NG. Payglop, ür. Katb. Nieuws* ei& Advertentieblad voor Noord-Bolland. (ƒ0. 103. Zaterdag 6 Sept. 1913. 7e Jaargang v-winterciirsQs. bestaat de IB KOOP; HAGEN, bij de R. i Kerk. i- VmïbmT Lmaar. Aan den arbeid! FEÜÏLLETÖÏ™ Ie parochie van de H. Maria Magdalena te Zaandam in vice't Kalf. ïM Modes. HINDERHOEDEN. Fournituren. Verschijnt DI8SDAS. DONDERDAG en ZATERDAG. "binnenland. ft;," roor 7^ ct». por stuk, s, voor 30 ct. per 5 r stuk. delaren te Alkmaar, zij vanaf heden door voor eiken Zak, die f 0.»0 te heffen en aat verkeerende) het D. VEER. J. DUBBELT. H. GöDDEKE. C. PORTEGIJS. J. PASTOOR. naar e. o. van den Pror. ohd is voornemens in 't iiar een landbouwoareua jongelieden, niet jonger ie voldoend lager onder- abben. twee lessen van 3 uren, tens f 6.50, bij ruime 2e leerling uit een gezin minvermogenden vrij. heeren Sheets en Snel, naam enz. dergenen, die te nemen, moet gesehie- Sept. a.s. aan een der ommissieleden. f ART, Z. en N. Sohermer, URBIER, Alkmaar. jAVER, KA PT GIJN, P.M.KRAAKMAN, ran Manufacturen. voordeeligst adres in: eidenheid in alle prijzen. in de eerste 4 direct een nieuw nummer, G. ROSKAMP Gz., udestraat 51, Alkmaar. rstrekt, door uitbreiding en het kantoorwezen geëischt eringmaatschappijen, Rijks- groote Indische instellin- Ii-maatschappij, Escompto. ou" en „Trou" enz. heeft vooral Plotgieter's in vervulling gebracht: het ij ven der kantoor- en han- n der jonge kooplieden, en om altijd te zeuren bij en te trekken naar andere Iddeelen. „Hou en trou" e jongelui mooie plaatsen deelen der wereld, der handels; en kantoor- n wèl bij voortduring ver- hooger zijn die echter dan meer overeenkomstig de nderingen ontbreken niet. met verontwaardiging ,n dvertentiën waarbij x00t een bediende die in drie >ondeeren en gediplomeei gevraagd wordt. Aan de elsbedienden de taak daar- te brengen en dergelijk mbiedingen onmogelijk *e ge raad daartoe is: :N KANTOORBEDIEN- ONS BLAD. ABONNEMENTSPRIJS 75 ct- pu 3 maanidieni franco hluis; 105 ct met geïllustreerd Zondagsblad. Te Betalen in het Begin van ieder kwartaal. Afzonderlijke nummers van de courant3 cent, Van heit Zondagsblad! 5 cent^ Uitgave van de Naaml. Vennootschap „ONS BLAD". BUREAU: Breedstraat 12, tegenover de R. K. Kerk, te Alkmaar. Telefoon No. 433. ADVERTENTIEN: Vain 15 regels30 oent Elke regel meer6 Reclames per regel15 Kleine aidvertenties van 130 woorden, Bij vooruitbet 25 Be herfst is weer spoedig daar. In het bosch ruischt en schuifelt het reeds van het afgevallen loover en dorrend hout. 'k Zie alle tinten in het loof ontwaken; lichtbruin en rood tot groen en geel vervloeien; trilling van hoop nog even aan 't herbloeien, Zoo zingt Richard de Cneudt op den schoonen herfstdag. Maar, helaas, ze zijn zoo weinige die schoone herfstdagen! Dra, al te dra nadert met rassche schreden de winter. .Langs de stammen van het schier kale geboomte sijpelt weldra het gedruppel van de herfstregen. ,De aarde ligt doordrenkt tot een bodem, waar de zwammen nu welig tieren. Alle levenskiemen der natuur trekken zich terug om er te sluimeren den winterslaap. -jKaal is het strand, verlaten zijn de bos- schen, naar de huizen zijn ze verdreven de menschen. Buiten hebben ze licht en lucht bij volle teugen genoten, de vacanties zijn voorbij, thans breekt weer eenie periode van ver nieuwde werkzaamheid aan. JHet korten van de dagen, het lengen van de avonden brengt ook eigenaardige