TWEEDE BLAD.
Zaterdag 12 Mei 1917. No. 56
Causa nostrae laetitiae.
Wkmaar en Omgeving
in den ouden tijd
Uit de Pers
ONS BLAD.
fes ookOf de gisterenavond! onrustig in
onze kapel en keuken oip- en neer-fladidle-
rende vleermuizen soms voer „'dionderbeest-
jes" wikten speten, weet ik niet; wèl weet
ik, idlart leem verschrikkelijk onwerfier, gepaard
met hevige» rukwind;, niet lang op zich liet
wa-ohten. Ik werd; er wakker van, maar ge
lukkig inliet tang zijnde voor onwedCr, hoe
wel natuurlijk, 'volgens echt-Rciomsehi ge
bruik, fijsdlere |bl ikse'mfliiits mij1 een kruist eeken
dieedi .miatoejni, had ik rustig in mijn bedje
kunnen blijven, ware eene lekkage in het
plafond niet zoo brutaal geweest, mijne oei
ondier water te zetten, ja, zelfs, mijn krulle-
hol reedis :ocn twee uur 's,nachts cp Ie
fWssdben en ihiadide (die opgestoken wind
niet zon .onbeschaamd, mijn venster open
gegooid. Mijn 'leedl was echter heel gering,
vergeleken met hetgeen enkelen mijner
S'taidlgenooften in sommige laag-gelegen
wijken te 'verduren hiaddieu. Op hetzelfde
uur, dlat ik diere watersnood, op mijne cel
bekampte, rees bet van twee kanten van
die Ihiooge bergen stroomende. hemielwatet
door 'die werking- van eene windhoos kegel-
vormiig op, stortte zich oip die sfaidl, ver-
pieldle vier houten en twee ijzeren bruggen,
sprong aver tie stadswallen miete'rlhicog d'e
huizen binnen, e;ni doorweekte- de van
„artobes" (in de zoin geldroogdla steenen)
opgetrokken muren, en deed in een om
mezien 50 (huizen in elkaar storten» Won-
d'er Ihoven Womdier, wend: slechts één, tw.ec-
j,ari|g kindje idoor een neervallenden; muur
gedood1. De overige 'bewoners kwamen met
den schrik :en natte leden buiten; gevaar.
Eene vrouw, ziende, dat het water aldoor
maar steeg, klom edrst m,et h;aar kindje
o,p den linkerarm oip tafel, schoiof daarna
met die rechterhand het raam open, otm; ten
slotte in Ihare verbouwereerdheid een sprong
te doen naar buiten, waar ze tot aan
haar hals in bet water raakte. Spoedig
echter wend ze daaruit geholpen. Die schatte,
aan bruggen, huizen, beddegoodi, meube
len, etenswaren, enz. toegebracht, woadit
berekend op 200 conto's, (ongeveer 150.000
Hollands dhe guldens). Verzekering kept men
hiier niet, maar gelukkig behoorden velen
dier buisjes ,aan een schatrijken „huisjes
melker", dlie 'beter tegen ©en stootje kan
dan idi'e arme bevolking. Verschillende ge
troffen families werden ondergebracht in
bet door 'Pater Canidildio Vroomans in 1912
opgerichte werkbuis voor daklcozen, ter
wijl die igarreizoenssoldaten ijverig bezig zijn
om, die overstroomde perceelen althans, een
ooglijk aanzien te geven. Zoo,als altijd bij
dergelijke onheilen, willen sommigen daarin
dlaidielijk een straf dies Hemels zien (wel
toevallig woonden ter in verschillende1 in-
gestortte huizen personen v^in verdiadht al-
loiCii). Mochten zij 'gelijk hebben, dian willen
we hopen, diat de gevoelige straf hare heil
zame uitwerking- niet moge missen en er
velen dtocr ,het water „op het droge"
gebraoht wordien.
frei GONSTANGIO VAN EIJK, O.F.M.
BINNEN LAND.
VAN HET BINNENHOF.
Vergadering van Donderdag 10 Miei.
