Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
Verdraagzaamheid ia het
Onderwijs.
Noodlottige Ontmoeting.
M 337.
Achtste Jaargang.
A°. 1864
SCHAGER COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIE MAANDEN i
Voor Schagenf 1,00.
Pranco per post door het geheele Rijk n 1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
PRIJS DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regels 0,75.
Iedere regel meerder#0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
UITGEVER F. J~. O. DIDEEICH.
BRIEVEN PRANCO.
In het voorlaatste nommer zeiden wijdat
de geschiedenis, op eene goede wijze onder
wezen, de voedster der verdraagzaamheid is,
de beperkte ruimte liet ons toen niet toe,
om dit denkbeeld behoorlijk te ontvouwen,
het zij ons daarom vergund thans daarop te
rug te komen.
Misschien hebben velen onze stelling op
verre na niet dadelijk beaamden hebben zij
welligt integendeel gedacht aan de vele geval
len waarin de geschiedenis wordt gebezigd,
als een middel om andersdenkenden te grieven
en te beleedigen. En voorzeker wij willen
niet ontkennen, dat de geschiedenis vaak op
deze wijze is misbruikt. Hoe vaak toch heeft
de protestant niet gewezen op de paTijssche
bloedbruiloft om den roomsch-gezinden broeder
die toch voorzeker even onschuldig was als
hij zelf aan de misdaad van Karei IX en
Catharina de Medicis, te grieven, en hoe
vaak werd uit weerwraak, die ongelukkige
brandstapel van Servet niet een spotwoord in
den mond van den catholyk, om den protes-
Vervolg en Slot.
O daarvanzeide Melaniede hand harer
tante aan de lippen drukkende, daarvan kan geene
sprake xijnhet eenige wat ik u bidis dat
wij ons in het verlies zoeken te troosten en de
zaak laten rusten ik zou troosteloos zijnzoo
iemandal ware het ook een misdadigerdoor
mij ongelukkig werd,
Mevrouw vao Löwenstern gaf aan het verlangen
van bare nicht gehooren over de geheele zaak
werd niet verder gesproken.
De gezellige levenswijze werd voortgezethet
hadsaisoen liep met den zomer ten einde, men bad
slechts weiniz tijds om zich te verstrooijenen
dan moest men nog van de gelegenheid gebruik
maken.
Het regenachtige weder viel in, de avonden
werden langerde uitstapjes naar het gebergte
konden na uitaluitend des morgens plaats behben,
bijeenkomsten concertenbals en kaartspelen
mo»sten den tyd verkorten.
Het was op een schoonendoch koelen namid
dag toen mevrouw van Löwenstern, Melanie, en
de advocaat M. die hen was komen bezoeken in
•de kurzsal zaten waar eene troep Zigeuners nati
onale hongaaarsche liederen speelden.
Er was een elegant en talrijk publiek verzameld,
bet onderhoud zeer geanimeerd de bediening
voortreffelijk slechts de zwoelte die in de niet
lieer groote ruimte heerschte maakte het meoig -
een lastig en nit dien oorzake hadden zich ver-
acheidene gasteu op het Oalcon van het hnis
begeven van waar men een heerlijk uitzigt ovei
bet gebergte genoot.
Juist was er eene pauze in de mnzijk toen
Eensklaps terwijl mevrouw van Löwenstern hare
tant te beleedigenhoezeer deze zelf vurig
wenscht, dat die bloedige daad uit het leven
van den grooten hervormer kon worden weg
genomen.
"Maar dit misbruik maken van de geschie
denis bewijst nog niets tegen de stelling
dat zij op eene goede wijze onderwezen, meer
dan iets anders kan strekken om de ver
draagzaamheid aan te kweeken. Immers kun
nen alle dingen, zelfs de besten niet uitge
zonderd, misbruikt worden. Het Cristendom
zelfs, dat bestemd is om den mensch liefde
vol, rein en deugdzaam te maken, werd voor
velen de oorzaak van een gemoedsbestaan,
vol haat, onreinheid en misdaad. Is het dan
wonder dat de kennis der geschiedenis, die
eigentlijk moet dienen als een middel om ons
te genezen van onzen phariseeschen hoogmoed
(en wat toch is onverdraagzaamheid anders dan
een spruit van deze), door véfen woidt gebezigd
om den hoogmoed bij zich te voldoen Het is zoo
schoon om boven anderen uittemunten, deze wil
het doen door aanzien en rijkdom, gene door
talenten en afkomst, en een derde door nationali
teit of door godsdienst. Maar om door nationali
teit of godsdienst boven anderen uittemunten,
daartoe moeten onze eigene bovenmatig opge-
oicht en de advocaat ia druk gesprek waren de
makelaar Weruer uit het gewoel te voorschijn
trad
Het verheugd onsdat wij u weder in
onze nabijheid zienzeide de weduwe die de
verwijdering van hare gasten leed gedaan bad
wilt gij ons niet de eer aan doen, u bij on
zen kring aan te sluiten.
