Jr.
s-Hsetiii
dies
it weg
loedig
liting
TWEEDE BLAD.
sterdam
her, Haarlem
onze firma
LIESHOUT,
Alkmaar*
SEN 84.
ü's
horton wellen
sa veel water ck
shondead.
r, Dirkshora
Pinksterdag)
g 2 uur n.m,
ons Program".
l|dem verstaan".
K Staatspartij".
Zaterdag 18 Mei 1918.
No. 59.
PIN K-S TE
EN
aikmaar en Omgeving
in den ouden tijd
- r
- -
ihraven ala fabrikanten
fflg Surrogaat bij het
factoor voor Thee en
rdam onier No. E 11.
leveren wij, franco
lage af tegen de maxi-
iSEN ONDER REM-
ng is in gesloten zak-
nd, 1 pond en 2 pond
tij bestelling op te ge-
rking gewenscht wordt,
Kders-
Heeren
Daghemden,
Nachthemden,
Overhemden,
oorden, Bretels.
i" alt Hoorn,
en verkrijgbaar i f l.~t
0\S BLAD.
1. SINAI.
In de derde maand, na Israels uitlacht
uit Egypte, op den zeven-eri-veertigsten d-ag,
waren de Joden gekomen in de woestijn van
Sinai. Daarlegerden zij en sloegen zij
hunne tenten op, in het gezicht van den
berg. Mozes besteeg dién berg tot God,
en de Meer riep hem van den berg en
zeide: „Dit zult gij zeggen tot het huis
van Jacob, dit verkondigen aan de zonen
van Israël:, Met eigen oogen hebt gij ge
zien, wat Ik den Egyptenaren gedaan, en
hoe ik u als op arendsvleugelen gedragen
en tot Mij opgenomen heb. Indien gij der
halve naar mijne stem luisteren en mijn
Yerbond onderhouden wilt, dan zult gij
Mij wezen een kleinood uit alle volkeren;
mijner immers is de gansche aarde; en gij
zult Mij zijn een priesterlijk koninkrijk en
een heilig volk; dit zijn de woorden, die
gij spreken zult tot de zonen Israël's."
Daarop riep Mozes de oudsten uit het volk
bijeen, en verhaalde hun de plechtige en
liefdevolle beloften des Heeren. Al het volk
riep uit één mond: Alles, wat de Heer
gesproken heeft, zullen wij doen. Als
Mozes dit antwoord des volks aan God
had overgebracht, sprak de Heer: „Nu
zal Ik tot u komen in eene duistere wolk,
opdat het volk Mij tot u hoore spreken
en voor altoos in u geloove. Ga tot het
volk en heilig hen heden en morgen, en
laat hén hunne kleederen was-schen en zich
gereed houden voor den derden dag; want
op den derden dag zal de Heer ten aan-
sdiouwe van al het volk nederdalen op den
berg Sinar." .Verder moest de berg omheind
worden, opdat noch dier noch mensch den
berg zou naderen. Als de bazuin begon te
schallen moest het volk tot den berg op
gaan. Mozes daalde dan van, den berg af
en ging tot liet volk en heiligde*het. Toen
hunne kieederen gewas-schen waren, sprak
hij: „Weest bereid voor den derden dag."
Bij bet aanbreken van den derden dag
hoorde men, hoe de donder begon te ratelen
bij het licht van den bliksem, en eene dichte
dikke wolk bedekte den berg, en steeds
heftiger klonk het geschal der biazuiu, en
het volk, dat in de legerplaats was, werd
door schrik bevangen. Toen Mozes hen uit
de legerplaats gevoerd had God te gemoet,
hielden zij stand aan den voet des bergs.
Geheel de berg Sinai was in rook gehuld,
wijl de Heer over hen neerkwam in vuur
en de rook golfde op als uit een oven-
geheel de berg was ijzingwekkend. En het
geschal der bazuin klonk hoe langer hoe
luider en reikte hoe langer hoe verder.
