Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad,
'0OSÖKR0&.6
J\o 594.
Dertiende Jaargang.
Ao. 18(i9.
GÏMEEME-AFKOMIGIXGEN.
De zedelijkheid en de
geschiedenis.
SCHAGER COURANT.
Dit blad verschijnt op "Woensdag avond doch wordt,
met een bijvoegselbevattende het jongste Schager-
mnrktberigtden volgenden avond verzondenaan hen
die zulks verlangen.
Brieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door
alle
Prijs per jaar f 4,franco per post f 4,60.
Afzonderlijke nummers f 0,10.
AnvEKTKXTiëN van een tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder f 0,15. De 35 cents zegelregt niet me-
degerekend. Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te bién.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
=1 s
De voorzitter van den Raad der gemeente Schsgen
Gelet op hel bepaalde bg de 2 alinea van art. 7
der wet van 4 Julg 1850 (Staatsblad No. 87) betref
fende het opmaken der Igaten die tot het kiezen van
leden voor de Tweede Kamer, voor de Provinciale
Stalen en voor den geineenteread bevoegd zijn.
Noodigt de inwoners der gemeente uit, om zoo
zij elders in de directe belastingen zijn aangeslagen
daarvan voor den 15 Febfuarij a. s. te doen blijken.
Schagrn den 9 Februarij 1889.
De "Voorzitter voornoemd
Van Dörnbero IIeidin.
LOTING VOOR DE NATIONALE MILITIE.
Burgemeester en Wethouders der gemeente SCHA-
GEN brengen ter keflnis van de belanghebbenden
dat de loting der in het vorige jaar io deze gemeente
voor de militie ingeschrevenen zal geschieden op Dings-
dag den 16 Februarij aanstaande ten raadhuize der
g»meenle Schagen.
Zg worden mitsdien opgeroepenom zich op dien
dag des middags teo 12 ure aldaar te bevinden om
te loten en opgave te doen van de redenen van vrij
stelling die zij ter zake van de militie vermeenrn te
moeten inbrengen.
Indien zg vermeenen vrijstelling te kannen erlangen
wegens broederdientl of op grond van te zijn eenige
vettige toon en geen halve broeder* hebben moeten zij
zich binnen dridagen na de loting ter Secretarie ver
voegen om de noodige opgave te doen en bovendien
op Dingsdeg den 23 Fcbruerg eerstk. dea namiddag;
ten 1 ure, in het raadhuis rerschgnen vergezeld van
bg den Burgemeester bekende en te goeder nasm en
faam staande meerderjarige ingezetenen die het ver-
eischte getuigenis kunnen afleggen en het aldaar op
te maken getuigschrift onderteekenen.
Schagcn, den 9 Februarij 1869.
Burgemeester en Wethouders,
De Burgemeester
Van Dörnbebg Hbiden
De Secretaris
A. J. van Canttokt.
De misantropische geschiedschrijver Schlosser
zegt ergensdat meestal de grondstelliug van Ma-
chiavelli wordt bewaarheiddie leert dat slechts
de sterkende slimmen en deznlken die Toor
geene misdaadzoo zij nattig isterug beven
gewoonlijk door God worden begunstigd. Hoe
treurig deze uitspraak ook zij wie zal ontkennen
dat zij door velerlei voorbeelden in de geschiede
nis wordt geslaafd
Een Caesar en Augustus die door list geweld
en bloedvergieting een troon stichten een Hen
drik IVdie ter wille van een kroonzijne gods
dienstige overtuiging veil beeft, een Walpole, die
millioenen guldens nit 's rijks schatkist neemt,
ten einde zich door het omkoopen van stemmen
in het parlementop den ministriëlen zetel staan
de te houdeneen Cathariaa IIdie zich door
den moord van haren echtgenootden weg tot de
heerschappij weet te banen een Frederik de Groo
te die te midden van den vrede een provincie aan
een destijds weerlooze weeze rooft een Victor
Emanneldie door duizenderlei sliuksche manoeu
vres zich een uitgebreid koningrijk weet te ver
schaffen een Bismarckdie in strijd met alle
regt en verdrageneerst Holstein en Sleeswijk
daarna Hanover, Hessen en Nassau aan zijn va
derland weten te verbindenzij allen oogsten niet
alleen de goede vrachten van hun werkmaar
vinden ook alom onder tijdgenootcn en nakome
lingen duizenden van bewonderaars.
Al die voorbeelden wederspreken den regel van
Schiller, in dien zin als men hem gewoonlijk op
vat dat de wereldgeschiedenis steeds wereldgerigt
zoude zijn. Wie dan als een vaste uitkomst in
de geschiedenis der volken wil aannemen dat de
deugd altijd zigtbaar beloond en de ondengd zigtbnar
wordt gestraft bedriegt zich ten zeersteen dit
geldt evenzeer ten aanzien van de geschiedenis
der volkenals van die der bijzondere personen.
