H>. Sath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
jtfo. 36.
Zaterdag 29 Maart 1913.
7e Jaargang
FEUILLETON.
Kruis en Halve Maan.
Verschijnt DINSDAQ, DONDERDAG en ZATERDAG,
Electro- of Gasmotor?
BINNENLAND.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
et, r>ar 3 maanden franco Hui»; 105 ct. met geïllustreerd
ondagsblad. Te bettien In het Heg id bui ieder kwartaal.
'faoiKlerüjke nummers van de courantB cent,
g Het Zondagsblad 5 cent,
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD".
BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar.
Telefoon No. 433.
ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels .30 cent,
Elke regel meer6
Reclames per regel15
Kleine advertenties van 1—30 woorden, bij vooruitbet. 25
In ons nummer van 1 Maart 1,1. schre
den uaj oj.a. het volgende:
Voor een electromotor van 3 P.
I( welke 1000 uren volbelast loopt, be
dragen de jaarlijksdhe bedrijfskosten bij eeni
Eenheidsprijs va,n 10 ct. (per K.W.U.) 1320
fterwij'l van een Iichtgasmotor vani 3
P. K., die 1000 uur volbelast loopt, ide to
tale jaarlijksdhe bedrijfskosten bij een gas
wijs van 6 ct. (te Alkmaar) f 400 kost.
Alzoo 20 pCt. besparing.
Bij ingezonden stuk maakte de heer
torn. Schipper daarop de volgende aan
merking
Nu is niets minder waar dan bovenstaan
de verklaring wat gasmotoren betreft. Door
'aren en jaren practische ondervinding in
et gebruiken van gasmotoren is de on-
pstenrebening voor een gasmotor van 3
j>. K. nis volgt
fAa n Gasverbruik' 7 ct. per uur
is 1000 uur maal 7 is f 70;.
nu smeerolie 1/2 ct. per uur 5,
Van onderhond 11/2 ct. p;er uur 15.
Aan 10-jaarl. afschrijvingen a 10
pCt. van den kostprijs der motor
a f500, verminderd met verkoop
inde motor a f 100, blijft 40.
pCt. rente van kapitaal f500 25.
Totaal f 155.
Dus een onkosten van f 155 per jaar,
'ndien de motor 1000 uur loop! en geen
(400 zooals gemeld werd. Alzoo zou
iiiermede bewezen worden, 'dat mi gas-
jiotor geen 20 pCt. duurder doch ruim
100 pCt. goedkooper in het gebruik is,
indien de onkosten Ider electromotor niet
jte hoop opgegeven zijn.
Wij hebben alvorens den geachten
inzender te beantwoorden inlichtingen
ingewonnen 'bij eenige firma's, die een gas
motor in gebruik haddent
Direct bleek ons, dat het gasverbruik,
ietwelk 'de geachte inzender als maatstaf
zijner berekening aanneemt n.l. 7 at. pi.
uur abnormaal laag is: Iemand, die een
.5 P.K. gasmotor gebruikte, rekende ons
fftor met het horloge in de hand bij
ile gasmeter, terwijl de motor liep, idat hij
«wam op 12 ot. per uur len een ander,
ilie een 8 P:,K. gasmotor had kwam opi
114 a 15 ct. per uur.
1 Dp grond hiervan meenen wij, dat 7
Ct. per uur wel abnormaal laag is, of dat
- wat ons zeer waarschijnlijk voorkomt
de gasmotor, die de hr. iS. gebruikte,
iijzi nK''er zu'n'g was, een reclame voor
en t, ^rikant en den gebruiker!
1 Onwc\ °r'e&baar spreken evenwel Ide fei-
L j„ (p "ze: waar electriciteit werd inge-
óerd h011 de gasmotor het wegens ide
-ncurrentie ingedaan door de electro-
jiotor, het'tegel" i&zï* PP den duur niet
,iith(iud-en. en ven tezeij ide" electromotorjcn
Js paddestoelen ui't 'dén
is een „contraufctio
gr 0..
in tern.
