9
Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
'M 637.
Dertiende Jaargang.
Ao. 1SG9.
"Waarom zijn de pogingen tot
staatshervorming in 1787
mislukt
SCHAGER COURANT.
Dit blad verschijnt op Woensdag avonddoch wordt,
met een bijvoegselbevattende het jongste Schager-
marktberigtden volgenden avond verzondenaan hen
die zulks verlangen.
Brieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Paus per jaar 8,Franco per post f 3,60.
Afzonderlijke nummers f 0,07i.
Advertenticn van een tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder 0,15. Groote letters naar de ruimte die
zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
GEMEE\TE\EkOM)l(il\GEY
KENISGEVING.
Nationale Militie.
Burgemeester en Wethouders van Schagen.
Gelet op artikel 19 der wet van den 19 Augus-
tes 1861 (Staatsblad No. 72).
Herinneren bij deze den ingezetenen aan de ver-
pligting tot het doen van de aangifte ter inschrij.
viug voor de Militie, in de volgende maand
Januarij, als wanneer moeten worden ingeschreven
alle mannelijke ingezetenen, die 1 op Januarij 1870,
hun 19de jaar zijn ingetreden in mitsdien al de
zoodanigen, die iu 1851 werden geboren, met te-
keunengeving.
Dat volgens de wet voor ingezetenen worden
gehouden 1. Hij, wiens vader, of is deze overle
den, wiens moeder, of zijn beide overleden, wiens
voogd ingezeten is volgens de wet van 28 Julij
1850 (Staatsblad No. 44). 2 Hij, die, geen ouders
of voogd hebbende, gedurende de laatste 18 maanden
voor 1 Januarij 1870 binnen Nederland verblijf
hield 3. Hij, van wiens ouders de langtslevende
ingezeten was, al is zijn voogd geen ingezeten, mits
hij binnen het Rijk verblijf houdt.
Voor ingezeten wordt niet gehouden de vreem
deling, behoorende tot eenen Slaat, waar de neder-
lander niet aan de verpligte krijgsdienst is onder
worpen, of waar ten aanzien der dienstpligtigheid
het beginsel van wederkeerigheid is aangenomen.
Dat de inschrijving geschiedt: 1. Voor een on
gehuwde in de gemeente waar de vader, of is deze
overleden, de moeder of, zijn beide overleden, de
voogd woont, ,2. Van een gehuwde en van een
weduwnaar in de gemeente waar hij woont. 3 Van
hem die geen vader, moeder of voogd heeft of door
dezen is achtergelaten of wiens voogd bniten s
lands gevestigd is in de gemeente waar hij woont.
4. Van den buiteu 's lands wonenden zoon van een
Nederlander, die ter zake van 's lands dienst in
een vreemd land woont, in de gemeente waar zijn
vader of voogd het laatst in Nederland gewoond
heeft. Dat niet voor de militie worden ingeschreven,
1. De in een vreemd Rijk verblijf houdende ouder-
looee zoon van een vreemdeling, al is zijn voogd
ingezeten, 8. De zoon Ivan den Nederlander die
ter zake van 's lands dienst in 's Rijks overzeesche
bezittingen of koloniën woont.
Dat de verpligting tot het doen der aangifte
berost op den militiepligtige en bij ongesteldheid,
afwezigheid of ontstentenis, op zijnen vader, of is
deze overleden, op zijne moeder, of zijn beide over
leden op aijnen voogd.
Dat hij, die eerst Da bet intreden van zijn 19e jaar
doch voor het volbrengen van zijn 20e ingezeten
wordt, is verpligt, zich, zoodra dit plaats heeft,
tot inschrijving aan te geven bij burgemeester en
wethouders der gemeente, waar de iDScbrijviog vol
gens artikel 16 der wet, moet geschieden.
Dat tot de voornoemde inschrijving gelegenheid
zal worden gegeven ter secretarie der gemeente op
al de werkdagen der maand Januarij e. k. van
voormiddags 10 tot 12 ore.
Schagen den 8 Dec. 1869.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Van Dörnberg Heiden.
De Secretaris
A. J. van Cantfort.
Ieder aandachtig beschouwer van de dingen, die
thans onder ons plaats grijpen, kan daarin de eerste
teekenen van eene zich voorbereidende staatsher
vorming opmerken. In deze omstandigheden is het
niet van belang ontbloot om de pogingen tot staats
hervorming, die in vroegeren tijd plaats hadden
na te gaan, en de redenen op te sporen, waarom
velen dezer mislukt zjjn. Vooral is dit toepasse
lijk op de gebeurtenissen van 17841787, daar
toch deze jaren wel eenige gelijkheid met onzen
tijd hebben. Ik wil dan trachten de zoo vaak
opgeworpen, maar nooit goed beantwoorde vraag op
te lossen: hoe het toch gekomen is, dat eene po
ging tot staatshervorming, waarvan men zulke groote
verwachtingen had en aan welke zoovele bekwame
mannen hadden mede gewerkt zoo ten eeneinale
jammerlijk mislukt is De beantwoording dier
vraag is moeijelijk eu te moeijelijker daar ons nog
altijd eene bruikbare geschiedenis dier dagen ge
heel en al ontbreekt.
