Beemster raad bïjeertD
Nieuws uit De Beemster.
De „oude travaije"
in veilige haven.
De
Beemster in oorlogstijd
De raad van de gemeente Beemster
kwam Woensdagmiddag 7 December bij
een, onder voorzitterschap van burgemees
ter Pesman, die de vergadering met een
kort woord opende.
Bij de ingekomen stukken is een subsi
dieaanvrage van de Handelsavondschool te
Purmerend ad 300.voor 1950, welke
z. h. st. wordt toegestaan.
Verschillende mededelingen worden
voor kennisgeving aangenomen.
Een serie kleingoed.
I
3. Verzoeken om vergoeding van of te
gemoetkoming in de kosten van onderwijs:
a. P. Kievit, Hobrederweg 32, voor zijn
dochtertje, leerlinge van de o. 1. school te
Noordbeemster; b. A. J. van der Sijpt,
Hobrederweg 26, voor zijn zoontje, leer
ling van de R.K. bijz. school Jisperweg.
Beide gevallen geven B. en W. aanlei
ding voor te stellen de gevraagde rijwiel
vergoeding ad 15.per jaar toe te ken
nen. Aldus besloten.
4. Verzoek van de afd. Beemster van
„Volksonderwijs" om voor een cursus voor
volwassenen een gemeentelijke subsidie
te verlenen en het gebruik van een school
lokaal in Noordbeemster toe te staan.
B. en W. stellen voor het gebruik van
het bedoelde schoollokaal toe te staan en
75.bij te dragen. Aldus besloten.
5. Verzoeken van J. Hartog en J. Beem-
sterboer om de bij hen in gebruik zijnde
warmoezeniersbedrijven aan het Zuider
pad voor het jaar 1950 opnieuw te mogen
huren.
B. en W. stellen voor de percelen we
derom resp. voor 420.en 500.te
verhuren, ook al is het perceel van de
heer Hartog door de nieuwe straat 7,5 are
verminderd. Aldus besloten.
De heer Brand vraagt, of B. en W. het
niet wenselijk achten, dat bij een even
tuele vermindering van de oppervlakte,
door woningbouw en bestrating, de pacht
som hiermede dan in overeenstemming
wordt gebracht.
De voorzitter antwoordt, dat er zeker
rekening mee zal worden gehouden, maar
momenteel is er geen reden voor en het
laat zich aanzien dat in de loop van het
volgende jaar bedoelde gronden niet no
dig zullen zijn voor woningbouw.
6. Aanwijzing der leden van de com
missie van advies voor de verdeling van
woonruimte, voor één jaar. B. en W. stel
len voor de zitting hebbende leden op
nieuw te benoemen, met uitzondering van
de heer J. A. Woelders, die niet voor een
herbenoeming in aanmerking wil komen.
In diens plaats bevelen B. en W. aan de
heer i'. C. van Meurs. De commissie zal
dan als volgt zijn samengesteld: Kamer 1
(Zuidbeemster)J. C. van Baarsen, C.
Bakker Jr., H. J. Brand, P. C. van Meurs
en S. Schagen. Kamer II (Overig gedeelte
der gemeente): C. J. van Baar, P. Koe
man, J. P. Poel, D. Muntjewerff en M.
Walda. Aldus besloten.
7. Voorstel van B. en W. om hen te
machtigen kasgeldleningen af te sluiten
voor 1950, tot hoogstens 100.000—, in
verband met de financiering van de res
tauratiewerkzaamheden van de toren, wo
ningbouw, riolering en bestrating. Aldus
besloten.
8. Voorstel van B. en W. tot voorlopige
vaststelling overeenkomstig de L. O.-wet
1920 van: a. het bedrag, dat de gemeente
in 1948 Ier zake van de bedoelde kosten
werkelijk heeft uitgegeven, op 11930,45
(U.L.O.) en 17091.57 (L.O.); b. het be
drag dat overeenkomstig het per leerling
bepaalde bedrag, in verband met het aan
tal leerlingen voor het kalenderjaar was
beschikbaar gesteld, op 2639.26 U.L.O.)
en 7340.— (L.O.); c. het tussen a en b
bestaande verschil, dus 9291.19 (U.L.O.)
en 9751.57 (L.O.). Aldus besloten.
