iisis
huis.™
LHUIS
TWEEDE
KÖNSÏ m KENNIS
euwgereedsc'nappan,
Hotaris te Uitgeest.
Hoornvee,
en Tuin.böuwbond,
ALMAAR.
BINNENLAND
GEMENGD NIEUWS
^To^nciaaMiiiws
111
a*s5w
Maandag 29 Maart 1920.
DER VEEN,
OER VEEN,
jsmatten.
(e Alkmaar.
op FiONDERliAG
dea voormiddag»
lizo van de Gebroe-
in do Scherm oer,
•sloot, nan don Biet-
it openhaar var-
eldekoeicn en 2 zo-
schapen met lamme-
zoo goed als nieuw
entassen, boerenwa-
kar met ierbak er
hard riet,
ouwgereedscliappen,
hu Braad,
l veerenbed en bet-
worden aangeboden..
HEiLO,
15 April 1920, des
iur, ten huize van
e N.APELDOORN,
van
Isabella ruin, oud
en driejarige bruine
betuigt voor alles,
i.
tilbury, een zware
ree boerenwagens,
de karren, een ier-
i, kaasplanken, maai-
e als nieuw, verder
en hetgeen verder
ngeboden.
3 is geen gelegenheid
rt
r. II. DE LANGE»
Notaris.
SDAG 31 MAART
:middags 10 ure, ten
lieer J. PUNT, ir»
ïeente Bergen, om
rubliek verkoopen
gekalfd hebbende
aande, w.o. 1 Zomer-
iaU vaarzen, (jen best
ïd-d, jfl Ltac|i Ög0ein de
t' van April, Kap-
r, met Collingsassen,
ns, 2 Aardtroggen,
Tiemtuig, Binten,
n, Mestplanken, Stal-
eun, Emmerrek, zoo
r, Kaaswekers, Zout
aasplanken, Blikken
n Emmers, Koperen
ete Kartuigen,\V erk-
ïïoofdstellen en
érder al hetgeen te
worden gebracht.
te Alkmaar,
p Woensdag 31 Maart
teu 9 uur, ten huize
v. 't HOF, aan den
ermerhorn, in hot open-
n
>n ot op kalven staan,
aar), 1 Hokkeling.
pond best gewonnen
DHQQh
agon, Hengketel, Rce-
sreedschappen, eenig
teen verder zal worden
3122
't Zand.
ging van bovenge-
ng, zal de WelEdl
1, VALL, Chef van
ast, op DINSDAG
's avonds 7'/6 uur,
G. A. DE WIT te
m spreken over de
ïg voor alle belang-
ms het bestuur
ROOPER, Voorz.
IAGEN, Secr.
ende beveelt zich
roor het vlechten en
L
Oosterstraat, hg de f
mgen.
ENCHUSIANA.
Men sc'ii'j" oriS uil link huizen:
Reeds cc» vorige maal wezen wij er op,
welke groole veranderingen op staatkundig
r?b;=d teweeg'gebracht werden door het bin
nendring011 der hervorming in deze. landej.:.
Om van deze zoowel godsdienstige als staal
kundige omwenteling echter een goed begrip
'o krijgen, mede noodzakelijk, daar Enkhutzcia
bij de ontwikkeling der gebeur lenissen oen
voorname rol gespeeld heeft, zal het vooraf,
noodig zijn in 't kart den' politieleen toestand
te beschrijven.
We zagen reeds, hoe de. tijd van het regent
schap van keizer Maxiuiiliaan van Oostenrijk
gekenmerkt is geweesl door lal van woelingen
in de Nederlandsche gewesten. In 1194 aan
vaardde zijn zoon Fiüps de Schoone zelf de
regeering in deze landen. Zijn eerste reget-
ringsdaad was een van welbekende macht.
Hij verklaarde namelijk, dat alle privilegiën,
sedert 1177 (hel sterfjaar van zijn grootvader
Karei den Stouten) afgedwongen en thans
door hem niet bekrachtigd, waardeloos zou
den zijn. Voornamelijk was deze regeerings-
daad gericht tegen het „Groot-Privilegia",
waarvan we immers opgemerkt hebben, dat
het Maria van Bourgondië nagenoeg van allo
macht over hare onderdanen beroofde.
Deeeriijds zoo aanmatigend opgetreden Sta
ten dezer gewesten hadden thans niets tegen(
dezen maatregel in te brengen. Waarschijnlijk
had de ondervinding, opgedaan door de vele
onlusten, die hier den bloei en de welvaart
zoozeer geschokt hadden, hun geleerd, dat
men de macht van den vorst at te zeer be
snoeid had.