veranderingen mee. jVlen is er op uit om de lange avonden zoo „gezellig" mogelijk te maken. J3och (en nu zijn we terzake) zoo die winteravonden alléén „gezellig" zijn, dan is er gevaar, dat zoodoende een kostbare tijd verloren gaat. Dit is b.v. het geval, wanneer men alle avonden den tijd „doodslaat" met kaartspelen, of wat erger is, wanneer men in de herberg (ook „sociëteit!') uren zoek brengt met potjes bier te drinken en de nieuwtjes van den dag te bespreken. Indien er ooit een tijd geschikt is om het nuttige met het aangename fe verbinden, dan zijn het wel de lange winteravonden. De winteravonden leenen zich bijzon der tot vergaderingen en vergaderd 1 Van hooggeachte zijde ontvingen wij de volgende geschiedenis der parochie van 't Kalf bij Zaandam ter plaatsing: De parochie der H. Maria Magda'lena van 't Kalf, ook wel genoemd van Oost- Zaandam „in vico 't Ca'lf", welke thans bevat een gedeelte der burgerlijke ge meenten Zaandam (Oost-zijde), Oost-Zanen, aan de Zaan, Wiijde-Wornier en het geheele dorp Zaandijk, behoorde vóór de zoogenaamde hervorming tot de Ker kelijke gemeente van Oost-Zanen, wier pa rochiekerk aan de H, Maagd-Martelapes Catharina toegewijd was. De dorpen Koog a. Zaan en Zaandijk tijn van latere dagen, terwijl die Wjijde Wormer destijds nog een vischrijk meer Was, 't Kalf en de Braak 1) zijn onte- gensprekelijk twee volkrijke buurten van zeer ou'de dagteekening. De bewoners dezer streek moesten zich alzoo eene verrp en lastige kerkreize ge- ^EENIGT U!" ElNDB, 5 Jj 'roosten om hunne godsdienst-pligten te vervullen. Nog heden wijst men u bij de olie-mo- ens „de dood en de strijd" op de Braak 'J .het onlangs afgebroken Oost-Zaner suisje in de rigting van Oost-Zanen s rookjes rietland aan, algemenen bekend en er den naam van Kerkweg, welke, als nsschen Edam en Volendam lieden nog, met losse planken verbonden' waren, om e doorvaart niet te beletten, waarlangs °nze voorvaderen met ijver heen togen, ^'eze buurt ontleent haren naam van I 5ene doorbraak, welke bij hevügen storm 1 eens dezen weg vermelde en Oostzanen met ondergang bedreigde. wordt er zeker al genoeg, Maar men spreke dan op die vergaderingen over Katholieke Staatkunde. Men make de mannen be kend met onze meening, onze houding over sociale wetgeving. Men toone hun aan, hoe juist en alléén de christelijke beginse len aan eiken stand zijn rechtmatig aan deel toekennen zoowel in plichten als in rechten. Men leere hen, dat waar rech ten zijn ook immer plichten zijn, en dat men om éénen stand of éene klasse te helpen den anderen .geen onrecht mag aandoen. Toegejuicht dienen hierom te wor den de volksvoordrachten én over godsdien stige én over politieke vraagstukken. JDe wintertijd moet benut worden voor de ontwikkeling, het onderricht des volks. Dit moet nog veei leeren over Liturgie, over de nadeelige gevolgen van den Al cohol, over het nut en de noodzakelijkheid van het yereenigingsleven. De Volksbond met zijne vakorganisaties, de Hanze met zijne vakgilden moeten in den komenden winter worden uitgebreid. De k i e z e r s 1 ij s t dient nu reeds te worden nagezien om tusschen 1 en 15 Februari alles in gereedheid te hebben. Men late het niet op het laatste jaar vóór de verkiezingen aankomen. Nu reeds moet worden nagegaan: die kan op de lijst komen, als hij op de spaarbank f 50 plaatst, een ander kan gemeenteraads kiezer worden, als hij aangeslagen