20 BE€S1BE.„.
Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
l1Br,ft®ACI
Tiende Jaargang.
A«. 1866.""
m
Staatkundig Overzigt.
Krijgshaftigheid.
/iS2.
SCHAGER
ABONNEMENTSPRIJ3 VOOR DRIE MAANDEN
Voor Schagen
Franco per post door het geheele Rijk
Afzonderlijke Couranten
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
1,00.
h 1,15.
V 0,10.
Abonnementen op dit blad worden door alle
TJITGrEEFSTER "WED. 3?. J". <3r', DIDEEICII.
Die timmert aan den wegh,
Verwacht gezegh. (Cats.)
PRIJS DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder*0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
BEIEVEN PEANCO.
De strijd in Duitschland die Pruissen als
overwinnaar kroonde, maar zonder dat dit Rijk in
sterkte won, heeft aan Oostenrijk gevoelige lessen
gegevendie helaaswederom verloren schijnen.
Het onhoudbare van het regeringstelstel dat in
eene vaderlijke Voorzienigheid der vorsten het heil
der volken zoekt, schijnt voor den keizerstaat eene
ontoegankelijke waarheid. De wanorde in het
bestuur wordt toegeschreven aan personentijde
lijk met gezag bekleed terwijl de wezenlijke oor
zaak ligt in het gebrekkige van het toezigt door
den oumiddelijk belanghebbende, het volk/uitge
oefend.
De verdeeldheid tussclien de verschillende volks
stammen wordt gevoed door een in lioogcr wijs-
==j
vorming wordt toegestaan, maar die hervorming t< j >nag gerekend worden, is een vraagdie wij ernstig
laten sluiten aan het verleden haar niet eene
revolutionaireeene ongezondemaar eene regel
matige eene regtmatiijc oorzaak te geven is het
vraagstuk van den dag^ Bij alle groote maatrege
len van volksbcftuur is het eene grove fout, wan
neer de natuurlijke oiiwikkeling der dingen plaats
maken moet voor prpcfnemingendie gelukken
kunnenmaar ook net gelukken kunnen. De
natuur te verklaren is de roeping van den ge
neesheer. De herstclUig is het natuurlijk gevolg
der ziektemaar niet het wouder dat de ziekte
wegneemt.
Ilct Engelsch volkskarakter geeft ons genoegza
me waarborgen om te geloovcudat men niet een
kwakzalvermaar een ««oefende arts bij de zich
geopenbaard hebbende wond, roepen zal. Mogen
beid vastgesteld programma van volkseenheid dat S wij even goed gcloovig zijn, wanneer wij de groote
te kort doet aan de bijzondere eischeu van ieder S Nederlandsche vraag ons voorleggen wat te doen
op zich zelfs staaude nationaliteit. Zoo lang niet Smet Indië?
de opregte toeleg in Oostenrijk bestaat om uade- S Het jaar dat ten eiide spoedt geeft ons weinig
rende tot het vertegenwoordigende stelselhet S regt daartoe. Ilervonniig is noodig in Indië en
zwaartepunt van het bestuur te verleggen van I wij stellen geen vertrouwen in de verzekeringen
enkele bevoorregte standen, op het eigenlijke volk S der behoudende partijdat ook zij hervorming
belooft de toekomst van dit rijk niets. Wij zijn S wil eu wel juist die gleidelijke en regelmatige
niet zonder vrees dat het voor een Habsburger i welke w ij verlangen. lare middelen zijn ons ver-
onmogelijk is vrijzinnige concessiën te doen. Er S dacht. Bestendiging vai het cultuurstelsel en de
zijn geen voorbeelden van dat de geschieJeuis
familie-overleveringen van vorsten wijzigt. Oude
schoenen kan men niet weer nieuw maken: men
werpt die weg.
Meer en meer breidt zich de reform bewe
ging in Engeland uit. Het T o ry ministerie zal
wel doen voor den aandrang te wijkeu. Het is
toch zeker dat eene hervorming vau het kiesstel
sel door het engelsche volk wordt gewild en niet
ligt stelt men daar een volksver langen ter zijde.
