Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
i:
Jtè 551.
De nieuwe Noord-Hollander.
Twaalfde Jaargang.
SCHAGER COURA
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIE MAANDEN
Voor Schagen f 1,00.
Franco per post door het geheele Rijk a 1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
PRIJS DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regelsf 0,75.
Iedere regel meerder0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd te dingenIÉ If
Is arbeid aan een rots te bicn. Jl Jl#WJC XI a M#
TJIT0-EEPSTER WED. 1?. J". O DIDERIOH.
BEIEVEN FRANCO
Een winkelier noemt den winkelier in hetzelfde
vak die naast zijn deur komt wonen concur
rent, een geneesheer begroet den artsdie zich
in de stad zijner inwoning komt vestigen als col
lega en een schilder den kunstenaar, die zijn
atelier heeft naast het zijne, kunstbroeder,
zoo spreekt de broodnijd luide zich zeiven uit
bij den eersten, terwijl hij bij den laatsten onder
drukt wordt door gevoel van de waarde der be-
tiekking of der kunst.
Bij de oprigting der nieuwe courant, die zal
dienen tot orgaan der R. C. partij in ons dis
trict, zijn onze belangen hoegenaamd niet gemoeid,
bij ons behoeft alzoo de broodnijd niet overwon
nen te worden maar al ware het zoozoo zouden
wij toch het nieuwe weekblad met vriendschappe
lijk harte begroetenwant wij zien in de ver
schijning van het nieuwe R. C. blad eene ge
lukkige gebeurtenisde R. C. partij toch is bij
ons lang onderdrukt geweest en daardoor heeft
zij eeuwen achtereen verkeerd in een toestand
van verdooving zij stond eigentlijk min of meer
tegen Nederland als protestantischen Staat thans
begint zij min of meer tot besef te komen, dat
om Nederland te bestaan zij beginnen moet
Nederlandsch te zijneindelijk begint zij te ge
voelen dat de groote wortelstrijd van de zestiende
eeuwr ook ten hare nutte geweest is, en dat zij
mede moet werken om de Nederlandscbe vrijheid
en onafhankelijkheid in stand te houden. Wij
heeten dan het nieuwe blad welkom als een me
dereiziger naar het beloofde land der waarheid
en al gelooven wij dat het hem evenmin als ons
zal gelukken dat gewestwaarnaar wij allen zoe
ken maar dat wij wel als Mozes op Nebo in
sommige oogenblikken des levens uit de verte
mogen aanschouwen, maar waarin wij nimmer geheel
mogen binnen gaan, te betreden wij hopeD toch dat
de schoone bijbelspreuk, die het op het voorhoofd
heeft geschreven: de waarheid zal u vrij
maken, door hem bewaarheid zal worden, wij
doen dit liever daar de toon en schrijftrant van
het eerste noinmer ons goed is bevallen. Het
blad is zonder bitterheid geschreven en dat zegt
reeds veel in onze dagen van partijschap.
Enkele opmerkingen willen wij mededeelen be
trekkelijk eenige in het blad ontwikkelde denk
beelden. Wij hopen daardoor tevens zijn geest
en zijne strekking te doen kennen. Wij stappen
heen over het programma en zulks om dezelfde
reden waarom wij het bij de nieuwe Alkmaarder
courant hebben gedaan.
De rigting van bet nieuwe blad openbaart zich
veel duidelijker in het tweede hoofdartikel, de
stand der partijen in ons vaderland.
In dat artikel worden de redenen opgespoord van
de scheuring die er heeft plaats gehad tusschen
de eenmaal vereenigde partijen der R. C. en der li
beralen. Daarbij wordt natuurlijk ook gesproken
van de April beweging. Over het algemeen
kan men zeggendat de R. C. schrijvers, die op
aansluiting bij de conservatieven aandringen zeer
verlegen zitten met die gebeurtenis.
