M I58.
Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
Tiende Jaargang.
EEREDIEN STEN".
GEWONE BEIUGTEN
SCHAGER
abonnementsprijs voor orir vaanoen
Voor Schagenf 1,00.
Franco per post door liet geheele Rijk v 1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Die timmert aan den wegh,
Verwacht gezegh. (Cats.)
TTITOEEPSTEE WED. 3?. 0". O. IDID 3RICH.
trus DER ADVKRTENTlëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder0,15.
De 85 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die rij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
5HHBHHI
BEIEVEN IFZEt^ZtTaO.
maar niet, naar ons oordeel, een nationale bede
dag, juist door de wijze, waarop de regering hier
gehandeld heeft, onmogelijk was geworden.
Wij keuren af dat door de regering zelf de
twijfel is geopperd of het voorschrijven van een'
nationalen biddag in strjjd is met de scheiding
Door de ministersbelast met de zaken der
verschillende eerediensten is eene circulaire uit
gevaardigd w aarbij aan de betrokken kerkelijke
personen en besturen het wenschelijke wordt be
toogd om, op het voetspoor onzer vaderen, in ons van kerk en staa'-
vaderland een algemeenen bededag te doen plaats 'lai^z0°dra zich deze gedachte aan haar
hebben waarbij van het Opperwezen gevraagd zou °pdeedf z'ch geheel onthouden moeten van
worden afwending der rampen die Nederland thans eene aaI'beveling o f de scheiding van kerk en
teisteren of bedreigen. Over het meerder of min- j s'-aat niet moeten erkennen en den biddagop het
der doelmatige van zoodanige» bededag wordt veel v°etspoor onzer vaderen, moeten voorschrijven. Thans
getwist. Het ligt buiten het terrein van staat- j nu Z'J een middenweg heeft genomen pleit de
kundige beschouwing of door het gebed regt- vorm harer aanbeveling haar niet vrij van magts-
streeks of middellijk leniging in eenige ramp kan overtredingwanneer het denkbeeld van scheiding
worden te weeg gebrngt. tusschen kerk en staathet voorschrijven van een
Dè uitTögên van het godsdienstig bewustzijn "itiowaien biddag veFÜiedt, terwijl indien nationa-
zijn boven kritiek verheven. Er ligt in ieder le be(,edagen ook bij scheiding van kerk en slaat
oordeel daarover gewoonlijk eene groote mate van ,nogelijk zijn, hare handeling van zwakheid g-
ongodsdienstigheid. De volmaakte godsdienst moge 'on
gelijk het Volksblad zich uitdruktin alles, zoo-1 1)e m>n»'ers kunnen onmogelijk den genomen
wel in ziekte als oorlogGods waarheid zoeken op maatregel verdedigen nu zij zich zelf hebben
te sporenmaar de begoocheling dat men in het blootgegeven. Is naar hunne meening gemeen-
bezit eener volmaakte godsdienst is, duurt ge- schappelijk gevaar niet voelbaar voor elke geziud-
woonlijk niet veel langer dan onze voorspoed 'ezÜn ZÜ van oordeel dat voor koning cf
duurt. Het lijden van den mensch valt niet weg vaderland niet gebeden mag worden in onze ker-
te goochelen door het beroep op Gods liefde en kenonatlat de staat en de kerk gescheiden zijn
volmaaktheid en het menschelijk hart ontvlngt in t'an vormen zij zich wel een zeer verkeerd denk-
dagen van rouw en smart de kinderachtige stelsels 1 beeld van de scheiding die men wiltusschen
die dogmatiek en wijsbegeerte hebben geschapen kerk en s'aa*maar zÜn z'j bun eigen systeem
om te toeven bij zijn geheimzinnigen formeerden schu! lig aau niiskenning van de regten der kerk
uit wièn en in wièn alle dingen zijn. °°k van de regten des staats. Het verzoekeven-
Er li gt iets grootsch in een nationalen biddag. zecr a's bet bevelis dan eene inmenging in
Wanneer een gansch volk zich buigt voor den kerkelijke zaken.