Afbraak en bouw.
9. Voorstel van B. en W. om te besluiten
tot afbraak van de v.m. ziekenbarak en tot
bouwen van een dienstwoning voor per
soneel der gemeente in het uitbreidings
plan Middenbeemster. Overleg met de pro
vinciale directie van de Volkshuisvesting
heeft B. cn W. er toe gebracht de volgen
de oplossing voor te stellen: Het oude ge
bouw af te breken en de vrijkomende ma
terialen te benutten voor de bouw van een
nieuwe woning in het uitbreidingsplan
Middenbeemster. Door deze woning te be
stemmen als ambts- of dienstwoning voor
één der ambtenaren van de gemeente, zal
het mogelijk zijn van het Rijk gedurende
10 jaar oen bijdrage in de exploitatiekos
ten te ontvangen. Volgens het door de
gemeente-architect samengestelde plan
met begroting, zullen de bouwkosten der
nieuwe woning 9200.— bedragen. De
waarde van de grond moet worden ge
steld op 1687.— in totaal. De jaarlijkse
opbrengst aan huur kan worden aange
nomen op f 286.—, de bijdrage van het
Rijk (schatting) op 250.— per jaar ge
durende 10 jaar.
De aard van het werk de afbraak
en de wederopbouw vragen een nauw
contact tussen de directie, die door de
gemeente-architect namens de gemeente
zal worden gevoerd en de aannemer. Daar
om stellen B. en W. voor het werk on
derhands op te dragen.
De heren Walda cn Muntjewerff over
wegen de mogelijkheid de ziekenbarak in
te richten voor twee woningen of als en
kele woning te handhaven. „Er wonen,"
zegt de heer Muntjewerf, „heel wat men
sen slechter."
De voorzitter antwoordt, dat het onder
zoek heeft uitgewezen, dat het voorstel
van B. en W. de beste oplossing brengt.
Hierna wordt het voorstel aangenomen.
10. Voorstel van B. en W. tot onbe-
woonbaar'verklaring van de woning Vol-
gerweg 109. De eigenaar, de heer C. P.
Koemeester, is niet genegen tot het aan
brengen van eventuele kostbare verbete
ringen, die volgens Wederopbouw ook niet
verantwoord zouden zijn. Aldus besloten.
11. Voorstel van B. en W. tot het aan
wijzen van de woning Zuiderpad 19a aan
Sj. Rinzema, tegen een huurprijs van
23.40 per maand en de woning Zuider
pad 19b aan te wijzen als dienstwoning
voor de gemeentewerkman M. den Hollan
der tegen een jaarlijkse vergoeding van
280.80. Hiertoe wordt besloten.
Een koopje!
12. Voorstel van B. en W. tot aankoop
van een strookje grond en water, groot
43.3 M2, aan de Rijperweg, van G. Met al
hier, voor de som van 1.Een en
ander was noodzakelijk omdat men de
sloot achter het erf van de woning van
opperwachtmeester J. J. Edam wil dem
pen. aangezien men de vuilnisopslag daar
gaat wegnemen en ook ruimte wil heb
ben voor schuurtjes achter de vier wo
ningen van het B. A. Aldus besloten.
13. Voorstel van- B. en W. tot verkoop:
a. van het voormalige brandspuithuis aan
de Purmerenderweg in Zuidoostbeemster,
aan de fa. Wiedijk en Zn. voor 200.
b. van de bergplaats, staande achter de
politiewoning Rijperweg 107, voor afbraak
aan J. Kannegieter, Purmerend voor
125.Beide zijn niet meer nodig voor
gemeentedienst en instandhouding zou no
deloos geld gaan kosten. Aldus besloten.
De heer Walda bepleitte nog de wense
lijkheid van een aparte brandspuit voor
de Zuidoostbeemster.
14. Voorstel van B. en W. tot wijziging
van de verordening regelende het aantal,
de rangen, de bezoldiging en de eisen van
benoembaarheid voor de ambtenaren ter
secretarie.
