Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
10
'M 646.
Veertiende Jaargang.
Ao. 1870.
GEMEENTE-VFkO\DIGI.\GE>.
Waarom is de poging tot staats
hervorming iu 1787 mislukt.
SCHAGER COURANT.
s i it i 1 i n ril' |U3- "J ♦•m i om *JI
Dit blad verschijnt op Woensdag avond doch wordt
niet een bijvoegselbevattende het jongste Schager-
marktberigtden volgenden avond verzondenaan heu
die zulks verlangen.
brieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Prijs per jaar f 3,Franco per post f 3,80.
Afzonderlijke nummers f 0,07|.
AovERTEjmës van een tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder ƒ0,15. Oroote letters naar de ruimte die
zij beslaan.
Naar volksheil zonder deugd te dingen j
Is arbeid aan een rots te bién.
Boekhandelaren eD Postdirecteuren aangenomen.
KENNISGEVING.
De Voorzitter van den Raad der gemeente Scha-
gen, Gelet op het bepialde bij de 2e alinea, van
art. 7 der wet van 4 Julij 1850, (Staatsblad No.
37), betreffende het opmaken der lijsten die tot het
kiezen van leden voor de Tweede Kamer, voor de
Provinciale Staten en voor den Gemeenteraad be-
voeüd zijn.
Noodigt de inwoners der gemeente uit, om zoo
zij elders in de Directe belastingen zijn aangeslasren
daarvan voor den 15 Februarij a. s. te doeu blij
ken.
Schagen, den 31 Jannarij 187U.
De Voorzitter voornoemd,
Van Dörnberg Heiden.
VI.
In den eeuwen-langen strijd dien de oranje
partij tegen hare tegenstanders heeft moeten voe
ren, heeft zij drie misslagen begaan die haar
oneindig meer dan alle pogingen harer vijanden
hebben benadeeld.
Wij bedoelen de teregsteüing van Oldeubarne-
veld, den aanslag op Amsterdam iu 1649 en de
pruissische interventie in 1787. De laatst genoemde
is zeker haar allergrootste misslag geweest. W il-
leiu V was eeu gemoedelijk eu verstandig tnan
ongelukkig was hij te zwak van karakter om zich
te verzetten tegen den invloed van aanhitsende
bloedverwanten en vrienden. Misschien zoude geen
vorst uit zijn geslacht geschikter dan bij zijn
geweest om den rol van een constitutioneleu ko
ning te vervullen. Verscholen achter zijne ver
antwoordelijke raadslieden, zoude hij deze door
zijn verstandig overleg altijd ten goede geraden
hebben, afkeerig van alle geweldaèige en onwet
tige middelen zoude hij alle geweldige maatrege
len zijner ministers hebben tegengehouden of ge
temperd, maar hij was ten eeuemale ongeschikt
om als zelf verantwoordelijk persoon in tijden van
crisis te handelen. Gelijk gewoonlijk geschiedt
door peisouen van eeu zwak karakter, zocht hij
steeds zich schuil te houden achter andereu, ook
dan zelfs als liet maatregeleu gold, vau wier nut
en regtvaardigheid hij teu vollen overtuigd was
en ofschoon hij alleen als de aansprakelijke per
soon kan worden aangemerkt.
Toen b. v. eene deputatie van overijsselsche
regenten in 1786 hem de expeditie naar Hattem
en Elburg ontried, zocht hij zich te schuilen ach
ter een besluit van de geldersche Staten en toen
men hem bad om zijn invloed alsdzn op die Sta
ten te doen gelden, was hij zwak genoeg voor te
geven, dat hij hoegenaamd geen invloed op die
Staten had, zulk eene zwakheid was natuurlijk
niet dienstig om de achting voor hem te vermeer
deren.
Terwijl hij zeif al te verstandig was oin niet
aanstonds al de nadeelige gevolgen welke Je
pruissische interventie moest nasleepen, voor oogon
te hebben, liet hij evenwel toe dat de partij der
prinses die inmenging eener heerzuchtige mogend
heid inriep. Reeds in 1784 h*d de pruissische
regering zich door tusschenkomst van haren ge
zant Thulemeijer in onze binnenlandsche zaken
gemengd op eene wijze, dio zelfs de trouwste aan
hangers van den prins had geergerd. Deze in
menging had reeds toen eene verdeeldheid doen
ontstaan tusschen de twee groote deelenwaaruit
de oranje-partij bestond, namelijk den aanhang
van den pnns en dien van de prinses. Men weet
dat de prinses, de eiudelooze vertoogen moede
waarmede haar echtgenoot de wilde taal en de
revolutionaire maatregelen der patriotten beant
woordde, een soort van coup d'élat wilde beproe
ven. Haar voorgenomen reis naar Holland had
teu oogmerk om de aanhangers der oranje—partij
op te wekken tot een opstand tegen de patrioti-che
regenten die daar nog overal meester waren
mislukte dat plan dan zoude er ligt de aanleiding
uit kunnen worden geboren om de pruissische
tusschenkomst in te roepen.