Die Kamer heeft nog heel wat moeten
zwoegen eer zij' klaar was met de ver
werking der m otiie-V ,a n L e u w e n, in
gediend om de Kamer als haar nieening te
dloen uitspreken, dat Wijziging van het Re
glement v,an Ordle tot stand behoort te
karnen' tem «incte door instelling van een
vaste commissie voor de ibuitemlandiSidhe
.aangelegenheden te geraken tot door biet
algemeen belang verlangd overleg tusisöhien
die R'egeeriing .en die Staten-Generaal over
de zaken van buitenlandschi beleid.
Die heer Van Hamel (U.L.) waagdie
,er zij'n dletouutrede aan om oip te komen
tegen de afwijzende houding ider Regee-
rireg. De djbuutredie was evenwel verre
van schitterend '.en de Benjamin der Kamer
beeft er zijn positie te minder rnedie ver
sterkt, daar hij het nut van meer overleg
tusisdhem Regiaering en Kamer inzake bui-
tenlanidlsche aangelegenheden vooral zag in
opheffing van het tijdjens de crisis gedaalde
aanzien der Kamer. tets wat levendige
protesten ontlokte.
Die motie-Van Leeuwen vomdi spr.
verwaterd. "Hij voelde meer voor 't denk
beeld om een Commissie te bettio^miein, die
een vast omlijnd plan voor meier samen
werking tusschiCn Regeering en Kamer zou
ontwerpen.
Dit was ook het gevoelen van dien heer
Beumer.
De heer ,K o O' 1 e n raadde den heer Van
Leeuwen aan in die considerans der
motie niet te spreken van, „regelmatig'
overleg", dloch varr „meer gunstig© con
trole".
Die heer .Van Leeuwen weigerde hier
op im te gaan, zoiodat de motie1 dezen, vorm
bleef toehouden: i j
Die Kamer,
van oordeel, dat het algemeen
belang verlangt, dat regelmatig
overleg wordt gepleegd tus
schen d e Regcering ;en die S t a-
ten-Generaal over die zaken van
buitenlands ch heleind,
spreekt .als haar meeniing uit,
diat wijziging van het Reglement
van Orde tot sta, nidi behoorde te
komen, ten einde doio,r iinsite 11 in,g
van een vaste commissie voor de
b u i t enl ands che aang'e legemhe-
den tot het plegen van zoio,da
nig overleg- te geraken,
en gaat over tot de orde van dien ttag."
En in dezen vorm werd zij aangenomen
met 38 tegen 31 stemmen. Vóór stemden
de aanwezige Sociaal-,democraten (11), de
aanwezige Vrijzinnig-democraten (7), de
aanwezige Unie-liberalen (16), waaronder
ook die heer Van Hamel, 3, Katholieken:
de iheeren 'Engels, Bog aardt en Bo
rn an s, en de Vrij-lifoerale heer Knobel.
Die behandeling van eein zonder stem
ming goeidlgekeurd buitengewoon Marine-
krediet va» f3.300.000, gaf aanleiding tot
de melde d eel iing van Min,is,ter R1 a m b o m-
net, dat de kustwacht 1911 op enkele
mannen na met klein verlof is gezonden,
dat de lichting 1912 der zeemilitie mor
gen gaat, dlat het laatste deel der kust
wacht 1912 half Augustus zal volgen met die
lichting 1913 en 't eerste deel der kust
wacht 1913 en dat in November de lich
ting 1914, die rest der kustwacht 1913 en
de eerste helft dier kustwaCht 1914 naar
huis zullen gaan.
En n adat nu nog zoimdier stemming een
ontwerp was aangenomen;, waardoor die
militairen dier Lichting 1918, dlie eigenlijk
Laindstormers zouden moeten, zijn, mia de
mobilisatie tot den Landstorm zulten, over
gaan, kwam Minister Bi o 5 b-oi om weer
op die pijnbank.
Aan de orde kwam namelijk de interpel
latie-,M a r c h ,a n t betreffende die opj oieping
dier Laindisitormklassie 1908 vóór die Militie-
lichting 1918.
Interpella-nt verklaarde, dat zijn op 4
Mei aangenomen motie tegen dli,e oproeping
ernstig gemeend was en dat hij verwacht
had, dat er gevolg aam zou -zijn gegeven.
