verlicjhMng ze
ker vergnoaten zal
dat zij tevens aandringen op een sdiaal-
tarief, ook voor verlichting, waardoor de
grootere verbruikers bij een afname van een.
zeker quantum reductie genieten;
dat toet hun tevens voorkomt zeer \ven-
6chielijk te zijn ter bevordering van het ge
bruik van electriciteit eene vergoeding in
den vorm van eein reductie op de eerste
jaarrekening toe te staan als tegemoetko
ming in de betrekkelijk groote aanleg-
kostem. l
Mocht het Uw geacht GoUege voorko
men dat onze toelichting aan duidelijkheid
te wenschien overlaat; dan is de mindere
duidelijkheid veroorzaakt door den kortep
tijd van voorbereiding dte daarvoor beschik
baar was;
lin welk geval wij U eerbiedig in over
weging geven de behandeling en de beslis
sing te dezer zake alsnog «enigen tijd aan
te houden, opdat uit den middenstand! des-
gewensdit breedvoeriger toelichting U kan
bereiken.
EEN IN-TREURiO GEZUCHT.
In dein nacht van Dinsdag op Woensdag
is de 50-jarige editgenoote van Th. W>.
de Haas, wonende aiuier in de Gvejdiie-
straat, bij wie verleden week eein geval
van pokken is geconstateerd, in de ba
rak van het Stads-Ziekenhuis aan de ge-
Vólgen overleden.
Den volgenden morgen Woensdag
even voor 12 uur is het lijk begraven..
Voorop een agent van politie in ge
uniform, dan volgde een lijkkoets van al
het doek enz, ontdaan, zoodat er niet meer
overbleef dan het houten geraamte.
Daarin stond aan alle kanten duide
lijk zichtbaar de kist, omhuld dour een
zwart doek.
En daarachter éen volgkoets als men
tenminste van „koets" nog mag spreken,
't was meer een „ouwe kar", vol modder
spatten, meer wit dan zwart
Deze treurige begrafenisstoet reed niet
zooals gewoonlijk door de stad maar
buitenom langs: Burgerweeshuis, Gasthuis
straat, Zevenhuizen, de Bergerbrug over
langs Wiesterweg naar de Algemoeme Be
graafplaats,
■Dte mensdien, die de stoet in de verte
zagen aankomen, maakten r echts om koers
om zie niet te ziien passeeren.
't Wias danook een „in-treurig" gezicht
zooals wij hierboven schreven, om geen
ander woord te gebruiken.
Ziedaar den mensdhl
Zij, die de stoet hebben zien voorbij
trekken, zullen als wij den treurigen in
druk nog lang nadien bewaard hebben en
de vraag hebben gesteldKon die begrafe
nis niet op een andere wijze, tenminste
op een ander uur dan nu midden op
den dag plaatsgehad hebben?,
hebben en zooveel voorzongen pain, opi
dat naam a nd er aphter zou komem, want
hij van wüan hier spjrake is, was niemand
anders dan baron Voni Kuniiz, minister-resi
dent van Oostenrijk in Constantinopel,
Hiet liep t egen negen uur. De straten
waren reeds donker en verlaten; en' wel
nog voel meer in het eigenlijke oude By.
zantium, dan in de voorstad Galata, waar
de weinige gezanten der vreemde mogend
heden Woonden, dóe bij de Turkscbe re
geering vaste vertegenwoordigers hadden.
Die huizen waren hier aan den ingang
tenminste nog verlicht, en zoo kon de zi-
geumeir niettegenstaande de reeds ingeval
len duisternis, de stu-eepi herkeurten, die
voor hem aangebracht was, De deur was
open, twee kawassen hielden daarvoor de
wacht' Binnen hoorde mem het gewoel van
vele menscben, er werd' zeker «en soiort
gezets dtoapisavond in het paleis van hetVe-
netiaiansdbe gezantschap gegeven. Door de
«pan deur zag mien op een bóninemplaate
en daar achter op een, gebouw, dat boxen
de gelijikvloersche Merdóeping nog «em ver
dieping had.
(Wordt vervolgd.)
