Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad. 13 M 881. Achttiende Jaarsan:. Ao. 1S74 Loopt IVcderlaiiti gevaar van liet Ultramontanismc? Gemengde berichten. SCHAGER COURANT. Dit blad verrschijnt op Woensdag avonddoch wordt met een bijvoegselbevattende het jongste Schager- marktberigtden volgenden avond verzondenaan hen die zulks verlangen. Brieven franco aan de uitgeefster. Abonnementen op dit blad worden door alle Paus per jaar 3,—. Franco per post f 3,60. Afzonderlijke nummers f 0,07J. ADVBRTBTnëN van een tot vijf regels f 0,75; iedere regel meerder f 0,15. Groote letters naar de ruimte die zij beslaan. Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen. Naar volksheil zonder deugd te dingen Is arbeid aan een rots te biên. Vart de tien lezers zullen voorzeker er negen dadelijk een bevestigend antwoord op die vraag klaar hebben, en niemand die over de zaak na gedacht heeft zal het gevaar ontkennen, dat er voor de gebeele moderne maatschappij ligt in het veldwinnen van de ultramontaansche denkbeelden. Maar, naar het ons voorkomt, maken de bestrij ders van het ultramontanismus geen otiderscheid genoeg tus«chen het gevaar dat ons van die zijde op zedelijk gebied eh dat hetwelk ons op staat kundig gebied bedreigtop zedelijk gebied is de ontkenning van het regt der gewetens en gedach ten vtyheid, die door den syllabus en de encylique worden gepredikt een hoogst bedenkelijk verschijnsel; die ontkenning moet iederCn voorstander van ware vrijheid en godsdienst nopen op zijn hoede te zijn legert allen die een blinde gehoorzaamheid aan den panselijken stoel op den voorgrond stellen, maar het is iets geheel anders voor het ultra- montaniauius, als een ütaatkdndige magt de grootste vrees te koesteren. Van de staatkundige magt dier eens wereldbeheerschende is toch naauwelijks een schim meer gebleven. Hoe een partij, die zonder eenig stoffelijk verzet toelaat dit de opperste kerkvoogd van geheel zijn wereldlijke magt wordt beroofd, dat in vele landen de geestelijke goederen worden verbeurd verklaard, dat in Duitschland vijf kerkvorsten en duizende geestelijken worden gekerkerd en afgezet, die lij delijk toeziet dat de beste kampioenen om hare zaak worden verbannen, zou deze io Europa als staatkundige magt zoo te vreezen zijn? Naar het ons voorkomt laten de magthebbenden hunne hoofden niet van heerschaijpij berooveu en in de gevangenis zetten, wanneer zij dit toelaten, dan leggen zij daardoor huBue oumagt aan den dag. Als Jezus tot Pilaths zegt: «indien mijn koningrijk van deze wereld ware zoo zouden mijne dienaars gestreden hebben,* dan wijst hij op eei;e aanspraak der wereldsche wijsheid, die op een wereldsch man als Pilatus juist den meesten iudruk moest maken. Wie zich weerloos laat kwellen toont daardoor dat hij op stoffelijk gebied onmagtig is, als kouing in de zedelijke wereld, kan hij magtig zijn, maar als wereldsche magt is hij niet meer te vreezen. Tegen zulk eene magt moet men met andere wa penen dan met zwaarden en stokken te velde trekken, 't Is waar de aanmatigingen der echte clericalen zijn, te midden van hunne stoffelijke onmagt, gestegen. Op den syllabus is de ency- clique eu op deze de onfeilbaarheids verklaring gevolgd, maar gaat het niet altijd zoo? De tot een slaafschen en kruipenden dienaar van den Koning vernederde adel van Frankrijk maakte onder Lodewijk XIV nog meer aanspraak op uiterlijke eerbewijzen dan in het tijdperk toen hij zich gelijke van den monarch durfde imeinen. De afstammelingen van den grooten Mogol eischten toen zij inagteloos en onder de Engelsche heerschappij moesten bukken eepe hulde, waarop hnnne alver mogende voorvaders nooit eenige aanspraak hadden gemaakt. Bij elke instelling, die een grootsch verleden achter zich heeft, stijgt bij toenemende onmagt de pretentie. Met den pauselijken stoel gaat bet niét anders. Het "is daarom naar ons gevoelen ten eenemale verkeerd dat onze liberale couranten de lezers telken en telken male te wapen roepen tegen de staalkundige magt der clericalen. De magt der clericalen bestaat alleen op zede lijk gebied, al wordt deze wie zal het ontkennen, hun invloed aanmerkelijk gesteund door deaelde- lijkc middelen waarover zij kunnen beschikken. En ook ten opzichte van dit laatste inake men zich geene overdrevene voorstellingen. Ten onzent zijn de rijkdommen der kerkfabrieken en kloos- tergi-sticliten nog geenzins uitgebieid. Die prach tige kei ken en kloosters zijn ineest gebouwd uit de vrijwillige giften der geloovigen. En tot het doen van zulk een gift konden zij alleen door drijfveeren van een zedelijken aard gebragt worden. Waar is dan nu die overinagt van stoffelijke krachten, waartegen de liberale bladen ons zonder ophouden te wapen roepen Het is dus hoofd zakelijk op zedelijk gebied dat de clericalen het meeste te vreezen zijn, het Jezuitiamns is inderdaad eene speciale zedelijke kwaal en deze kan alleen door zedehike middelen worden bestreden. De alle vrijheid ra» geweten en godsdienst aanranden de stellingen van den syllabus moeten dus gelijk gesteld worden met zoovei 1 met de zedelijkheid strijdende beweeringen van een toongevend