No 21
Dinsdag 19 Februari 1918
12e Jaargang
ABONNEMENTSPRIJS:,
DIT BLAD VERSCHIJNT DINSDAG,
DONDERDAG EN ZATERDAG.
De Broodvoorziening.
feuilleton.
Een edel Hart.
IINNENLAHD.
Uitgave van de Naamlooze
Vennootschap „ONS BLAD"
ALKMAAR.
Bar.: BREEDSTRAAT 12.
Telefoon No. 432.
Ëiil
Per kwartaal franco huis. f 1.15
Met geïll. Zondagsblad
bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers:
van de courant
van het Zondagsblad
f 1,55
10.05
10.05
ADVERTENTIÊN:
Van 5 regelsf 0.62'
Elke regel meer0.12'
Reclames per regelj 0.35
Kleine adv.: 30 woorden bij vooruitbet. f 0.40
i.
Door de Vereeniging van Groenten- en
Vruchtendrogerij te 's Gravenhage is voor
eenige weken een brochure verspreid, waar
aan een ruimere bekendheid niet mag ont
houden worden. In deze brochure komt
een hoofdstuk voor: „Het drogen van
aardappelen ten behoeve van de brood
bereiding", waaruit wij voor onze lezers
het voornaamste résumeeren willen, en
wèl met het oog op de belangrijkheid van
de daarin verkondigde waarheid:
dat in tijden van voedsel-schaarschte het
verwerken van aardappelen tot aardappel
meel niet genoeg kan worden gelaakt. In
bovengenoemde brochure is een rapport
van Dr. Sjollema, opgenomen, waarin door
deren, op grond van wetenschappelijke
feiten, wordt aangetoond, dat door het ver
werken van aardappelen tot aardappelmeel
de beste voedingsbestanddeelen van den
aardappel verloren gaan,
In dit rapport toch werd er op gewezen,
dat bij de verwerking van aardappelen tot
aardappelmeel, allereerst verloven gaat
het eiwit.
Bij eene normale campagne der aard
appelmeelfabrieken kan tnet dit eiwit on
geveer een twintigste gedeelte der bevol
king van Nederland een jaar worden
gevoed. Verder gaat bij de bereiding van
het aardappelmeel een gedeelte van het
zetmeel uit de aardappelen verloren, genoeg
om bij een normale campagne een hon
derdste deel der bevolking te voeden Ver
volgens een zekere hoeveelheid vetvol
doende om bij een normale campagne het
voor 19.000 personen benooaigde vet te
geven. Ten slotte gaan bij de bereiding
van aardappelmeel de voedingszouten ver
loren, volgens Dr. Sjollema een factor van
zeer groote beteekenis, omdat daardoor
onontbeerlijke stoffen verloren gaan, die in
verschillende voedingsmiddelen te weinig
voorkomen en die juist in de aardappelen
in flinke hoeveelheid aanwezig zijn en
waaraan het te danken is, dat sommige
volkeren, die bijna uitsluitend v»n aard
appelen leven, gezond kunnen blijven. Juist
deze zouten moeten bewerken, dat in tijden
van voedselschaarschte de mensch in leven
kan blijven.
Het vorige jaar vestigde het Bestuur der
Vereeniging de aandacht der Regeering er
op, dat aardappelen in tijden van voedsel
schaarschte niet tot aardappelmeel mochten
worden verwerkt, indien men op behoud
van voedingsstoffen prijs stelde. De eenige
oplossing om aardappelen te verwerken is,
deze te drogen, waardoor alle voedende
hestanddeelen behouden biijven.
Verder wordt daardoor het gewone be
derf der aardappelen in de kuilen enz.
voorkomen, wat niet houdbaar is, kan
direct worden gedroogd; gedroogde aard
appelen kunnen veel gemakkelijker worden
Omgewerkf naar het Franseh.
6.
De menschen keken rond zich en nie
mand anders ziende loopen en vluchten
dan hem, begrepen zij niet wat hij" wilde, j
Voordat de gramschap, welke hem ver
blindde en razend maakte, hem toegelaten
had verderen uitleg te verstrekken, was
de koets al verre en niet meer in te halen.
