TWEEDE BLAD.
Woensdag 23 Februari 1921.
ALKMAAR.
Ons Blad.
CENSOR
BENOEMD.
Ter voorziening in de vacature,
ontstaan door het overlijden van
den .WelEerw. Pate® Aug. Ori
is door Z. D. H. den Bisschop van
Haarlem benoemd tot Censorjvan
het dagblad „Ons Blad'"tle leer
Eerw. heer J. J. M. Boete. Rec
tor van het St. Elisabeths-gesticht.
alhier.
.Wii wenschen den nieuwbe
noemde en 'ook.... ons zelf v'an
harte geluk met deze benoeming!
EEN "PRIESTER-JUBILARIS
In deze dagen heeft onze oud
stadgenoot, de weieerw. heer jW
H. Kooij. voorheen kapelaan der
St. Laurentiuskerk, te Amsterdam
als 12Va jaar priester gejubileerd.
Zondag werd het feest kerkelijk
gevierd, allereerst met een pleeh
lige H. Mis, waarbij assisteerden
de ZeerEerw. heer Rector L.
van Adriehem (te Alkmaar ook
zeer wel bekend) en den ,WclEw.
beer Velthuijse, kapelaan.
De "receptie, later op den dag
gehouden,.was zeer druk bezocht.
Van de parochie mocht de jubi
laris qeri prachtig «ilv,ergeschcnk
ontvangen.
Daags' daarna werd' het! féést
weer in huiselijken "kring aan de
pastorie „D' Posthoorn" gevierd.
Vele geluk wenschen nam de ju-
oiTaris in ontvangst, ook van vele
Alkmaarders
25-JARiQ BESTAAN VAN. DE
ALKMAARSCHE HUISHOUD
EN INDUSTRIESCHOOL.
Dinsdagmiddag te 3 uur had in
de jubi'eerende Huishoud- en In
dustrie-schooi aan de Emmastraat
dc eigenlijke feestelijke herdenking
van het 25-iarig bestaan der in-
richting plaats.
Een groot aantal belangstellen
den was opgekomen om de plech
tigheid bii te wonen.
Onder anderen merkten wii
behalve het Bestuur, leeraressen
en leeraar, oud-leeraTessen en leer
üngen en oud-leerlingen op Mr,
Sluis, wethouder .van Onderwijs.
.'Ar. W. C. Bosman, lid van Prov.
Staten, de heer Th. van OriSthuij-
ren. Mr. Paul van Sonsbeeck, oud-
we the ud er de Wit.
Nadat de belangstellenden in een
met planten en vroolijke bloemen
versierde bovenzaal hadden plaats
genomen, werd door een koor van
meisjes-leerlingen een keurig liedje
gezongen „op het zilveren feest
ran onze school", waarin de aan
lacht gevestigd werd op het twee
ledige in het doel der school, n.l.
de voorbereiding èn voor vak èn
voor huisgezin.
Het lied viude hier een plaatsje:
Op het zilvren icest van onze school
Weerklinkt ons luslig lied,
Zoo m'cnig jaar als die bestond
Verdroot ons d' arbeid niet.
Zij groeit, zij bloeit, zoo lang ons heugt,
Zij is de leidster onzer jeugd.
Voorzeker is hot «nze school,
'Die ons voor het leven sterkt,
Die o'ns voor ol' huisgezin
Ldpr t hoe cpn vrouw good kt'.
ij. hl oei'oó'k1 tfoiLals"f göüd'eïi'1 f tfst'
Zoó Tlfj als 't ziiVren ''tS'1,geweest.
Hierna besteeg Mevr. Antusch-
Euwes. presidente Van het bestuur
het- podium en snt'ak volgender-
wijs
Zeer gi_<3..r.te aanwezigen!
Eenerzijds is het niet zekereti
schroom, dat ik van deze plaats
liet woord tot u richt, bevreesd als
ik ben, dat ik als' eenvoudige huis
vrouw niet genoeg de feestelijke
beteekenis van dezen dag voor de
Alkmaarsche H.- en 1.-school naar
voren zal' weten te brengen en
mijn feestklanken-rijk genoeg van
toon en inhoud kunnen zijn; an
derzijds is het mii ook een groote
voldoening, dat het eene huis
vrouw gegeven is, een herinne-
rings- en feestelijk woord te spre
ken, daarmede het bewijs leverend,
dat de huisvrouw gedurende de
vervlogen 25 jaar in de samenle
ving cri het maatschappelijk werk
méér op den voorgrond is geko
men; immers vóór een kwarteeuw
was het naar buiten optreden van
huisvrouwen een minder vaak voor
komende gebeurteniswaaruit op
gemaakt mag worden, dat haar
blik is verruimd en hare aan
dacht niet alleen hoofdzakelijk
wordt bepaald op haar werk in
het gezin alleen.
