Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad. M 525. V f867. De godsdienstigheid dezer dagen. Elfde Jaargang. SCHAGER abonnementsprijs voor drie maanden Voor Schagen 1,00. Franco per post door het geheele Rijk n 1,15. Afzonderlijke Couranten0,10. Verschijnt iederen Donderdagmorgen. Abonnementen op dit blad worden door alle prijs der advertentlën: Van een tot vijf regelsf 0,75. Iedere regel meerder#0,15. De 35 cents zegelregt niet mede gerekend. Groote letters naar de ruimte die zij beslaan. Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen. Die timmert aan den wegh Verwacht gezegh. (Cats.) UITGEEFSTER "WED. F. J". O DIDEEIOH. n BRIEVEN FRANCO 2 Terwijl door de gebeurtenissen in Italië het wereldlijk gezag van den Paus den laatsten slag wordt toegebragt, bereidt zich voor het katholicis me eene nieuwe toekomst in het door het tijde lijk niet meer gedrukt geestelijk gezag van den Paus. Het christendom, zoo als dit in de ver schillende niet katholieke gezindten wordt opge vat, heeft tevens in deze dagen een feilen strijd, tegen de meer en meer dringende eischen der wetenschapwelke voor het tijdelijk gezag der schrift en der overleveringgeen ander dan het geestelijk gezag der waarheid in de plaats wenscht. Dat de zoogenaamde stellige godsdienst, die in een cathechismus hare geloofsartikelen en in verleden geschiedkundige feiten, de bevestiging harer waar heid legt, dagelijks aanhangers verliest, kan gerust als boveu tegenspraak verheven beschouwd wor den. Wat daarvan ook de oorzaak zij het histo risch christendom is een verlaten tempel gewor den. Ongetwijfeld bezit het nog menige schoone waarheid doch wauneer men het beschouwt ge lijk billijk is buiten de waarheden vau onzen tijd, moet erkend worden, dat wij aan het Chris tendom outwassen zijn. Het staatkundige leven der volken heeft dit tot stand gebragt. De kerkhervorming is slechts eene uiting geweest van het zelfbewust staatkundig le ven der christelijke natiën en aan het overwin nend protestantisme is "benevens den invloed der wetenschap geen grooter magt dienstbaar geweest dan het staatkundig leven der volken. Het te genwoordige Nederland is in dit opzig te ge lijker tijd meer en minder Christelijk dan ooit. Minder, door dat onze staatkundige toestand eene volkseenheid in het leven heeft geroepen, welker eischen .boven die van het individueel godsdien stig geloof der burgers gaan. Deze eischen zijn voor den Katholiek toewijding aan het vader land en geheele afscheiding van het staatkundig en godsdienstig leven. Zonder dit te doen kan een Katholiek geen Nederlander zijn. an den Protestant eischt de tegenwoordige staatkundige toestand nevens echte godsdienstige verdraagzaamheid, dat hij den katholieken burger ui Nederland inderdaad een vaderland geve. Dus opgevat moge ons volk naar den histori- pchen zin minder Christelijk zijnhet zal naar de inspraak van ieders geweten te gelijker tijd Christelijker dan ooit zijn geworden. Het nieuwe is inderdaad beter dan het oudedaar het alle krachten tot een levend geheel te verbinden weet in plaats van haar tot wederkeerige vernietiging te bezigen. Een zelfde vooruitgang is merkbaar welligt over de gausche aarde. De hemel bederft de aarde niet meer voor de verschillende godsdien stige meeningen, en in het staatsleven is de een heid in het leven gerdependie ieder lief heeft en waarvoor ieder wer^t. Wij zouden ons echter schromelijk vergissen zoo wij-meenden dat deze vooruitgang enkel een vrucht was vau de dixjr het staatkundig leven gelouterde godsdienstigu°c.ertuiging. Wanneer wij regt hebben om de godsdienst te beschouw en als de bron onzer daden geeft liet staatkundig leven