Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
MIIHBM
M 318.
Zevende Jaargang.
Ons laatst© woord.
GEWO\E 15EHICIITEN.
SCHAGrER
t tót 1 O i
1 'V
abonnementsprijs vook drie maanden:
Voor Schagenƒ1.00.
Franco per post door het geheele Rijk. „1.15.
Afzonderlijke Couranten0.10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
TTITG-EVER F. J~. G. DIDEEICH.
prijs der advertenticn
Van een tot vijf regelsf 0.75.
Iedere regel meerder„0.15.
De 35 cents zegelrecht niet medegerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
BRIEVEN IFZEb^HSTOO.
Welhaast zal de dag naderen, waarop te
's Gravenhage de eerste steen gelegd zal worden
voor een monument ter herinnering aan den
volksgeest in 1813. We hebben vroeger
onzen lezers ons denkbeeld al medegedeeld
over de Hoofd-com missiedie zich in dezen
opwierp om den volksgeest te vertegenwoordigen;
wij hebben onze afkeuring herhaalde malen
luide uitgesprokenwij hebben gewezen op
de weinige sympathiedie de plannen der
lloofd-commissie te beurt viel en tochondanks
dat alles is de zaak op de eenmaal vastge
stelde wijze voortgezet geworden.
De door de Hoofd-coinmissie benoemde leden
der sub-commissiën protesteerden en gaven toe.
Wij betreuren dat.
Wanneer de naneef over vijftig jaren wan
neer hij in November 1913 terug ziet op de
feesten die heden gevierd wordenwanneer
de geschiedenis hem zal mededeelen op hoe-
danige wijze de gedenknaald te Scheveuingen
en het monument te 's Hage verrezen zijn
dan zal hij medelijdend de schouders ophalen
en het bejammeren, dat de herinnering aan
een grootsch feit zelve geen grootsche ge
dachte geweest is.
Het volk heeft niet getoond wat zijn wil
in dezen was; want bij ons leeft de overtui
ging: „de monumenten, die verrijzen zullen,
zijn geen gevolgen van den uitgedrukten
volksgeest."
Waarom niet
Hebt ge nagegaanhoe weinig de deelne
ming van 't volk in dezen geweest is Am
sterdam is ons voorgegaan. De andere groote
steden zijn gevolgd. Door elkander is er tot
nog toe geen vijf centen per hoofd opgehaald.
Vijf centen, ja ga tot zesdat levert over
geheel Nederland honderd tachtig duizend
gulden.
Reken twee tonnen gouds!
Twee tonnen gouds! Armzalige som voor
Nederlandindien het daarmede wilde toouen,
hoe dankbaar het is voor de verlossing van
het Fransche juk in 1818.
Kan Nederland niet meer geren
Nederland zou, berekende de Hoofd-Com-
missie vier en een halten ton ja v'jf tonnen
gevenimmers vijftien centen per hoofd
Maar de Hoofd—Commissie is niet populair;
en de sub-commissiën zijn niet populairen
de wijzewaarop alles behandeld geworden is,
is niet populair
De sommen, die nu ingezameld zijn gewor
den zijn niet te beschouwen als uitingen van
den volksgeest. Het zou ons zelfs spijten,
als ze als zoodanig ooit aangemerkt worden.
Er moet geld zijn. Hoe moet dat geld
verkregen worden
In sommige gemeenten zijn de leden der
sub-commissien met inteekeningslijsten rondge
gaan
De valsche schaamte is bij velen een mach
tige hefboom om de beurzen te ontsluiten.
Men heeft opgemerktdat de collectes iu
gesloten bussen veel minder hebben opge
bracht. Pleit dat voor de dankbaarheid van
Nederlands ingezetenen Is die weinige
deelneming geen bewijs voor onze stelling
dat dc zaak der monumenten niet populair
is
Waarom niet?
Omdat ze niet uit den boezem van het
volk is uitgegaan omdat men tegen het volk
gezegd heeft; hier is eene Commissie, die
den volksgeest in 1813 vertegenwoordigt en
die u van sub-commissiën voorzien zal om
uwe gelden in te zamelenom een gedenk
naald te Scheveningen te stichten en een mo
nument te 's Hage en een ambachtsschool te
Amsterdam
En dat alles was ter herinnering aan de
gelukkige gebeurtenissen van 1813. Doch het
volk dat zich 1813 eveneens herinnerde, en
ook een deel aan de regering verlangdever
langde eveneens geraadpleegd te worden over
de inrichting der Hoofd-Commissieen had
zich zelf liever sub-commissiën gekozendan
zich naar een benoemde Commissie te schikken
en Amsterdam scheen niet sterk op de am
bachtsschool te rekenenwant èn Amsterdam
èu 't Nederlandsche volk in 't algemeen hield
de beurzen gesloten.