Als voorzitster van het bestuur
Sezer school valt mii dan de eer
te beurt, u allen hier van harte
welkom te heeten in -dit feestelijk
uur. inzonderheid u, mijnheer de
Inspecteur-generaal, en u, me
vrouw de Inspectrice van het Nij
verheidsonderwijs, die wel zoo
vriendelijk waart om deze bijeen
komst met uwe tegenwoordigheid
te willen vereeren, daarmee getui
gend van de belangstelling der Re-
geering in deze school.
U. mijnheer Sluis, vertegenwoor
digend het Alkmaarsche Gemeen--
Ttcbestuur; u, mijnheer W. C. Bos-
(inian, lid van Provinciale Staten
j van dit gewest; Oud-bestuursleden
dezer School, Directeuren of Direc
trices van Nijverheidscholen, voor
zoover hier tegenwoordig; oud-
leeraressen, directrice en leerares
sen. oud-leerlingen en leerlingen
dezer school en verdere belang
stellenden, allen getuigend door
uwe tegenwoordigheid van uwe
gevoelens ten opzichte van ons
feest. Op dezen dag, een mijlpaal
op den levensweg der Alkmaar
sche .huishoudschool. ,wil ik even
met u stil staan te midden van
al het werk, dat ieder onzer dage
lijks roept- en u terug voeren in
gedachte tot het jaar 1894, toen de
Alkmaarsche burgerij blijk begon
te geven, belangstelling te gaan
voelen ook voor het meisjesvakon-
derv/ijs'. welke belangstelling tot
dien tijd meer aan datzelfde on
derwijs voor jongens was gewijd.
Het mocht eenige vrouwen, die
een open oog .hadden voor den
steeds moeilijker wordenden strijd
om het bestaan ook hier te lande
voor de vrouw en het meisje, en
die de overtuiging hadden, dat een
degelijke, practische opleiding,
noodzakelijk was. alvorens in het
werkelijke leven een taak te vin
den, gelukken, aanvankelijkcn te
genstand te overwinnen.
Het getuigt van groote energie
en van een groot vertrouwen in
het recht van haar streven, dat de
ze vrouwen niet versaagden en \ein-
deli|k aan de Oudegracht een per
ceel kon worden gehuurd, n'o. 104
hetwelk voor het zoo vurig beoog
de doel werd ingericht en het ge
boortehuis, werd van de thans met
haar 25-jarigen kroon prijkende
school, de Alkmaarsche Huishoud
en Industrieschool.
Het plau der 3-jarige opleiding
luidde
I.V2 jaar, besteed aan de oplei
ding der (meisjes vcor 'hare roeping
als vrouw'en moeder; daarna IV2
jaar vakopleiding. Tevens voor ge
huwde vrouwen een avondcursus.
Onderwijs, dat volgens het leer
plan gegeven zou worden, hadden
alle meisjes noodig. 0111 in staat
te zijn gesteld, later zelfstandig te
kunnen optreden, onafhankelijk
van bloedverwanten; geen school
voor jonge dames, die wat huis
houden kwamen leeren, maar een
school, waar nuttige kennis zou
worden bijgebracht, die de vrouw
van alle standen onder alle omstan
digheden noodig had.
Om u zoo aanstonds een denk-
ïekl te kunnen geven van de
levensvatbaarheid eh den groei der
nieuwe stichting, begin ik met u
ie vertellen, dat de school aanving
OP Donderdag 20 Februari 1896,
met 17 leerlingen, waarvan 16 voor
de eerste en 1 voor de vierde
klasse, dat dit aantal spoedig tot
37 steeg, terwijl het aan het einde
van het eerste jaar al reeds 189 be
droeg.