Daarom stelde hij 'die volgende vragen aan
den Minister van Oorlog:
Is het bericht juist, voorkomende in de
avondbladen van 5 Mei en waaruit volgen
zou, dlat de Minister van Oorlog gemeend
heeft, ook ha de discussies van. dein vorigett
dag in de Tweede Kamer, bij zijn voor
nemen 'beitreffende oproeping dier Laintf-
stormklasse 1908 vóór dia Militie-lichting
1918 te moeten blijven volharden
Zoo j,a, .hebben zich dan sinds de dis
cussies, nieuwe motieven bij dan Minister
doen gelden?
De Minister wiees erop, dat hij zich aait
het slot der discussies op 4 Mei- volle vrij
heid van handelen voorbehield, waarmede
hij bedoelde, dat hij zou volharden bij zij'n
standpunt en verklaarde daarop, "dat het
bericht van 5 Mei juist was voor zoover
daaruit bleek, dat de reeidis op 20 Maart
■gegeven bevelen betreffende de oproeping
der Landstorm,klasse 1908 niet zouden
■worden herroepen, en dat zich siiindS 'dié
discussies van 4 Mei geen nieuwe motieven
hebban 'dloen gelden.
't Spreekt vanzelf diat het hierbij niet
bleef.
Dé heer Al arch a nt (V.D.) constateer
de, dat Z.Exc. ook nu geen argumenten
voor zijn handelwijze had aangevoerd en
betoogde, dat de Kamer zich het voorge»
DE OORZAAK ONZEE BLIJDSCHAP'.
Onder de vele titels, waarmede wij onze
nooit volprezen Moeder Maria aanroepen,
begroeten wij' Hajar ook als: „D|a oorzaak
onzer blijdschap". En 'dlie oorzaak onzer
blijdschap was Zij reeds van het begin
der wereld af. Immers aan. dte vervloeking,
over de slang uitgesproken, verbond God,
uit oneindige barmhartigheid, jegens den
door idwivelsehen list verleiden miansich,
eene allertroostvolste belofte, de toezegging
n.l. de toekomstige overwinning op
dien 'duivel. „Ik zal," zoo sprak G;od|, „vij
andschap stellen tussohen u fin die' Vrouw,
tusschen uw zaadl en Haar zaad, Zij zal
u den kop verpletteren, ten gij zult Haar
den hiel belagen." Ziedaar tevens het eer
ste Evangelie, dLi,. de eerste blijde bood
schap, dat ide Verlosser der wereld komen
zou. Eenmaal Zou uit Eva's nakomeling
schap eene Vrouw optredien, die de ginontie
vijandin van Satan1 wezen zal. O wij ken
nen Haar, die Vrouwe bij uitnemendheid,
en wij vereeren Haar, die Moiedler zondier
vlek en .vol v.an genade, schitterend' in
den glans der hoogste deugd; dlie nieuwe,
heilaanbrengende Eva, 'die Moeder van
Jezus, die ons, door haren Goiddelijken
Zoon, (het geestelijke en het eeuwige leven
schenken zïjj, terecht Moeder van, alle
levenden.
Wanneer, in latere dagen, Gods geest
niet dn den mensch verbleef, dewijl hij
vleeschi wais; toen die geheel© aardie ver
dorven was voor Gods aangezidhit en ver
vuld! van ongerechtigheid, want altó vleesch
liadi zijnen weg verdorven op aarde; toen
het God berouwde, dat Hij don; mensch
op aaide gemaakt had en het Hem smartte
in Zijn hart, sprak God de Heer: „Ik zal
verdelgen van de aardie den mens'cih; diiiem
lk gesahapen heb. Ik zal een watervloed!
over. de (aarde brengen, olm alle vleeschj
waarin een geest des levens is, te ver
delgen. Alles wat op aarde is zal sterven."
Ltodhi met Noë heeft de Heer Zijn ver
bond gestand gedaan: uit het zaad; dier
Vrouw zou die Verlosser dar wereld geboren
worden. Maria moest den kop van; het
Mach serpent verpletteren.