Iutusschen is eene dergelijke hervorming inderdaad
eene omwenteling. De kracht van Engeland ligt
naar onze meening grootendeels iu de geleidelijke
ontwikkeling der wetten. Wanneer hier wordt
afgeweken van deze traditie en de hervorming
xadi caal moest heeten, twijfelen wij of deze
proef tot zegen van ^Engeland strekken zal. Met
-een whig kabinet aan het hoofd zal de oppositie
der torvs veel meer invloed uitoefenen dan
wanneer omgekeerd de torys aan het hoofd
staan.
steeds vooropgezette zog voor de Nederlandsche
schatkistkunnen geen ander gevolg te wcegbren-
gen dan voortduring vn den bestaauden toestand.
Maar ook de liberale artij toont zich zoo on
handig mogelijk. Har beginselen drijven haar
voorwaarts en het onvrbiddeiijk vooruit! legt
in alle landenin hare handen het bewind. Doch
aan de spits te staan tn het bestuurbelijder
te zijn van het geloofaan den vooruitgang legt
verpligtingen op hier ishet, noblesse oblige.
Tot die verpligtingen behooren o. a.
1. Keunis van zaket
2. Eensgezindheid ocrent middel en doel.
3. Uitsluiting van el persoonlijk belang.
In geen dier drie 0}igten beeft de koloniale
politiek van 1S66 voltkn. Het oog mag niet
gesloten worden voor d gebreken van politieke
vrienden.
Het jaar 1866 is oo overigens voor ons va
derland niet gelukkig meest. Rampen van al
lerlei aard hebben ous :zocht. Maar een chris-
Er is hier geen verschil van meeniug omtrent S telijk volk w eet die te dragen. Of het verzeg
den weg dien men uit moet, alleen is hier een Stegen de wet, alleen x>r vrees wat minder
vraag vau beleid. De noodzakelijkheid vau her- ondubbelzinnigechter jt de christelijke deugden
aan onze lezers voorleggen.
Dc ongelukkige veeziekte dankt hare uitbreiding
hut is onze innige overtuiging aan den wei
nigen eerbied van ous volk voor de wet. Het
deed ons leed, dat de Minister, die deze over
tuiging vermoedelijk deelt, haar heeft verzwegen
in zijn rapport aan den Koning. Waar gods
dienstige overtuigingen ons verbieden in de wet
de hoogste uitdrukking van bet regt te zien, is
het wetten maken onzin en doeu wij beter bij
dweepzucht heul te zoekendiehet is niet te
ontkennenwonderen verrigtcn kan. Maar stevi
ger werken worden cr gewrocht door het gezond
verstanddoor gehoorzaamheid aan de wetdoor
liefde voor het algemeen belang. Intusschen is
de onkunde nog grootde eigen wijsheid grooter
en het eigenbelang het grootst van allen.
Men klaagt dikwijls over het gebrek aan mi
litairen geest bij ons volk. Bedoelt men daarmede
het gebrek aan krijgshaftigen geest, een tegenzin
om dc vrijheid vau vaderlandom de onschend
baarheid onzer wetten met de wapens in de hand
te verdedigendan hebben wij vrede met deze
klagt. Overigens is een land als Frankrijkwaar
de militaire stand het ideaal der standen uit
maakt daarom niet zoo gelukkig te achten. Reeds
Montesq ui eu zeide Frankrijk zal door zijne
soldaten verloren gaan" en de roem der fransche
legers, die magtige magneet voor een geestdriftig
gemoed ontstond eerst in de oorlogen der repu
bliek en die van het keizerrijk. Het aureool dat
den krijgsmansstand omgeeft heeft geen guustigen
invloed op de ontwikkeling van een volk. In
tijd vau vrede onttrekt hij duizende mannen aan
den arbeid. In een land als Frankrijk is hij
evenzeer ten gevaar voor als eene beschutting
van de vrijheid. De militaire tucht in een zoo
burgerlijk land als het onze veel minder sterk, is
ook bij de militairen zelf een hindernis voor do
ontwikkeling als burgers. Wat denken uwe soldaten
er vanwerd aan een generaal gevraagd. Mijne
soldaten denken niet was het antwoorddat
even juist als treurig was.
Geen land in Europa dat zich tegenwoordig niet
bezig houdt met zijn legerorganisatie. De korte
en gelukkige oorlog van Pruissen heeft een ster
ken indruk gemaakt in de militaire wereld en
zelfs wij ontvangen daarvan den terugslag, He