^d neen
•inus"
Het viel den; generaal niet an oei! ijk', den
■vensch van zijn neef te vervullen). Deze
neeg een aanstelling als cornet Wij de dra-
■B'nders van .prins Lodewijk' van Savoye,
fTOtider van den later zooi beroiemd ge
worden. Oostenrijk'sdhen legeraanvoerder,
.rins Eugenius. Het regiment werd jpist
-P volle oorlogssterkte gebfadht, onndat
■'et binnen eenige dagen naar het eiland
pchütt moest vertrekken, om aan de steeds
talrijker wordende strooptochten der Tur
ken een einde te 'maken.
Op de vorming der soldaten werd toen
maals niet zooveel gelet als tegenwoordig,
enge handgrepen waren in een paar da-
»en geleerd; al het andere was een zaak'
Van oefening en verstand.
Er was dus niets bijzonders in gelegen,
1 de jonge graaf Guido eenige dagen
her als cornet optrad en weder een paar
hagen later als zoodanig reeds een pa-
rouille dragonders door de vlakte van
diiitt aanvoerde, om de Turken de her-
uinering aan hun strooptochten zooveel
^"gelijk te verbitteren.
Eegin Mei kampeerde Graaf Guido met
IjE dn twintig dragonders in een 'kleine
laten Wij liever sdhrijven: vonden de elec-
tromotofen als het gewapend beton in
de bouwbedrijven ingang.
Dan Hefcbeu wij ons ook eens door
een deskundige, «en electr. ingenieur
den heer L. A'. S. Rlpsma.11 te Amster
dam, laten inlichten.
Dezen todh sdhirijft ons:
Een gasmotor, die 100 en meer pCt.
goedkooper in bedrijfskosten is da,n een
electromotor, zou e£n prachtwerk,luig zijn,
dat het bestaan der eleciiromotoren ten
zeerste zou bedreigen. Edoch, de sta.ti.
stieken wijzen onbetwistbaar uit, datjuisjf
de lichtgasmotoren uitsterven in de ste
den, waar ook electrisdhe stroom ver
krijgbaar is.
De inzender moge eene berekening op
gesteld hebben, op grond van veeljarige
ondervinding,, deze kan echter geenszins
als eten a(gemeten geldende beschouwd wor.
de(n.
lo. Is het aangegeven gasverbruik van 7
ct. per uur, overeenkomend inet nog ynin-
der dan 0.4 kub. M. gas pier uur en per
E. P. K„ hij eien eenheidsprijs van 6 ct.,
vejel te gunstig. De beste Iichtgasmotor (en
dan nog alloco van grooter vermogen),
zal in hot allergunstigste gieval 0.4 k.ubi
M, per E, P, K.( U, halen. Gemiddeld
moet gerekend wortien met 0.50.6 kub, M
2o. Is de> aanschaffingsprijs van den mo
tor veel te laag. De aainleg, en de be-
drijfsvaardige opstelling, met levering van
alle b'enoodigde toe- eUn afyoerleidiimgten, zal
voor een goeden lichtjgasmotor met mag-
neetöntstekmg minstens f900' a f1000 We-
dragen.
3o. Ook de smeeroliei-kosten tdjn te laag.
Gerekend moet worden,. Wij rijkelijke sme
ring met olie van goede kwaliteit (20
cl. per L.op 15 gram per EJAK.U.
4o;. De inzender verwaarloost het koel-
waterverbruik, 'dat bij gebruik van .water
leiding, Vrij belangrijk is; per jaar ca. f20-
f 25. Ook trekt hfij geen post uit Voor
de bediening, waarvoor gewoonlijk een
vakman tareiscfit wordt, terwijl een elec
tromotor (door 'eiken leek bediend kauwor
den. E11 last not least lacht Wij een post
onvoorziene tótgaven vorir reparatie en be
drijfsstoringen, die biij 'een Iichtgasmotor
heusoh 'niiet tot de ontnogelijkhieden be-
hooren., overbodig.