Als presidente van het bestuur,
tevens directrice, trad op mevrouw
M. van Reenen—Völter.
Een woord van groote waardee-,
ring van deze plaats, na 25 jaar,
gebracht aan de vrouw, door wier
geestkracht, voortvarendheid en
kennis «rvut onderwijszaken zooveel
tot 3 tand kwam voor de -oprich
ting dezer school; die dagen en
nachten heeft gearbeid om haar te
stichten niet alleen, maar ook om
de middelen te verkrijgen, die haar
een voortbestaan zouden verzeke
ren; die niet gerust heeft, voordat
op deze inrichting van meisjesvak-
onderwijs de aandacht was geves
tigd van den Minister van Binnen-
laridscbe Zaken en Kamerleden, die
door hun invloed di-e geiden kon
den doen toezeggen, zoo noodig
voor de verdere exploitatie en uit
breiding; die er op uit ging om
steun van particulieren zich te ver
zekeren kortom, die ons het voor
beeld jheeft gegeven en, ons geleerd
heeft, wat volharding beteekent.
De hoofdleiding voor huishoud
kunde berustte bii mej. Dor-
heck; aan mej. Aghina werd het
industrie-onderwijs toevertrouwd
terwijl de heer O. P. J. Kalemink
zich bereid verklaarde, zoo noo
dig. voor bet teekenonderwijs zijn
voorlichting te géven.
Of de Alkmaarsche school, thans
in het leven geroepen, zich ver
der zou ontplooien, hing nu af van
de belangstelling, die zii in de
toekomst zou ondervinden. En in
die belangstelling heeft zij zichniet
teleurgesteld gezien, waar niet al
leen de Alkmaarsche vrouwen, die
zoo krachtig hadden aangepakt,
maar ook langzamerhand Rijk, Ge
meente en Provincie, meer en meer
overtuigd, dat ook het meisje heeft
te zorgen, goed met degelijke vak
opleiding toegerust de wejeld in
te gaan, hun steun niet langer ont
hielden en van groote offervaar
digheid getuigden. -
De moeilijkheden bleven echter
het bestuur niet gespaand; de fi-
nancieele vooruitzichten waren ver
re van rooskleurig,
Spr. gaat hierbij na hoe de school
zich den eersten tijd financieel ge
red heeft
Ook de omliggende gemeenten,
toonden allengs meer en meer be
langstelling. getuige het feit, dat in
1897 uit 18 plaatsen buiten Alk
maar 27 leerlingen de school be
zochten, en in het volgend jaar
47 leerlingen uit 28 buitengemeen
ten het'onderwijs volgden.
Gebrek aan ruimte-en daiardoor
uitbreiding van het huis aan de
ir 1 ---
Oudegiracht kwamen reeds spoe
dig aan de orde en déden plannen
ontstaan voor een eigen nieuw, ge
bouw.- geheel naar de eischen van
den nieuwen tijd in te richten,
Maar waar de daarvoor benoo-
digde fondsen te vinden?
Het was alweder de krachtige
steun van den heer P. W. Jansen,
die het bestuur met.een gift van
f20.000 verblijdde en daardoor uit
komst bracht-; en die bovendien
nog; f2000 beschikbaar stelde yoor
loopende zaken.
Met diep gevoelde dankbaarheid
ontving het bestuur deze vorste
lijke schenkingen en werden de
heeren P. W. Janssen en diens
zoon. Dr. C. W. Janssen, die even
zeer de belangen der school zoo
zeer bevorderde, resp. tot be
schermheer der school en eereüd
der vereeniging» benoemd. .'welke
benoeming deze beide heeren wel
willend aanvaardden.
Twee leeningen, één renteloos,
en één rentende 3 pCt„ werden
vervolgens nog gesloten, samen tot
een bedrag van f-22000 en met
den bouw van de nieuwe school
werd een aanvang gemaakt.
Op den lOden Januari 1900 werd
liet nieuwe schoolgebouw aan de
Emmastraat plechtig ingewijd, in
tegenwoordigheid van Z. E. den
Minister van Binnenlandsche Za
ken. den Cpmmissaris der Konin
gin in N.-Holland, het oudste lid
van Gedeputeerde Staten, liet .Ge
meentebestuur van Alkmaar en ver
dere autoriteiten en enkele parti
culiere personen.
Na een bestaan der school van 4
jaren waren de stoute wenschen
der oprichtsters vervuld geworden.
Een gedenkplaat in de gang van
het nieuwe gebouw vermeldt den
naam van P. W\ Janssen, den web
doener, zonder wiens hulp de ver
melde resultaten zeker- niet zoo
spoedig zouden zijn bereikt.
Hiermede was de school een
nieuwe periode ingetreden. Het
aantal leerlingen, zoowel van bui
ten als uit de stad, bleef steeds
toenemen; zelfs moesten leerlin
gen worden afgewezen.