Eilips de schoone trad in het huwelijk
:nct Johanna, de erfdochter van de g&heale
Spaansche monarchie. Hare ouders waren do
bekende Ferdinand, koning van Arragom, bij
genaamd de Katholieke, en Isabella van Cas-
tilië. Zoodoende zou bij hare troonsbestij
ging dus geheel Spanje onder één bestuur
komen.
De namen van Ferdinand en Isabella blijven
onafscheidelijk verbonden aan het weslagen
van den grooten Genuees, ChrisLoffel Colum
bus, die gedreven door den ijver voor het uit
breiden des geloofs, esn nieuw Werelddeel,
Amerika, ontdekte in 1192.
Columbuis had zich namelijk gewend tot
verschillende Europeesche hoven, om h©m
het resultaat zijner studiën en onderzoekin
gen door materieelen steun te helpen berei
ken. Hij vond dien steun bij Isabella, voor
namelijk, omdat hij de Chrislianiseering der
te ontdekken landen op den voorgrond stelde.
Zij wist vervolgens haar gemaal over te halen,
om twee korvcelen (vaartuigen) ter beschik
king te stellen van Columbus. Het resultaat
is bekend. Niet eeD andere weg naar Indiê
werd ontdekt, nxaar na den Atlantischen Oce
aan overgestoken te zijn, kwam de koene zee
vaarder in een onbekend werelddeel terecht.
De rijke bezittingen in Amerika werden
aldus het deel van de Spaansche monarchie
en droegen niet weinig er toe bij, de er
fenis van Johanna van Arragon te vergrootera
Van al deze macht en rijkdom heeft d\zo
laatste echter niet genoten. Naar men meeti^
was haar huwelijk niet gelukkig, en reeds m
1501 overleed ztf, vorsiagén krankzinnig.
Ook Fiiips de Schoone stierf op jeugdigen
leeftijd in 1506. De gunsten, welk© hij In
zijn nieuw rijk, Spanje, aan zijn Nederland
sche vrienden verleende, waren reeds aanlei
ding tot den lateren haat tusschen Span
jaarden en Nederlanders, dia zulke vérstrek
kende gevolgen heeft gehad.
Uit dit huwelijk nu werd in 1500 de vorsl
geboren, onder wiens bestuur de Nederlan
den hun hoogtepunt van welvaart err rijkdom
hebben bereikt, daar hij, niettegenstaande zij-r
vele oorlogen, in deze landen een krachtig
eenlraal bestuur heelt kunnen vestigen.
Karei V, zooals hij als Duitsch keizer ge
noemd wordt (in de Nederlandsche gewesten
■vas hij eigenlijk de tweede van dien naam),
ormt wel een groole en groolsche figuur in
Ci geschiedenis. Hij vertegenwoordigde in
zich do eigenschappen van twee groole vor-
nhuizen van dien tijd: de Habsburgers er.
het Bourgondische huis. Men vindt in hem
den ridderlijken en krijgshafligen geest van
zijn grootvader Maxiuiiliaan; den kunstzin
van het schitterend hof van Karei den Stou
ten; de neiging tot eenige zwaarmoedigheid
van rijji moeder Johanna, maar o,ok den
godsdienstzin van Ferdinand en Isabella, Be
kend was ook zijn voorliefde voor kleine
kinderen, bloemen en vogels, alsmede de
minzaamheid, die hij in zijn omgang met net
volk aan den dag legde en welke hem, voor
al in de Nederlanden, zijn eigenlijk vaderland,
want hij was le Gent geboren, een groote po
pulariteit bezorgden, die ondanks vele ongun
stige omstandigheden, vooral de zware lasten,
welke het vele oorlogvoeren veroorzaakte,
onverminderd beslaan bleef tot den dag van
zijn aftreden in 1555 toe.