Op grond van deze opmerkingen, is het
opgegeven bedrag van) f 400,dat wel
als uiterstei som besdliö)uwd kan worden,
als volgt te specificeeren
Gasverbruik 3000 x 0.6 X ,0.06 f108.
Smeerolie 10.
Afschrijving 10'°/» van f 1000 „100.
Renteverlies 5»/o van, f 1000 50.
Waterverbruik 1 25.
Onderhoud, bediening, reparatie 107.—
Totaal f400
Hiermede meenen wij den gelach teil in
zender vo|ldoende beantwoord te hebben.
vallei op het eiland Schütt. Het was ze
ker, dat er Turken in de nabijheid waren;
ant den vorige® dag had men in de
verte rookw°lken op zVCn stijgen, en des
avonds duchtende inwoners ottlmoiet. Vol-
gens hun .bewering waren ck5 Turken hou-
Idlejrd man stc^/ en «ent ou(d|e kcaporaa^
schatte hen daa"1'™" Pp [ongeveeJ
man. In elk geval waren honderd Turken
in den mond van vluchtelingen niet zo°
veel, dat men niet de' poging had! kuin,. ten<
doen, jh un den buit vtóder te o|ntnieme>
Deze hoolp daalde intussdhen door de na
dere opgaven; mant volgens deze waren
dre Turken reeds voor eenige uireni in de
richting van Neuhausel afgetrokken.
ToA deed de jonge soldaat wat in zijn
vermogen was. Hij liet ,de paaiden loopjen,
{wa,t zij komdien, viand de plaats en der
veijwaesting en stelde don toestand ivast,
■om mogelijke vorderingen 'der gjeplunder-
den t e verzekeren. Veel ivooruitziriht, om
daarvoor in aamnerking te komen, was
er wel is waar niet, imalar het bezit van
zulk een proces-verbaal kap pooit hinderen,
en in 't gegeven getval kon het .voor
een ander zeer onaangenaam wiorden, als
men het fe voorschijn haalde..
Bovendien' lag het in de Wfeener kanse
larij Weel goed bij de andere pjupdierings-
acten, 1
Van de plaats der plundering pit iwaa
het gemakkelijk, Het vifai|d«lijk spo-otj te ,ver-
Landbouw-ongevallen- en ziekte
verzekering.
Sedert eenige jaren bestaat er in, den N>e-
derlandscben Boerenbond een Iandbouw-
o n ge va 11 e n - v e rzeke r j ng.
Wiaar het in de plannen der Riegeering
ligt binnen eenigen tijd de verplichtende
ongevallen-verzekering ook te doen Uitstrek
ken jot jhet landbouwbedrijf, daar is Het
zieer toe te juichen, dat de boeren e;nj
landbouwers de Regeering als het ware
voor willen zijn d.w.z. dat het [particu
lier initiatief i.e. de Ned. Boerenbond het
al zoo ver heeft gebracht dat deze een
eigen onderlinge verzekering heeft tot
stand wteten te brengen.
Dat stelsel werkt in de eerste plaats veel
goedkooper maar neemt ook veel om
het nu eens duidelijk uit te drukken
„rompslomp" voor de Regeering weg. De
regeling is er als 't ware als het wets
ontwerp i s aangenomen.
Zeer juist sdhirijft „De Boer" danook in
haar nummer van 21 Mrt,
„Toen (n.l. toen minister Kuypjer in 1905
hiet wetsontwerp tot verzekering van land-
bouwongevallen ingediend had) was bet
plicht derhalve van de Boerenbonden om
vrijwillig ^ieze verzekering in bet leven
te roepen, om daardoor de wetgevende
macht te kunnen aantoonen, dat een On
gevallen-verzekering voor Het landbouwbe
drijf i n de al 1 er eer s te pl aa t s go ed
kooper kan zijn, dan de regeering Het
in haar ontwerp van wet voorstelde, maar
toen was het ook te,*cns plicht van al
die duizenden leden van idle Boerenbonden,
onmiddellijk daadwerkelijk allen steun te
geven jdie daarvoor noodig Was."