Eenige minuten later stopte zij op het
aankomstplein van het Orleans-station.
Maar zij, die er uit stapte, geleek niet
meer aan de werkster met den regenman
tel, die Marcel Barrère had laten ontsnap
pen. Zij had een langen ottervellen jiels
aan met zijde gevoerd; zij1 scheen grooter
en rijziger; eeri allerkeurigst fluiweelen.
hoedje bekroonde haar weelderigen brui
nen haartooi en deed haar mat, donker-
getint schoon gelaat heerlijk uitkomen.
De sneltrein uit Bordeaux liep binnen.
Zij naderde het hek en glimlachte tegen
eenen man van ongeveer dertig jaar oud,
deftig en rijk gekleed, met veel onderschei
ding gaande, maar wiens vermoeide en
bleeke trekken een onverbiddelijke kwaal
verrieden.
Een kamerknecht volgde hem, eenen
reiszak dragende en een pak dekens en
omslagdoeken, met 'n riem vastgebonden:
Bij 't zien der jonge vrouw, schitterden
de oogen des reizigers.
Gij hier, markiezin! zeide hij ver
heugd, Dat is braaï van h zoo vroeg op
vervoerd dan versche aardappelen, daar zij
minder laadruimte eischen, en zij zijn ten
slotte ongevoelig voor vorst, zoodat aard
appelopstootjes door het drogen hadden
kunnen worden voorkomen.
Desondanks heeft de Regeering het vo
rige jaar de aardappelen niet laten drogen,
maar voor een belangrijk gedeelte tot
aardappelmeel laten vermalen.
De Vereeniging van Groenten- en Vruch-
tendrogers heeft echter te dezer zake dit
jaar niet stil gezeten.
Waar bovengenoemde voordeelen niet
voldoende schenen te zijn om de Regeering
te overtuigen, heeft zij in de praktijk aan
getoond, dat gedroogde aardappelen beter
konden dienen voor het doel, waarvoorde
Regeering aardappelmeel gebruikt, n.l. voor
het bijmengen in broodmeel, dan aard
appelmeel.
Er zijn zeer veel proeven betreffende het
verwerken van gedroogde aardappelen in
brood genomen, die buitengewoon gunstige
resultaten hadden.
De aandacht der Regeering werd op dit
aardappelpoeder (zoo worden gemalen ge
droogde aardappelen genoemd) gevestigd
en langzamerhand is in alle kringen, ook
in die der arbeiders, daarvoor een warme
belangstelling ontstaan. Het Rijks Bureau
voor de Distributie van Granen en Meel,
de Centrale Brood-Commissie, het Centraal
Broodkantoor, de Commissie van Bijstand
inzake de Uitvoering der Distributiewet
1916, de Centrale Gezondheidsraad, de
Rijks-Commissie van Toezicht opdeAard-
appelvereemging Kodibu en wellicht nog
andere officieele Commissies werden in deze
zaak gekend.
leiereen, zonder uitzondering, nam met
belangstelling van de proeven kennis en
constateerde tot zijn genoegen, dat brood,
waarin aardappelpoeder was verwerkt, veel
smakelijker was dan het tegenwoordige
brood.
Het was veel voedzamer, omdat eiwit,
vetten en zouten niet aan den aardappel
waren onttrokken, grooter van stuk, smaakte
beter, zag er smakelijker uit en was veel
beter verteerbaar.
Toen daarop ia de verschillende verga
deringen er nog op gewezen werd, dat het
rendement bij de verwerking van aard
appelen tot aardappelpoeder zooveel gun
stiger was dan bij het verwerken tot aard
appelmeel, steeg de b slangstelling nog in
hooge mate.
Uit onderzoekingen bleek toch, dat,
wanneer 100 K G. aardappeien tot aard
appelmeel werden verwerkt, men hoogstens
18 K G. aardappelmeel verkreeg, waarvan
ongeveer 14 K G, Supia aardappelmeel,
2)4 K.G. Prima-Secunda en 1 y2 K.G.
Secunda.
Bij de broodbereiding wordt alleen Supra-
aardappelmeel gebruikt. Deze 14 K.G.
hebben een vochtgehalte van tenminste
20 o/oj zoodat van de 100 K.G. aardappelen,
te staan om mij af te halen.
