31 IMS T.
Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
Gezag en vrijheid.
Jiï 653.
Veertiende Jaargang.
Ao. 1870.
EMEMn ï)lh bki;igtk\.
SCHAGER COURAKT.
Dit blad verschijnt op Woensdag avonddoch wordt
met een bijvoegselbevattende het jongste Schager-
marktberigtden volgenden avond verzondenaan hen
die zulks verlangen.
Brieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Prijs per jaar 3,Franco per post f 3,60.
Afzonderlijke nummers f 0,07$.
ADVERTENTië.v van een tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder f 0,15. Groote letters naar de ruimte die
zij beslaan.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Hoe is het toch mogelijk dat men zoo dwaas
zij, vzoo liet zich onlangs een regterlijk ambte
naar tegenover ons uit, om de onfeilbaarheid van
een mensch ernstig ter sprake te brengen
Maar hoe dan te verdedigenantwoordde ik,
het regtersauibt en inderdaad kwam mij en komt
het mij voor, dat waar aan een feilbaar mensch
de uitspraak over schuldig of niet schuldig wordt
toevertrouwd, aan dien persoon feitelijk de onfeil
baarheid wordt toegekend. Een regterdie uit
spraak doet over dood of leven, die beslist wat
regt zij in al de twistvragen die zich in het bur
gerlijk leven kunnen voordoen, kan niet anders
dan :ds onfeilbaar worden gedacht. Zijne oi-feil -
baarheid is eene p re s u in ti o jutis wierp ineu
mij tegen, maar het dunkt ons een magere troost
war:r wij een regtsvennoeden, al is het ook in
weyoilijkheid eene dwaling als waarheid zien loe-
grjasl.
De kwestie der onfeilbaarheid van een mcusch,
thans zoozeer aan de ordevindt hare verklaring
even als die van den regter in de noodzakelijk
heid dat een hoogste uitspraak eene zaak beëiu-
dige. Ook de vurigste verdediger van het inen-
schelijk regt op vrijheid zal moeten toegeveu dat
er toch een voor allen bindend gezag uoodig is.
Doch hij zal met ons een kenmerkend onderscheid
maken in de onderwerpen omtrent welke hij eene
hoogste uitspraak verlangt. Het is noodig dat
onze zekerheid een waarborg hebbe en daarom
moet een hoogste gezag ous regt kunuen bepalen.
Nadat eene wet als bindend is vastgesteld moet
hare opvolging plaats hebben en of overtreding
al dan niet heeft plaats gehad, moet uit eene
voor onfeilbaar gehouden uitspraak blijken. Wijl
het nu onmogelijk is om mijae denkbeelden te
beperken binnen den kring door een ander ge
trokken, zoo spreekt het van zelf dat het eene
onzinnigheid is, om op het gebied der meeuin-
gen een gezag vast te stellen.
Indien er verder geene schadelijke of schande
lijke middelen gevorderd worden om die denk
beelden in toepassing te brengen, mag ook die
toepassing niet onderworpen worden aan de uit
spraak van een gezag. Het gezag bindt das niet
ouze meeningen en mag niet verder gaan dan
noodzakelijk is. Vao daar dat een regterlijk ge
wijsde ons niet de verpligting oplegt om het te
gelooven, maar alleen otn het te eerbiedigen. Van
daar dat het gezag zich nimmer behoort op te
werpen als eene volstrekte waarheidsbronmaar
alleen als de verkondiger van wat in het algemeen
belang aannemelijk behoort geacht te worden. In-
tusscben is het niets nieuws dat het gezag verder
wil gaan. Twee geheel verschillende stelsels ver
langen uithreiding. Er zijn er en dit zijn zij
die men de antieken zou kunnen noetneu, welke
eischen dat het gezag als eene absolute waarheid
de mcnschen binde en daar het in die onder
stelling noodzakelijk wordt dat die absolute waar
heid ergens voorhanden zij, schrijven zij zich zei-
vên vrij naïf daarvan het bezit toe. Anderen wan
trouwen de vrijheid en willen haar leiding en wet
gevin om haar zelfs wil, niet om haar willekeurig
den breidel op te leggen van een vermeende vol
strekte waarheid in wier bezit zij zich zouden
rneenen te verheugen, maar om langs systemati
sche:! weg hare ontwikkeling te bevorderen, even
als een hoveuier zijne planten in een broeibak.
Wij kunnen niet zeggen, wat ons meer tegen
staat. Zij die de eerste meeuing zijn toegedaan,
komen ons althans eerlijk voor. Zij koinen bo
vendien aan eene menschelijke bclioefie te gemoet,
welke bij gevoel van onraagt eu bij erkenning van
den drang naar volmaaktheid eene toezegging
welkom maakt, waarbij een ander zich voor ons
verbindt.
Hieraan danken zij hun grootcn invloed. Op
staatkundig en kerkelijk gebied tredeu zij op met
de verzekering dat zij voor alles zullen instaan
en men kan nagaan hoe welluidend deze lokstem
is voor het grootste gedeelte van de inenschen
die van niets zoo zeer als van verantwoordelijk
heid een afschrik hebben.