ele oorlogen, inderdaad, want tijdperken
van vrede heeft nij zoo goed als niet gekend,
aar \vas vooreerst Frans I, koning vaii
rancrijk, een jong energiek vorsl, dia hemt
Wf? 1mW?r dan 4 oorlogen gewikkeld
n-iu-Ii 16 'neesUl in 't voordeel van Karei
ïnsivimc' 1 niettemin hem ïicoptcn taf
mal, i'an ade brachten. De lioofdoo-r-
omdit 3 n®en 111 dlin afg«rist van Frans I,
maar Karet (]u!lscllc keurvorsten niet hem,
Beschikt. DaarWrvo?SeenWaabdigb?id
schillen over grondt a Z-C" e?''f T
het hertogdom Eour^V"T, f
van Ka relden SlouS'^ Z Z n
Maria ontweldigd
Vervolgens was het Gelderl-nd da in Ka
rel s tijd zich aanhoudend !)hef VerMen^n
dat gesteund door Franse',
kon blijven
S in d can]voIorPfst^Wling van Frank-
ïiret v l^ n11- 1CC1US z~ldsu lud
West lm "nde!1 Vr,J' om dlt oproeri" "e-
m«tSSVT- hfeS.
de kust.4; - S. '"?;Crd3U d3 Geldcrschcn
ke .eu eer Zoidcrze- waSrV;iU ooli
...ju van Enkbuizer. zoo menig episod
verliaalt, ja drongen zelfs plu;, 'erend en
brandschattend tot Utrecht en Den Haag
door. Da namen van den Frieschen admiraal
„Groote Pier" en van den generaal Maarten'
van Rossein, die moorden en Taranden hef
sieraad van den oorlog noemde, zijn uit die
dagen berucht genoeg.
Tusschen al die bedrijven door vond Karei
nog gelegenheid, om in persoon oorlogsvlo
ten aan le voeren, die bestemd waren om de
zeeroovers op de noordkust van Afrika to
tuchtigen, die onzen handel op de Middiel-
kndsche zee zulk groot nadeel toebrachten
Doch wat Karei de grootste teleurstellin
gen en het verdriet bezorgden, was het uit
breken der godsdienstige afscheiding, welka
onder zijn bestuur plaats greep en welka
men de Hervorming noemt.
Wij willen over de oorzaken tot de Kerk
hervorming niet uitweiden. Ze zijn overbekend
cn bovendein laat ons bestek zulks niet toe.
Alleen zij opgemerkt, dat Karei V zich in all;e
opzichten een tegenstander daarvan tcóniïei
cu dientengevolge vele zijner regeeringsmaat-i
regelcil getuigen van zijn aanhoudend streven,i
om den alouden godsdienst in al zijne Sanden
la handhaven. Het minst slaagde hij daarme-i
in het Duilschc Rijk, waar verschillende rijke,
vorsten lot de leer van Luther waren overge
gaan en zich al spoedig staalkundige tegen
stand bij ide godsdienstkwestie voegde. Ge
wapenderhand trad Karei teegn den hond dor
Proteslantsche vorsten op en met wisselend)
succes, voornamelijk omdat hij telkens door!
andere oorlogen werd afgeleid en o.a. doom
de invallen der Turken, die h©t Christenrijk
bedreigden. Hij was ten slotte wel genood
zaakt mjet het zoogenaamd Schmalkaldiscn
verbond een overeenkomst aan te gaan, die)
wel de nog Roomsche streken beveiligde, doch
ook de reeds Proteslantsche verder vrij liet.
Opgemerkt moet nog worden, git zoowel
Karet als zijn tegenstanders bij al dien strijd
van het toenmalig beginsel uitgingen „CujuS(
est regio, illius est religio" of „Die het ba-
stuur voert, hij beschikt ook over den gods
dienst". Dit had natuurlijk ten gevolge, dat
gcheele landen den alval van hun vorstetn
volgden, zoodat daarvan afkomstig is, dal;
wij in Duitschland staten aantreffen, die ge
heel Roomsch bleven en andere, dtp Pro-
testansch werden Wie zich met dien massa-
afval niet vereenïgen kon, week uit of werd
in de meeste gevallen door vervolging daai--
too genoodzaakt.
In de 17 Nederlandsche gewesten ontmoette,
Karet den tegenstand niet, dien hij in het kei
zerrijk! ondervond. Niet, dat ook daar niet
reeds in zijn tijd de hervorming doordrong,
maar de tegenstand was daar niet zoo ge
organiseerd als in Duitschland. Het strekte
hem dus tot troost, dat in deze gewesten,
zijne erflanden, de Katholieke godsdienst vrij
wel ongerept bleef. Wel zag hij zich verplicnt
strenge wetten tegsn 'de ketterij uit te vaar
digen, de zoogenaamde Plakkaten, doch oven
't geheel ondervond hij, dat deze, ook gehoor
zaamd werden, 't Is wel opmerkelijk, dat deze
plakkaten onder zijn zoon en opvolger Pin
lips II aanleiding gaven tot ontevredenheid
en dientengevolge genoemd worden bij do oor
zaken van den opstand dezer gewesten tegen
Spanje, den tachtigjarigen oorlog.