wordt; een derde, een inwonende zoon, „kan er ook op" enz. enz. Zoo zijn er in alle gemeenten nog wel tientallen te vinden! Dus, nu a;l aan 't werk voor over vier, drie, twee misschien wel een jaar denk er om: we hebben een „extra"parlemen tair kabinet ook reeds „extra-ordinair" ge noemd, we konden dus weieens „extra ordinair" vroeg voor nieuwe verkiezingen staan! Septemoer is in 't land, de vacanties zijn voorbij, een periode van vernieuwde werkzaamheid is thans aangebroken. Gewerkt moet er weer worden op so ciaal en politiek terrein. W|e gaan niet, gelijk de dieren, den winterslaap in; neen integendeel, dat rui- schen van den wind tusschen het veel- als de gewijde kerkklok hen. tot 's Hee ren tempel riep. Diie toestand op den duur onhoudbaar, vooral ,bij overstroom,ingen en in het na jaar, kon n.iet nalaten nadeelige gevolgen na zich te slepen, daar grijsaards, huis moeders, zwakke lieden en kinderen vaak verstoken bleven van de troost onzer he.w lige godsdienst. U.it 'dien hoofde rigtten de buren van Zaandam, die 't Kalf, de Braak en de. Meer- of Wiormerdam bewoonden een oot moedig smeekschrift tot hunnen pastoor S.yi mon .Laan, of hij in hunne geestelijke' nood zou gelieven te voorzien en schet ste op eene eerbiedige wijze den ook hem bekenden toestand af. Het antwoord op dit schrijven is bewaard gebleven en nagenoeg van den volgenden inhoud. „Allen, die deze Ietteren zullen zien^ zij bekend, dat ik Symon Laan, pastoor en parochiale Curator van- het Sticht Utrecht, ontvangen, hebbende een smeek-, schrift en- ootmoedig verzoek van mijne parochianen, die binnen de Meerdam, da Braak, 't Kalf en, de W;erver of Wormer-, dam tot aan Wiorrner wonen, en alzoo ver verwijderd zijn van de Oostzanerkerk, na rijp beraad en overweging tot lof van God tot eer en uitbreiding van de diensten des Heeren, aan genoemde parochianen, die thans in bovengemelde buurten gevestigd zijn, of aan hen, die zich bij vervolg van tijd aldaar zullen ves tigen, omdat mijne kerk' te verre van hen gelegen is, welke zij zonder groote bezwa ren, niet kunnen bezoeken, ja ook zulks dik werf geheel a chterlaten, waaruit geen ge ring nadeel voor het zielenheil voortspruit, genadig toegestaan heb, gelijk ik bij de zen toesta en vergun: la Dat de buren van Zaandam, die het bovenvermeld gebied bewonen, eeni door den Bisschop bekwaam erkenden pries ter mogen kiezen, die in, hunne kapel alle bedieningen, welke ik in, mijne kerk van Oost-Zanen doen kan, vrijelijk doen en uitoefenen mag, uitgenomen het Doopsel kleurige gebladerte fluistert ons als 't ware in het oor: „Ziezoo, een poos lang heeft de natuur om u heen uw levenslust onder steund en gedragen; thans is het aan u te toonen wat ge zonder dien behagelijken steun vermoogt. Als mensch hebt gij toch over andere krachten te beschikken dan dieren, die den winter verslapen." Neen, we moeten in het komende winter halfjaar doen gelijk de planten, die zoo aanstonds heur voedsel, heur kracht ver zamelen tot nieuwen bloei. Edward Bernard Koster zegt het zoo heerlijk in „Tonen en Tinten" als hij,zingt: Sterf rustig, zomer, prijk uw leven uit Met droeven dos van bruin en glans van rood, Bekrans met vallend geel uw eigen dood. Geef willig de aarde uw bladertooi ten buit, Der voedster, uit wier schoot in 't jonge jaar Oij schoon zult rijzen van uw stervensbaar Moogt ook gij, stoere werkers: propagan disten,, bestuursleden