Het was toch een liberaal ministeriedat toen
vielomdat het aan onze F. C. landgrnooten niet
wilde onthoudenwaarop zij volgens de grondwet
aanspraak hadden, het was het ministerie Thor-
beckedat door het hoofd der R. C. kerk in
zijne allocatie geprezen werdhet was dit mini
sterie dat door de onverdraagzaamheid der protes
tanten werd verguisd. En het valt niet te ont
kennen dat de R. C. organen nu zij vaak met
zooveel bitterheid Thorbecke aanvallenzich min
of meer schuldig maken aan de zoude van het
wispelturig volk dat Vondel zoo schoon beschrijft
als hij zegt dat het
veel te ligt van hoofd
genoten dienst vergeet en 't ergste
ligt gelooft.
De schrijver van dat artikel zegtdat de
April-beweging ten doel had de liberalen uit het
ministerie te drijven", hij ziet er dus in eene
politieke kunstgreep. Wij zijn een geheel ander
gevoelen toegedaan. Neen volgens onze meening
waren die honderd duizenden die eensklaps hunne
stem gingen verheffen tegen de vestiging der
roomsche hiërarchie volkomen ter goeder trouw
de beweging werd voornamelijk aangevuurd door
de predikanten en dezen hadden geen politiek
maar een godsdienstig doel. Het mag zijn dat
enkele politieke eerzuch tigen gebruik maakten van
i de volksstemming zij hebben de bezwering niet
voortgebragt. Neen de groote menigte was in
werkelijkheid bekommerd over de toekomst van
Nederlandons vaderland had gebroken met
zijn verleden als protestantsche Staat en zie daar
de groote misdaad van het ministerie Thorbecke.
i Dat midisterie wilde de kroon op het werk zetten,
liet wilde volvoeren dat gene waarvan de groote
Zwijger reeds had gedroomd en de verzoening
tusschen de godsdienstige partijen in ons vader
land volkomen maken maar de geest van L u-
meij en Datheen ontwaakte weder en zocht
het groote werk, weder te verwoesten en al werd
die geest door die laatste poging den kop ver-
morseld het heeft toch zijn bestrijders in den hiel
gestoken.
Wij zieu dus in de April-beweging geen hui
chelarij de schrijver ziet het er wel inmaar
zoo zulks het geval isworden daardoor de rede
nen tot aansporing voor de R. C. om zich bij de
conservatieven aan te sluiten aannemelijk Wij
gelooven het niet. Integendeel zouden wij niets
dan afschuw kunnen hebben voor een partij, die
zich aan zulk eene godsdienstige huichelarij had
schuldig gemaakt. Maar zegt de schrijver de
bewerkers dier beweging zijn in rust of gestorven.
Slechts 15 jaren zijn sinds die gebeurtenis ver-
loopen en zoude dat geheele geslacht nu reeds
zijn weggemaaid
Nederlands eerste redenaar (Oosterzee) die toen
het wee uuitsprak over het "vloekverbond tus
schen liberalen en roomschen(dit is dus het
ministerie Thorbecke) is nog altijd Neerlands eerste
redenaar en in het geheel niet van denkwijze ver
anderd zoude men dan mogen aannemen dat
op politiek gebied bij ons de dooden zooveel
sneller hebben gereden. De schrijver voert
vervolgens twee andere redenen aan ter verdedi
ging van de houding der R. G jegens de libe
ralen.
De laatsten hebben de grieven tegen de school
wet niet weggenomen en hebben de italiaansche
zaak toegejuicht. De schoolwet is tot stand ge
komen onder een behoudend ministerie en wel
door een compromis gesloten tusschen de liberalen,
antirevolutionairen en de R. C. Zij is uitgevoerd
onder ministerien van verschillende kleur en on
der alle ministerien zijn eenige onbestemde klag-
ten tegen die wet gerezendaarom mag deze
grieve niet uitsluitend aan de liberalen worden ge
maakt daarenboven vele liberalen witlen gaarne
medewerken tot wijziging der schoolwetmaar zij
willen geen smet hebben geworpen op eene wet
die in vele opzigten de grondzuil is onzer volks
beschaving zij willen niet medewerken tot eene
agitatiedie niets goeds voortbrengt. Trouwens
de edelsten onder de tegenstanders der liberalen
zoo als Groen van Prinsterer en Keuchenius be
ginnen het reeds te begrijpen dat de tegemoetko-