Dat plan is zelfs in ouze dagen nog door velen
toegejuicht, maar naar onze wijze vau zien, ver
diende het in alle opzigten afkeuring. Geen vorst
mag toch zijne getrouwe aanhangers tot eeu opstand
aanmoedigen, waarvan hij bijua zeker kan weten
dat zij er door in het verderf zullen storten. Wij
hebben altijd de aanmoediging veroordeeld die
koningin Louise van Pruisseu aan den opstand
van Schill tegen Napoleons overmagt schonk
daar zij vooraf had moeteu inzien dat die opstand
welras zoude versmoord worden in het bloed der
edele strijdets, om de zelfde reden moet ook de
poging der prinses afgekeurd worden. De inroe
ping der pruissische tusscheukomst was echter nog
grooter misslag. Grooter fout kan naauwelijk
worden begaan.
De patriotische partij stond toch reeds op den
rand van haren geheelen ondergang. In Holland
waar zij iu den aanvang op de onbepaaldste wijze
had geheerscht, kon zij iu de Staten hare besluiten
slechts met de meerderheid van één enkele stem
doordrijven, in Friesland, waar zij vroeger even
sterk was geweest, had thans reeds de tegenpartij
de overhand. In Utrecht was Amersfoort door het
krijgsvolk van de oranjegezinde Staten bezet.
Met iederen dag werd de patriotische partij zwak
ker, met iederen dag verlieten een groot getal der
zoogenaamde moderatenverschrikt als zij waren
door de woelingen der revolutionairen hare va
nen. Het is waar da revolutionaire partij, spande
voor het laatst al hare krachten in. door het op-
rigten van een zoogenaamd vliegend vrijcorps trachtte
zij hare tegenstanders overal schrik aan te jagen,
maar hoe zwak die poging was zal genoegzaam
blijken als men hoort dat dit geheele corps, waar-
vbii zooveel ophef wordt gemaakt; naauwelijks 350
man bedroeg.
Met zulk een corps kon men natuurlijk niet
veel kwaad uitrigten, hoogstens koude men deze
of gene dorpen er mede plagen. Hoe feller de
woede der revolutionairen werd, hoe meer de geheele
partij der gematigden zich van het slagveld terug
trok. In dien stand vau zaken was het aannemen
eener afwachtende houding de beste partij, die de
prins en zijn aanhang konden nemen.
De vrucht was rijp geworden, van zelve zoude
zij hun in den schot vallen, waarom haar nu, op
gevaar van haar te beschadigen met ontijdig ge
weld van den tak gescheurd De iDgeroepeu tus
schenkomst van Pruissen was niet alleen overbodig
maar ook hoogst schadelijk. Of zoude het oranje
niet ten eeuwigen dage als een verwijt worden aan
gerekend, dat hij zich door vreemde bajonetteu in
zijne heerschappij had laten herstellen, zoude die
vreemde tusschenkomst niet voor de tegenpartij
het voorwendsel zijn om do hulp van Frankrijk,
waar zij zoolang op had gestaaroogd, iuteroepeu
Iu alle gevalle werd de jammerlijke onmagt van
de eens zoo magtige republiek door die tusschen
komst, niet voor de blikken vau de geheele wereld
opeugelegd Mogt eeu oranjevorst medewerken om
de zwakheid vau het ongelukkige vaderland zoo
bloot te leggeu De pruissische interventie gaf aau
de patriotische partij nieuwe krachteu. De zielto
gende herleefde toen onverwachts de dag der be
proeving en kastijding voor haar aanbrak.
Niets dat de zedelijke krachten e ener partij
meer verhoogt dan tegenspoed. De meusch, die
nietig en zwak iu zijn voorspoed scheen, wordt
vaak een held te midden van rampen. Ook de
patriotische partij leerde door den tegenspoed. Zij
die zich zoo dwaas had aangesteld, toen toevallige
omstandigheden haar de krans der overwinning op
liet hoofd plaatsten, droeg met eeu zeker soort
van waardigheid de haar beschoren martelaars
kroon. Toen de oranjepartij gerugsteund door
Pruissen eene algeheele overwinning behaalde, ver
lieten meer dau 40000 inwoners het land. Som-
B.igen werden verbannen, anderen verkozen eene
vrijwillige ballingschap boven het grievend leed,
dat de aanschouwing van de zegepraal der zoo
gehate tegenpartij bij hen zoude verwekken. Al
deze babiDgen bleven in den vreemde hunne be
ginsels getrouw, hielden bij elkander de hoop op
een beteren tijd levendig en waren steeds ijverig
aan het werk om in hun vaderland de verslagene
partij weder op te beuren uit haren diepen val.
Rampzalig was in vele opzigten het lot der hier