Nu moet men wel niet uit het oog verlie
zen, dat deze godsdienstkwesties toen vertroef
beid geraakten lot staatkundige geschillen,
maar anderzijds kan dit verschijnsel toch
ook getuigen van de groole macht en popu
lariteit, welke Karei V in deze landen genoot
In hoeverre Enkhuizen bij al deze troebelen
betrokken is geweest, zien wij een volgende1
keer.
R. K. RIJKSKIESKRINGVEREENI-
ÜING „HELDER".
Zaterdag had te Alkmaar in 't lokaal
van den heer Mooii de Algemeene
Jaarvergadering van de R. K. Rijks Kies-
kringvereeniging „Helder" plaats.
Voorzitter was de heer Mr. A. J. M.
Leesberg, secretaris de heer B. Velt-
man.
De Voorz. opent de vergadering .met
den Christelijken groet. De talrijke op
komst stemt hem werkelijk tot vreugde,
vooral de opkomst der dames begroet
hij met blijdschap. Want het is de eerste
maal, sedert het bestaan van den bond.
dat dames er hun intrede doen. Spreker
heet al de aanwezigen welkom, en wijst
er op, dat ook twee leden van de 2e
Kamer aanwezig zijn en wel de heeren
Chr. van der Bilt en Mr. J. B. Bomans,
deze laatste voornamelijk heet hii wel
kom, want de heer Bomans heeft aan
genomen voor de vergadering te spre
ken over: „De stroomingen des tijds."
Nu komt de secretaris aan het woord
om de notulen der vorige vergadering
voor te lezen. Het applaus dat hem
voor zijn lezing beloont wijst er op,
dat hii zijn taak tot eenieders voldoe
ning verricht heeft. Na het gewone ver
slag leest hii ons het jaarverslag-voor,
waarin enkele nuttige wenken en rake
aanmerkingen. Uit het jaarverslag blijkt
tevens, dat de vereeniging op elk gebied
een groote werkzaamheid aan den dag
gelegd heeft. Het aantal aangesloten
vereenigingen bleef constant, maar dit
is niet voldoende, het moest vooruit
gaan!
Het aantal aangesloten leden was ech
ter achteruitgegaan.
De Secretaris uit de meening, dat men
te Zaandam b.v. tot spitsing jn meer
dere afdeelingen zou kunnen overgaan.
Aan het slot van het jaarverslag wordt
er op gewezen, dat men in de naaste
toekomst genoodzaakt zal zijn de bijdra
ge der afdeelingen tot de Rijkskieskring
vereeniging van 3 cent op 5 cent per
lid te brengen. (Applaus).
De Voorzitter dankt nu den secre
taris voor zijti nauwkeurig verslag, en
wijst er de aanwezigen nogmaals op,
dat het een plicht is te zorgen dat het
aantal R. K. kiesvereenigingen vermeer
dert, zoo ook dat de besturen van die af
deelingen zorg .moeten dragen, dat hun
ledenaantal opgegeven wordt.
Daar de heer C. G. J. Maas als pen
ningmeester bedankt heeft, leest de
Voorzitter de rekening cn de veranv
woording in beknopten vorm voor
Ontvangen is over het jaar 1919'20
f 1073.33, uitgegeven f984.53 zoodat er
in kas een saldo blijft van f88.80. Er
is nog een schuld van f480 te betalen.
Voorstellen zijn te verwachten, om de
contributie te verhoogen waardoor men
deze schuld weer te boven zal komen.
De financieele commissie heeft de re
kening en de bescheiden in orde be
vonden.
In de plaats van den heer Maas zal
nu voortaan de heer Hendrikse te
Zwaag als penningmeester optreden.
Thans gaat men over tot het 3e punt
der agenda: benoeming van drie afge
vaardigden naar de bondsvergadering
te Utrecht.
Daar een stemming over dit onder
werp te omslachtig zou zijn, bii de
groote opkomst, stelt de Voorzitter na
mens het bestuur voor, dat voor de
benoeming van afgevaardigden die af
deelingen zullen uitgesloten zijn, die
reeds een der vorige jaren afgevaardig
den naar de Bondsvergadering gezon
den hebben. Tusschen de overige afdee
lingen zal dan het lot bepalen, waarbii
drie afdeelingen het recht verkrijgen
een afgevaardigde uit hun midden aan
te duiden.