En God gelastte Mozes, den berg ai te
dalen, om het volk te bezweren de perken
der omheining niet te overschrijden om den
Heer te zien. Hoorbaar en verstaanbaar
voor het geheele volk verkondigde God
toen de wet der Tien Geboden. Dit
is het Pinksteren der joden: de JVetgeving
op Sinai,
Li ill 1 j I l£.LJ LfaLü'
2. SION.
Deze Sinaitische wetgeving, bindend voor
alle .lijden, was eene voorspelling en voor
afbeelding tevens van de afkondiging der
volmaakte wet van het Nieuw Verbond,
door de nederdaling van den H- Geest
over de Apostelen, op den Sion. Als de
vijftigste dag, na Paschen was gekomen,
was de geheele Christengemeente bijeen
op den berg Sion (in de zaal van het Laatste
Avondmaal). Plotseling ontstond er een ge
luid uit den hemel als van een hevigen op
komenden stormwind, en vervulde het ge
heele huis, waar zij gezeten waren. En er
verschenen hun verdeelde tongen als van
vuur, en op ieder van ben zette het zich
neder. En allen werden vervuld met den
H, Geest en begonnen te spreken in ver-
door
LEO SPEET,
51,
Laten wij thans eens hier en daar een
kijkje gaan nemen in het hiervoren afge
bakende stadje.
In 't jaar 1500 werd gelijk wij, reeds
verhaalden de houten brug over de
Mient, dewijl deze zeer vervallen was, in
de „Steenen' 'brug herschapen; hoewel die
eerste steenen brug nog geenszins zoo breed
was als die van heden, vormde deze brug
in ons stadje toch een .voornaam plekje
grond:
Na 1500 werd op deze brug de visch-
markt gehouden, en in lateren tijd werden
daar de keur-overtreders aan de kaak ge-
sleld; zco vermeldt Boomkamp, dat in 1593
een stadskeur werd afgekondigd: „diat men
op den Vastenavondtijd nog op andere da
gen, Gansen, Vogelen of Snoeken zoude
trekken, nog gayschuitten, nog vermommin
gen, nog eenige baldadigheid of buiten
sporigheden langs de straten bedrijven, nog
de kinderen eenige pasquileuze spelen langs
straet laten doen, en volgens het Arty kei
van de keure, mogt men by Stadts Wallen
nog Zoufkeeten geene .Vergaderingen van
Dansers of Zingers maken, op poene
van op de Steene Mienterbrug
a e n d e Kaak ges feit te wórden." 1)
.Vrouwen, die iets misdaan hadden, „moes
ten van 't Stadhuis af tot aen de
Steenebrug op de Mient twee
lleenea ?.en een ijzer jok ©m den
schillende talen, naar dat de TI. Geest
hun gaf lUiit te spreken.
Daar woonden nu te Jeruzalem god-
vreezende Joodsche mannen van alle naties
uit alle hemelstreken. Toen dan het gespro
kene gehoord werd, school de menigte samen
en stonden zij verstomd, wijl elk hen hoorde
spreken in zijn eigen taal. Allen verbaasden
zioh daarover en zeiden verwonderd: „Zie,
zijn die allen, welke daar spreken, geen
Galileërs, hoe komt het dan, dat ieder
van ons hen hoort spreken in ooze eigene
moedertaal Parthen en Mediërs en Aela-
mieten, en inwoners van Mesopotamië, Ju-
dea en Cappadodë, Pontos en Azi'ë, Phry-
gië en Pamphylië, Egypte en uit de stre
ken van Libyë, bij Cyrene, en aankomeiin,-
gen van Rome, (wij) Joden, en Proselieten,
(wij) .Cretensers en Arabieren: wij hoo-
den hen in onze eigene taal Gods groote
daden verkondigen: Wat mag dat wel be-
teekenen?"
De H. Petrus, de Prins der Apostelen,
zal hun die beteekenis verklaren, dat n.l.
in vervulling is gegaan de voorspelling van
den Profeet joël: „In de laatste dagen
(in den Messiaanschen tijd), (zoo spreekt
de Heer) zat lk van mijnen Geest uit
storten over alle vieescb: en uwe zonen
en uwe dochters zullen voorspellingen doen
en uwe jongelingen visioenen aanschouwen
en aan uwe ouderen zullen droomgezichten
verschijnen. Zelfs over mijne dienstknech
ten en over mijne dienstmaagden zal lk ia
die dagen van mijnen Geest uitstorten,
en ook zij zullen voorspellingen doen: en
wonderteekens zal Ik geven aan den hemel
boven, en teekenen op de aarde beneden,
bloed, en vuur, en damp van rook. De
zon zal veranderen in duisternis, cn de
maan in bloed, eer de groote en de aan
gekondigde dag des Heeren komt. Dan zal
het geschieden, dat alwie den Naam des
Heeren aanroept, zalig wordt." Dit is het
Pinksteren der Christenen: de Nederdaling
van den H. Geest over de Apostelen en
over 's Heeren uitverkorenen.
