Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
i 0CT0BEIL
314.
Zevende Jaargang.
POLEN.
SCHAGER COURANT.
abonnementsprijs voor drie maanden:
Voor Schagenƒ1.00.
Franco per post door het geheele Rijk. 1.15.
Afzonderlijke Couranten0.10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
UITGEVER I». CT. O. DIDEBIOH.
PRIJS DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regelsƒ0.75.
Iedere regel meerder0.15.
De 35 cents zegelrecht niet medegerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
BRIEVEN PBANCO.
Wanneer gij eene goede kaart van het
Russische keizerrijk voor u neemt, waarde le
zer, zult ge u gemakkelijk kunnen voorstellen
welk een aanzienlijken staat het Koninkrijk
Polen vóór de eerste verdeeling vormde. Volgt
gij zijne oude grenslijn van de golf van Riga,
om langs het oude Rusland tot het voormalig
klein Tartarije, BesarabieOostenrijk en Pruis-
sen weder aan de golf van Dantzig te eindi
gen dan kunt gij u die uitgebreidheid des
lands duidelijk voorstellen Het hertogdom
Coerlandhet groothertogdom Lithauënge
heel Oost-Rusland, (Kowno Witebsk, Wilna,
MienskMolulew, Volhijnie en Podolie) het
koninkrijk Galicie, het groothertogdom Posen
Poolsch Pruissen en wat men nog als ko
ningrijk Polen kent, gezwegen nog van een
betwistbaar deel van Klein Ruslandziedaar
den ouden staat.
Hebt ge wel ooit gelezen van vorstelijke
of staatkundige martelaren wier lichaamsdeelen
en ingewanden men bf uit haat of uit gene
genheid, elkander betwistte? Welnu, dan hebt
gij het beeld van 't ongelukkige Polenvan
Polen dat in de geschiedenis daar staat om
ons de rampzalige gevolgen van slechte con-
stitutien en daardoor rijzende wanorde aan
schouwelijk voor te stellen, en om der wereld
te leeren, ja dat door tweedracht een rijk
te gronde gaatdoch tevensdat men nim
mer nooit in eeuwigheideene nationaliteit
kan vernietigen.
Gij weet wie Polen verscheurden: Pruissen
nam het westelijk deel tot zichOostenrijk
eigende zich Galicie toe Rusland nam eerst
het noorden en het oosten, en greep ook
eindelijk het hart. Men liet eene kleine Re
publiek (Krakau) bestaan als om der wereld
te verkondigen: dit is het overschot van Polen;
1843 kwam en ten gevolge zijner stormen
ging ook dat overschot te grondeen werd
de welkome buit van Oostenrijk.
En ziet, wat men vernietigd waande sliep,
wat sliep ontwaaktePolen is opgestaan
Ging het in 1S80 nogmaals te gronde 't was
gelijk de vulkaan die tot rust kwam om la
ter met vernieuwde woede te ontbranden.
'tls een schrikkelijke strijd, die daar ginds
wordt gestreden en wij zijn er verre af, om
zoo als velen meenen hier aan eene ongeorden
de, ondoordachte en wanhopende poging te
denken. Niet dat wij de Poolsche berichten
in dezen als Evangelie aannemeno neen
Rusland zelve verkondigt ons, door de inspan
ning zijner krachten, hoe zwaar hem de gebeur
tenissen wegenRusland 's Ministerdoor zijne
nota 's hoezeer hij den strijd wenscht te rek
ken om inmiddels nieuwe krachten te verza
melen tot onderdrukking der fiere natie.
Rusland weet heel goed hoe in dezen te
handelen. De. politiek heeft weder hare webbe
geweven, waarin misschien de arme vlieg verstrikt
zal wordenPruissen schenkt den kolossus zijne
sympathieOostenrijk hinkt op twee gedach
ten nu eens edelmoedige ondersteuning wil
lende trekt het die met de andere hand terug,
uit vrees voor zijn eigen roof. Engeland heeft
geen belang bij eene dadelijke interventiede
grijze Palmerston ziet wel dat er noch eer
noch voordeel te behalen valtomdat eer en
voordeel bij hem eene andere beteekenis heb
ben dan in de taal der overige volkende
Engelschen zijn Polen 's vriendendoch zij
stellen dat de vriendschap niet van eenen kant
komen kan en vragenwat zal Polen ons
geven? Bezaten de ongelukkigen eenige spe
cerij-eilanden eenige maritime of handelssta
tions viel er aan de vernieling eencr vloot te
denken owe zouden zijne vloten de Oost
zee zien bedekken en Frankrijk 's landings
troepen op Rusland's kusten werpen.
Frankrijk dan? We kunnen u kort Frank
rijk 's verhouding tot Polen schetsen in vijf
woorden zeggen wij genoegFrankrijk is een
verre vriend!
We zeiden zoo even dat Rusland zelve ons
de tijding brachthoe zwaar hein Polen 's ont
waken weegtwe geven u cijfersonverbidde
lijke cijfers! om onze stelling te staven: Rus
land heeft voor het kleine Polen eene armee
van 180,000 man op de been! 60,000 in het
Polen van 't Weener congres 25,000 in Podo
lie, 15,000 in Volhijnie, 45,000 in Lithauen
en 35,000 in Coerland.