Om u des te eer te zien, mijn heer
en meester, wat zou ik al niet doen? ant
woordde zij, streelende zijn handen vat
tende. Maar kom spoedig door, de fris-
sche morgenlucht kan u schadelijk wezen.
Baptiste zal voor uwe pakken zorgen;
heeft hij den vrachtbrief?
ja.
Zij stapte samen naar het heerenrijtuig
en de jonge vrouw, de laatste instijgende,
zeide tot Jean, welke het portier zou slui
ten:
I^aar huis, en gezwind!
III. EEN ONBEKEND MAN.
Terwijl Marcel Barrère uit den omtrek
van 't brandende huj.s verdween, werd Laure
Roselin fel omringd. Zij hield de kleine
Marie Foulon op hare-armen,. Het kind
bleef roerloos, bleek, koud, en iedereen dacht,
dat het kind dood was..
Laure was wanhopig. Zij liefkoosde en
zoende de kleine zonder ophouden, als was
het haar bloedeigen kind.
Zou ze nu wezenlijk dood zijn? her
haalde zij al weenende. Het js niet moge
lijsZoo'n braaf engeltje!u
Ik denk, zeide eene vrouw, dat ge er
ergens mee moet binnengaan en ze goed
wrijven. Kinderen zijn zoo taai.
Ja, ja, mad. Humbert heeft gelijk;
laat ons ze wrijven
Met flanel en brandewijn
Draag ze naar mijne loge, mad. Ro
selin, zei de portierster.
Gevolgd door vijf of zes vrouwen, liep
Laure naar de loge.
Daar bemerkte men met verstomming;.
in droge stof uitgedrukt, ongeveer ,112.
K.G. aardappelmeel overbluft, hetwelk ge
schikt is voor de broodbereiding.
Wanneer menairdappelen evenwel droogt,
blijft vaa de 100 K.G. ongeveer 25 K.G.
aardappelpoeder over, hetwelk een vocht
gehalte heeft van 10 o/oIn droge stof uit
gedrukt, leveren 100 K.G. andappelen
derhalve 22)4 K.G. aardappelpoeder ge
schikt voor broodbereiding op.
In voedingswaarde staat aardappelpoeder
tot aardappelmeel verder als 2)4 tot 1.
VOOR DE GROOTS GEZINNEN.
De stad Nijmegen, die door oprichting
binnen hare vesten van een „Bond van
groote gezinnen" zulk een prijselijk initia
tief nam tot een echt christelijke, echt eer
lijke steunverwerving voor groote gezinnen,
schijnt alle andere stadsche en dorpsche
samenlevingen thans een voorbeeld te wil
len stellen:
hoe men o. a. op zeer voorname wijze
aan den nood van vele groote gezinnen zal
kunnen en moeten tegemoetkomen:
in den gemeenteraad van Nijmegen komt
n.l. eerstdaags in behandeling een voorstel
tot invoering eener progressieve belasting
heffing, met behartiging der be
langen der groote gezinnen.
Hoewel in de meeste, althans de voor
naamste gemeenten werd overgegaan tot
invoering van een progressief stelsel van
belastingheffing, en Nijmegen hierin tot
heden achterbleef, is het thans dubbel prij
zenswaardig, dat hiertoe alsnog het initia
tief is genomen, vooral nu er tevens aan
wordt vastgeknoopt een principieele regeling
ten opzichte der groote gezinnen, welke
tot heden ten dage haar weerga iii den
lande niet mocht „vinden.
Overeenkomstig diens toezegging in de
raadsvergadering van 15 December j.l., is
het de heer Th. H. de Vreeze, raadslid,
die een met zorg samengesteld voorstel
den Raad deed bereiken.
Wat betreft de voorgestelde belasting,
heeft hij zich tot een zeer matige progressie
bepaald, en strekt, zooals blijkt uit de me
morie van toelichting, zijn voorstel tot in
voering eener billijke geleidelijke progressie,
waardoor niet alleen wordt verkregen, dat
van de hoogere inkomsten procentsgewijze
eenige meerdere belasting wordt afgezonderd
dan van de kleinere, doch ook voor de
lagere aanslagen een belangrijke verminde
ring van belastingdruk en velen, in hoofd
zaak de groote gezinnen, geheel vrij zullen
komen van belasting. De oorzaak van het
'laatste is de kinderaftrek.