3. SINAI EN SION.
Beide wetgevingen, zegt de H. Hierouy-
in us, zoowel daar op Sinai als nier op
Sion, geschiedden op den vijftgisten dag na
Paschen
daar beefde de berg, waarbij de Jouen
gelegeTd waren hier dreunde iiet huis,
waarin de Apostelen bijeen waren;
daar ratelde de donder, vergezeld van
vuurvlammen en stormwind hier ontstond
van den hemel een gedrudsch als van een
opkomenden wind, en verschenen tongen
als van vuur;
daar werd de Wet afgekondigd ondei
het geluid der bazuinen hiér klonk zij
uit den mond der Apostelen;
daar daalde God op den berg nedei
hier kwam de Ei. Geest over de Apostelen.
Doch ook moest het verschil tusschen
beide wetgevingen even groot zijn ais tus-
schen de twee Testamenten of Verbonden.
Op Sinai werd alleen de Wet gegeven;
op Sion tevens de genadehulp van den H.
Geest, die de vervulling der wet licht en
gemakkelijk maakt;
daar was het de doode letter hiér
de levende en levenmakende Geest;
daar ademde alles gestrengheid en vei-
schrikking hiér kinderlijke liefde; want
de liefde Gods is uitgestort in onze harten
door den H- Geest, die ons gegeven is;
daar ontvingen de Joden de wet hums
Heeren en vreesden zij als slaven voor
hunnen meester; hiér geeft de Geest zelf
getuigenis aan onzen geest, dat wij kinderen
Gods zijn; want zegt de apostel Paulus:
„Niet hebt gij den geest der slavernij ont
vangen wederom tot vrees, maar gij hebt
ontvangen den Geest der aanneming tot
kinderen, in Welken >ij roepen: Abba,
Vader."
hals- dragen, en vandaer weer naer
't Sad thuis." 2) -•
In de onmiddellijke nabijheid van de Stee
nen brug was de „Appelmarkt", n.l.
„op 't Dronkenoordt, tusschen de twee
bruggen, te weten voor de Scheepen of
Schuiten daarmede van buiten komende";
achter de toenmalige vischmarkt, op dt
groentenmarkt bevond zich de „Kraen",
welke in 159Ü aan 't uiteinde van 't f nidsen
op de Bierkade geplaatst werd.
Blijkens de hierboven beschreven „kom"
der stad Alkmaar in 1520, was er achter
de Mient niet veel meer te vinden van Alk
maar; tus-schen de tegenwoordige Hekel
straat en St. Jacobstraat eindigde het Alk-
maarsehe „vasteland" in het vóórmoeras
van de Voormeer, en het is kenmerkend voor
de wijze, waarop Alkmaar vooral naar het
zuid-oosten .aan het water ontworsteld is;
dat het stadsbestuur in die tijden telkens
en telkens „water" (of liever met water
overdekten, lagen grond) verkocht aan bur
gers, om dien grond droog te maken en ver
volgens te bebouwen; zoo werden in 150b
verscheidene erven „ter betimmering" ver
kocht; „waeronder eenige leggende aen het
Fnidser water" en bij een „water"-
verkooping van 1516 vinden wij voor de
koopers de voorwaarde bijgevoegd: „mits
dat zij zouden laten leggen zoo veel grondts
als tot de Fnidserstraat behoorde."
Door deze laatste voorwaarde schijnt men
te hebben willen voorkomen, dat de koo
pers alleen het terrein, dat voor hunne
woning noodig was, droog maakten en zich
verder aan de eigenlijke straat niets lieten
gelegen leggen.
Eerst in 1570 werd de St. Jacobstraat
aangelegd, en braik men om een toe
gang Tot de nieuwe straat Ie vormen
Die Geest der liefde en dat kindschap
Gods ontheft ons echter niet aan de ver
plichte vervulling der goddelijke gebodeii
(van den Sinai)integendeel, gelijk een
kind meer verplicht is den wil- zijns vader;
te volbrengen, dan een slaat den wil zijns
meesters, zóó zijn wij (Christenen) tot vol
maakter naleving van Gods geboden ge
houden (dan de Joden). Daarom heeft onze
Wetgever óns meer voorgeschreven, dan
hetgeen aan de Ouden gezegd
was, en de Wet van Sinai, wel onver
anderd, maar toch tot hare volle volmaakt
heid opgevoerd (op Sion) tot wet gesteld
aan ons, wien Hij zeide: „Weest gij vol
maakt, gelijk uw hemelsche Vader vol
maakt is."