Die plicht 'erkennen wij tenyiollehet
particulier initiatief van den Boerenbond
dient in deze gesteund.
Niet enkel omdat die organisatie berust
op dhristelijken grond', maar bovendien, om
dat zij in het werkelijk belang is van
den boer en landbouwer zelf. Want komt
de wet er eenmaal en dat is zoo goed
als zeker dan zal de Minister de or
ganisatie erkennen en zijn allen vrij van
velerlei onkosten en ongemakken, welke de
huidige ongevallenwet voor vele bedrijven
meebrengt. 1
Resumeerende is het ons aangenaam te
kunnen verwijzen naar deze instelling (De
ze |anbev,eling is van de redactie zelve,
men verwarre ze niet met de artikelenreeks
onder Het hoofd „Landbouw-Ongevallen"
welke niet rechtstreeks van de redactie is),
en voor nadere bijzonderheden leze men
de in dit nummer voorkomende advertentie
Waar moet dat heen?
Nog zijn wij niet in Het Heete va,n
den verkiezingsstrijd of die hoofden van
sommige vrijzinnigen zijn al zooi oververhit,
dat er dingen worden gezegd, verwijtingen
volgen. Men vond de sporen ,vajn wa
gens, waarop hpogst waarschijnlijk de buit
was weggevoerd; in den vochtigen bodem
waren de indrukken zichtbaar van hoorn
vee en daarneven talrijke sporen van klei
ne, smalle Ihioeven, zooals in tegenstelling
met de zware Duitscbe paarden; de paar-
(diiecjt voor Hongarije en Syrië bezitten,
waarmede de buitengewoon bewegelijke ca
valerie van den vijand was uitgerust.
De cornet vertoefde niet langer, dan
voor zijn doel noodig was, en volgde toen
deze sporen. Ofschoon hij Het geheel
onmogelijk hield, de Turken in te halen
want men Was nauwelijks twee uur vier-
WlHd«rd van den Noordelijken Donau, dlie
dq grens vormde todh zond hij een
korpcTaal met twee man voorui.t om de
veiligheid vatl den weg te onderzoeken, op
dat de kleine afdeeling niet onverhoeds
overvallen zou worden.
Men reed en men reed, tot de kleinte
voorhoede asn den Donau stond, en, nog
steeds was geen Turk te bekennen, De
sporen voerde naar een ondiepte zooals
er toen vele waren; want de loop; der ri
vieren was niet zoo geregeld en strekte
zich uröer in de breedte, dan in de diepte
uit. Het was alleen moeilijk, de bestaande
ondiepten te kennen, daar ieder hoogwater
de diepe kanalen daarin groef en men
dan zeer gemakkelijk den vasten grond
kon verleen,
geuit, die werkelijk getuigen van haat
vooral tegen Rome.
Mr. P. T i dteman uit Blo.ernendaal, opL
tredende als spreker Voor de afd. Arnhem,
van de Evangelisdhe Maatschappij wil net
doen als in Frankrijk en de kloosters en
alle 'kerkelijke goederen seoulariseeren om
de opbrengst te besteden voor Sfaatspen-
sionneeringi.
De Heer J. Korthals Altes, de vrijzinnige
Kamercandidaat in hiet dilstrict Haarlem
mermeer, Heeft in, een redevoering te Hiiil-
legom 'Het' bidden door kinderen voor die
verkiezingen afgekeurd en zidh niet out-
zien te zeggen, dat het kind diaarbij wordt
„een pbostitué der religiie."
Het is eenvoudig een schandaal een dier
gelijk woord en een dergelijk beeldi in dit
verband te durven gebruiken.
„Beu schandaal" schrijft „het Huisge
zin" zeer terecht boven dit bericht.
De N. Rott. Crt. is in deze dagen het
orgaan voor ieder, die met papenh'aat be
hept iis.
