Gemengde berichten.
Een Nederlandsche uitvinding.
Burgerlijke Stand der gemeente Schagen
degelijks ontvangt, achten wij het overbodig bij U
aan te dringen in te teekencn op hel Jaarboekje,
•dat, wat goedkoopen prijs betreft, door weinige
dergelijke werkjes geëvenaard wordt.
Alleen eene aanzienlijke oplaag kan daaraan te
gemoet komen. Letterkundigen van naam zijn weder
tot medewerking uitgenoodigd, terwijl een net
plaatje, tot de Koloniën in betrekking staande,
aan het boekje zal worden toegevoegd. We raden
het op hoogen prijs stellen, de lijsten vsn inteekening
voor 1 November e. k. aan bet adres van den heer
C. J. M. Jongkindt Coninck te Frederiksoord,
met vele handteekeningen voorzien terug te out-
vangen.
We hebben een lijst van inteekening op ons
bnreau gedeponeerd, die wij in de hoop van
krachtige medewerking zelf geteekend hebben.
Op den 7, 8 en 9 dezer maand had te Anna
Paulowna de door de vereeniging tot ontwikkeling
van den landbouw in Holland's Noorderkwartier,
uitgeschreven wedstrijd plaats. Groot was de belang
stelling en algemeen roemde men den ijver en de
zorg die door het bestuur wedcr aan dezen wedstrijd
.was gewijd. Dat echter door het zéér ongunstige
weder eenige der aangegeven, machines op het terrein
gemist werden en ook dat het aantal toeschouwers
minder talrijk was dan men wel had mogen ver
wachten, behoeven wij naauwelijks te vermelden,
een ieder zal dat begrijpen en daarom wijden wij
er niet over uit en geven alleen den uitslag van
den driedaagschen wedstrijd.
De uitgeloofde prijzen werden toegekend als
volgt, aan
lo. Eene vervoerbare dorsch— en Graanzuiverings-
machino met horizontale locoinobile van zes paar
denkracht. vervaardigd door Marsall Sons en Co.,
ingezonden door Landré en Glinderman te Am
sterdam, met zelfwerkend voedingstoestel, geheel
compleet, te koop voor f 4383.den eersten
prijs.
2o. Eene vervoerbare dorsch- en graanzuiverings-
machine met horizontale locomobile, van drie
paardenkracht vervaardigd en ingezonden als sub.
No. 1 geheel compleet te koop voor f 3420.
den eersten prijs.
3o. Een dorsch werktuig met ijzeren rosmolen
voor drie paarden, ingezonden door Breebaart en
Tool te Wieringen,prijs onbekend, den tweeden
prijs.
4o. Een dorschwerktuig met ijzeren rosmolen,
voor drie paarden, ingezonden door Wissekerke
te Anna Paulownapolder te koop voor f 580.
den eersten ptijs.
5o. Een dorschwerktuig met ijzeren rosmolen,
ingezonden door Gebr. Verhaag te Steijl, te koop
voor f 400. den tweeden prijs,
6o. Een dorschwerktuig met ijzeren rosmolen,
ingezonden door W issekerke te Anna Paulowtia
te koopj voor f 490 den eersten prijs.
7o. Een dorschwerktuig met ijzeren rosmolen,
ingezonden door Jn. Kuiper te Winkel, prijs
niet opgegeven, den derden prijs.
8o. Een dorschwerktuig met ijzeren rosmolen,
ingezonden door Gebr, Verhaag te Steijl, te koop
voor f 250. den eersten prijs.
9o Een dorschwerktuig met ijzeren rosmolens,
ingezonden door Landré en Glinderman te Amster
dam te koop voor f 215. den tweeden prijs.
lOo Een hand dorschwerktuig, ingezonden door
J. Peignat en Co. te Amsterdam, prijs onbekend
den eersten prijs.
llo Een band dorschwerktuig, ingezonden door
Landré en Glinderman, te Amsterdam, te koop
voor f 110. den tweeden prijs.
12o. Een Corbett's wanmolen A. 2* ingezonden
als sub. No. 11 geheel compleet te koop voor
f 174.50 den eersten prijs.
13o. Een wanmolen, ingezonden door J Peig
nat en Co. te Amsterdam, te koop voor f 130.
den tweeden prijs.
Verder zijn bekroond met prijzen van het
bestuur, twee werktuigen ter opluistering, inge
zonden als
Een locomobile van drie paardenkracht waaraan
verbonden een dorschwerktuig, afkomstig uit de
fabriek van G. Stout te Tiel, ingezonden door J. 1
Kooijman Jun. te Winkel ea Een vierpaards
dorschwerktuig ingezonden door Lindré en Glin
derman teA msterdam.
Wen schrijft ons uit Callantsoog.
In den nacht tusschen Donderdag en Vrijdag
jl. trof onze gemeente een vreesclijke ramp. Bijna
dc helft van het dorp werd in minder dan een
uur in de asch gelegd. Omstreeks half een sloeg
de bliksem in de woning van den timmerman F.