Bidden we, eensgezind volmaakt in Let
gebed, met Maria, Jezus' moeder, en de
H.H. Apostelen:
Zendt, o Heer, uwen Geest uit, opdat
wij herschapen worden, en Gij hel aan
schijn der aarde hernieuwt!
Kom, H. Geest, vervul de harten uwer
geioovigen: er, ontsteek in hen het. vuui
uwer liefde!
Verleen aan uwe geioovigen, die op L
vertrouwen, uwe zevenvoudige gave; scheuk
hun het loon der deugd, een zalig uiteinde
en de eeuwige vreugde.
Geeft ook, dat de kinderen van Sinai
weldra worden kinderen van Sion.
Allernaar, den 13en Mei 1918.
M. P. A. 'OOMS,
D. P.
acmaBwammiimwii n m jmitu.i.'autfii.u'.nTWXLM-JtM^awBwgMPrai
ALKMAAj,
GEVONDEN VOORWERPEN.
Een zwart lederen ceintuur, een bruin
lederen beugeltascbje niet inhoud, een al
verbon, een glacé handschoen, een huis
sleutel, een ijzeren wagenmoer, twee haar
spelden, een colliertje, een zilveren broche,
een koperen sleuteltje, een zwarte meisjes-
zak, een reducule met inhoud, twee jrorte-
monnaie's met eenig geld, een thee- en kof-
fiekaart en een rozenkrans.
VERTROKKEN PERSONEN.
M. S. Schuit, R.K., db., Hoeverpad 34,
Egmond-binnen. J. T. Kemper, R.K.,
timmerman, Huigbrouwerstraat 5, Hoorn.
J. van Hooff, R.K., kantoorbed., S-char-
loo 9, Driel. J. Dettingmeijer, N-H.,
broodbakker, Westerweg 20, Bussum.
j. F. Bulens, Q.K., z., Druivenlaan 19,
Zijpe. H. Govaert, N.H., db., Ken-
nemerstiaatweg 79, Amersfoort. A. M.
Kunnen, R.K., db-., Koorstraat 24, Heems
kerk. J. J. Montijn, N.H., behanger en
stoffeerder, Oudegracht 207, .Utrecht.
N. Kostelijk, G.K., as®, htiish., Laat 93,
Broek op Langendijk. -M. Kloosterboer,
N.H., db,, Omval 31, Ursem. G. J.
Vink, R.K., slager, Ritsevoort 9, Uithoorn.
J. Smits, N.H., asst H. S. M., Tuin
straat 5, Wadenoijen. J. Bezaan, N.H.,
kunstschilder, Hoogstraat 4, Oisterwijk.
G. Dalenberg, N.H., z., Forestussltaat 9,
Bergen. J. J. Balk, N.H., db., L. Oudorp
50, Oterleek. J. A- van Uijl, N.H., db.,
Steijnstraat 19, Amsterdam. K. van
Urk, G.K., db., E. Oudorp 33, Oterleek.
S, H. W- Buising, E.L., db., Langestraat
83, Amsterdam. E- B- Goes, R.K.,
z., Ritsevoort 23, Amsterdam. J. M.
Goes, R.K., tab-akskerver, Dijk 1, Heem
stede, G. Visser, N.H., tuinknecht, Ein-
dengracht 43, Akersloot. G. Kroese-
Schermerhorn, N.H., Z., Stationsweg 33,
Bergen. Wed. Jf. Zeeman-Kos, N.H.,
z., Lindenlaan 10, Zijpe. W. Vasbinder,
N.H., meesterknecht drukkerij, Stuarbbaat
44, Zutfen. T. van der Heiden, N.H.,
grondwerker, Klein Nieuwland 2, Enkhui
zen. B. Hoefsloot, R.K., broodbakker,
Verdronkenoord 69, .Coevo-rden. A. Vis
ser, N-H., db., Metiusgracht 2, Wonsera-
deel. M- Brouwer, G.K., db., Kooituin
13, Urk. J. Koppes, R.K., z., Westerweg
58, Baarn. A. M- C. Hartman, geen,
huishoudster, Snaarmanslaan 99, Bergen.