Het programma van de dag
school werd uitgebreid met
Frrinsch en Engelseh, ten behoeve
van die leerlingen, die eenige taal
kennis bij .haar vak zouden be
hoeven; aan de dienstbodenoplei-
dingAverd meer aandacht geschon
ken en werd getraeht. deze zóó te
rcorganiseeren, dat de dienstboden
stand dcor de betere opleiding
meer gereleveerd zou worden.
Zelfs de invoering yan leervak
ken gymnastiek en zang werd
overwogen; maar alweer hét ge
brek aan de noodige fondsen .was
de groote hinderpaal.
Het zal'iéder duidelijk zijn, .dat
met de uitbreiding der school ook
de jaarlijksche' behoeften vermeer
derden. Aanvragen om subsidie-
verhooging waren het eenige red
middel; vandaar dan ook, dat aan
de Regeering en aan den Raad
van Alkmaar resp. subsidies van
f 5C03 en f2500 werden aange
vraagd.
Aan giften en bijzondere, op
brengsten waS in 1900 ongeveer
f1900 ingekomen, in welk bedrag
begrepen was de som van f 160Ó.
door den heer P. W. Janssen op
nieuw ter heschikking gesteld om
de begrooting in evenwicht te bren
gen.
Op meerderen steun der buiten
gemeenten werd steeds aangedrou
gen. Zóó trachtte in achtereenvol
gende jaren het bestuur daarin de
school tot verdere ontwikkeling te
brengen, mede te doen gaan met
de eischen van dqn tijd. Het bleef
steeds een worstelen om de benoo-
digde gelden te krijgen, alsmede
■aoodig om desalarissen óp peil
te houden en daarmee tevens blijk
te geven van belangstelling in de
levensomstandigheden en de toe
komst van het personeel.
Tot deze taak' werkten als voor
zitster van 1902 mede mej. D. de
Langé. mevr. C. F. Smit—van Coa-
verden, mevr. P. E, Boeke—Oort.
mevr. A. Donath-^. d. Scheer en
mevr. A. Buekers—Lingbeek; als
eerste secretaresse mej. S. M. Ma
chine Pont, een vrouw, die de
moeilijke dagen van de oprichting
en de daarop volgende jaren zeer
zeker verdienstelijk werk heeft ver
richt en aan wie de school dus
.veel verplichting heeft; terwijl ook
■het werk der directrices, de dames
Aaibar^ en Arbeiter, resp. thans
werkzaam als directrice te Leeuw
arden en in Den Haag, opbou
wend is geweest en vruchtbaar
voor bloei en uitbreiding der
school.
Eén bestuurslid meen ik op dit
feest afzonderlijk te moeten hul
digen en wel de vrouw, .die van de
stichting af bijna zonder onderbre
king als lid en tot Augustus
1919 als jeep 11 i ngme es te res s e v.
d. school hééft gewerkt..,; ik meen
Mevr. Moltzer.'
(Bii deze woorden werd door
een der aanwezigen Mevr. Moltzer
een fraaie bouquet overhandigd.)
Uw taak. Mevr. Moltzer, als pen-
ningmieesteresse, was geen lichte
en naarmate (de subsidies grooter
werden en de school zich uitbreid
de. werd (uw, arbeid zwaarder, voor
al. Joenli n de laatste jaren van [Rijk
Gemeente en Provincie allerlei sta-
tè'n en opgaven werden gevraagd
en laat ik het zoo mogen noe
men— het huiselijke, echt vrouwe
lijke beheer plaats moest maken
.voor meer officieel werk.
De jaren, nu Vo-lgende, zoo on
geveer van 1902—1914, .getuigen
mede van een streven naar wat
mén ,-,medegaan met zijn tijd"
noemt. Een pensioenregeling voor
het personeel kwam1 tot stand en
plannen voor salarisverbetering na
men (1912) vaste vorm aan. 'Mej.
M. iW. Arbeiter, de toenmaals in
-functie zijnde directrice, werkte
mét veel belangstelling hiertoe
mede.
Spr. gaat nu de toenmalige sa
larissen na.
Mede een poging- om de school tot
meerde? leven te brengen was een
voorstel van mej.Arbeiter omheen
cursus voor landbouwbuislioudonder-_
wijs voor-boerendoohtèrs aan het leer"
plan toe te voegen, waarmede 200 mo
gelijk zqu kunnen worden overgeno
men het werk', dat pp dit gebied
begonnen was en g-egeven werd' in
lokalen va.11 jdo school, door een com
missie uit de Vereeniging tot ontwik
keling van den landbouw in Hol-
1 ands Noorderkw artier.