De heer Brand achtte de salariëring van
de klerk ter secretarie, mej. W. Bark, niet
in verhouding tot die van het andere per
soneel van het secretarie. Het werk dat
zij verricht behoort een betere waardering
op financieel gebied te hebben. De voor
zitter antwoordt, dat hier geen verande
ring kan worden gebracht, aangezien men
in deze gebonden is. De heer Poel vraagt,
rnet het oog op het ontwerp-besluit inza
ke de salarisschalen, of de basis van 6000
8000 zielen verantwoord is. De voorzit
ter antwoordt, dat in 1950 het zielenaan-.
tal in $e gemeente zeker de 6000 zal over
schrijden. De ontwerp-verordening wordt
vervolgens onveranderd vastgesteld.
De „oude travaije" behouden.
15. Voorstel van B en W. tot aankoop
van de oude travaije te Middenbeemster-
De oude travaije nabij het kruispunt
Middenbeemster verkeert in zeer verwaar
loosde toestand. Van meerdere zijden is
gevraagd er toe mede te werken, dat dit
karakteristieke gebouwtje behouden blijft.
Het is gebleken, dat, van de zijde van de
eigenaar c.q. gebruiksgerechtigde niet zo
danige maatregelen mogen worden ver
wacht, waardoor het voortbestaan verze
kerd wordt. B. en W. hebben gemeend dat
met dit voortbestaan het algemeen belang
wel zodanig gemoeid is, dat daarvoor een
gemeentelijk financieel offer gerechtvaar
digd is, wijl gebleken is, dat de zeer ve
len en vooral vreemdelingen dit gebouw
tje beschouwen als een bezienswaardig
heid, een overblijfsel uit de tijd toen de
handwerksman zijn bedrijf nog aan de
weg uitoefende en daarmede aan 't dorps
leven kleur en karakter gaf. Van deze ge
bouwtjes (de z.g. dubbele travaije) be
staan er nog zeer weinige in ons land. De
Rijksdienst voor monumentenzorg interes
seert zich voor deze aangelegenheid en zal
genegen zijn de toekenning van een rijks
bijdrage voor een eventuele restauratie
van het gebouwtje te bevorderen.
Besloten wordt tot aankoop van het ge
bouwtje voor de som van 1.met de
verplichting dit in behoorlijke staat te
brengen en voor db uitoefening van een
hoefsmidbedrijf beschikbaar te stellen, en
het erfpachtrecht over te nemen.
16. Voorstel van B. en W. tot vaststel
ling van een verordening op de heffing
en invordering van liggeld voor woon
schepen.
De heer Schagen vindt het door B. en
W. voorgestelde tarief van 50.te hoog.
Hij stelt voor dit te halveren. Meerdere
leden ondersteunen dit voorstel. In stem
ming gebracht kon het echter geen meer
derheid verkrijgen. Het voorstel van B. en
W. wordt voorts aangenomen.
17. Voorstel van B. en W. de kermis te
doen houden op de Zondag, voorafgaande
aan de laatste Donderdag in de maand
Juli tot en met de Zondag daarna. Dit ge
schiedt om de kermis te doen samenval
len met de keuringen voor de prov. kam
pioenschappen van de Kon. Ned. Fed. van
land. rijverenigingen annex concours hip-
pique. Aldus besloten.
Het voorstel van de heer Muntjewerff.
om de kermis te doen beginnen op de
laatste Donderdag in Juli tot de Zondag
daaropvolgend, waarbij voor de Zondag
rekening moest worden gehouden met
eventuele kerkelijke bijeenkomsten, wordt
niet ondersteund.
18. Voorstel van B. en W. tot wijziging
der begroting van inkomsten en uitgaven
van dc gemeente voor het jaar 1949 in
verband met bouw woonhuis, uitbreiding
rijwielbergplaats U.L.O., de bouw van
een kleed- en waslokaal op het sportter-
tein en de financiering van de woning
bouw aan het Zuiderpad. Aldus besloten.
19. Voorstel van B. en W. tot wijziging
der verordening op de heffing en invorde
ring van belasting op vermakelijkheden.