In haar nummer van ƒ.1. Zaterdagavond
bevat 'Het groote liberale blad, dat klein is
i,n alles, waarin een groot blad klein kan
zijn, in den Vergaarbak, door haar, deftig
als jiltijd, „Kerknieuws" genoemd, een in
gezonden stuk, waarin een zekere N.N.
zich beklaagt over het feit, dat de handel
in ons land voor een onevenredig groot
deel in handen is der Roomsdhen. Met
de 'Joden is dat ook wel het geval, maar
dat ligt aan Hun bijzondere gesdhikthèidi
voor den handel. Dit geldt voor de Room-
schen hiet als verontschuldiging. Hier wor
telt de oorzaak dieper.
Dat 'geld, dat geheimzinnige geld, dat
toovergeld kan niets anders zijn dan kloos-
tergeld.
;Het klpostergefcl, „dat niet als gewoon
geld 'mag beschouwd worden, maar als een
wapen 1 in de handen der Roomsche propa
ganda geridht tegen alles, wat met ge
woon 'geld is opgebouwd."
Nu N.N. eenmaal de draad, in handen
had, bpenbaarde zidh zijn Sherlock Hol
mes-natuur. ;,Er is alle reden, concludeert
hij al spoedig, om aan te nemen, dat het
Idrijven in de ridhting d.er Tariefwet in
het kloostergeld zijn oorzaak vindt." Heel
zeker is hij echter van zijn zaak nog
niet. Daarom wensdht hij dat een knap
Staathuishoudkundige de zaak in studie ne
me, om het gevaar te peilen „dat een
groot kapitaal, beheerd naar de principes
van Thomas van Aquino, voor onze maat
schappij oplevert,"
„Want, besluit hij, als dit gevaar dui
delijk kan worden aangetoond, dan rust
qp onze Regeering de plidht ditt afdoende
te bezweren teneinde de normale toestan
den in onize middenstandsvefhoudiingen te
Herstellen."
Zoo gaat Het er nu reeds van langs.
Waar moet dat Ween?
Want we zijn nog niet in Juni!
Deze ondiepte echter moest wel bekend
zijn; want aan don anderen over zag men
duidelijk drie wagens en ongeveer twaalf
stuks Hoornvee daaraan vastgebonden.
De korporaal edhter was van meening,
dat de Turken zelf nog aan deze zijde
moesten wezen; want hij telde nauwe
lijks een half dozijn ruiters bij de wagens
aan <je overzijde, die volgens hun geheele
gedrag alleen als een wacht beschouwd
moesten worden. Twee Turken met la,nge,
la.nsen zaten te paard en schenen de on
diepte te bewaken; yeider zag men nog
vier pa,arden, die van zadel en toom voor
zien way en, maar er waren geen manschap
pen bij; deze lagen Hoogstwaarschijnlijk
in het gras.
Het onderzoek van den bodem kwam
volkomen overeen met hetgeen de korpjo-
ra.al daaromtrent opmerkte.
Aan deze zijde Van den oever bevond rich!
een kleine veriiooging, dite rondom met
populieren was bezet en naast het wa.
genspoor omhoog ging. Deze sporen lie
pen tot a,an de ondiepte, maar talrijke
hoefsporen gingen naar de hoogte. Daar
was wederom een groote menigte zichtbaar
en wel bijzónder talrijk en diep aan den
rand; de jmmten ervan wezen naar het
midden. Va,n de höopjte liepen deze spo
ren in twee richtingeneenige naar d'e on
diepte, de groote meerderheid echter land
waarts, Voor de oude dragonders, di# nu
En dan durft men nog af te geven op
onze z.g. onverdraagzaamheid
Och, laten de Katholieke en Christelijke
partijen zidh in woord en geschrift kalm
en netjes gedragen.
Maar niet nalaten zulk een bedrijf van
vrijzinnige zijde in Het daglicht te stellen.
Laten zij daarmee den kiezers aa.nitooinen,
waar het Ween zal gaan als die he eren op
hiet kussen komen.
Tweede Kamerverkiezingen.