Mej: Arbeiter, die in 1913 tot di
rectrice der Haagsohe Industrieschool
werd benoemd en wier werk' alzoo.
sporen hoeft nagelaten werd in
October van hetzelfde jaar opgevolgd
door de thans nog in functie zijnde
directrice mej. J. F. Beumèr, toen
maals directrice «Ier Ynauwen-Arbeids
school te Harderwijk.
Een jeugdiger directrice had dé
school zeker niet kunnen zien op
treden on als jeugd kracht beteekent
dan deed het bestuur er zeker good
aan, haar te kiezen, want het bleek-'
al spoedig, dat rpej. Beumer niet al
leen werkkracht beaat, maar tevens
die kracht openbaarde, welke niet
erop tlos stormt, maar mot geduld en
verstand in de juiste richting oen doel
doét nastreven. Haar werkkracht
openbaarde zich reeds in liet,'eerste
jaar van haar optreden, toen die we
reldoorlog ook van de schop! of
fers vroeg. j
Mogen wij nog vele jaren op do
bestaande aangename wijze met onze
gewaardeerde directrice samenwerken
moge haar arbeid onze school in alle
opzichten ten goede komen.
Het bestuur werd met 3 heeren-
Icden uitgebreid. I
Bij belangrijke besluiten en die
kwamen in de daaropvolgende daigen
meiiigTOldig voor bleek' dat een
vcr'standigo daad te zijn geweest,
vooral ook' wat betrof de groote lij
nen van het beheer, al (spoedig toch
bereikte het bestuur het verzoek,
het schoolgebouw af te staan voor
huisvesting va,n soldaten, nadat het
gedurende eon 6-tal wekfen in den
allereersten mobilisatietijd voor in
kwartiering was opgeëisoht en sinds
dien geheeL was opgeknapthetgeen
noodig was. Want soldaten zijn
geen jonge juffrouwen.
Na veel beraadslagingen met B.
en W. en andere autoriteitan werd
besloten, het offer 'te brengen, het be
treurende, maar zeker in oen opwel
ling van vaderlandsliefde gebracht;
do zekerheid werd gage ven, dat tij
delijk het Burgerweeshuis tot huis
houdschool zou worden ingericht. Het
gemeentebestuur van Alkmaar, ook
iuziondc; dat liet vertrek van liet
depot do gemeente nadeel berokkenen
zou is in deze ons tot grooten steun
geweest inzonderheid da voorzitter,
burgemeester Ripping.
Do verbanning uit eigen huis hoeft
hoven verwachting de krachten ge<-
staald; want veel is or in het Wees
huis gewerkt. Toeneming van het
aantal leerlingen maakte ook daar
uitbreiding noodig, waarvoor het ins
gelijks in het Weeshuis ondergcbluoh
te Roode Kruis ons "weer zalen af
stond. En zoo. kwam ïn ballingschap
de reorganisatie van het onderwijs'
tot stand, reeds overwogen in eigeii
huis, hier Üadetj uitgowerkt en einde
lijk' voltooid.
Deze reorganisatie luidde in korte
trekken
Voorbereidende oursus voor meis
jes van pl.m. 13 jaar; daarna vak
opleiding voor verschillende vakken
van vrouwenarbeid; de dienstboden-;
opleiding in haar ouden vorm ge
handhaafd.
Daarnaast afzonderlijke cursussen
voor vrouwen en meisjes, zoowel op
huishoudelijk als jndustrieel gebied;
benevens avondcursussen.
In 1918 volgde wederom: oen nieu
we salarisrcgeling, die, hoewel geheel
onvoldoende voor de verandoreb le
vensomstandigheden, toch iets ko-n
bijdragen tot de verbetering van do
situatie van het personeel. Duurter
bijslagen van Rijkswege verstrekt,
moesten de leemten aanvullen.
Toen eindelijk einde 1918 de wa
penstilstand ontspanning bracht,
kwam oo-kal vóór het einde van
dat jaar het bericht, dat de solda
ten de huishoudschool hadden veria
ten. en reeds vóór 't Oudejaar had
't bestuur bij het Departement van
Oorlog stappen gedaan,om de gelden
voor het herstel van.het gebouw noo
dig, zelf in handen te krijgen, en
bij restauratie ook uitbreiding en
verbetering te kunnen aanbrengen...