En daarom is het onze overtuigingDoor
verkeerd genomen maatregelenheeft de her
innering aan één der schoonste momenten uit
onze geschiedenis voor het volk iets doodsch
verkregen.
Dat betreuren wij
Maar daarom juichen we van harte bij het
schoone denkbeelddatnaar men zegtvan
Z. M, den Koning is uitgegaan dat door de
Ministers aan de_ kamers voorgesteld en door
dezelve aangenomen is gewordennamelijk
om een Paleis op te richten voor de volks
vertegenwoordiging als een zinnebeeld van den
banddie het huis van Oranje aan Nederlapd
bindtde historische overlevering en de vrije
constitutie.
Oranje en Nederland! Oranje het helden
geslacht dat reeds ten tijde van Karei den
Grooten bloeidedat door een reeks van jaren
mannen heeft geschonken, die op het slagveld
en in de raadzaal hunne Torsten trouw ter
zijde stondenOranjedat op Nederland-
schen bodem overgeplant, Nederland heeft groot
gemaakt en met Nederland in 1813 een
nieuw verbond slootmet het Nederlandsche
volk een verbondgegrond op een vrije
constitutie.
Die stichting is Oranjeis Nederlands
der gebeurtenissen van 1813 waardig.
Daarom richten wij thans onze oproeping
nog tot n, die u onttrokken hebtom iets aan
de verschillende sub-commissiën te geven
toont uwe adhaesie door uwe bijdrage voor
die grootsche stichting te zenden aan Z. Esc.
en Minister van Financiëntoont dat uwe
weigering om iets bij te dragen geen bewijs
van laauwheid is; maar een voortvloeisel van
een principe. I.aat uwe bijdrage thans een
hulde zijn aan Z. M. Koning; een bewijs van
vertrouwen in het Ministerie; een bewijs van
dankbaarheid voor onze bevrijding van 1813.
Die handelwijze zal der Hoofd-commissie
toonen, hoe weinig populair zij is.
En thans hebben wij ons laatste woord
over de monumenten ter herinnering van 1813
gesproken. Wij hopen daarop niet weder
terug te komen. Wij ineenen de geheele
zaak in haar ware daglicht gesteld te hebben,
wij meenen gemotiveerd te hebben, waarom
wij voor de Hoofd-commissie en voor de
sub-commissiën die in haren geest handelden
geen sympathie gevoelden en wilt gij er nog
een nevengedachte bij weten: Wij verwijzen u
naar de plaat voorkomende in den spectator
der voorgaande week: „Op den voorgrond
ziet gij een cocagne mast; de prijzen bestaan
uit allerlei kruisjes en lintjes; een heer is reeds
half weg geklommen de mast schijnt niet
heel glad te zijn, eenige anderen slaan be
gerige blikken naar boven en wachten hunne
beurt om de reis naar boven te aanvaarden
met ongeduld af.
Zou de spectator gelijk hebben
De rederijkers kamer ede Roos" alhier, zal
op 17 November a.s. ter gelegenheid van het
herdenken onzer herstelde onafhankelijkheid in
het jaar 1813, eene buitengewone, vergadering
houden, die door de heeren Polak van den
Helder, met muzijk opgeluisterd en met een
bal besloten zal worden.
Deze vergadering zal, ter wilie van de fees
telijke herinnering, ook door personen, welke
geen leden der kamer zijn, tegen betaling van
entrée kunnen worden bijgewoondinteeken-
lijsten zullen ten dien einde den ingezetenen
aangeboden, of op verschillende plaatsen ten
gerieve der belangstellenden nedergelegd wor
den.
Verder vernemen wij dat de gemeenteraad
besloten heeft, dien dag, door het uitsteken
van vlaggen cn het illnmineeren van het
raadhuis, feestelijk te vieren, en de ingezetenen
nit te noodigen dat voorbeeld te volgen.
Ook zal de scbooljengd, ten einde haar
aandeel in de feestelijk heden van dien dag te heb
ben, van wege de gemeente in de schoolop
chocolade worden onthaald en haar eene toe
passelijke plaat en liederen worden uitgereikt,
welke laatste zij, tot verhooging der vrengde,
in de school znllen zingen.
Wij kunnen niet anders dan dit beslnit
van ganscber harte toejuichen, de raad levert
daardoor een bewijs, ook de jengd, de aan
komende burgerij, in de algemeene vrengde te
willen doen deelen.
De collecte voor het gedenkteeken van 1813
heeft te Alkmaar opgebracht f311,72 dat is