Deze begint met f 40 voor 1 kind, waar
na dit bedrag voor de meerdere kinderen
telkens met f 10 wordt verhoogd. ,Voor 2
kinderen zal dus f 90, voor 3 kinderen f 150,
voor 4 kinderen f 220, worden afgetrokken,
tot een maximum voor kinderaftrek van
f 900, voor elf kinderen, terwijl onder de
kinderen worden verstaan zij, die den leef-
dat de handjes der kleine met een touwtje
samen waren gebonden, terwijl hare bee-
nen stevig waren aan elkaar gebonden.
'Er viel niet langer aan te twijfelen;
men stond voor eene afschuwelijke mis
daad; doch men kon niet stilblijven bij die
bijzonderheden; men moest eerst en voor
al het kind zien te redden.
•Met veel schranderheid wreef Laure het
borstje, dat witter zag dan melk, terwijl
een groote dochter, rechtstaande achter
i's kindjes hoofd, dat legen haar ruste, zacht
jes en regelmatig in zijn half geopend
mondje blies, en een andere buurvrouw,
neergeknield, de teere voetjes, zoo koud als
marmer, trachtte te verwarmen.
Na een kwartier werkens, zeide de buur
vrouw
Het schijnt me dat ze niet meer zoo
ijskoud is.
Laure weende maar altijd door.
Zij schudde treurig het hoofd.
't.Is een gedachte, zei ze; het kind
ademt niet
Barmhartige God! wat ongeluk!
En 't was toch zoo'n lief, zoo'n aar
dig meisje.
En braaf!Wist gij hoe dikwijls
zij den trap opgeklauterd is om mijn arme
kleine Rosa te vermaken, tijdens hare
langdurige ziekte.
En zachtaardig!En dienstwillig!
Een ware parel van een kind!....
Ge kunt niet gelooven wat pijn het
mij doet het in zulken staat te zien!
Het is alsof ik mijn eigen kind nogmaals
zie sterven!
Een nieuwe tranenvloed rolde over de
wangen van vrouw Roselin.
tijd van 16 jaren npg niet bereikt hebben.
Waar nu de aftrek voor noodzakelijk
levensonderhoud voor gehuwden wordt ge
bracht op f600, zal b.v. een belastingplich
tige met elf kinderen, die een inkomen heeft
van f 1600, nog vrij zij'n van belasting.
Voorwaar een echt christelijk voorbeeld
ter navolging, dat wij ook in onze omgeving
bij eerstkomende gelegenheid gaarne ter
harte genomen zouden zien.
Zouden, om daartoe krachtig aan te spo
ren alléén niet reeds afdeelingen van den
bovengenoemden Bond in Alkmaar en om
streken moeten worden ojogericht, om
nog te zwijgen van vele andere motieven,
die daartoe dwingen?
NEDERLAND ES DE OORLOG.
BOMMEN OP NEDERLANDSCH
GRONDGEBIED.
Zaterdagavond voerde, vermoedelijk een
luchteskander der geallieerden, een lucht
aanval op België uit. Boven België werden
kartetsen waargenomen, die op de vlieg
tuigen werden afgeschoten.
Tevoren, omstreeks 8 uur, zijn van uit een
vliegtuig vijf bommen geworpen bij de hof
stede van J. D. de Teyter, in de buurt van
Mauritsfort. gemeente Hoek bij1 Terneuzen.
Er kwamen geen persoonlijke ongelukken
voor. Twee telefoonpalen werden omverge
worpen en de nog niet in exploitatie ge
brachte tramlijn is beschadigd.
TABAK.
Naar het Haagsche Correspondentiebu
reau vernam uit bij den tabakshandel be
trokken kringen, wordt in verband met het
door de Regeering' uitgevaardigde verbod
van aflevering, vervoer en verkoop van
ruwe tabak en mede als gevolg van de reeds
door de N. O. T. genomen maatregelen tot
het tegengaan van den kettinghandel in
tabak verwacht, dat niet alleen aan de voort
durende prijsstijging van de sigaren een
einde zal komen, maar zelfs de mogelijk
heid niet is buitengesloten, dat de sigaren-
prijzen weder zullen dalen.