Dat verpletteren pu van bet hoofd des
duivels, 'die volledige overwinning op den
Satan, werd ons, in het Oude Testament,
voorafgeheeld door de onthoofding van
Holophernes, den veldheer der Assyriërs,
dlie Eethulia belegerde. In die standi woonde
eene eerzame weduwe, Judith geheeten, die
met benige dienstmaagden in godvruch
tige afzondering leefdeeen boetekleed be-
dlekte hare leden en zij vastte alle dagen;
de Sabbath- en feestdagen alleen uitge
zonderd; geheel Bpthulia kende en eerde
haar om hare reine deugd1. Deze; kloeke
vrouw had zich, oim haar volk te bevrijden,
naar den veldheer begeven, die 'haar ter
eere meer dan gewoonlijk gedronken had.
Als de «aanvoerder in diepen slaap op zijn
rustbed is neergevallen, staat Juidliltto bij
zijn legerstede en bidt, weenemd in stilte:
„Versterk mij; Heer! God v.an Israël! Zie
neder op heit werk .mijner handen; opdat
ik volbrenge, wat ik geineend en geloofd
heb door ,U t,e vermogen." Aan. het hoofd
einde der legerstede hangt, aan eeine
kolom, het slagzwaard van, Holophernes.
Judith neemt het en ontbloot het en staat
weder voor het rustbed, met het opge
heven zwaard! in hare hand. Nogmaals
verzucht zij: „Heer God! versterk mij in
dit uur!" Dan grijpt zij Holoipbernus 'bij
de haren, slaat hem tweemalen in den hals
en 'houwt zijn hoofd' van zijn lichaam.
M dezen nacht heeft dé heer, dlo-or de
door
LEO SPEET.
i IJ
In die dagen idier beeldstormerij', 1566,
vonden burgemieesteren, na 'de geweldple
ging in 'die Mindierhroedersfcerk op dien
2 September, beducht voor 'diergelijks in
de parochiekerk, met advies van den bis
schop van Haarlem', góed, om alle raden
dier gilden te ontbieden en ihun te gelasten,
die altaren ign beelden zorgvuldig weg te
nemen ten te bewaren; maar toen 'deze
liedlen hiermede bezig waren, stormde het
gemeen de kerk binnen, ondier het geroep
van „het 'moet af' altaren en .beelden stuk
slaande en de relieken dier heiligen uit
die altaren nemende, zooidat eene bejaarde
vrouw van schrik doodl bleef.
In Juni 1572 had1 die groote oihkeering
plaats, waardoor die Raomgchie godsdienst
opihiiel'd die heerschende te zijn, omi eerlang
die onderdrukte te worden.
Da meeniing van pastoor Kleef, dat die
Groote Kerk nog tot omstreeks; 1580 tot
den Roomschen ©eredienst zou gebruikt
zijn, en diat ide gereformeerden zioh tot
diieni tijdl m'et de S. Janskapel zouden ver-
gienoiegdl hebben, kan die 'beer Bruinvis
tiiiiet dealen. Die 'bovendrijvende partij, aan
welke den 29 Augustus 1572 door (de
vroedschap bij provisie 2 predikanten wer
den toiegeistaain, kenmerkte zidh evenmin
door 'bescheidenheid als door verdraag
zaamheid. Dien 25sten had de vroedschap
reacfe burgemeéstenen gemachtigd om de
raidlens of regenten dier altaren, iin ldje paro-
band eener vrouw, den vijand vam Zijn
volk verslagen. Zóó heeft ook Maria, die
gezegendsite onder de vrouwen, de heilige
Moeder idles .Verlossers, in den, duisteren
nadht der zonde, waarin de wereld gedom
peld lag, die volledige overwinning be
haald op Satan, den helschen vijand van
Gods volk, door ons Jezus Christus, te
schenken, Djie aam Zijn, kruis den duivel
heeft verwonnen.