H. J. Reurslag, R.K., draaier, Zeglis 26,
Zaandam. N. Kooger-Hekket, E-L., z.,
Langestraat 44, Bergen. M- van Assen,
N.H., z., Voormeer 23a, Baarn. J. A.
T. Bese, R.K., z., Eombardsteeg 4, Almelo.
C. Hoogland, N-H., gasfitter, Stuart-
straat la, St. Maarten. J. van der Bor
den, N-H-, smid, Geesterweg 12, Amster
dam. B- F- C. Baessou, R.K.; z., Keet-
gracht 8a, Zwolle. W. E. Altes, N.H./
R.K., z., Laat 149, Sloten. J. A.
een huisje, „een Kamer", in het Enidseuaf,
Hierboven vermeldden wij, dat „buiten
de Friesche poort" 17 burgers van Alkmaar
woonden; van een „Friesiche pooit" kan
men echter vóór 1523 niet spreken, daar in
laatstgenoemd jaar de eerste steen werd
gelegd voor die poort (in 1573 door de
Spanjaarden weggeschoten).
In 1528 is men ook begonnen met de
„doorgraving" van Toornenburg, de plek,
waar weleer het machtige kasteel van Ko
ning 'Willem stond; in 1564 werd door de
stad „het Landje, gelegen achter 't Lut-
tikoudorp, genaemt Torenburgh", gekocht.
Achter het Stadhuis bevond zich de „La-
tijnsche School".
Op Sint-Mauritiusdag van het jaar 1390
had Alkmaar zijn „School" gekregen, welke
zou gegeven worden „aen- een braaf goedt
man (by goedtdunken der Gerechte), die
hetzelve regeere" en in een handvest
van 1523 wordt gesproken van „een ver-
maerde Sc-hoole".
Niet ten onrechte! Want de „School"
(Latijnsche School) van Alkmaar genoot in
die jaren een bijna Europeesche vermaard
heid.
Een geschiedschrijver van Oud-Alkmaar
mag niet nalaten van die beroemde school
terdege kennis te nemen èntenminste
cenigszins kennis te geven!
Dr. H. E. van Gelder vroeger ad
junct-archivaris hier ter stede, heeft over
deze school een uitvoerige studie geschre
ven, en aan hém danken wij het, dat
wij onzen lezers daaromtrent enkele bijzon
derheden kunnen mededeelen.
De school was voorloopig een kerkelijke
instelling, waarop de stedelijke regeering,
door de kosten, die zij er voor droeg;: als
bouwen der scholen, bezoldigen der iiioop
Hekket, N.H., administrateur, Stuartstraai
75, Amstelveen. C. Schouten, R.K., z.,
Nieuwpoortslaan 51, Hciloo. M. A. van
Eij-ck, R.K., z., Laa.t 128, Nijmegen.
E. C. M. F. van der Feen de Lite, N.H.,
z., "Langestraat 104, Rijswijk. W. Beem
sterboer, R.K., z., Geest 26, Zaandam.
C. J. Kries, N.H., spoorbeambte, Lange
straat 54, Vianen. J. den Adel, N.H.,
z., Houttil 46, H.H.Waard. W. J. van
der Meulen, N.H, z., van der Meijstraat 10,
Enlchutzen. P. Kuijk, D.G./'E.L., win
kelier, Ged. Nieuwesloot 27, Amsterdam.
N. Hoogland, N.H., huisjuffr., Hof 2a,
Nieuw-Loos-drecht. T. A. Veenboer.
R.IC, slagersknecht, Stations-weg 2, Hil
versum. Wed. W- H. Lus-Barbiers,
R.K., z., Schermerweg 46, Amsterdam.
C. Kob-es, N.H., pakhuisknecht, Lange
straat 67, Ouidkarspel. M. Bart,
N.H., inpakker, Lindegracht 39, Bergen.
D. Veter, N.H., slager, Achterstraat 56,
Harenkarspel. P. Theling, R.K.,
Overdiestraa-t 6, Nijmegen. D. D.
Kees-sen, N.H., z., Vaart.iig, Warmenhuizen.