Nu moge zulk een stelling ons tegen de borst
stuitenhet onaangenaam gevoeldaardoor bij
ons verwekt moet onder doen voor de waarheid.
En als men de zaak wel bezietdan spruit dit
onaangenaam gevoel voort uit de zinnelijke nei
ging onzer natuurdie daarwaar men gelooven
moetwil zien. Ook ten dezen aanzien laat men
zich doorgaans verblinden door de dingen welke
men ziet terwijl men aan datgeue wat men niet
zietook niet denkt.
Het gemeen beoordeelt de waarde eener daad
meestentijds naar de uitkomst gelukt den koop
man eene speculatie dan heet hij een verstandig
man mislukt zijdan heet hij niet alleen onver
standig maar ook een slechtaard die de gelden
van zijne familie roekeloos heeft gewaagd. De ge
schiedschrijvers hebben over bet algemeen niet
beter gehandeld vooral in onze eeuw hebben ve
len hunner zich al te diep nedergebogen voor het
geluk en den goeden uitslag.
Even als de godgeleerden der vorige eeuwen
geen moeite spaarden om de letterlijke waarheid
van het vaak met zich zeiven in strijd zijnde bij-
belsche geschiedverhaal te verdedigenevenzoo
hebben de schrijvers onzer dagen beproefd om de
zedelijkheid van de mannen des geluks te redden.
Het bloedvergieten door Augustus de overgang
tot de R. C. godsdienst van Hendrik IV de om-
koopingen door Walpoleen het aannemen van
aanzienlijke sommen uit de hand des konings door
Mirabeauhebben in onzen tijd lofredenaars en
verdedigers gevonden. De met geluk gekroonde
onzedelijkheid is veelal in onze dagen gelijk ge
steld met zedelijkheid.
Het behoeft niet betoogd te worden dat daar
door het zedelijk gevoel bij onze tijdgenooten veel
verslapt isen deze verslapping heeft op haar
beurt weder medegewerkt om mannen als Napole
on IIIVictor Emanuel en Bismarck aangespoord
om met opgeheven hoofdeden weg der openbare
onzedelijkheid te blijven bewandelen. De dwaling
der geschiedschrijvers in deze spruit voort uit
twee oorzaken lo. dat zijde ideale wereld
welke voor hunne oogen schemerdehebben ver
ward met de werkelijke wereld2o. dat zij de
goede gevolgen eener daad bij het beoordeelen
liarer waarde al te zeer in rekening hebben ge-
bragt. i
Ieder zal toch toestemmen dat eene onzede
lijkheid die gekroond wordt inet gelukniet te
huis behoort in een ideale wereld, zulk een schouw
spel stnit ons zoo zeer tegen de borst, dat wij
alle moeite doen om het als een droombeeld te be
schouwen wij kunnen liet feit niet loochenen
maar hoe als wij eens het aanstootelijke weg kon
den nemen door een sluijer te werpen ofver de on
zedelijkheid of liever door het onzedelijke geheel
weg te cijferen Slagen wij daarin dan zal de
optimist ons toejuichenomdat wij daardoor de
eer der wereld ep de wo me ge loovjgeomdat wij
de eer van God als wereldregeerder redden.
Het mag ons daarom niet verwonderen dat wij
een zelfde streven bij mannen vpn een geheel ver
schillende rigting kunnen opmerken. Nogtlians is
de bedoelde dwaling misschien nog maar een spruit
van de tweede oorzaak. Ieder kan liet dagelijks
opmerken dat een ongeluk veeltijds gelukkige ge
volgen heeft. Een talentvolle lpdiglooper wordt
eensklaps beroofd van zijn rijkdomdaardoor
wordt hij genoodzaakt om te werken en met zijn
talenten te woekeren. Een naauw in een gebouw
de stad brandt af, in weinige jaren wordt zij
sckooner en ruimer opgebouwd en de staddie
weleer een broeinest van alle besmettelijke ziekten
waswordt daardoor veel gezonder.
Evenzoo had elke staatkundige misdaad ofschoon
zij op zich zelve een ongeluk voor het land was,
toch veelal goede gevolgen. De heerschappij van
Augustus maakte een einde aan de romeinsche bur
geroorlogen hetzelfde gevolg bad de geloofsverza
king van Hendrik IV in Frankrijkmaar daarom
blijven toch bnnne daden nog even onzedelijk.
Men veronderstelt eens, dat in de stad, waar
van wij zoo even spraken, de brand is ontstaan
door een wraakzuchtigedie nit haat tegen zijn
buurman diens huis in brand stak zoo zal de
daad even strafwaardig en verfoeijelijk blijven
welke ook hare gevolgen mogen zijn. En evenmin
men het in den misdadiger zoude kunnen misprij
zen dat hij ter halverwege in zijn misdaad bleef
stekenevenmin zoude menzoo aU professor
Brilt in een zijner stadiën heeft gedaanhet w