Om den loop der gebeurtenissen te leeren ken
nen, moeten wij nog altijd de werken raadplegen,
welke te midden van het woedeu der partijschap
pen geschreven zijn, maar geen enkele schrijver
uit den lateren tijd heeft met een bezadigden
blik ons een volledig overzigt van dat tijdperk
gegeven. Over het algemeen heeft men de patrioti-
sche partij ten onzent te veel in een ongunstig
daglicht gesteld. Is het niet vreerad, dat eene
natie, die de vrijheid altijd als haar hoogste goed
heeft vereerd, gedurende zulk een langen tijd slechts
met minachting heeft gesproken van de edele po
gingen aangewend door verscheidene waarlijk bra
ve en bekwame mannen om haar de waarachtige
vrgheid te schenken, en wier eenige misdaad was,
dat zij misschien te veel dweepten met die vrij
heid en daardoor te weinig een bereikbaar doel in
het oog hielden.
Vele lezers zullen zich nog misschien wel her
inneren hoe rij in hunne jeugd uit de schoolboe
ken slechta achting en eerbied voor Oldenbarne-
veld en de Witt, maar slechta minachting voor de
hoofden der patriotische partij leerden inzuigen.
Werden genen ons voorgesteld als waarachtige be
schermers en martelaars der vrijheid, deen werden
meestentijds afgemaald als de rampzalige bewerkers
van den ondergang der roemrijke nederlandsche
republiek. Ondertusschen droegen vele der patriot
ten zelve een groot gedeelte der schold van deze
miskenning. Als men van van der Palm sprak
van den patriotischen tijd en van zijne verrigtin-
gen in die dagen, dan zeide men met eene schou
derophaling Jadat was in dien tijd, toen ik
ook zoo'n beetje Keesde" en even als hij deden ook
vele oudere zijner tijdgenooten, die met hem had
den gekeesd, allen gaven zich steeds veel moeite
om den diksteu sluijer der vergetelheid te werpen
over een tijdvak, dat zoovele onaangename herin
neringen hij hen verwekte. Zij verloren daarbij
echter te veel uit het oog, dat het nakroost me
regt konde vorderen, dat rij de volle waarheid voor
zijne oogen bloot legden, zij vergaten, dat het
niemand geoorloofd is ons de edele droomen zijner
opgewouden jeugd eu de liefelijke dweeperijen van
in hun eersten bloei gestorven vrienden der jonk
heid door lafhartig stilzwijgen aan de miskenning
van het nageslacht ten prijs te geven. Moge thans
nu alle strijders van het tooneel zijn afgetreden er
spoedig een geschiedschrijver opstaan, die aan het
goede in hun streven volkomen regt laat weder
varen.
Maar, men vergeve mij deze afdwaling van mijn
onderwerp, ik wilde dan de vraag beantwoorden
waarom is de poging tot staatshervorming in 1787
zoo jammerlijk mislukt Beide partijen hebben
van den beginne af de schuld dier mislukking op
elkander geworpen, maar daardoor hebben zij de
waarheid bevestigd van het oude spreekwoord:
waar twee twisten hebben zij beiden schuld. In
derdaad hebben beide partijeu groote fouten be
gaan. Doch om deze duidelijk te maken zal het
noodig rijn om den aard en het doel van beiden
wat meer in het licht te stellen.
Zoo als bekend is waren er sinds de grondleg
ging der republiek, in onzen Staat twee partijen
die met elkander een bijna onophoudelijken oor
log voerden. Dc eene, bekend onder den naam
van stadhouderlijke partij, wilde het centraal ge
zag zooveel mogelijk in de hand van een sprnit
uit het dierbare Xassaussche huis hebben versterkt,
de andere de staatsgezinde partij geheeten
jvilde het gezag en de onafhankelijkheid van de
steden en gewesten hebben gehandhaafd. De kracht
der eerste bestond voornamentlijk in den adel der
landprovinciën en het gemeen der gTOote steden,
de laatste ontleende haar sterkte voornamentlijk aan
de patricische families en de steden. De burgerij
zelve koos in de meeste gevallen geen partijhet
was haar tamelijk onverschillig wie regeerde als
men haar met vrede liet, weinig belastingen deed
betalen en haar niet belemmerde in haren handel
en hare nijverheid. Zij beminde echter het vader
land daarom niet minder vurig en was er niet
weinig trotsch op om te wonen in de magtigste
republiek van Europa, kwam dat vaderland nu ia
eenen gevaarvollen toestand, dan ontwaakte zij uit
hare sluimering en wee dan elke regering, die zich
niet goed kon verantwoorden. Wee elke partij,
die aan het roer zat, als het schip des Staats ia
gevaar van stranden was gekomen. Welke
moeite ook de stuurman had aangewendsteeds
werd ieder ongeluk aan verzuim en schuld gewe
ten.
Zoo hadden in 1672 de gemakkelijke overwin
ningen van Lodewijk XIV de burgerij doen ont
waken en aan de magt der de Witten een einde
gemaakt, zoo had in 1747 de rampzalige veld-
togt in Vlaanderen de herstelling van bet stadhou-