Want waar droomden wij al niet
van?
Uiterst welwillend beeft de toenma
lige Minister van Oorlo g Jhr. Al ting
von G-eusau, zich jegens hot bestuur
betoond.
Spr. deelt mede, wat toen aan de
schooi moest worden veranderd en
hoe de financiën daarvoor bijeen
kwamen.
Na. dezen terugblik in Bet verleden
en deze mededeeling-en uit Bet heden
b'.Tt ons -lover, een bliitk' te slaan in
de toekomst. Deze blik kan riiet an
ders1 dan hoopvol zijn, waar welLs-
waar tot dusverre in' de latere jaren
"''i'- ""li '11
sleuu van parjictilieren ilcor verand.r-
do tijden verminderde doch daar tegen
over overheidssteun, steeds meer ge
reglementeerd op de.-f voorgrond trac
thans sedert 1 Januari 1921, beli
chaamd, in d; in werking getreden
Nijvcrheidswet, waarbij de Regeering
70 pCt. der netto bedrijfskosten ver
strekt, kan Bet niet anders, of de Jorg
van het bestuur, die thans, wat het
geldelijke betreft, zoozeer zal worden
verlicht, zal zich rijkelijk kunnen wij
den .aan de verbetering' van het on
derwijs, met voorlichting van direetri
ce en personeel.
Een cursus voor kinderverzorging,
ingericht in samenwerking met „Het
Wil te Kruis", den R.K. Vrouwenbond
en de «Êociaal Democralischc Vrou-
wenciub, geeft ti liet Bewijs, dat
steeds gestreefd wordt, het nieuwste
te geven; een cursus ;in kantklossen
fca'n slechts dienen ófn dit bewijs te
verslerkein. 1
Zonder steun van de gemeente
besturen van Alkmaar en de buiten
gemeenten zal vooral de zorg voor
de goede s.alarieering van het per.
soneel blijven bestaan Maar bij' de
belangstelling van ons stedelijk' ge
meentebestuur zullen keker ook "de
besturen de? buitengemeenten niet
achterblijven. Ik' doe bij dezen den
beroep op hen. En wanneer straks
belangstellenden, van buiten geko
men, de tentoonstelling, jvan de werk
stukken der teerlingen zullen zien,
mogen''dan zij, die bij' ervaring nog
niet wisten, -wat de school de meisjes
ljejjfi a,a;ti te bieden, daarmede kennis
mkk'en op zoodanige wijze, dat zij in
hare gemeenten zelf aandringen op
medewerking van de zijde hlarer ge
meentelijke overheid. Zonder den
steun van autoriteiten van Rijken Ge
in e ent e 'kunnen wij geen resultaten
zien van alle plannen, die ons voor
Ckogen zweven, zonder medewerking
van Bet personeel der school kun
nen wij dat evenmin.
Een woord v,an dank dus hierbij
gebracht aan u, mijnheer de inspec
teur-generaal, voop- uwe séteds groo
te belangstelling en voorlichting;
nooit' was u een bezoek' onzerzijds
opgelegen, nooit' steldet u ons teleur.
U .evenzeer onzen dank, mevr. Leli-
man, .voor uwen steun, ons bij de
verbouwing en uitbreiding en bij alle
gelegenheden, waarbij u ons uwe ge
waardeerde adviezen gieVen kbndt, be
wezen. 1
Dalnic aan het gemeente-bestuur
voor de bereidwilligheid en mede
werking', zooi dikwijls1 door ons op de
proef gesteld'.
Mógen wij ook' in de toekomst op
uw aller steun blijven rekëiten.
Ten slofte tot 'de dames 'leeraressen
en onzen eeni'gien leeraiar een Wioord
op, dezen feestdag, getuigend van
groote wa;ardeeri;ngi en genegenheid
De jongeren onder u Begrijpen dat
nog- niet zoo goed, Üe ouderen zul
len het beter voelen. Vooral èene
van u zou wat' alk Bedoel, zoo; goed
begrepen hebbenmej. Feitlï, die
verleden jaar aan de school ontviel
en a,an wier Beeld en werk' |w!ij' steeds
een dankbare herinneringi zullen bé-
wiaren. 1~| l i
Laten gieen regleménfeii van den
nieuweren tijd ons van elkaar doen
vervreemden, laat de ouderwletsche
band tusschen u en 'het Bestuur Be-
lioude'n blijven, wilt met ons blijven
samenwerken om den bloei der school
te bevorderen, leerkrachten op uwe
beurt' vormend, werkkrachten voor
de gezinstaak of voor de vakoplei
ding bekwamend.