BOTER.
De Minister van Landbouw enz. heeft
toegestaan, dat van de hoeveelheid boter,
in 'de week van 3 tot en met 9 Februari
1918 geproduceerd, 20 °/o naar het buiten
land wordt uitgevoerd, zoodat 80 ,°/o voor
het binnenlandsch gebruik behoort beschik
baar te blijven.
De voor dezen uitvoer te verkenen ver
gunningen zullen gelden tot Maandag 19
Maart 1918, des middags te 12 uur.
BEENDERMEEL.
De Min. v. Landb. heeft vastgesteld den
volgenden maximumprijs voor beendermeel:
f20 per 100 K.G. af fabriek inclusief em
ballage. zoodat deze prijs slechts verhoogd
mag worden met de werkelijk betaalde en
noodzakelijke kosten van vervoer. Eventu-
eele commissies voor den tusschenhandel
zijn in dezen prijs begrepen.
Voorts heeft de Min. het vervoer van
beendermeel uit eenig deel eener gemeente
naar alle overige deelen des Rijks, hetzij
in of buiten die gemeente gelegen en de
verkoop en aflevering van beendermeel ver
boden.
Onder beendermeel wordt verstaan in
stukken gebroken en (of) gemalen beende-
Eensklaps richtte het meisje, wier hoofd
over het gelaat des kinds gebogen was.
zich bevende op,' en terwijl hare oogeu
van blijdschap glinsterden, riep het uit:
Ditmaal heb ik het goed waargeno
men: kleine Marie leeft, ik ben er zeker
van!Ik heb haren adem op mijne lip
pen gevoeld!....
Inderdaad, er kwam een lichte rozige
tint op het wasbleeke gelaat der kleine.
Het ijskoude lichaampje werd min of meer
lauw; de warmte nam zelfs zeer snel toe,
terwijl de stramheid verminderde. Het
bloed begon weer vrij te loopen en het
leven keerde terug.
Een diepe zucht welde op uit haar kleine,
blanke borst, terwijl in den schijn van 't
licht, twee oogen, blauwer dan de hemel,
opengingen.
Moeder! mompelde Marie zachtjes.
Dan, ziende, dat ze op Laure's knieën
lag, trachtte zij haar handjes naar v.rouw
Roselin uit te strekken, die zij goed kende
en gaarne zag.
Deze streelde en liefkoosde haar jnet
waren drift.
Gode zij dank! mompelde zij; lief
kind. ge zijt gered!....
Ja, zei de buurvrouw, die Laure in
't wrijven had bijgestaan, maiar zoo alle
vrees voor verstikking geweken is. er" dient
gezorgd dat er geene inzinking op de borst
oploopt.
Gij hebt gelijk, antwoordde Laure.
In allerhaast deed zij Marie haar klee-
ren weer aan.
En nu, sprak zij, draag ik haar mede
naar mijne kamer; ik zal haar 'iets warms
'te drinken geven, dan leg ik ze in 't bedje
ren, hetzij al of niet geheel of gedeeltelijk
ontvet.
DE THEE-VOORRAAD.
jNaar „Het Volk" van welingelichte zijde
verneemt, heeft de inventarisatie van de hier
te lande aanwezige voorraden thee tot resul
taat gehad, dat nog gedurende vier weken
thee zal kunnen worden gedistribueerd, zoo
als dit vóór de stopzetting daarvan ge
schiedde.
JULIENNE.
De Min. v. Landb. enz. heeft vastge
steld de volgende maximumprijs voor ju
lienne: in den kleinhandel 15 cent per jjakje
van 1 H.Gr.
Het artikel julienne (gedroogde groenten)
is toegevoegd aan de lijst van goederen aan
gewezen krachtens art. 1 der Distributie-
wet 1916.
CALCIUM-CARBID.