Daarom ook heeft de H. Kerk de zegien-
sprekimigen, waarmede Béthulia's inwoners
Judith verheerlijkten, op Maria toegepast
en zingt haar dien julbelgroet toe, welke
de priesters va|n Jeruzalem Judith toejuibiel-
den: „Gij zijt de glorie van Jeruzalem, Gij
de vreugde Van Israël, ]Gijl jie eer van, ons
volk
Voor het (nieuwe Jeruzalem der Kerk is
Maria iindierdiaadl de glorie fin jdie vreugde
eni de leer
Die H. Geest ,noemt Zijne Bfuiidi de op
gaande Dlageraad'.
De dageraad pu is het eiinidie van den
pacht, het begin van een dag eni de yoor-
boidle der zoin, dlie straks met hare liefe
lijke stralen alles zal verlichten eo verwar
men en vruchtbaar maken. Hoe haakt de
zieke op zijn lijdleusispoinde paar den op-
gaanden dageraad! JB-ij M,aria's geboorte
was de wereld ziek va:n ellende eni zonde
en in duisternis gehuld van onwetendheid
ep .afgoderij, D|e Jaoidsche wetgeleerde, de
spitsvopdlige Griek en de wijsigeerige Ro
mein konden die algemeen© ziekte der
wereld müet genezen, poch de duisternissen
etp idle pchadiuiwen (dlesi d'ooidis! verdrijven. Diaar
verschijnt laan den horizon Maria: Aurora
copsiiirgens, de .opgaande Dageraad, de zetel
dier wijisheiid), de behoudenis (dier kranken,
de toevlucht der zondaars, de oorzaak onzer
blijdschap, die ons Jezus schonk, de Zon
der gerechtigheid!, het Licht 'hetwelk eiken
mensch verlicht komende in deze1 wereld,
diep Heiland! en Rqdider, D»e: olie en balsem
beeft voor .al onize wonden en al onze
kwalen gqnieest.
Die H, Geest noemt Zijne- Bjrudidl de op
gaande Dageraad;
Bij het ifnanlichten van dien dageraad ver
stommen de geluiden van de krijschieind-e
nachtvogels en ontwaken de dagvogels,
om hunne schoonste liederen, den Schepper
ter eere, hoog in die lucht uit te zingen.
Zoo bij Maria's geboorte en allerwege;
waar Zij optreedlt, vluahten de booize gees
ten van den afgrond' en ro'ept Zij de gees
ten dies lichts;, de heilige Engelen op, die
ons de blijdie boodschap brengen; welke
zijn zal voor .al bet volk, dat Christus de
Heer in Davidis1 stad geboren is, terwijl
een menigte idler hemelschie Heerscharen
Godl looft, leggende: „Glorie aan Gorf
in dien hooge en vrede op aarde idiën men
schep van goede wille."
iD|e H. Geest noemt Zijne Bruid de op
gaande Dageraad.
De dageraad! inieemt hoe langer zo'o meier
in glans icn luister en lichtsterkte toe;
terwijl de zilveren dauwdruppels neervallen
op bloem 'en blad, waardoor de gewassen
verfris'dht en verkwikt wordien en de aarde
met vrudhtbaarhei'dl wordt toebedeeld.
Zoo nam -ook Maria van dlag Jot dag in
deugden en goede werken top en groei
den Hare verdiensten steed® aiap, zoodat
de godgeleerden en ide heiligen zidh uit
putten, om Haar te loven, als vol va» ge
nade en zegeningen en alle geslachten
Haar zalig prijzen. Dioch niet voor Zich-
zelven, alleen was onze goede Moeder zoo
hoog bevoorrecht. Op hare voorbede bij
Jezus, daalt de goddelijke genade; als eien
hemelsahie diauw, in de harten hiarer kin
deren, waardoor de booze (diriften worden
getemperd eni de zaden van allerhanide
dhiiakerk „gestaan hebbende", te ontbie
den en schriftelijke ppgaven hunner inkom
sten af te vragen. De altaren waren dus
toen reedis weggenomen. 'Voel dlaarvan zal
draagbaar geweest en door familiën en
gilden in bezit gehouden zijn. Zién wij Ide
menigte kerkelijke voorwerpen van vroe-
geren tijd, schilder-, 'beeldhouw-, borduur.,
giet- en smeedwerk, in musea of bij parti
culieren, dan blijkt dat, wat ook hij Iden
beeldenstorm hier en dlaar moge zijn te
loor gegaan, een beschermende hand zidh
over veel ontfermd' en, al was het dia» niet
ter oorspronkelijk bestemde plaats, behou
den heeft.