J. H. Venhorst, R.K., z., Laat 91,
Helder. H. Botter, N.H., schipper, Ver
dronkenoord 65a, Bakkum. K. Harre-
wijne, D.G., huishoudster, Schermerweg 30,
Bakkum. C. J. Wouters, geen, z., van
Everdingestraat 12, .Vleuten. M. Tijs,
R.K., z., Oudegracht 136a, Limmen.
G. L. Kloitwer, N.H., kellner, Stationsstraat
79, Uitgeest. J. C. Govers, N.H.,
kantoorbed., Houttil 42, Den Haag.
Wed. J. S. A- Bock, E.L., z., Langestraat
94, Helder. B- M. de Geus-van Kes-sel,
R.K., z., Geest 47, Tiel. M. Zandvoort-
Meijer, geen, z., Snaarmanslaan 18, Vel.,en.
C. A. Bestevaar, N-H., db., Fnidsen 36,
Koedijk. E. D. Schols, E.L., db., Lan
gestraat 83, Heemstede. P. Turk, R.K..
bakker, Fnidsen 92, Oudkarspel. P. J.
F."A. Verhoeven, R.K., winkeljuffr., Appel-
steeg 1, Amsterdam. H. Mandemaker,
N.H., db., .Stuartstraat 44, Den Haag.
Wed. H. Jonker, R.K., z., Kennemersingel
22, H.H.Waard. H. J. J. Lubken,
R.K., winkeljuffr., 'Schoutenstraat 30, Rot
terdam. A. Hoogvorst, N.H., z., Ach-
terdam 28, Sahood. T. Ous-soren.
geen, scheepsklinker, Keizerstraat 2, Zaan
dam. A. H. Wiegman, N.H., slager,
Fnidsen 109, Staphorst. J. J. Verberne,
R.K., z., Geestersingel 30, Weert. J. de
Jong, R.K., z., Ropjeskuit 6, Amsterdam.
~M. Kuipers, O.K., huishoudster, Steijn
straat 1, Amsterdam. "N- P. Langereis,
N.H., z., Metiusstraat 18, Leiden. O. R.
E. Brunner, E.L., z., van Everdingestraat
16, Amsterdam. J. J. W. H- Denekamp,
N.H., arbeider, Druivenlaan 29, Muiden.
M. Vellinga, N.H., barbier, Langestraat
34, Arnhem. H. H- Gloerich, R.IC/
E.L-, schipper, Geestersingel 8, Amersfoort.
B. W. Boots, R.K., smid, Landstraat
45, Amsterdam. C. ten Hoeve, N.H.,
db., Kennemerstraatw-eg 79. Amersfoort.
T. G. C. Goes, R.IC, z-, Baanstraat 18,
Oss, P. Vermeulen, D.G., z., Oo-ster-
burgerstraat 11, Texel. P. van Leeuwen,
N.H., los werkman, Fabrieksweg 12, Eiber-
gen. Wed. F. de Boer, N.H., z., West-
dijk 10, Heiloo. 'W. de Wever, R.K..,
metselaar, Lindengradht 33, Oude Niedorp.
C. Burgering, R.K., z., Westerko-lkstraat
16, Hoorn.
Hoofd van een gezin.
jREAA TSfa Lil H i E U W B-_
W1ER1NGERWAARD,
Verkiezing ingelanden. Bij de
verkiezing van 2 Hoofdingelanden van den
polder Wieringerwaard werd de heer jC,
Waiboer Az, herkozen. In de plaats van
den heer D. Kater Kz., aftr., die niet meer
in aanmerking wenschte te komen, werd
gekozen de heer K. Zijp Kz. Voor de
verkiezing was zeer weinig belangstelling.
Slechts 18 personen namen daaraan deel,
met een gezamenlijk getal van 32 stemmen.
Diefstal. Bij den heer Metzelaar, gem.
Wieringerwaard, nabij Oude Sluis, werd de
koperen geleider van den bliksemafleider ge
stolen. Na aangifte, gingen de gemeenteveld
wachter van W.W. en de rijksveldwachter
van AnnaPaulowna op onderzoek uit, met
het gevolg, dat het koper bij den opkooper
Brantenaar te Schagen in beslag werd ge
nomen.