schrijver of dichter. In dit opzigt zal nog moeten worden uitgemaakt of de stellingen van den syllabus wel een zooveel ve.rdervelijker invloed uitoefenen als de grondbeginsels van een Le Comte. Is bet gezag van den Paus in onze eeuw meer te vreezen dan van den eenen of anderen Kouiug op letterkundig gebied? Gold in de vorige eeuw het woord van Voltaire en tn het begin dezer eeuw dat van Göthe niet meer dan dat van Christus Stedehouder? Ja 1 maar zegt men de Paus heeft in de gehecle wereld zijn bezoldigd priesterschap die zijn magt helpt schragen. Maar had dan ook Voltaire niet overal zijn aanhangers, had hij niet in de Koningen van Pruissen eu Zweden en in de Keizerin van Rusland de getrouwe dienaars die hem hielpen in het handhaven van zijn gezag Maar hoe dat ook zij, zoodra wij in het ultiainontanismus alleen een zedelijk gevaar voor onze maatschappij zien, moeten wij ook alleen zedelijke wapenen kiezen om het te bestrijden. Eik speciaal wapen dat tot bestrijding J van de clericalen in de hand van den slaat wordt gesteld is onzes inziens ecu onregt en een mis- greep. De clericalen moeten op dezelfde manier en met de zelfde midden als waarmede wij strijd voeren tegen de materealisteu eu atheisteu, bestre den worden. En voorwaar niet van de regterzijdc alleen dreigt der maatschappij gevaar, de stofver- goding en het aklig ongeloof zijn even gevaarlijke vijanden Door altijd en al t ij d alleen'op het gevaar van den regterkant te wijzen laat meu de maatschappij zorgeloos tegen de onheilen die van de andere zijde des gezigteinders kannen opzetten. Laten wij er vooral legen waken dat wij strij dende legeu i ngebeelde vijanden voor de werkelijke gevaren het oog sluiten. De storm, die de ne- derlandsche maatschappij zal ten gronde rigten, hij zal, nadat hij gewoed heeft, niet gebrandmerkt worden als priesterdwang, maar wel als ongeloof, wij loopen gevaar om verzwolgen te worden niet door het Boxbnismus maar door het Gkrhasismu?. Tot plaatselijk geneesheer te Schagen is door den Kuurt benoemd de Heer Corueiis Snuon Tim mer», mediciuae doctor en arts te Leiden. In den nacht van Maandag op Dingsdag, om streeks ten 12 ure, hing boven de gemeente Schagen, eene zware donderlucht, men vreesde voor een he vige donderbui, het was pik donker, toen enkele bewoners van de Loet, die beangst voor den nade renden donder hunne legeiateden hadden verlaten, op eens een hulpgeschrei vernamen; drie vier per sonen ijlden naar buiten, waaronder een met een lantaarn, en geholpen door den flikkerenden bliksem, ontwaarden zij eene vrouw in het water, die ge lukkig op het drooge gebracht en van een anders wissen dood gered werd. Het was eene weduwe, moeder van twee jeugdige kinderen, die om in haar onderhoud te voorzien, tot s' avonds laat haren schoonvader in zijne druk ke bezigheid, adsistenlie ver'eent, welke zich huis waarts willende begeven, misleidt door de duister nis, de brug die zij over moest, was misgeloopen. Menige lezer die niet te Schagen woont, hoo- ren mij zegge, er is toch een gasfabriek te Scha gen en brandt de gemeente dan geen gaslantaarns Wel zeker, maar alleen des winters, bij donkere maan; als de almanak zegt dat de maan moet schijnen, al is het pikdonker, dan worden de lan taarns niet ontstoken en des zomers wordt er niet aan gedacht. Op vele andere plaatsen in ons land, worden de gaslantaarns ontstoken, van een uur uh zons ondergang tot een uur vóór Zonsopgang, en dat Voorbeeld zou te Schagen gemakkelijk te volgen zijn, het zou wel wat meer kosten, de hoofdelijke omslag zou er door verhoogen, maar de ingezetenen zijn welvarend en betalen liever tien gulden voor nuttig aangewende uitgaven dan tien cents voor het bouwen van eene doctors woning die dui zenden kost, zonder ergens dienstig voor te zijn, want al wordt ze door een doctor betrokken wij houden liet vol de gemeente fondsen hadden beter kunnen besteed worden. De Med. Doctor die door zijne kunde te Scha gen denkt goede zaken te kunnen maken zal er zich vestigen, zonder hem van ge neen te wege een jaarlijksche loelaag met prachtige woning worde aangeboden. (Dit berigt was geiet, toen wij de tijding ontvingen dat de gemeenteraad een doctor had benoemdwij nemen er echter niets van terug; wat geschreven is blijft geschreven.) Gepasseerden Zatnrdag is in de gemeente Slooterdijk, nabij de Willemspoort te Amsterdam, door bet broeijen van het hooi, de boeren woning van M. Kant, vroeger inwoner der gemeente Scha gen, totaal afgebrand. Wij zijn in st3at gesteld te kunnen mede- deelen het programma van het vuurwerk hetwelk op Donderdag den 20 Augustus aanst. des avonds ten 10 uren, van wege het Gemeentebestuur te Schagen, zal worden afgestoken; het lnidt als volgt 1Uitstraling van schoone Bengaalsche kleuren glansen. 2. Dnbbele Molen, met schoone gekleurde lichten versierd en dwarszonnen omgeven, eindi- gende met kanonnades. 3. Dubbel draijende Cascade, met schitterende brillanteu en eindigende met kanonnades. 4. Zware vaurfonteïn, met brillanten en gonden en zilveren regens met gekleurde paarleu, door

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1874 | | pagina 1