Èiri g'ij, leerlingen, die daar ook'
oud-leerlingen naast en om u ziet,
gij allen, waardeert hét, dat uwe
ouders u hierheen zonden om u in de
gelegenheid te ^tellen hetzij als dag
school-, cursus1- of 'avoinds'choolleer-
ling de lessen hier te volgen. Laten de
cud-leerlingen die nu beseften kiunnen
de 'waarde van hetgeen zij vroeger
leerden,, u in die waardeering' .ver
sterkten!. - 1
Gij kunt hief veel leeren..
Het kómt nog dikwijls voor, dat er
/fritter "'Ons', bestuursléden vrouwen
zijn, die zeggen: „Hoe jammer, dat ik
dat óók niet Beb geleerd; wat zou
mij dat in tn'ijn huishouding zijn te
pasi gekomen'", of: „Ik denk er over,
dezen of genen cursus nog eens te
gaan volgenals ik' er maar tijd
voor vinden kón!" En dat is het 'm
nu juist: later 'ontbreekt hét den
mensch' aan tijd. Gebruikt daarom dan
lhans iuw tijd go.ed.
Een schoone toekomst kan deze
school tegemoet gaan, wanneer niet
alleen leerlingen naar haar kómen,
die kómen kunnen, maar als' het eens,
daink zij de medewerking' der Re-
geerimg, zoover zal zijn, dat de school
als een moeder, uitzendt hare doch
ters, naar buiten om daar aan diége
nen den zegen van haar onderwijs
te bfpngen, die zelve niet van zoover
tot haar kbïnen kunnen, niet in staat
zijn «Jus1 om Wlat men hier in Holland
noemt „de lessen te komen halen".
Want dan eerst recht vruehtdagencl
zal ons werk z'ij'n, als het niet slechts
vooir enkelen bereikbaar js, doch' voor
allen!
Dan zal de school daar staan, uitge
roeid en kraichtig, trotseh' en zelf
bewust als het ware, uitzendend naar
alle richtingen de jonge, arbeidskrach
ten, die in het begin en in den fa
miliekring zullen brengen gevoel
vooroude, reinheid, smaak, en dc
overtuiging, dat met óverleg ook' uit
vvefng veel is te maken, dat dus,
zonder dat iets tekort gekomen wordt,
een zuinig beheer kan worden be
tracht.
Dan zal Bereikt' worden Bet doel,
hetwelk' den Oprichtsters der school
voor den geest zweefde, n.l. goede
nuïSvroiiwen te vermen en tevens
technisch gevormde, met vakkennis
toegeruste werksters voor de rak
ken van vrouwenarbeid.
Moge dan na wederom 25 jaar
de school sieeds vercler opgevoerd
blijken te zijn, getuigend van steeds
krachtiger leven; verre van te zijn
afgeleefd, integendeel onvermoeid nog
steeds mededingend met hare zuster-
inrichtingen in den lande, en, ais
het zijn hou, veroverend den hoogsten
Prijs! (Applaus).
Hierna sprak' de Inspecteur-Gene
raal van het Huishoud- en Industrie--
Onderwijs, de heer H. J. de Groot-,.
Spr. heeft het als een voorrecht be
schouwd, dat hij de geschiedenis van
deze school vanaf den aanvang heeft
mogen beleven', en hier thans het
woord voerend denkt hij terug aan
dei eerste vrouwen, die aan deze on
derneming hebben medegewerkt,
vooral Mevr. van ReenenVolter,
Echter niet alleen vrouwen héb
ben in deze stichting belangstcliling-
getoond, ook' mannen namen aan
die belangstelling deel; immers: lioo
gere beginselen stonden hier toch' op
het spel:
Eenerzijds werden de jongens
steeds beter klaar gemaakt voor het
ambacht, werden de jongens gewa-
penï met geestelijke gaven, nu
lag het tocli ook' voor de hand, dat
anderen gingen denken aan cle vrouw,
hoe die ontwikkeld zou kunnen wor
den en beter geschikt gemaakt vooi,
haar taak' in de samenleving, als
vrouw, als levensgezellin van den
man. 1 1
Er zou een "disharmon.i"e zijn ont
staan, indien er ook' voor de meisjes
niet datgene gevolgd was, wal men
den jongens steeds meer bijbracht.