Wat kan Polen daartegenover stellenwan
neer men hierbij bedenktdat de handelenden
alleen adel en burgers zijndaar de staat
kunde des autocraats er in slaagde een groot
deel der boeren en kleine grondbezitters te
isoleren endoor op hun belang te werken
hunne krachten aan den opstand te onttrekken?
Laat ons zienin Lithauen een drietal zooge
naamde vliegende legerswaaronder een van
2000 man onder de hoofden Jablonowski
Machiewicz (een priester), Wislarich, Buinski,
Rozycki, enz. met negen kleine corpsen. In ei
genlijk Polen eindelijk vindt men 21 corpsen
onder KaminskijBrandtKlasco Lelewel
RogolskiBembouski Michiewicz Carlier en
den zeer bekwamen Taczanowski.
Oppervlakkig zou men zeggenwat h-eft
deze guerrilla tegenover de kolossen van Rus
land te maken En toch juist het aanzijn
dezer kolossen leert ons weder het antwoord:
veel! Moge toch al de Rus eene maar al te
getrouwe bondgenoot vinden in dweepzuchtige
vaderlandsliefdeen erfelijken Polen—haat.
Polen 's strijders hebben vaderlandsliefde en
nationaliteitsgevoel aan de spitse.
Rusland nog immer het beerinnen-jong
der overleveringis nog niet geheel en al
gelikt; de lichtpunten van het hof- en stads
leven zijn over de massa nog uiterst zeldzaam
verspreid. Polen boogt op eene beschaving
van eeuwenop eene sympathie van jarenop
een verleden, dat zich verliest in de aloud
heid. De stoffelijke overmacht van Rusland
kan nitnner Polen 's geestkracht vernietigen.
Eene natiejaren aan jaren gekluisterd op
gestaan gevallenweder opgestaan weder
vertraptkan niet vernietigd worden, 't Ou
de Hellas sliep sedert eeuwen 't heeft reeds
weder zijnen naam veroverd cn 't is in onze
dagen in 't vuur der louteringzoo ook Polen.
Uit den grooten smeltkroes der anarchie en
der revolutie verwachten wij beelden van edel
metaalde mensch arbeidtde Voorzienigheid
ziet toedat door dien arbeid het doel be
reikt wordedat door haar is voorop gesteld.
De taak van Rusland is niet gemakkelijk:
het moet vooreerst zorgen dat Europa den
opstand niet te hoog aanrekent, hoewel alle
kunstgrepen ten dezen vergeefs blijkenen dan
moet het de opstandelingen bestrijden.
Rusland volgt daartoe velerhande taktiek.
Van waar b. v. de druk op Lithauen
Lithauen behoort niet tot het congres Polen
maar ging reeds lang vóór 1815 verloren.
Thans ook verheft het zich en Rusland zendt
Murawieff met onbeperkte macht, om in den
kortst mogelijken tijd in het groothertogdom
den opstand te verstikken op dat men niet
zeggen zoudat geheel Polen in opstand is
en later misschien zou medewerken tot de
wederoprichting van den troon der Jagello 's
en Sobiëski 's.
Murawieff, oud-Minister en ijverig lid der
oud-Russische partij, schijnt daartoe een bij
zonder geschikt werktuig. Hij schijnt bij Met-
ternich school geweest te zijn en aldaar te
hebben geleerd om de verschillende standen
der maatschappij tegen elkander in het har
nas te jagen en te straffen met ijzeren hand.
Met ijzing vernemen wij de berichten uit
Wilna: Na het voorspel, van het der vrouwen
te verbieden rouw te dragenvolgde het dra
ma de goederen der afwezenden werden on
bepaald verbeurd verklaarden de achterge
bleven vrouwen en kinderen meêdoogenloos
buiten gezetde adel werd ten deele naar
Siberië verbannenten deele zijne goederen
aan de boeren geschonkenwelke laatste niet
achterlijk blijven in het verklikken hunner
Heeren, om in het bezit dier goederen te
geraken.
En wat doen de mogendheden Zij zenden
de Polen hulp in stukjes papier, die zij nota's
noemen. Over en weer zijn nota 's gewisseld
en Rusland 's karakteristiek (nu laatste) ant
woord is bij hen in overweging geweest.
Hooghartig wijst Rusland alle vriendschaps
betuigingen van de hand en verklaart dat de
zes punten der mogendheden reeds lang door
Ruslands Keizer zelve ontworpen zijn, om ten
gunste van Polen aangewend te worden
doch dat niets kan worden gedaan vóór de
opstand ten onder gebracht is. Slechts éóne
enkele schrede van toenadering doet Rusland
kennen: het wil met Oostenrijk en Pruissen (de
drie overweldigers dus) eene conferentie houden
over de verdere stappen ten opzichte der Po
len te doen, om lat in 181-5 N. B. eveneens
gehandeld is.