Als vermoedelijke dader werd een verlof
ganger uit Oudesluis gearresteerd.
meesters, een zekeren invloed kreeg en hand
haafde, Men moet hierbij niet aan een tegen
stelling tusschen wereldlijk en kerkelijk ge
zag den-ken, zooals men wel heeft gedaan,
„In de Middeneeuwen was het overal van
zelf sprekend, dat alle onderwijs uitging
van de Kerk en dat alle scholen kerkelijke
inrichtingen waren."
Voor Alkmaar stellen wij ons voor
daar wij in 1487 een verpachting der school
vermeld vinden ivoor 12 rijnsguldens van
40 grooten vlaamsch) dat oorspronke
lijk na 1390 de kerk het schoolmeesters
ambt .verpachtte, en dat het door de ste
delijke regeering gepacht werd, tol, om
streeks 1500, misschien wel uit erkente
lijkheid voor den steun door de vroedschap
verleend bij den groo-tschen herbouw del
Parochiekerk, het benoemingsrecht geheel
aan de s-tad kwam en de pacht verviel.
Wij vinden ten minste in de, sedert 1540
aanwezige, rekeningboeken van kerkmees
ters, wel andere, maar geen schoolpacht ver
antwoord.
Na eB 1500 dus was de Parochieschool
geheel onder s-tedelijk beheer. Heette zij
daarom wellicht haar „perticuliere scoel"?
Waar het schoolgebouw in de oudste
tijden in Alkmaar stond is niet bekend,
maar in het einde van de 15de eeuw vinden
wij haar achter het Stadhuis, dat is dus
achter het aan de Schoutes-traat grenzende
gedeelte ervan. Dat het daar niet zeer ruim
kon wezen valt in het oog, als men bedenkt,
dat zich daar ook het mannengasthuis be
vond, totdat dit in 1589 vereenigd werd
met het vrouwengasthuis en kwam ter
plaatse waar het nu nog is. De school lag
waarschijnlijk geheel achteraan, in de on
middellijke nabijheid van wat nu, in ge-
detnpfen toestand, de Breedstraat heet, ijaaar
WORMERVEER.
Distributie. Naar aanleiding van
de tehanueiing der vleesehdistributie in de
vergadering van de R. K. Kiesvereeniging,
heeft her Katholieke gemeenteraadslid, de
heer' <H... F. Knijper, zich tot den Burge
meester gewend om inlichtingen. De But-
gemeester. deelde mede, dat hij niet voor
nemens is het kalfsvleesch op bonnen te
distribueeren. Wel zal het kalfsvleesch in
één winkel in bet Noordelijk en één winkel
in het Zuidelijk deel der gemeente verkocht
wo-rden, terwijl de andere slagers ter voor
koming van fraude tegenwoordig zullen zijn.
In de laatste week van April zijn Voor deze
gemeente toegewezen 60 kalveren, wegendo
1521 K.G. en in de eersite week van Mei
57 kalveren, wegende 1192 K.G. Het verlies
aan been is 50 °/o. De moeilijkheid van de
kalfsvleeschdistributie schuilt hierin, dat r,iet
te voren kan bepaald worden, hoeveel kal
veren er zullen komen per week.
De visch wordt Voortaan op nummers
verkocht. Na de afhandeling der vet-distri-
butie zal hiervoor een nieuwe regeling ge
troffen worden.
ASSENDELFT.
Lezing Mr. Bom ans. De R. K.
Kiesvereeniging vergaderde Woensdagavond
15 Mei en genoot de groote eer en liet
bijzonder voorrecht den heer Mr. Bomans,
den krachtigen Katholieken propagandist,
den Katholieken redenaar bij uitnemend
heid, in haar midden te hebben en een
redevoering te houden over het onderwerp:
„Waar het om gaat." De zaad was rmin
bezet, ongeveer 300 rechtsche kiezers wa
ren aanwezig. Ook de Z.Ew. Heer Pastoor
Van den Berg en de Eerw. heer Kapelaan
Jongejans waren mede ter vergadering. De
redenaar heeft bijna li/2 uur lang gesproken.
!n het eerste deel zijner rede toonde Z.H.