Het lot duidt nu aan de gemeenten
Purmerend, Wijdewormer en Monni
kendam.
Nadat er nog even gepauseerd is,
komt de heer Mr. J. B. Bomans lid der
2e Kamer aan het woord, om ons te
spreken over: „De Stroomingen des
Tijds."
De heter Mr. J. B. Bomans begint met
aan de vergadering de groet, van de
Kamercentrale Haarlem over te bren
gen. Spr. wijst op de samenwerking
tusschen de kieskringen Haarlem en Hel
der en hoopt dat deze samenwerking
bij verkiezingen zal blijven bestaan.
Spreker zal slechts een „causerie" hou
den over het onderwerp.
Onze tijd is lijdend aan onnatuur.
Zi> die academische studiën maakten of
de universiteit bezochten, zullen daar
van wel doordrongen zijn. Wij hebben
zien dwepen met het materialisme van
een Marx, wij hebben het pessimisme
van een Chopenhauer moeten medema
ken. Bekijk onze schilders, de cubisten;
ziin het menschen of dobbelsteenen die
door hen geschilderd worden? Bii de
schrijvers hebben wü dezelfde onnatuur
lijke verhouding. Ook hebben we in de
architectuur die onnatuur en in de zeden
is het zelfde verschijnsel eveneens op
te merken.
Het individu is machthebber in het
staatsbestuur geworden. Het individu-
eele kiesrecht is ook onnatuur, en daar-
bii hoort in de eerste plaats het vrou
wenkiesrecht te wordep gerekend, want
dit is wel de laatste schakel in de ke
ten van de onnatuurlijkheden, maar dan
de schakel waaruit vóór ons het heil zal
geboren worden.
De onnatuurlijkheid heeft de mensch
er toe gedreven beestmensch te wor
den, gelijk wij die zien optreden te St.
Petereburg en Ween en.
Wit moeten ons niet laten wijsmaken
dat zii geboren werd, bijv. voor wat
de sociale strijd betreft, uit de kapitalis
tische onevenredigheden; neen, het libe
ralisme, dat overal hetzelfde is, dat de
moeder van het Bolsjewisme heeten
mag. was er de aanleiding toe. Het
liberalisme heeft ons rechten opgedron
gen zonder de plichten te betrachten.
De wereld is nu dorstig naar natuur
en nog eens natuur en allen schijnen het
vergeten, dat de mensch geschapen is
om God te dienen op aarde, en daar
door eenmaal in den hemel te komen!
Een middenweg bestaat er hier niet
meer, wat niet meedoet met het uiterste
gaat ten onder. Het liberalisme heeft
de tering en nog wel de vliegende
tering! Troelstra moet en zal mede
gaan met Wijnkoophik voelt het reeds.
Ook in Duitschland is het zoo, overal
is het aldus: de gematigde S. D. A.
P.-ëer moet mede met de revolutionair-
communist. Indien wii Katholieken bii
dezen stroom willen standhouden, moe
ten wii ons nog .sterker organiseeren.
En dat zal! Er is geen partij die tot
op heden zoo stevig volgehouden heeft
als de Katholieke Kerk het deed, zii
stond er in den loop der eeuwen en
staat er nog; een bewijs voor onze
Roomsche organisatie-geest.
Het onnatuurlijke uit zich vooral in
het hoogtijvierend materialisme.... en het
is dit materialisme dat den oorlog ver
oorzaakt heeft- om de wereld te ver
overen. heeft het de kanonnen vooruit
gestuurd, geen missionarissen! De Vol
kenbond is ook op materiaüstischen
grondslag opgebouwd, maar daaruit kan
toch het ideëcle geboren worden. Om
deze roden is het dan ook wel, dat wii
Katholieken er in de Kamer voorge
stemd hebben, schoon hii nu een instel
ling van bloot materialisme is. Eens
zal de tiid komen, dat het volk begrijpt,
dat ons levensdoel niet mag zijn den
Mammon te dienen, en als dat besef
er is, zullen de tijden voor ons rijp
geworden zijn. Dan zal men den Paus
van Rome, die tot heden toe miskent
werd., erkennen als den eenigen waren
souverein, het geestelijk hoofd.
Als men een Troelstra hoort spreken
voor zijn volkje, dan komt men tot de
overtuiging, dat de man het volk sug
gereert met dingen die hij zelf niet ge
looft. hii wil het zonder kapitaal aan,
maar hii weet, dat hij onzinnige theoriën
verkoopt: jmmers het kapitaal bestond
reeds bii de schepping der wereld.