De Min. v. Landb. heeft bepaald, dat
het verbod van verkoop, aflevering en ver
voer van calcium-carbid niet van toepas
sing is op den verkoop; aflevering en het
vervoer van hoeveelheden van niet meer
dan 5 K.G. voor zoover de 'verkoop en
de aflevering geschiedt door kleinhandela
ren als zoodanig erkend door den heer voor
zitter van de Toewijzingscommissie voor
kaarsen, schemerlichten en dergelijke en die
het bewijs van zoodanige erkenning kunnen
toonen.
In een circulaire aan de burgemeesters
zegt de minister, dat door gewijzigde om
standigheden het mogelijk is, thans op
eenigszins ruimere wijze calcium-carbid voor
het publiek beschikbaar te stéllen.
Slechts eens per maand kan aan de ge
zinnen, welke naar het oordeel van den
burgemeester voor toewijzing jn aanmerking
komen en welke een desbetreffende verkla
ring of bon afgegeven aan de kleinhan
delaren kunnen toonen, eene maximum hoe
veelheid van 5 K.G. worden afgegeven,
(„St.-Ct.")
'KARWIJZAAD.
De Min. v. Landb. enz. heeft het ver
voer van karwijzaad uit eenig, deel eener
gemeente naar alle andere deelen des rijks
hetzij in of buiten die gemeente gelegen,
verboden.
VEEVOEDER.
De Min. v. Landb. brengt nogmaals onder
de aandacht van de landbouwers in de wei-
derijstreken, dat ook zij er op moeten reke
nen, dat voor de voeding van hun vee
in den winter 1918/1919, zijl geheel zuilen
zijn aangewezen op den verbouw van vee
voeder in eigen bedrijf.
Ten gevolge van de zeer lage prijzen,
die voor voederbieten, koolrapen en peen
zijn vastgesteld, is het niet te verwachten,
dat deze artikelen in hoeveelheden van eenige
beteekenis voor den handel zullen worden
geteeld. Bovendien zal het vervoer van ge
noemde artikelen niet zijn toegestaan.
KLAVERZAAD.
De Min. v. Landb. maakt bekend, dat
in 1917 in den handel is gebracht eene
partij Hongaarsch rood klaverzaad sterk
met warkruid bezet en dat het grootste
deel van dit zaad op heden in handen van
de Regeering is;
vermoedelijk zijn circa 350 balen over de
landbouwers verspreid; dat -uitzaai van dit
zaad zonder deugdelijke reiniging ten sterk
ste moet worden ontraden, weshalve hij den
landbouwers aanraadt geen in den handel
gebracht rood klaverzaad uit te zaaien dan
na vooraf een monster ter onderzoek te
bij mijnen kleine, en blijf er bij waken.
Komt moeder Clémence nog 'gaaf en ge
zond uit den vuurpoel, zeg haar dat Marie
bij mij is.
Gaaf; en gezoqd, nu nog!zei
de portierster. Dat is niet meer waarschijn
lijk.
Bah! zei een andere buurvrouw, ter
wijl Laure met het kind heenging, dronke
lappen komen behouden uit alle gevaren!
Maar zoo zou liet Cléwence Foulon niet
vergaan.
De brand, thans gevoed door de petro
leumvaten, die in den kelder lagen, woedde
nu in volle hevigheid.
Maar ook de spuitpompen werkten dap
per en gansche stroomen water werden op
den vuurpoel gegoten.
Men hoopte den brand te beperken bij
't voornis en de twee eerste verdiepingen,
Van alle kanten kwam volk toegeloopen,
meer werkers dan gapers, wat nog nooit
gebeurd was. Maar de politie hield nu de
menigte in bedwang, en, ondanks het spot
ten van enkele moedwilligen ,werd naar
haar geluisterd.
Geheel het gelijkvloers brandde gelijk een
fakkel, groote wolken vonken en zwarten
rook sloegen naar buiten en verdoofde# de
gele, met blauw en rood geboorde vlam
mentongen.
De bewoners der hoogëre verdiepingen
hadden, bevangen door paniek, al wat nog
te redden was, door de vensters gesmakt.
En in 't diepste der bninenplaata zaten
vrouwen te weenen, op doorweekt bedde-
goed, bleek en paars "in den weifelenden
schijn van den brancf.
(JKordt vervolgd.)!