Uit Zaandam meldt men aan het N. vt
D„ dat de vrijzinnige kiesvereenigingen in
dat district voornemens zijn candidaat te
stellen mjr. J. Limburg, te 's-Gravenhage.
De definitieve keuze zal geschieden in
eene vergadering van afgevaardigden op
aanstaanden Ziondag 30 Maart.
Door de drie vrijzinnige partijen in het
district Enschede is tot candidaat geatieWI
de Heer C. A. Zelvelder te Sneek, idi©
de candidatuur aanvaard Heeft.
G e 111 e e n t ie r a a d s - v e r k i e z i n g
Haarlem. Door de Christ.-Hfst. kiiesver-
eeniging is besloten bij de a.s. gemeente-
raadsveukiezing den caudidatuur dier R.K.
té steunen. Inzake Ihet politiek accoord
werd besloten dat ide afdeeling zidh- ver
klaart vóór Jtef voortbestaan der coalitie.
E 1 e c t r i c i t e L t s v0 or z i e n i n g. Bij
de Jvveede Kamer is ingekomen een wets
ontwerp, inhoudende regeling in zake eleo-
triciteits voorziening.
In artikel 1 daarvan wordt bepaald, dat
voor den aanleg of de exploitatie door
anderen dan door ihfet Rijk van eene in
richting en y.an werken tot liet voort
brengen, geleiden, transformeeren, verdee-
len of leveren van electriciteit eene door
de Kroon verleende concessie veneisdhlt
wordt, indien die electriciteit voor detidlem
verkrijgbaar zal worden gesteld.
Dé zaak Elias Duys. Voor
da Haarlemsdhie Rechtbank zal zich op 31
Maart Hebben te verantwoorden bet Tweede
Kamerlid J. E. W;. Duys, uit Ziaandam,
wi«n wordt teniaste gelegd, dat Hij op
of omstreeks 26 November 1912 te Zaan
dam, den burgemeester dier gemeente, |hf.
C. A. Elias, ter za.ke van de redhtmatige*
uitoefening zijner bediening, mondeling en
opzettelijk beleedigd Heeft, door in een
openbare vergadering, waarin beklaagde als
spreker over de zaak-Elias optrad, de vol
gende wooijden gezegd te hebben „Ik Heb
herhaaldelijk geconstateerd dat de burge
meester de Gemeenteraadsleden herhaalde
lijk beliegt en bedriegt," althans woorden
in gelijken zin, strekking en beteekenis.
De vierkante stuiver. De viier-
kante stuiver, Het muntstuk, aangewezen
om de onpractisdbe ronde stuiver te ver
vangen, is er, sdHrijft Het Rott. Nwsbk
De vierkante stuiver is grooter van for
maat dan de tegenwoordige. De Hoeken
reeds sedert een tiental jaren delzan strijd
tegen d'e Turken voerden, vormden de spo
ren een schrift, dat zij gemakkelijker kon
den lezen dan een boek. De meest ai(eir-
varene van allen was ongetwijfeld' decor-
net. Hij liet echter den ouden korporaal,
gaarne aan het woord en bewonderde
hij zich zelf dë scherpzinnigheid, waarmede
deze niet alleen een gehelde geschiedenis
bij elkaar dacht, maar ook datgene er bij
voegde, wat nog gebeuren moest.
De Turken hadden een hoeves, geplun
derd en waren met den buit weggetrok
ken; toen zij aan dë grens gekomeni wa
ren, werd de buit over ide rivier gebradht
en zelf hielden zij op de hoogte raad over
hetgeen zij nu zouden doen.
Waarschijnlijk was de buit hun niet groot
genoeg geweest; want zij zonden een'half
dozijn manschappen over de rivier en keer
den daarop terug om nieuwen buit te
zoeken.
JAls gij hier wacht, cornet", zoo ein
digde de korporaal zijn verhaal, „dam zui
len wij hen bepaald overrompelen."
„Als zij niet op een andere piaaiis over
steken", vulde de cornet aan'.
„Neten, dat doen zij niet", antwooirddii
de korporaal kalm.
(Worclt ywvolgdj