En toch is hét met aii kapitaal nog niet
heelemaa) in orde: Wij zagen een belan
genstrijd om het groot-kapitaal vooruit te
schuiven, terwijl men zicii om de zwoe
gende arbeiders allerminst bekommerde;
men buitte ze letier;ijk' ui'. De sociale strijd
van den arbeider is een rechtvaardige strijd
De verdeeling van goederen kan veel bil
lijke r geschieden
Wij katholieken z:
gced in, te aar d<
dm t'iano het geval
genoeg leerden in den Si.rjri o.a ne, le
vensbestaan een vrije stelling in- te nomen.
De productie wordt nog altijd te veel
gebruikt tot het bouwen van luxe-auto's,
terwijl de anne geen schoenen koopen kan,
omdat de kapitaal-bezitter de markt, waar
voor de arbeider toch zijn krachten leverde,
voor dienzelfcien arbeider onmogefljK maakt
Nog altijd gaat de productie niet in de
juiste banen, ook niet als men den ar
beider aanmaant meer te produceeren; de
rentetrekker is het, die absolute sober
heid moet betrachten. Het groote verschil
Tusschen katholiek en socialist is nu, dat
de katholieken langs wegen van recht en
orde aan den arbeider geven willen, wat
hem toekomt, terwijl de sociaisii'en den
klassenstrijd en de haat prediken.
Wij vechten niet alleen en voornamelijk
voor Üen arbeider, waar wij weten dat er
nog een derde productiefactor js, en wei
de grootste van allen.
Wij zien de dauwdroppelen in den och
tend, wij zien den gouden zonneschijn, wij
zien het rijp worden van onze veldgewas
sen; de natuur als producent, bestuurd door
den Almachtigen Schepper, cn wij begrijpen
dat wij dankbaarheid verschuldigd zijn
en waar wij beseffen dat den arbeider moet
gegeven worden wat des arbeiders is, be-,
grijpen wij in de eerste plaats toch', dat
wij bovenal God moeten geven wat Hem
toekomt (applaus).
Wij hebben nu eenmaal het individucele
kiesrecht geaccepteerd, en wij hebben dit
niet gedaan uit ons beginsel, maar we]
omdat het er mede te vereenigen was.
Wij hebben nog iets anders veroverd,
wij hebben den 80-jarjgen strijd onzer va
deren gewonnen: de gelijkstelling! van het
openbaar met het bijzonder onderwijs, daar
mede is opgegaan de zon, de blijde zon die
ons leven verguit, daarmede is geopend een
blik in de toekomst, die aan ons is. (ap
plaus).
De stroomingen van den tijd geven ons
een groote vertroosting; want, valt er veel,
er worden ook veel en grootsche dingen
opgebouwd. Wij hebben in alle eeuwen
den strijd tegen het parlementairisme ge
zien, en nu zijn we, zoo meent spr., aan
het einde van dit stelsel gekomen, maar
dat ligt aan het gezag; zelf; gezagsver
houding tegenover de regeering beslaat er
niet meer.De democratie is welv-n nuttig
iets, en als wij in Frankrijk zien hoe de
burgers, die door Milierand opgeroepen
werden tegen de stakers doodeenvoudig lak
aan de regeering hadden, dan zien wij te
meer, dat het huidige parlementairisme uit
heeft gediend
Het individueele kiesrecht is niet meer
van onzen tijd, wij' moeten een stelsel heb
ben dat gegrondvest is óp het sociale le
ven. De groote sociale organfsatie's moe
ten het zijn door wie de regeering- gevormd
wordt, een regeering waarin de vakorga
nisatie',s hun wil kunnen te kennen geven.
Wij hebben nu het vrouwenkiesrecht ge
kregen, en wat zal het ons brengen? In eik
geval kunnen wij reeds getuigen dat géén
man met trots terug ziet op het verleden
door de mannen aan Europa gegeven.
Wij hebben het helaas zoover gebracht dat
de schriftuur bijna gelijk gekregen heeft,
rr, dat wij verdelgd worden door oorlog
pest en hongersnood. Het is als het ware
ren beschikking Gods, dat de vrouw aan
gewezen is om alles in de goede banen
terug te brengen. Spreker brengt bij gele
genheid ëen woord van dank aan Mr.
Keijmer, die de harmonische emancipatie
der vrouw met zooveel gloed in de Ka
mer verdedigde, (toejuichingen).