E.G. glashelder aan, dat links in- 1913
door laster en leugen aan het bewind
was gekomen. Met pakkende voorbeelden
toonde Z.H.E.G. den laster en den leugen,
waaraan linksch Nederland zich schuldig
maakte. In zijn tweede deel behandelde spr.
enkele ideëele punten in het Katholiek
Staatsprogram en gaf in woorden, vlam
mend van liefde en geestdrift, den wensch
en de noodzakelijkheid te kennen-, dat alle
Katholieken bij den aanstaanden stembus
strijd onder den strijdkreet: „Voor Rome"
als één man moeten stemmen op No. 1
van elke Katholieke lijst, tot heil van Kerk,
Vorstin en Vaderland. v
De Voorzitter dankte den spreker harte
lijk en eindigde met den wensoh, dat God
hem nog lang zo-u sparen, opdat hij nog
veel zal kunnen werken en strijden voor
den groei en bloei der Katholieke Staats
partij. Hierna sluiting met Chr. groet.
UITGEEST.
Schoolfeest. Inde dezer dagen ge
houden vergadering van de R. K- School
feestcommissie werd besloten, wegens de
tijdsomstandigheden, dit jaar geen, school
feesten te organiseeren.
Benoeming. Tot onderwijzeres aan
de R. K. School te Zoeterwoude (Z.H.) is
benoemd onze dorpsgenoote, mej. L. Zonjée.
LANGENDIJK.
Kr nis verbond „S t. Michael".
Dinsdag 14 Mei vergadering in „De Burg".
Opening met gebed. Wederom wordt een
lid-geheelonthouder geïnstalleerd. Voor de
meeting op 2den Pinksterdag te Lisse werd
een 5-tal toegangskaarten besteld. Besloten
wordt om Zondag na Pinksteren een Bede
vaart te organiseeren naar Runxputte, uit
gaande van het Kruisverbond, waarbij zich
echter mannen en jongelieden boven 16 jaar
kunnen aansluiten. Ofschoon er enkele stem
men opgingen om geheel .te voet te gaan,
werd besloten om met den trein van 12.50
uur tot Alkmaar te gaan en verder te wan
delen naar Kapel. Terugreis van Kapel naar
Alkmaar te voet en met den trein- naai
Brode op Langendijk. Katholieke mannen
en jongelingen van Langendijk, sluit u allen
aan, opdat wij door een vurig gebed een
spoedigen en duurzamer, vrede mogen ver
krijgen. Voor nadere bijzonderheden zie men
de biljetten achter in de Kerk.
Tot afgevaardigde naar de Jaarvergade
ring van den Diocesanen Bond te Alk
maar op 3 Juni a.s. werd gekozen de
heer :C, Kramer, plaatsvervanger de heer
A. Zut.
Besloten werd dezen zomer zoo mogelijk
een Drankbestrijders-propagandadag te or-
hm>
voorheen, zeker niet zonder reden, door onze
weinig kieskeurige voorouders de Kakslool
werd genoemd.
Hoe men daar een ge-tal van soms ettelijke
honderden kinderen herbergde en onder
wees, blijft een voor onze begrippen moei
lijk probleem. Toch was er ten minste één
groot locaal dat van de benedenschool
immers in 1561 wordt dit aangewezen
voor de vergaderingen der gilden toen men
daarvoor op fiet stadhuis zelf geen vol
doende plaats meer had.
In 1595 werd de noodzakelijkheid om in
het stadhuis zoowel als in de school ruimte
te winnen te groot. En daar men toen sedert
eenige jaren toch over voldoende gebouwen
de beschikking had, ten gevolge der annexa
tie van de conventen, was het niet bezwaar
lijk aan de school een goed onderkomen te
bezorgen in wat weleer het St. Maria van
Na at re th of jonge bagijnhof was, op den
westhoek van de Doelenstraat en de toen
nog niet gedempte Nieuwesloot.
Door aankoop van een enkel perceel
door grondtuiling met het belendende wees
huis werd later een portaal voor de school
verkregen, waarvoor de hardsteenen poort
werd geplaatst, die sedert het oude ge
bouw werd afgebroken en de Ambachts
school op de oude fondamenten werd ge
bouwd opgesteld werd op de Nieuwe
Sloot, waar haa-r Grieksch en Ealijnscb
opschrift slechts bij de ingewijden de her
innering kan wekken aan al de geleerdheid,
waartoe zij,eenmaal toegang gaf, zoo doel
loos en vereenzaamd staat ze daar.
1) „Alkmaar en zijne Geschiedenissen",
pag. 423,
2) „Alkmaar m zijne Geschiedenissen",
I II i. i:;, r i
- - -