Hierbij wordt o.a. de belasting voor ra
dio's gramofoons e. d. in café's enigszins
verminderd. De belasting voor culturele
uitvoeringen en sportwedstrijden wordt op
20 pet. gebracht, en die voor andere
dus ook voor niet-culturele filmavonden
op 30 pet.. Aldus besloten.
Bij de rondvraag informeert de heer v.
Meurs of de rattenbestrijding weer ter
hand werd genomen. Is reeds in voorbe
reiding, antwoordt de voorzitter.
Het verslag in de krant.
De heer Brand merkte op' dat de versla
gen in de kranten geen juiste weergave
zijn van wat er in de raadsvergadering
wordt besproken. In verband hiermede
vraagt hij of er van de zijde van de ge
meente geen juist verslag kan worden
verstrekt. De voorzitter antwoordt, dat het
niet mogelijk is om in een kort tijdsver
band een uitvoerig resumé te verstrekken.
Het lezend publiek verlangt naar een zo
spoedig mogelijke berichtgeving.
De heer Walda informeert naar de vor
deringen inzake de rioleringswerkzaam
heden in de Z.O.-Beemster. De voorzitter
antwoordt, dat er schot in komt, maar dat
er een massa kleine hindernissen genomen
moeten worden alvorens alles op rolletjes
kan lopen. Vervolgens brengt de heer
Walda nog naar voren, dat er nog altijd
een probleem „Schoolruimte" in de Z.-O.-
Beemster bestaat.
Wethouder Hoogetoorn bepleit in ver
band met een Vraag- en antwoord-gesprek
van twee Beemsterlingen in „De Drie
Meren" pujölieke voorlichting inzake
gemeentebesprekingen en -besluiten.
De heer Poel is daar ook een voorstan-
RONDOM DE TUINBOUW:
„Boertje, heb je nog groenten
„Boertje, heb je nog aardappelen.
„Boertje, heb je nog tuinbonen
Tureluurs werd je van dat „boertje"
voor en „boertje" na. Nóg klinkt het je,
nu de oorlog al lang tot het verleden
behoort, zoemend je oren. En als je de
ogen sluit zie je opnieuw het bekende
tafreel: je erf vól mensen, meest vrou
wen en kinderen, gekomen uit de grote
stad, waar het spook van de honger meer
en meer vrees aanjoeg naarmate de oor
log langer duurde.
Is het wonder dat de tuinders van de
Beemster van alle wederwaardigheden
van 5 moeilijke oorlogsjaren zich juist dei
hongerprocessies tot in lengte van jaren
scherp zullen blijven herinneren? Op
lange winteravonden zullen zij veel later
hun nageslacht er nog in geuren en kleu
ren van vertellen!
Maar nog andere dingen beroerden
hart en leven van de landman, wiens
leven tevoren volgens de dichter zo „ge-
noegelijk" placht voort te rollen. Van die
gebeurtenissen en verschijnselen naar
tijdsvolgorde een overzicht te geven, is
het doel van deze bijdrage.
De oorlog zette voor de Beemster tuin
ders in met de rampzalige maatregel
waarmee hij ook eindigde: de inundatie.
Ongeveer een derde van de polder kwam
daarbij dras te staan, een gebied waarin
vele tuindersbedrijven lagen.' Het was
prachtig weer toen het water de akkers
en weilanden meedogenloos overstroom
de. Zelden was de natuur zo mild als juist
dat voorjaar. Alles was daardoor erg vóór-
lijk. En het was voor de tuinders begrij
pelijk een hard gelag hun gewassen goed
deels verloren te zien gaan.
Na de vijf spannende oorlogsdagen is
het water spoedig geloosd, waardoor de
tuinders begin Juni weer konden gaan
werken. Veel gewassen waren verloren
gegaan. Merkwaardig echter was het dat
de meloenen van het water practisch niet
geleden hadden, en nog een goede op
brengst gaven, uitgezonderd die, die to
taal onder water gestaan hadden. De bes
senbomen, met name de kruisbessen, wa
ren meest dood, evenals de steenvruch
ten.
De veiling „Beemster, Purmerend c-n
Omstreken" belastte in die dagen een
commissie met het opnemen van de
schade, dit met het oog op een eventuele
vergoeding. Dit bleek goed gezien. Toen
later namelijk van hoger hand een Scha-
decommissie in het leven werd geroepen,
kon deze aan de hand van de verzamelde
gegevens vlot haar rapporten maken. De
inundatie-schade is dan ook later tot veler
tevredenheid uitbetaald.