der volken bij het verblijdend verschijnsel, waar wij op wezenmenig gezigtspunt aandat aan vermindering en onverschilligheid in godsdienst denken doet. Liefde voor regt heeft in onze dagen plaats gemaakt voor een angstvallig zwij gen tot het lot hoeft beslist om dan in gejuich uit te barsten met den overwinnaar. Waarheen wij onze blikken ook wenden, wij vinden nergens eene zaak beoordeeld naar haren aard, maar altijd naar haren uitslag. De politiek hebbe schoone woorden tot hare dienst zij maakt hare plannen niet naar de overtuiging van haar regt maar naar die van hare magt. De twee grootste magteu in EuropaFrankrijk en Pruissen hebben voor onze oogen een verleden geschapen dat het ergste vermoeden doet* van het in den boezem dier volken levende gevoel van regt. Wij voor ons kunnen dit verschijnsel niet af scheiden van eene versterving van het godsdien stig leven. Waar men gelooft in de magt van het kanonbehoeft men niet te sidderen voor het geestelijk gezag van het regt. Dat men zich ten minste dan nog ontdeed van den schijn van godsdienst en door huichelarij het gemis van gods dienst niet ten volle bewees. Ontzettend is het inderdaadvan welke schoone woorden ieder zich te bedienen weet om zijne vuile plannen te be dekken. Zoo wordt de eenheid van Duitschland, de eenheid van Italiëhet nationaliteitsbeginsel beurt om beurt voor op gezet, alsof het de eenige zedelijke zaak op aarde ware en schroomt men te gelijkertijd geen valschheid en misdaad omlet weldit goede te bevorderen. Ook in ons vaderland heerscht niet een zoo sterke godsdienstzin, dat de liefde voor waarheid en regt immer spreekt. Wij wijzen niet op het ellendig gekibbel der dagbladenwaar dezelfde feiten worden gebruikt ten betooge van juist om gekeerde waarheden; terwijl de kennis van het partij belang van te voren vermag aan te wijzen welke waarheid zal worden bewezen maar op het batig saldo wijzen wij, dat als begeerd doel het gevoel van regt overstemt. Zoodra en zoolang zedelijkheid waarheid edelmoedigheid hare eischen besnoeid zien door een stoffelijk belang, heeft de godsdienst haar regt niet. Wat baat het door het ophouden van onzinnige godsdienstige twisten naar de wereld sterker te zijnzoo de gewon nen kracht in de dieust der onzedelijkheid ge bruikt wordt Wij zijn niet voornemens te twijfelen aan de magt vau bajonetten en kanonnen en weten het voorgelicht door de geschiedeniszij het ook al leen die van onze dagen, dat list en vermetelheid sterke magten zijn tegen welke wij niet veilig zijn zonder bajonetten en kanonnenzonder op geklaard verstand en blijmoedige vastberadenheid; maar meenen niet te wisselen van overtuiging dat er afgescheiden van den uitslag een regt bestaat in de zedelijkheid der zaak zelf gegrond. De aanwakkering dier overtuiging is de roeping der pershaar te sterken de pligt der staatslieden. Een kanon is een kanon gebruikt in eene regtvaardige of onregtvaardige zaak en waar eene regt vaardige de magt mist moet wij zeggen het met von Bismarck het onregt overwinuatr zijn. Dit is billijk dit is regt maar dit zal hervormen in een hel onze hoog geroemde staat kundige wereldtenzij het rijk der waarheid zich uitbreide in de harten der menschen en het geestelijk gezag van het regt, neven het wereld lijk gezag van de stoffelijke magt ongekrenkt gehandhaafd worde. GEWONE BEHIGTEV. Blijkens achterstaande advertentie zal de rede rijkers kamer De Roos" alhier eene buitengewone vergadering houden op Donderdag den 24 October 1867ten voordeele der Departementale Bewaar school dezer plaatse. W ij vertrouwen dat bij de bekende gunstige

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1867 | | pagina 1