Met genoegen genadige vrouw want ik
zocht u juist op, daar ik zoo even van uwe woning
kom.
Het doet mij zeer leeddat gij mij niet te buis
gevonden brbtgiug de weduwe voort ik boop
een volgeuden keer
De aangelegenheid den armband mijner
vrouw betreffende voerde mij tot u, en nu hier
been. Ik kom dezelve aan uwe nicht ter hand
stellen waut het is werkelijk haar eigendom en
zoo als ik teregt vermoedde, een gestolen stuk
men heeft den dief reeds ontdekt.
De jongvrouw wordt onpasselijkviel de
makelaar zich zeiven in de redeen stond op;
Melanie die doodsbleek in baren stoel nedertonk.
een glas water toereikende.
Het is hier eene drukkende warmte zeide
zijhet koude zweet vao het gelaat vegende en
bet glas water in hare bevende hand nemende
ik dank U, het zal wel spoedig beter zijn.
De oude jodindie den armband aan mijne
vrouw verkocht heeftbeeft hem van een der
bedienden van den graaf W. ingeruild, het schijnt
dat deze vroeger in uwe dienst geweest is, en
Dit zal dezelfde persoon zijn die ten tijde
der vreesselijke gebeurtenisby ons bediende was
zeide mevrouw van Löwenstern tot Melaniegij
weet dat wij bem meermalen verdacht hebben.
Het meisje antwoordde niet.
Gevoelt gij u thans niet beter vraagde de
vyzeld, die van anderen verlaagd wordendies
roept men de geschiedenis te baat, om de
heerlijkheid en den adel van eigen volk en
godsdienst en de laagheid van die van ande
ren in het licht te stellen. De geschiedenis
spreekt, wat men haar wil laten zeggen, ten
minsten als het dengenen, welke haar raad
plegen, niet om de waarheid te doen is. Den
goeden burgerman, die van adel wil zijn,
spreekt zij van adellijke voorouders, den eer-
zuchtigen aristocraat, gewaagt zij van nooit
bestaan hebbende voorregtenwaarin zijn voor
geslacht moet gedeeld hebben.
Ook aan den onverdraagzame verhaalt zij
slechts een reeks van verkeerdheden ei»
gruwelen waaraan andersdenkenden zich schul
dig hebben gemaakt, maar verzwijgt hem
daarbij, dat die verkeerdheden niet zoo zeer
op rekening van de godsdienstige gezindheid
als wel op die van der. tijdgeest «noeten ge
steld worden, en dat ook de belijders van
zijne eigene godsdienst evenzeer leefden, dach
ten en handelden onder den druk van dien
tijdgeest als de andersdenkenden, die hij
zoo zeer veroordeelt. Geen wonder dat eene
op zulke eene partijdige wijze, geraadpleegde
geschiedenis den onverdraagzame, nog onver
tante.
O veel beter, het schemert mij nog eenig-
zins voor de oogen.
Deze persoon moet reeds bekend hebben
ging de makelaar voort.
Eeo der bedienden naderde op dit oogenblik
de bankiers weduwehet kamermeisje van uwe
genade, zeide hij nederig buigendebevindt zich
hierom u te spreken er is een heer naar zjj
denkt, de poütie-commissaris B uit W die naar u
gevraagd heeft en u dringend verlangt te spre
ken.
Odat is vermoedelijk over deze geschie
denis zeide mevrouw vao Löwenstern hoe on
aangenaam juist op een oogenblik dat men zich
zeer amuseertik bid u Melauiehang mijne
mautille zeer voorzigtig over mijn kraagje opdat
het niet gekreukeld worde.
Ik kan thans niet met u medegaan tante
zeide het meisje aan al haar leden bevendeik
biü n, wacht nog slechts een oogenblik, tot ik
een weinig hersteld ben.
Het is fataal; het is onbegrijpelijk, hoe
zenuwachtig gij sedert eenigeu tijd geworden
z\jt
Ik ga slechts even op bet balkonom lucht
te scheppenen zal dan met u medegaan.
Is bet niet het zelfde, of gij thans met my,
of het balkon gaat? zeide de tante.
Keenwant ik heb na slechts den trap
naar de tweede verdieping op te gaan, terwyl
ik mij in het andere geval door het gedrang moet
begeven, alvorens de zaal te kunnen verlaten.
Doch geheel alleenmijn kindik kan met met
n gaan, het waait boven nog iets, en gij weet,
dat ik zeer vatbaar daarvoor ben.
O, ik zal dezen kleinen afstand gemakke
lijk kunnen afleggenzonder mij belagehelijk ta