Toen de polder weer drooggevallen
was, was ook meteen een commissie ge
vormd die voor nieuw plantmateriaal
(vooral spruitenplanten) moest zorg dra
gen. Dit driemanschap slaagde er in bij
De Lier en omstreken 300.000 planten te
kopen, welke de heer Bunschoten naar
hier overbracht. De commissie genoot
alle medewerking van de Westlandse
tuinders, speciaal van het veilingbestuur
te De Lier.
Zo is in het historische jaar 1940 de
goede aarde van onze Beemster toch weer
gebruikt. Aardappelen zijn er dat jaar in
Juni nog gepoot. De opbrengst was, ge-
„Harmonia" vergaderde.
(B) Bij de laatstgehouden bestuursver
gadering van de gemengde zangvereniging
„Harmonia", onder voorzitterschap van
de heer J. v. Twisk, werden de data van
de uitvoeringen definitief vastgesteld op
21 en 22 Januari a.s. in het Heerenhuis.
Opgevoerd wordt de operette „Nellie" in
3 bedrijven onder regie van de welbe
kende heer K. Spaans. Gezien de vlotte
vorderingen van de repetities, beloven
het twee mooie avonden te worden. Voorts
werd besloten de repetities voorlopig te
houden op Maandagavond in café Mole
naar, aangezien de heer Gerritsen op
Woensdagavond verhinderd is.
Een prachtig Sinterklaasfeest.
(B) Dinsdagmiddag heeft St. Nicolaas,
vergezeld van zijn trouwe knecht, een be
zoek gebracht aan de leerlingen van de
o.l. school in de Noord-Beemster, welke
voor deze bijzondere gelegenheid bijeen
waren in café Groot.
De voorzitter van de oudercommissie,
der van, en merkt op, dat op vergaderin
gen van arbeidersorganisaties de leden
vragen kunnen stellen aan de aanwezige
raadsleden over hun beleid en over de
vraagstukken daarmee verband houdende.
De heer Schagen is ook van gevoelen
dat er meer voorlichting moet komen, al
leen de wijze waarop is nog een probleem.
Deze spreker dacht, dat er in samenwer
king met het plaatselijk blad in deze
geest iets was te bereiken.
De voorzitter zal deze zaak eens over
denken.
Hierna sluiting.
zien de omstandigheden, bevredigend, n.1.
50% van normaal. Er was over de gehele
linie een goede belangstelling voor onze
producten, die dan ook alle behoorlijk
konden worden geplaatst, een verschijn
sel dat de prijs ten goede kwam. Vooral
het bewaarfruit was aantrekkelijk voor
de bezetters. Het kon zó in de wagon
worden geleverd. Op de sortering werd
al minder gelet. In deze periode was het
dat de maximumuprijzen hun intrede
deden.
Grote schrik beleefde de tuinhoek toen
in de nacht van 13 op 14 Juli 1940 drie
bommen met gierend geluid insloegen bij
het kruispunt ZuiderwegNekkerweg en
daar aanzienlijke verwoestingen aanricht
ten. De bedrijven van de tuinders W. de
Groot en P. G. Tromp leden ernstig
schade. Bij eerstgenoemde werden circa
400 eenruiters en veel druivenbomen en
tomatenplanten vernield. TromD kreeg,
behalve schade aan zijn huis, belangrijke
glasschade aan zijn druivenserre. Het
medeleven met bedoelde tuinders en an
dere gedupeerden was groot.
Spontaan organiseerde men in de Z.O.-
Beemster een Jiuiscollecte. Het resultaat
hiervan was bevredigend. Bovendien hiel
pen velen de scherven opruimen.
Naderhand zijn gelukkig geen bommen
meer in het glasrijke tuinderscentrum ge
vallen.
Kunstmest op de bon.