Eenigedie het. als magthebbende erkent laten Het gevolg der aanschrijving zal hare weinige
wij den twijfelaar zijnen twijfel of en reden ligt in doeltreffendheid ook doen uitkomen. Voor als nog
die daadom ons aan te sluiten aan bet alge- heeft zij slechts aardigheden uitgelokt over eene
meene gebed tot den algemeenen Vader. Er ligt hoogst ernstige zaak en eene kritiek in het leven
iets kinderlijksiets roerends in die smeekingen 5 geroepen over de houding der regering. De zaak
om uitkomst, al zegt ook de rede, dat Hij tot f waarom het hier te doen was, was een biddag,
wien men bidtbeter weet dan wijwat wij be- t niet om aardighedenniet om kritiek. Om te
hoeven. Er ligt iets indrukwekkends in dat knie- j kunnen leiden tot dit doel was althans noodig
leu onder de hand des Heerenwanneer een geweest dat een bepaalde dag genoemd was in de
magtig sterk redelijk volk geen steun meer vindt aanschrijving. Hoogst waarschijnlijk zouden de
in eigen krachtmaar dien zoekt in den oorsprong verschillende gezindten aan eene zoodanige uit-
van alle kracht. Genoeg om den lezer te J noodiging hebben gevolg gegevenmaar thans nu
overtuigen dat wij geene tegenstanders zijn van 5 de overeenstemmingniettegenstaande de ir.men-
het denkbeeld om het woelende, vreezende, lij- ging der regering, het werk van de gezindten
dende volk op éenen dag te doen opgaan in hunne zeiven moet zijn, zal waarschijnlijk zeer lang daarnaar
tempels en dat wij den maatregel door de regering gewacht moeten worden.
genomenten hoogste zouden toejuichenindien f Naar ons inzien moest een geheel andere weg
zijn ingeslagen. De koning had zijne begeerte
moeten te kennen geven dat een bepaalde dag
door het Nederlandsche volkgodsdienstig zou
worden gevierd, de wijze dier viering geheel aan
het volk zelf overlatende. De thans genomen
maatregel is een half-slachtigetot geen enkel
resultaat leidende en daarom zoo hoogst treurige,
wijl zij ten klaarste bewijst dat de regering geen
duidelijk begrip heeft van wat er bedoeld wordt
met de scheiding van kerk en staat. Daarin be
staat de scheiding niet dat de een den ander igno
reert als gewrochten van hetzelfde volk heeft
het volk regt op de kracht cn troostdie beideu
het kunnen aanbieden. De volkomen vrijheid
zoowel van kerk als staat, bestaat in het regt,
om ieder op zijne wijzenaar de hem eigen leef-
wetten zich to ontwikkelen tot volkomen nit!?r*»k.
kingen van den volkswil. Die vrijheidzoowel
voor kerk als staat eene noodzakelijkheid wordt
volstrekt niet aangerand, wanneer de eene steunt
op den ander, wanneer de staat de dienst der
kerk inroept. Wanneer Nederland, staatkundig een
volken kerkelijkdeel van het Godsrijk op
aarde, knielen wil in zijn tempels, mag het dan
worden teruggewezen met het bescheiddat het
volk geen tempel heeft
De scheiding van kerk en staat laat ongedeerd
de eischen die de staat als godsdienstig wezen
heeft. Wanneer eens die scheiding historisch haar
beslag heeft gekregen, znlleD de gezindten leeren
dat zij den staat als wezen hebben lief te hebben
en dat hare gebeden aan 's Hoogsten zorg aller
eerst hebben op te dragen de belangen der groote
menschelijke vereeniging, voor wie en door wie de
kerk bestaat
Vrij, niet gedwongen en niet aangezocht door
het verzoek of bevel van een minister, zal de vrije
kerk, een hooger doel ontdekken don het stijven
in geloof vooroordeele en het brengen van schei
ding, in de zonen van hetzelfde huis, door in eenig-
heid des geestes bij het lijden van het gansche
volk hare gebeden op te zenden tot Hem, in wien
zij belijden te gelooven.
Wij mogen niet nalaten de aandacht van het
pabliek op achterstaande adiertentiën te vestigen
de administratie der spoorweg maatschappij en die
der stoombooten wedijveren, als het ware, om het
den Noordhollanders in het reizen gemakkelijk en