Men voelt dat de oude verhoudingen
zeer moeilijk kunnen blijven bestaan; zie
m,aar eens hoe de belastingen tot in het
ongerijmde stijgen, en om dit oude op te
ruimen kunnen de vrouwen ons een mach
tige hulp bieden; laten de vrouwen in de
kiesvereenigingen treden, en kunnen ze hét
ruwe propagandawerk niet verrichten, om
dat ze door hun vrouw-zijn daartoe onge-
«rhjkl zijn, laat ze dan door huisbezoek het
reddende werk verrichten, (toejuichingen)
Er moet komen decentralisatie van de
staatsmacht, cok op sociaal gebied, b. v.
dcor het instellen van bedrijfsraden; mocht
die toeleg gelukken, dan zullen wij daar-
ciocr voor Nederland althans een zeer gun
stige stelling verkrijgen.
Een fout der centralisatie is b.v. nog het
samenbinden van onze weermacht in Den
Haag Daarin ligt een werkelijk gevaar,
want ais een uiterste drijver het in het
hoofd krijgt een staatsgreep te verwezen
lijken, dan heeft hij in Den Haag de touw
tjes van het geheele stelsel in handen. Men
moet hier overgaan tot de decentralisatie
de plaatselijke bevolking moet men wa
penen tegen de vijanden van Go'd, altaar en
troon. De Weerbaarheid kan alleen gezocht
worden in een vrijwillig opnemen der wa
pens, gelijk het nu is moet men de sluit
stukken van de kanonnen nemen, omdat
men hen die ze bedienen niet meer vér
trouwen kan.
Alles moeten wij doen om onze jongeling
schap te redden van de onnatuurlijkheid en
die ligt voor een groot deel in liet kazerne
leven, zoo zedelijk als stoffelijk. Moge de
verpestende kazernes zoo spoedig; mogelijk
verdwijnen, (daverend applaus).
Wij moeten op elk gebied uitgaan als
reddende apostelen, die tot hun broeders
komen. Laat ons uitgaan met bezadigd
heid, in en door onze organisatie's. Laat
ons God brengen op de plaats die hem
toekomt, opdat bewaarheid worde: „Chris
tus regeere, Christus heerscli'e over ons
en onze kinderen".
Het donderend applaus, dat de spreker
bij het eindigen zijner rede te beurt valt,
is het bewijs dat zij ingeslagen heeft.
De Voorzitter dankt den spreker Voor
zijn gloeiende rede. De heer Bomans is
-te bescheiden geweest met zijn belofte,
slechts een „causerie" te zullen geven; liïj
heeft ons een blik in zijn binnenste ge
gund. Wij hebben gehad een exposé, de
gedachte weergevend van den spreker; zijn
ideeën op sociaal en staatrechterfijk ge
bied. (applaus).
Na de rondvraag, die nog een paar vra-
gen van huishoudelijken aard opleverde,
:t a ij'J zoo j werd de verg.id
nie' 1 -resioten,
rir.g op de gewone wijze
HEX S. E. VAKBUREAU EN DC
R. K. HAVENARBEIDERS
Aan een correspondentie uit Utrecht aan
de „Msb." ontkenen we het volgende ove;
het R.K. Vakbujeau en den steun aan de
te-K- Havenarbeiders:
.,De Tijd" meldde dezer dagen, aan de
hand van „Het Pairoonsblad", de nog niet
algemeen bekende bijzonderheid, dat de le
den der R.K. havenarbeidersvereeniging „St
Bonifacius" ie Rotterdam en te Amsterdam
die geen strijókas van belang heeft, geen
steun ontvangen van het R-K. Vakbureau;
te Utrecht, dat tot tweemaal toe categorisch
zou hebben geweigerd lier „Fonds tot uit-
keering bij staking en uitsluiting benevens
de gebruikelijke steunrgling ten hunnen be
hoeve in werking te brengen''
Van de zijde van het R.-K. Vakbureau te
Utrecht werd ons naar aanleiding hiervan
meegedeeld, dat liet geheel buiten de waar
heid is a!s zou het R-K. Vakbureau ,,tot
tweemaal toe categorisch geweigerd hebben
het „Fonds tot uitkeering bij staking cii uit
sluiting" ten hunnen behoeve, (d. w. z. van
de R.-K- Transportarbeiders) in werking te
brengen." Immers, de R.K. Iransportarbei-
dersbond heeft hierom nimmer verzocht, kon
dat trouwens niet doen omdat het hestuur
van dien Bond daartoe elk motief misie.