De ledige pissen ;aan de 4 oostelijke
muurpijlers, aan twee van het oostelijk
portaal en aan 2 van de sacristie toornen
ons waar de kerk van buiten met beelden
versierd was. Slechts de twee 13' palmen
groote beelden van S. S. Laurens en Mat
thias in de beide kruisgevels hebben het
aan hun hooge standplaats te danken, (diat
zij daar ongestöofd zijn gebleven. S. Lau
rens mist echter zijn ijzeren rooster, die
omstreeks 1730 paar beneden gevallen en
niet vervangen is. Die; gelauwerde burg in
oude omlijsting ,aan het genoemde' portaal
heeft stellig dfe plaats ingenomen van een
vroeger beeldwerk, naar welks beteekenis
wij slechts kunnen gissen.
1 1 1 i i - M I' 1
Het kolossale hoofdaltaar, waarvan wij
hierboven spraken, dat eenmaal prijkte op
het koor der S, Lauinenskerk te: Alkmaar,
bevindt zich, volgens een bericht van die»
hieier Axel L. RomidJahl in het tijdschrift
'jOud-HoIIand", 21e jaargang, Mz. 173,
thiains, ongunstig geplaatst, im die o'uidie dom
kerk te Liihköping in Zweidien, diaaraan in
1581 door Koning Johan 111 geschonken,
deugden ontkiemen en tot groieii eb blo'ei
geraken. -»
Loven en prijzen wij derhalve Maria,
vooral in idle Meimaand; als de oorzaak
onzer blijdschap; bidden ©n smeeken wij.
Haar, dat wij, door hare deugden na te
volgen, oiok, 'op onze beurt, eene opgaande
dageraad voor anderen mogen zijn en door
onzen stichtelijken en oinberispelijken
levenswandel anderen 'mogen voorlichte» en
tot Jezus, de Zon der gerechtigheid, terug
brengen, Ülan zullen ooik wij voor onze
goede ,M!dedlqr ©ene oorzaak van blijdschap
zijn.
Alkmaar, den 12en Mei 1917.
M. P. A. OOMS,
D.P.
SPOORTARIEVEN.
Met ingang van i Juli zullen de Spoor
wegmaatschappijen de reizigerstarieven
aanzienlijk verhoogen, ten einde het
vervoer te beperken. Deze verhooging
is een streep door de rekening vooral van
vacantiereizigers, maar zal ook drukken op
de zakenreizigers en op allen, die voor het
reizen noodzakelijk van den spoorweg moe
ten gebruik maken, omdat er nu geen an
dere vervoermiddelen onder hun bereik lig
gen, schrijft „De Tijd".
De maatregel is genomen ter besparing
van steenkool. Maar daarom is het moei
lijk te begrijpen, waarom ook niet wordt
gespaard op het goederenvervoer en met
name tusschen die plaatsen in ons land,
welke een goede waterverbinding bezitten
en waartusschen de spoorwegmaatschappijen
een doodende concurrentie aandoen aan de
binnenschipperij.
Nu beleelt men het, dat er schippers stil
liggen, die gaarne een vracht zouden ver
voeren, terwijl de spoorwegen kraken on
der het gewicht der lasten welke er over
gaan.
De nieuwe tarieven zijn verhoogd met
goedkeuring van den Minister van Water
staat, afdeeling Spoorwegen. Men zou in
het buitenland de opvatting kunnen heb
ben, dat er in Nederland bij Waterstaat
ook iets behoort van Watervervoer. Maar
dat is totaal mis. Men schippert hier wel
maar de schippers staan daar buiten. En
toch zouden hunne diensten thans voor het
goederenvervoer veel waard zijn.
BRIEVEN UIT BRAZILIë.