Reeds voor het bemestingsjaar 1940—
1941 kwam er distributie van kunstmest
stoffen. De tuinders zouden kunnen reke
nen op 70% van het gebruikte in het
voorafgaande jaar. Voor de stikstof en
kali kwam dit vrijwel uit. Echter bleek
er al spoedig een tekort te zijn aan de
fosfaatmeststoffen. De bonnen voor deze
artikelen konden dientengevolge niet
worden gehonoreerd. Gelukkig was er
enige fosfaat-reserve in de grond, door
dat ennkele tuinders dit artikel jaren
achtereen royaal hadden uitgestrooid.
Het jaar 1941 leverde dus wat de bemes
ting betrof nog geen noemenswaardige
moeilijkheden op. Het zaaizaad voor de
tuinbouw was goed verkrijgbaar.
In de boomgaarden gebruikte men voor
de winterbespuiting nog in hoofdzaak
vruchtboomcarbolineum. Daarnaast de
Shell W U 117, een kleurstof en een mi
nerale olie van de laatste jaren en als
zodanig toen nog niet zo bekend. De car-
bolineum mocht in 1941 niet meer worden
afgeleverd, terwijl genoemd Shell-pro-
duct slechts in beperkte mate verkrijg
baar was. Ter vervanging waren er in
onbeperkte mate z.g. kleurstoffen ver
krijgbaar. Deze stoffen waren geenszins
surrogaten, alleen waren ze hier tot dus
ver niet zo bekend. Zij leenden zich goed
voor de winterbespuiting. Voor de zomer-
bespuiting was nog op bescheiden schaal
Californische pap aanwezig. Voorts was
Koper Bayer verkrijgbaar, evenals nico
tine.
De tuinders, die gewend waren 's win
ters koeien op stal te zetten, moesten hier
voor thans vergunning vragen bij de
P.B.H. Deze verstrekte contracten met
een schets van de koe en vermelding van
de tijd van teruglevering. De tuinder, die
zo'n beest op stal kreeg, moest er voor
zorgen dat zijn melkgevende kostganger
1 in gewicht toenam, n.1. 15 kg. per maand.
de heer De Jonge, heette de hoge gast
en de aanwezige ouders welkom, waarna
door alle kinderen een welkomstlied werd
gezongen. Ook de kleuterklas, onder lei
ding van de nieuwe juf, moest natuurlijk
zingen. Mej. Moleman vertoonde daarna
lantaarnplaatjes, toegelicht door de Heer
Van Twuiver. Tijdens de pauze werden
alle kinderen verblijd met een cadeautje.
Toen was het tijd voor de Sint om te
vertrekken, want andere kinderen ston
den reeds verlangend naar hem uit te
zien. Onder gezang van de jeugd ver
trokken Sint en Piet. Na de pauze werd
het 2e gedeelte van „De avonturen van
Moppie van Boevenburg" vertoond, wat
bij de kinderen zeer in de smaak viel.
Daarna nog een zakje met lekkers en op
getogen ging de jeugd huiswaarts.
Het was jammer, dat het hoofd der
school, de heer Blaauboer, wegens ziek
te niet aanwezig kon zijn. Naar wij ver
nemen heeft de ziekte evenwel een zeer
gunstig verloop, zodat gehoopt mag wor
den dat de heer Blaauboer' na de Kerst-
vacantie zijn plaats weer kan innemen.
Hercules-nieuws.
(B) Nu we aan de vooravond staan van
onze uitvoeringen, willen we de mede
werkenden nog even op het een en ander
opmerkzaam maken. In de eerste plaats
dient iedere turner of turnster om 7 uur
aanwezig te zijn, _dus vóór het publiek.
In de tweede plaats: zorg steeds klaar te
staan wanneer je moet optreden en pro
beer het degene, die de leiding heeft, zo
gemakkelijk mogelijk te maken. Willen
de Buurters er voor zorgen, dat ze hun
turnzusters van ver weg bij slecht weer
onderdak geven? Ook bij goed weer wil
len de meesten misschien liever aan de
De eerste klanten!
In het voorjaar van 1941 bleek er in de
steden een tekort aan groenten te zijn.
Een enkeling kwam daardoor toen reeds
naar de tuinders toe. In het volle seizoen
was dit niet meer nodig. Echter wel
weer in de herfst. Vooral was er vraag
naar fruit en late aardappelen.