van sociale en poli tieke vereenigingen, enz. enz. uw arbeid, gedurende dezen winter verricht, in ,,'t jonge jaar" beloond zien. Dus nog eens: werkers hebben, we noo- dig! Werkers, die, trots alle kritiek blij ven arbeiden in het welbegrepen belang onzer zaak d.i. de Katholieke zaak, Een kern van waarheid ligt er in, wat Theodoor Roosevelt, eeijs heeft gezegd: „W ij z ij n ons bewust, dat de doener meer waard is dan de beoordeelaar: dat de man, die zijn best doet om iets tot stand te brengen, veel. hooger moet worden geacht dan de toeschou wer." De roode opvoeders der jeugd Een overzicht-schrijver van „de Maas bode" heeft opgemerkt, dat er Maandag bij de H'aagsche openbare onderwijzers, d'ie dien feestelijken kinderstoet aan de Voorhout begeleidden, sommigen waren, d'ie, terwijl hun kindertjes luide juichten en begrafenisplechtigheden.. 2o. Vergun ik voornoemden parochianen in de buurt van Zaandam, dat zij alle inkomsten, visitatiën, offers, giften enz., welke in vermeld gebied geofferd worden, tot opbouwing, onderhoud, versiering en gebruik van gemelde kapel doen strekken, onder nadrukkelijke voorwaarde: dat aan mij en mijne opvolgers de toekomstige pastoors der kerk van Oost-Zanen, jaarlijks negen onzen (zilver) worden toegekend, ais een regtmatig ons toekomend deel, waarvan de eene helft met het feest van Kerstmis, en de andere met Paaschfeest zal uitgekeerd worden, zooals overeenge komen is. Ik Symon Laan priester beloof alzoo fer goeder trouwe voor mij en mijne op volgers, die met de geestelijke zorg der parochie van Oost-Zanen zullen belast wor den, dit alles ten allen tijde vastelijke en onkreukbaar te zullen nakomen, zonder heimelijk of in. het openbaar ooit inbreuk op deze overeenkomst te maken. En op dat deze godvruchtige verordening hare eeuwige kracht behoude, zoo bidde ik oot moedig onzen Eerwaarden Vader in Chris tus, den Hoogwaardigen Bisschop van Utrecht, dat hij zich gewaardige deze over eenkomst met zijn Bisschoppelijk gezag en macht van Ordinarius goed! te keuren en te bekrachtigen. Tot bewijs van echtheid dezer oorkonde heb ik er mijn zegel aan gehangen op den 23en April 1440." Walraven van Meurs, die als Episcopus electus ,het tijdelijke beheer over het bis dom van Utrecht ten dezen, tijde had, bekrachtigde deze overeenkomst, alsook Bisschop Rudolf van Diepenheim. De on- middelijke opvolger van pastoor Symon Laan, Nicolau's, de zoon van Jan Pieterzoon gaf door een schrijven van 8 Mei 1441 te kennen, dat tiiji met zijnen voorganger hierin overeenstemde. Soeteboom in| zijne Zaanlandsche Arkadia en Hi, van Rhijn in Zijne Oudheden van Kennemerland, enz. passen dit schrijven toe, als eene uitbrei- ter eere der Koningin-Moeder, stil en kop pig naar den grond keken. En in de Koe kamp waren er weer, die bij het bezoek van Hare Majesteit met het Prinsesje aan de schoolkinderen, lang tevoren hun hoed in de hand namen of op een paal hingen om niet in de noodzakelijkheid te komen voor hun Vorstin het hoofd te moeten ontblooten. Zulke onderwijzers moeten nu volgens de wet de kinderen opleiden „tot alle christelijke en maatschappelijke deug den" Afgescheiden van de vraag, of het niet op den weg ligt van een onderwijzer eer-' bied te toonen voor eene Vorstin, geeft hij toch al een bijzonder slecht voorbeeld van de maatschappelijke deugd van beleefd heid. om, ais iemand voorbijgaat, naar den grond te