WATERSNOOD;
Wietidl het vorige jaar Holland door een
„Jaouairivloeid!" geteisterd', thans 'schijnt de
beurt te wezen aan Mines. Geraas. Niiet, dlat
hier in Januari met geweld de dijken door
braken, of dat de Oceaan zijne versChrikke-
lijke intrede deed in idie laohieiKbgroehe pol
ders in MinasGeraas; 1000 M. bovenden
zeespiegel, bestaat nocli gevaar voor het
een, noch voior het ander maar die dagen-
enHdiagen-aanhiondiende tropische regein® idie-
dlein meerdere malen, vooral bij1 plots los
gebroken donderbuien, z.g. „landhenfes"
of „wilde stortvloeden" ontstaan, welke pp
bun Veroveringstocht uitgestrekte; dicht bij
hief water gelegen akkerlanden, totaal kaal
spoelden; lalles alles als treurige» buit
met zidh sleepdnd in razende vaart. D'e
kleine beken en riviertjes warén omdoior-
waaidbaar geworden en wee den. rqekelooze,
dlie ze bij ©en „enchénte" Wilde' over
steken; nog geen drie weken geleden,
verdronk vlak bij de stad zoo-'n waaghals
miet p&ardl en al, zondier dat redding moge
lijk was>. Het spoorwegverkeer is hier en
daar geheel stopgezet vanwege de weg
gespoelde rails of stukgeslagen wegen, die
in groote mieren veranderd zijn; Eeln 'Dniit-
sche Broeder, idiie Lavras' wiilde bereiken
binnen 1 pf 2 dagen, koini n|ui slechts
la|nga omwegen fen, na verloop vatt een
week, ter plaatse zijn: De vertraging, zoo
wel hij het personen- .als bij het goederen,
vervoer, is vanzelf «norm. Bleef het diaar
nu niog imiaar bij; dlodhi waterhioozen komen
niet enkel Sn Holland voor; ook hiér doein
ze Ihiaar heilloos werk. Vannacht nog werd
onze zoo' heoig en droog gelegen stad door
een© diergelijke plaag 'bezocht, en niet zoiet-
Volgens eien aant eekenaar van het einde
dier 17e eeuw zou hét vbor Groot-Novgoroid;
in Rusland bestemd geweest, maar door
een schipbreuk in Zweden beland zijn.
Volgens den berichtgever verdient het uit
historisch oogpunt eelnige opmerkzaamheid,
maar zou aan dit schilderwerk Holland niet
veel verloren en Zwedle» niet veel gewon
nen hebben. Blijkens .dé beschrijving' is
h»t ontwerp niet in .alle deelera gevolgd;,
maar zijn (gewis met goedkeuring der be
stellers van toet werk) hier en. daar wijzi
gingen aangebracht. Opschrift en jaartallen,
bevestigen overigens, dat Linköpiing het
dloor Maarten Heemskerk voor Alkmaar's
kerk vervaardigde kunststuk bezit.
Die beer Bruinvis wist voor het archief
dioor bemiddeling v.an (den Nederland-
schien gezant te Stockholm' 1 een photo
van het altaar, zooials het er thans uitziet,
machtig te worden.
Miöt dit verhaal der Groote-Kerk-gesehiie-
dienlls liepen wij o.nze:n tijd bijna een eeuw
vooruit; wij mieenden echter goed te doen,
wanneer wij .alles, wat dé Groote Kerk
'betreft, zoimdier onderbreking verhaalden.
Een chronologische vermelding der voor
dd Groote Kerk 'belangrijke feiten temidden
va»! onze overige 0'udi-Alkmaa.rsche studie
zou vreesden wij tot te1 veel ver
warring aanleiding gegeven hebben.
1 i 1 I 1
Alvorens nu ons O'Uid-Alkmaarsche verhaal
naar de juiiiste volgorde' voort te zetten,
vrageln wij de aandacht voor het volgende,
waartmede Idle Zeereerw. heer J. C. J. Seuter,
oudl-p.ais.toor van Heiloö, thans, rector van
het St, Jacobs Godshuis te Haarlem, ons
verraste.