Zulks om de eenvoudige reden, dat de le
den R.-K. Transportarbeidersbond indertijd
besloten niet te staken, maar ook niet wer
ken. Van een staking als zoodanig is geen
sprake en nu kan alleen recht op uitkeering
uit bovenvermeld Fonds kan geëischt wor
den in geval van staking of uitsluiting. Nu
verkeeren de R-K. Transportarbeiders in 'n
bijzonder geval, wat men zou kunnen noe
men dat van (gedwongen) werkloosheid.
hormeet en organisatorisch is het dus vol
komen in_orde, dat noch om uitkeering uit
vermeld honds gevraagd is, noch daaruit
uitkeeringen verstrekt zijn.
iMOTIE INZAKE DE PENSIOEN-
VESHOOGINGEN.
Door liet bestuur der plaatselijke or
ganisaties, aangesloten bij het Federatief-
Bureau van Oud- en actief dienende mi
litairen, is een motie aangenomen waarin
groote teleurstelling uitgesproken wordt
over de voorstellen .van den Minister van
Financiën om de pensioenen met 40 pot,
te verhoogen en den korten tertmijn die
aan de terugwerkende kracht verleend
wordt Bij vele g.ezinnen der gepension-
neerden bestaat naar het Bestuur meent
zulk een groote achterstand, dat deze
niet met oen verhooging van 40 pOt. is
op to helfen.
Bovengenoemd bestuur dringt bij het
Federatief Bureau met klem aan op het
voeren eener krachtige actie, om een on
middellijke uitkeering in eens te krijgen
van minsten si f 200.
Het Federa ief Bureau van oud- en ac
tief dienende onderofficieren vertegen
woordigt ongeveer 12000 leden.
Een inzender schrijft aan de „Geld.":
„Ik verzond per Van Geld Loos
eer. pakket naar een mijner cliënten
te Amsterdam, wegende 6 K.G. kosten 1.10
Geadresseerde is niet thuis» dus het
pakket moet naar het kantoor te Am
sterdam worden teruggebracht, kosten 0.85
Ik ontving schrijven dat cliënt niet
thuis was!!! Kosten 0.25
Ik antwoord op dat schrijven „nog
maals aanbieden.'' Het pakket wordt
dus ten tweede mal© aangeboden
kosten 0.85
Geadresseerde is weer niet thuis het
pakket wordt dus weer mede terug ge
nomen. Kosten f 0.85
Verders wordt mij het pakket weer
terug gezonden. Kosten 1-10
Ik heb moeten betalen 5.00
en ben even zoo ver als toen ik begon I!
Nu vraag ik ieder weldenkend zakenman
of die toestand langer houdbaar ig. Het
zaken doen wordt ons op die wijze onmoge
lijk gemaakt. Verder wil ik do handelwijze
van Van Gend Loos niet kwalificeeren
hoch spreek hier den wensch uit, dat het
meer dan hoog tijd is het thans bsetaande
tarief te herzien."
EEN EIGENAARDIG NATUUR
VERSCHIJNSEL.
In den nacht van Maandag op Dinsdag,
zoo schrijft men uit Leiden aan het ,,Vad."
werden we getroffen door een eigenaardig
natuurverschijnsel. Omstreeks kwart over
één ontdekte we aan het Noorder-quadraat
van den heinel, talrijke lichtende bundels
die aan den horizon achter een wolken
massa te voorschijn kwamen en loodrecht
over den hemel verder verliepen. Ze wis
selden sterk in aantal en in lichtsterkte.
Nadat we ongeveer viif minuten dit
schouwspel hadden gadegeslagen, nam liet
aantal huadels zo» toe, dat de Noorderhe-
mel één groote, heldere lichtgloed werd.
Dit duurde misschien 1% A 2 minuten. Ge
leidelijk nam alles weer af en om kwart
voor twee zagen we niets meer.
DB PEST OP JAVA.
Volgens een uit Nedcrlandsch-Indië ont
vangen telegram bedroeg het aantal pest-
gevallen op Java in de maand Februari
in Soerabaja 38 gevallen, waarvan 37 met
doodelijken afloop; Lamongan 23, waar
van 13 met doodelijken afloop; Samarangi
6; Salatiga 8; Kendaal 1; Magelang 195;
Temanggoeng 1241; .AVonosobo 44, allen
met doodelijken afloop.
VOORJAARSKOEMARKTEN'.
Dja groote voörjaarskoemarklen worden gaf
houden te Alkmaar cip 19 April, te Hoorn
26 April, te P,urmerend 3 Mei, te Scbagen
van 16 April lot 6 Mei