kijken of zijn hoed boven op een paal te hangen! Eerste Kamer. Bij Kon. besluit is benoemd tot voorzitter van de Eerste Ka mer der Staten-Generaal J. E. N. baron Schimmelpenninck van der Oye van Hoe velaken, lid van die Kamer. Het Christusbeeld in het Vre despaleis. H. M. de Koningin heeft aan mevrouw Angela de Oliveira Cesar de Costa, de ini 's-Oravenhage nog steeds vertoevende presidente van den Argentijnschen Vredebond, die het in het Vredespaleis geplaatste beeid van den Christus van den Andes aangeboden en onthuld heeft, de bijzondere en zeldzame onderscheiding betoond óm haar Harer Ma- jesteits portret t e schenken, voorzien niet alleen van de handteekening der Koningin maar waarop H. M. ook eigenhandig de woorden gesteld heeft: „Christ avanttout" (d.b. Christus vóór alles). Exclusie. De Haagsche correspon dent van „de Tijd" meldde dezer dagen, dat de directeuren van de Carnegiestichting de onbillijkheid hebben begaan van wèl uit te noodigen een deputatie van „Vrede door Recht", maar voorbij te gaan de wel jongere, maar zeker niet minder verdienste- ding van r'egten, op de reeds ten jar,e 1411 bestaande Sinte Maria Magdalena- kapel té Zaandam Dit schijnt echter in strijd, lo. met den inhoud der akte van pastoor Laan, waarin gesproken wordt over de „buren van Zaandam", die aan de „Meer- en Wormendam, de Braak, 't Kalf „tot aan Wormer wonen, wijd zittende „van de Oost-Zaner kerk"; 2o. met den afstand: wat toch zouden deze lieden met de Zaandammer kapel gebaat zijn geweest, welke verder van hen afgelegen was, dan de eigenlijke Oostzaner parochiekerk, waar voor zij minder offers op te brengen had den dan voor da nieuwe kapel, terwijl d e kerkgang nog. ellendiger was., naar Zaan dam dan naar Oostzaan. Ook zwijgt de plaatselijke overlevering der katholieken van eenen tijd ten eenemaal, waarin de lieden van 't Kalf en .den Braak te Zaandam zouden ter kerk gegaan: zijn, De scïirijveT .der Maria-Magdalena-kapel van Zaandam' hecht zich aan de woorden der akte „buren van Zaandam" enz. en zegt dat dit schrijven geldt „de andere „kapel van de H. Maria Magdalena aan het Kalf gebouwd." Hiertegen valt aan te mer ken: lo. d^t tot dusverre geen monumen taal gebouw, overblijfsel enz., ja zelfs de plaats of het erf dier zoogenaamd vroe gere kapel1 is aan, te wijzen, terwijl de veel vroeger Oostzaner kerkweg tot heden oog in de gedachten is blijven voortleven, ofschoon er sedert drie eeuwen geen meer bestaat; 2o. Ook geen enkele naam der aan die kapel verbonden priesters, vicarissen, kapelaans, kerk- of kapelmeesters, of an dere bijzonderheid kan worden aangegeven. Misschien kwam deze vergunning nooit in uitvoering, bij gebrek aan fondsen als an derzins, zoodat deze deerniswaardige toe stand voortduren bleef. Hoe het zij, met zekerheid valt er niets te bepalen, totdat daarover meer licht verspreid wordt. Dit alleen is zeker volgens „Soeteboom", dat er op 't Kalf vóór de „reformatie" eene kleine bid- of vergaderplaats aanwezig was, alwaar dei buren gezamenlijke gebeden, en stelijke ,,R. K. Ver. tot bevordering van ■den Wereldvrede", ofschoon daarop nog tijdig attent gemaakt. Bij informatie bleek dat „Vrede door Recht" gevraagd was, omdat...... zij een cadeau had gegeven. Op doel en strekking der vredesvereeni- gingen schijnt dus niet zoozeer gelet te zijn. Zonderlinge opvatting voorwaar. Een en ander moet in betrokken kringen nog al wat ontstemming gewekt hebben. Koninklijk bezoek aan de Hoofdstad. Voor het bezoek van het Koninklijk Gezin aan de hoofdstad van 945 September a.s., is het volgend officieël programma vast gesteld Dinsdag 9 September, voormiddag on geveer half 12, aankomst te Amsterdam, nam. 2 uur audiëntie militaire autoriteiten, half 5 audiënte civiele autoriteiten, half 8 diner. 