W5j zijh dien heer Seuter voor deze vrien
delijke medewerking met ons streven zeer
dankbaar, 'en wij twijfelen niet, of detroiuWe
lézer van „Alkmaar ;en omgeving in dien
ouden tijd" zal mèt ons den Eerwaarden
schrijver voor zijn belangrijke bijdrage
hoogst .erkentelijk wezen.
HET KLOOSTER „DiE BLINKEN"
ONDIER HEILO.
I« het nummer van 10 Maart 1917 van
„Ons B'lad" lezen wij ondier „Alk m aar
e.n omgeving in de» ouden tij'di"
No. 22, diat de Blinken ten Zuid-en
van Var neb r oek, in 1420, eén klooster
stichtten „Sint Willibrordusi donvelnf". En
daarachter lezen wij: „in de oiulde gesehiied-
baeken zien wij1 de Blinken steeds ond-er
H'.eila gerekend!." Om verwarring te voor
komen volgt hier een en ander oyer het
klooster „de B link en" onder Hei lp,
een klooster, dat van nabij werd 'betrokken
bij de stichting van het Haarlemsche
Blisdom in 1559. i
Hot klooster van Sint Wiillibrord,
„in de b le nek en" volgens het te Alk
maar toerustende Egmondschie handschrift,
was gesticht in 1420 door Willem Buyn
ein diens- ouders. Het was gelegen een kwar
tier ^uur gaans buiten Alkmaar, onder de
parochie Heil o, tusschen de ouidle heer-
IijkhieiiidJ „Kranenbroek" en den Kalbhoven-
schian weg. Aan dien Westerweg vindlt men
nu nog twee zeer oude hairdlsteenien palen^
waarop miet bijna geheel uitgesleten let
ters geschreven staat „Kr a n eb-r o e ck"
de „Kalkhoveittsche brug" is in
den omtrek nog zeer bekend; diaar
tusschen in ligt de boerderij van de ge
broeders Keies en Petrus Melctoior Blerger,
die mij mondeling mededeelden, dlat er jiog
stukken muur ondier hun land, dn heel wat
doodstoeenidieren werden gevonden.
Daar stond' het klooster „Sint W|iU
li'brord" o-f „in d en b l in ckeit" ge
durende 150 jaren, van 14201571, ter»
wijl de voorpoort het klooster overleefde
tot 31 Juli 1573, op welken dag deze,
tegelijk miet het huis Cranenbroeck en
die .abdij-hiofsteidie V arme broek te niet
ging, vermoedelijk in brand gestoken, oirt
het zich aldaar nestelen der Alkmaar be
dreigende Spanjaarden te belette».
Het was toegewijd aan Sint Willi-
bro rd, wiens zoogenaamde „preekstoel'*
in die onmiddellijke nabijheid was gelegen
en -aan wie» Heilo veel te danken had»
Hij hiaid -diaar gepredikt; met wonder
bare gebedfeverbooring zijne prediking be
vestigd; eene kerk gebouwd; Üleze
later ais Biissdhop komen wijden; en
Heilo opgenomen onder de „m o e di e r»
kurken" van Nederland. Daarom heette
diitklooster: „het regulieren kloos
ter Siint Wil fibrord".
De kloosterlingen volgden oorspronkelijk'
den iderdlen regel van Sint Francis-
c ui 9, doah in 1438 kwam -ef, op verzoek
dier kloosterlingen, dlie onder die regulieren
van Sint A u gus.t in ui s wemscihtei» op
genomen te bomden, de priors- tier kloos
ters in S t e i n, buiten "Gouda en van
Si on buiten Dl el ft naar Heilo-, om dat
verzoek in te willigen. Walraven van Meurs,
die zioh tegenover Zwedler van Kuilenburg
als de geko-zen bisschop van Utrecht achtte
en 'gedroieg, bevestigde 6 Aug. d.a.v. deze
aansluiting bij het Hollandische kapittel,
tevens het „S;. W, i 11 i b r o r d u s h u i s" tot
klooster en de kapel tot kerk verheffende
en de -broeders met hunne bezittingen onder
zijne besdhiermiing en ondier düe van Sint
Maarten stellende. i j