Van daar ook dat zoo velen smachtend uitzien
naar een onfeilbaar paus, op wien alle bekom
mernissen kunnen geworpen wordenvandaar
ook dat zoo vele anderen huiverig zijn om het
gezag te verplaatsen en een deel op eigen schou
ders te nemen, want, zeggen zewie het doet,
moet het maar weten. Moeijelijk laat het zich
verklaren hoe de priester kan gelooven in zijn ei
gen eeredienst en hoe de wijding van den behouds-
man als bezitter der waarheid de uitspraak kan
zijn van eigen overtuiging. Zoo natuurlijk als ous
de onderwerping voorkomt aan den eisch tot ge
loof, zoo onnatuurlijk komt ons die eisch zelve
voor. Wij zouden er voor zijn om de erkenning
van zulk een gezag niet toe te schrijven aan het
bestaan van zoodanig gezag, maar omgekeerd in
het gezag een te gemoet komen erkennen aan de
behoefte. Intusschen ook tegenover dit gezag
heeft de vrijheid nimmer den strijd opgegeven.
Terwijl het echter door de verbreiding der weten
schap en door den klimmenden eerbied voor den
mensch als autonoom wezen langzamerhand meer
op den achtergrond geschoven scheen, schijnt het
plotseling in deze dagen een laatsten aanval te
beproeven. Vooral op godsdienstig gebied, waarop
de minste ontwikkeling heeft plaats gehad, zet het
gezag voornamelijk zich schrap en ter*ijl het op
het terreiu van Staat en wetenschapzich van
menig sterk pont heeft weten meester te maken
en daar zich verschanst, daagt onverwacht uit de
gelederen van zijne tegenstanders een niet te ver
smaden hulp op. Terwijl zij als geroepenen met
de waarheid gezalfd zijn, ontdekken zij dat in het
vijandelijk kamp enkelen de waarheid meenen ge
vonden te hebben en dat deze zich met hen ver
binden om in het individu de persoonlijke vrijheid
in het belang dier vrijheid te bekampen.
Deze mannen hebben ontdekt dat het een vrij
zinnig beginsel is, iemand onderwijs op te dringen;
- dat de eenheid van den Staat versterkt wordt
door de godsdienstloosheid van den mensch
ja, sommigen gaan zelfs zoo ver, dat zij als
slotsom hunner vrije studiën eene herorganisatie
vorderen ven de maatschappij, waaraan zelfs het
huisselijk leven niet onttrokken wordt. Ontrouw
aan de vrijheid die zij liefhebben, hebben zij ge
luisterd naar de lastertaal van Jago en verstikken
uit jaloezie de scl.oone Desdemona.
Biijve het gezag binnen zijne perken en dringe
zelfs de vrijheid die perken meer en meer terug.
Alleen in zelfstandige ontwikkeling ligt het behoud
onzes vermogens: wij willen zoo weinig mogelijk
gezag, zoo veel mogelijk, vrijheid!
Te Finsterwolde raakten van school huis
waarts keerende jongens aan het vechten. Na
elkander met keisteenen gegooid te hebben, trok een
9 jarige bengel zijn zakmes en wondde er ren
insgelijks 9 jarige knaap zoodanig mede iu het been
dat hij in zeer gevaarlijken toestand naar huis
gebragt werd en men voor zijn behoud vreest.
Voor een paar dagen had de vronw van eeu
arbeider te Znidbroek de onvoorzigtigheidom een
waschketel met kokeud water in hare woonkamer
op den vloer te zetten. Een harer kinderen een
aanvallig knaapje van drie jaren dat in de na
bijheid van dien ketel speelde, had het ongeluk
er achterover in te vallen en zich zoo hevig te
branden dat het korten tijd daarna is overlenen
In Kenlen bevindt zich op het oogenblik eer
natuurlijk verschijnsel dat ieder bezoeker verwonderd
doet staan. Het is een 25jarige vrouwnit 01-
denburg in Hongarije, zonder armen en handen.
Echter kan zij met haar lippen met een bewon
derenswaardige vlugheid veel handenarbeid verrigten,
zooals naaijen stikken haken kralen rijnen
stoppen enz. ook kan zij de fijnste figoren knipl
pen, de fijnste naalden Insteken en kleêren maken.
Deze kunst of liever het onvermoeid geduld waar
mee zij verkregen is geworden lokt alnaar een tal
rijk bezoek nit.
De heer Schoorl te Alkmaar oud scheeps
kapitein heeft bij testamentaire beschikking aan
de vrijmetselaarsloge aldaar f 500.en aan hel
R, C. Arm en weeshuis f 1000 vermaakt om van
de rente aan eiken onden van dagen lOcent suDi'-
geld en aan eiken wees 10 cent zakgelk per week
te geven.
Te Doornik heeft het volgends voorval pUv«
gehad. Eenige werklieden waren bezig het dak
van een huis in de Rue dn Harvis te berstelle
Een der opperlieden, een jongen van naauwelijk»
vijftien jaar. die op de nok werkzaam was, doet
een verkeerden stapverliest het evenwjgtglijdt
lanas de helling van het dak en wordt zoo voort
gestuwd tot aan de kroonlijst. De gezellen zien
zijn ligchaain daarover heen glijden ea meenen hem
reeds verloren. Met een laatste krachtsinspanning