1 Woensdag, 10 September, half 11 uur voormiddag audiëntie 2e gedeelte civiele autoriteiten en le gedeelte commissiën, nam half 2 audiëntie 2e gedeelte commissiën, van 4 tot 5 uur rijtoer en bezoek aan het Sportfeest, half 8 uur diner. Donderdag 11 September, voormiddag half 11 audiëntie particulieren, nam. half 2 tot 3 uur rijtoer.en bezoek aan tentoon stelling van „Arti et Arnicitlae", 6 uur di ner, 9 uur bal. Vrijdag, 12 September voormiddag half 11 uitrijden, boottocht en bezoek aan de E.N.T.O.S., 12 uur terug ten paleize, nam. 3 uur uitrijden, van 3.25 tot 4.15 bezich tiging van de kleederdrachten-optocht in het Vondelpark, half 5 terug ten paleize, half 8 diner. .Zaterdag, 13 September, voormiddag 9.15 uitrijden en hezoek aan de grafische ten toonstelling en aan het hoofdbureau van politie, half 12 terug ten paleize, huldebe- tooging op den Dam, nam. 3.15 uitrijden en bezoek aan de Nederl. Hervormde Dia- conesse-inrichting, half 5 terug ten paleize, 6 uur diner, 8 uur vertrek naar de voor stelling in den stadsschouwburg door de Kon. Ver. „Het Nederlandsch Tooneel", half 11 terug ten paleize. Zondag, 14 September, voormiddag 10 oefeningen hielden zonder tegenwoordig heid eens priesters. Uit de latere oprigting der Statie aan 't Kalf, welke twee, eeuwen daarna plaats had, zou men kunnen opmaken, dat de bewoners dezer streek standvastig in het katholiek geloof gebleven zijn. Ja nog meer wint dit gevoelen veld, als men nagaat, dat de katholieken alhier ook naderhand geen deelnamen aan de Jansenistische woe lingen hunner buren, maar stil en vergeten in d,ezel afgelegen buurt hun heilig geloof betrachtten, "Waarom zij ook steeds met minachting bejegend werden. Na id/en afval van den laatsten Oost zaner pastoor Bartel Jacobsz. kwamen ver moedelijk priesters uit de naburige plaatsen de bewoners dezer buurten in hunnen gees telijken noodi bijstaan. Zestig droevige ja ren hebben zij moeten doorworstelen, eer de toestand eenigszins verbeterde, zoo dat zekere berigten geheel ontbreken. De volksoverlevering spreekt hier nog van zekeren Mr. Francois, meer bekend onder den naam van Pater Francis, die uit Purmerend da geloovigen van tijd tot tijd bezocht en bijstond, en| wel moeie- lijk iemand anders geweest kan zijn als Mr. Francois Peteri een Keulsch godge leerde, vroeger dienstdoende geestelijke in de Streek, en aanlegger, van, de fameuse „Carsa Strecana", die van 162814 Au gustus 1637 in de, parochie van den H:, Nicolaas te Purmerend werkzaam: geweest en op genoemden dag aldaar overleden is. Alles geschiedde evenwel in helgroot ste geheim: de priesters bezochten ver momd als koop- en arbeidslieden de ver strooide kudde en poogden ze tot eene ge meente of Statie te vormen Aan het waak zame oog der kwaadwillige vervolgzieke Baljuws was het moeielijk te ontsnappen. Toch lieten deze Hollandsche Mandarij nen zich) somtijds voor grof geld vinden om oogluikend iets toe te laten. (Wordt vervolgd.) Raa

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1913 | | pagina 1