De tuinders werden gewezen op hun
veilingplicht. Hierop zou streng worden
toegezien. Toch ging de verkoop van ar
tikelen aan mensen voor eigen gebruik op
bescheiden wijze door. Van boeten hoor
den we nog weinig. In het algemeen ech
ter was de Veiling voor de tuinders toen
nog de plaats van afzet.
De particulieren kwamen in de winter
19411942 in toenemende mate naar de
tuinders. Deze vroegen prijzen die on
geveer gelijk waren aan die van de Vei
ling, soms iets daarboven lagen. Grote
aftrek vonden de winteraardappelen, die
ook vroeger bijna nooit naar de Veiling
gingen (pl.m. 8 cent per kg.). De tuin
ders, die nu nog vrienden en kennissen
hielpen, konden niet bevroeden dat zij
eenmaal de redders van de stedelijke be
volking zouden worden, dat hun toeschie
telijkheid, nu nog stiekum, eens gebie
dende eis zou worden om de medemens
levend uit deze wrede oorlog te laten
komen.
Intussen werden ook voor de tuinders
de moeilijkheden 'al groter: de contract
koeien waren moeilijk te krijgen, met de
kunstmest ging het verkeerd (fosfaat nog
slechts uitsluitend voop glas) en voor de
winterbespuiting waren de telers in
hoofdzaak aangewezen op de kleurstof
fen.
De vrouw als verkoopster.
De vraag naar vroege groenten werd in
1942 zó groot, dat de stedelingen bijna
alle producten onder de handen van de
tuinder uitkochten.
„Boertje, heb je nog groenten
begon in die dagen.
Groot Mokum, dat vóór de oorlog van
het bestaan van de Beemster nauwelijks
afwist slechts enkelingen waren het
die zich het aardrijkskundige dreunt je
van de lagere school: „Beemster, Purmer,
Schermer, Wormer" nog konden herinne
ren, dat zelfde Groot Mokum kwam
nu in optocht naar de tuinhoek in het
Zuid-Oosten van onze polder.
De tuindersvrouw, veel en hard werken
gewend, kiseeg het door die aanloop nóg
drukker dan zij het al had. Zij toch was
het die keer op keer naar de deur moest,
die de drommen hielp en die de tuin in
ging om nieuwe voorraad te halen als ze
niet „neen" wilde zeggen tegen een arme
stakkerd, die haar medelijden opwekte.
Met de vroege aardappelen was het
hetzelfde liedje. De tuinders, gewoon om
gemoedelijk te helpen waar dit gevraagd
werd, leerden de stedelingen kennen:
brutaal, vrijpostig en.... slecht. Echter
waren er ook prettiger ervaringen: men
sen, die dankbaar waren voor de hulp,
mensen met wie een vriendschap groeide.
Ondertussen werd de toestand onder
Purmerend schier onhoudbaar. De schu
ren vol mensen, het erf vol tot aan de
poort„Boertje, heb je nog groen
ten„Boertje, heb je nog aardap
pelen....?". En tegenover dit koor van
smekende, hongerige mensen stond de
controle, die de tuinders achter de broek
zat, dan hier en dan daar opdook en in
die periode nogal royaal was met pro
cessen-verbaal die even zovele hoge geld
boeten betekenden.
Het gaf niet. De tuinders konden ook
niet anders. De wereld stond finaal op
haar kop. Alle economische grondstellin
gen, volgens welke de producten via de
veiling de consument moesten bereiken,
verloren hun gezag door de mateloze in
haligheid van de Duitser. Hoeveel ver
dween er niet over de grenzen? En de
schaarste, die daarvan een gevolg was,
dreef de stad naar het platteland
(Wordt vervolgd.)
Wij vervolgen met „Rondom de Tuinbouw" geschreven door de
heer D. Mus, bestuurslid van verschillende organisaties op land
en tuinbouwgebied. Schrijver, zelf actief beheerder van een groot
tuinbedrijf, was door de uitgever aangezocht om een bijdrage
te schrijven voor het boek „De Beemster in Oorlogstijd". Wij
hebben toestemming gekregen om deze bijdrage in onze krant
te publiceren.