De presidente gaf een overzicht
van üe moeilijkheden en de vreug
den (velke er bij het ijveren voor cie
sdioql sinds de oprichting zooal on
dervonden zijn; ook door deze
besturen is ondervonden, dat liet en
leed overat samengaan, dock met
'kracht en energie heeft men ajje
moeilijkheden weten te overwinnen.
Hulde brengt spr. hiervoor aan
alle besturen, die achtereenvolgens 't
beheer dezer school op zich namen,
en die steeds zoo'n open oog hadden
voor Bet onderwijs, dat het jonge
meisje behoeft.
De presidente is echter in ee n
ding; in gebreke gebleven, ze
heeft n.l. (en ze kon dit ook be
zwaarlijk' doen) zichzelf en Baar mede
bestuursleden geen geluk' gewensoht.
Spr. wil dan Mevr. Antuscli har
telijk geluk wenschen met de wij'z:er
waarop zij zich' zooeven als pres.
van Baar taak gek'weten h'eeft, en
voor de vele zorgen, welke zij voor,
het onderwijs betoont, alsook'liet ove1-
rige Bestuur, diait de petesidente steeds
in alles terzijde staat.
De nieuwe tijd Beeft ons' een in
spectrice voor Bet Nijverheidsonder
wijs gebracht; spr. juicht zulks toe;
een vrouw klan over huishoudelijke,
kwesties veel beter oordcelen dan
een. man.
Hulde brengt spr. aian de „oude -
garde", in het bestuur en onder de
leeraressen spr. denkt er met voldoe
ning1 aan terug, hóe de „oude garde"
ewoon Was, glles 'te geven aan de
öelahgien van liet onderwijsen vaak'
zeer belangloos:
Wat blijft er van dat -alles tegen
woordig over 1
.Thans hoort men gieen andere'
eischen dan weinig uren, groote ya-
canties en veel salaris.
Dat moet onze meening niet zijn.
De arbeider js zijn loon waard,
voorzekter, maar dan moet Hij zich
ook' geven aan zijn werk'.
Er zijn pok', nog; vragen van pae-
tagpgijs'clïen aard, vragen, die de leer
lingen,1 het onderwijs, enz. betreffen.
,Er wordt zooveel mogelijk naar
gestreefd, de werkknaidhten ter wille
te zijn, dodï laten deze zich dan
pok' in volle opgewektheid geven.
Niiet alleen op de dames, die in
het onderwijs vergrijsd zijn, heeft
spr. hier het poig, doch' tevens pek'
op de jongere krachten.
De goede, oude geest moge be
houden blijven, dan zullen de ide
alen van de presidente verwezenlijkt
warden, dan zal -de schiool ook' ge
durende de volgende 25 jaren groeien
en bloeien.
Mogen de leerlingen tróuw blijven
aan wat zij Bier van de leeraressen
leeren.
Spr. 'wens'dhit het bestuur en ove
rigens 'alle medewerkenden van harte
geluk 'met dezen dag, en spreekt
de 'verwachting uit, dat men het ge
noegen zal mogen blijven smaken, de
ze school rijke vruchten te zien af
werpen tót heil der maatschappij.
Mevro.uw Lclimaii, Iuspeclrice van
liet Nijverheidsonderwijs, bcginl met te
verklaren, dat zij niet zal spreken, oven
het onderwijs alhier in het bijzondur,
gelijk wellicht van haar verwacht
wordt; hot onderwijs heeft zichzelf ge
noegzaam bekend gemaakt.
Yv cl wil spr. hier eens even iets uit
de oude doos te voorschijn halen.
t Mas in 1865, dat door het „Nut"
te Amsterdam aan officieele autoritei
ten steun gevraagd werd voor de slich
ting van. een nieuw soort schooi, welke
liet begin zou vormen van meisjesvak-
onderwijs.
Het voorstel was voor dien tijd erg
modern en algemeen twijfelde men dan
ook aan het welslagen, zou zelfs, dat
ru^n al wilde men dSn steunen
een garantiefonds cisclile.
In Amsterdam werd toen de eerste
industrieschool opgericht, en deze heeft
thans reeds sedert eenigen tijd naar
50-jarig jubileum, gevierd'; inrmer .breid
de de school zich verder uit.
Zoo gaat het ook hier! Dank zij