Jongerling en binnenweinige oogenblikken stond
het gebouw in volle vlam. Een felle weste wind
dreef de vlammen onmiddclijk tot het belendende
gebouw, eene boeren woning, en weldra deelde deze
het zelfde lot. Aan blusschcn viel niet te denken.
Men moest het woedende element den vrijen tengel
laten. Elk moest op redden van zich en de zijnen
bedacht zijn eu in groote haast eenige goedcien
bergen.
Doordien de wind eer in kracht toenam dan
verminderde, werden achttien gebouw;n in ruines
herschapen. Ouder deze gebouwen belmoren de
pastorie, bet raadhuis, de beiden koffiehuizen en
de bakkerij.
Gelukkig zijn er geen meuschenlevens te betreu
ren doch van have en goed is bij vele inwoners
bijna uiets gered.
Had de onderwijzer den bliksem niet zien inslaan
en de inwoners door brandgeroep en het luiden
der klok gew ekt, misschien waren dc gevolgen
van den brand nog van een veel ernstiger aard ge
weest.
Gelukkig zijn de meeste bezittingen tegen brand
schade verzekerd, hoewel gootendeels veel te laag-
Zcslig metischen waren Vrijdagmorgen zonder
huisvesting, doch zijn thans allen gelukkig onder
dak.
De aanblik der puinhoopen is indrukwekkend.
Van heinde en verre komen bezoekers om zich
van de verwoesting van weinige oogenblikken te
overtuigen. Vrijdag, Zaturdag en Zondag was het
aantal vreemdelingen in Callantsoog verbazend groot.
De kerk en de bijna voltooide school en onder
wijzerswoning zijn, doordien de wind tweemaal een
weinig van rigting veranderde, als 't ware door
een wonder bewaard gebleven.
E en inzender in de N. Rott. Ct. schrijft het
volgende:
0 Aanhoudend lees ik in uw gcach'c courant van
ongelukken en voornamelijk van brand, veroorzaakt
door het springen van petroleumlampen, Zulk - doet
mij veronderstellen, dat de oorsaak, waarom de
lampen springen, aan weinigen hekend is.
Het springen of barsten van den oliehoude r of
reservoir ontstaat meestentijds doordat de pit te
smal is. Hierdoor blijft een opening in de brand-
bnis. Zoodra nu de olie voor het grootste gedeelte
verbrand is, stijgt ze niet zoo vlot meer op, als
de grootte van de vlam zulks vereischt, het gevolg
hiervan is, dat de vlam de pit dieper aangrijpt
en langs de zijkanten van het katoen in de buis
dringt, hetwelk eene verhitting vau den brauder
tengevolge heeft.
Hierdoor onrwikkelt zich in de leeg gebrande
ruimte in den petroleumbol of reservoir eene hoe
veelheid gas, hetwelk bij de minste beweging, bijv.
door het toeslaan eener deur, het stampen op den
vloer of door het opnemen der lamp van de tafel,
in aanraking komt met de vlam waardoor natuur
lijk zeer licht barsten en brand veroorzaakt wordt.
Een ieder lette dus wel hierop, want het springen
van den ol ieliouder komt hoofdzakelijk do< dat het
katoen t e smal is. De katoen moet juistde buis
vullen.
Moge dit strekken ter voorkoming van vele on
gelukken.
Onder bovenstaande» titel maakt de heer lluët
leeraar aan de Pojtechnische school te Delft, een
schrijven openbaar, dat wij met het oog op de
belangen der vaderlandsche nijverheid gaarne over
nemen
«Het is ons een waar genoegen, de algemeene
aandacht tc mogen vestigen, op eene uitvinding,
die naar het ons voorkomt, bestemd is in sedert
lang gevoelde behoeften te voorzien.
«De heer P. van Gelder, korenmolenaar te
Vrijenban, is er in geslaagd, door toestellen ge
heel van zijne vinding, aan zijn molen die regel
matigheid van beweging te verzekeren, waarnaar
bij windmolens tot nog toe te vergeefs werd
gezocht en waaraan vooral bij wind-korenmolens
zulk eene groote behoefte bestaat. Doch niet alleen
de regelmatigheid, ook de veiligheid van den molen
wordt door de nieuwe inrichting geheel verzekerd.
«De molen toch rieft, of, zooals de gebruikelijke
term is, legt bare zeilen in of uit, al
naarmate de wind meer of minder hevig is, en
dat binnen zooweinig tijds, dat bij een snel op
komende windstoot de zielen zijn weggenomen,
alvorens er gevaar heeft kunnen ontstaan.
«Het behoeft wel niet gezegd tc worden, dat
het molenbedrijf door deze uitvinding een aanzien
lijke aanwinst doet, want het is wel bekend dat
soortgelijke inrichtingen, tot nog toe gemaakt, op
den duur niet hebben voldaan.
Wij hebben daarom opzettelijk gewacht van
deze nieuwe uitvinding melding te maken, omdat
wij bij deze mededeeling wenschen te kunnen
berichten, of de inrichting op den daur voldeed,
al dan neen.
»Zij is thans meer dan een half jaar in het
wrrk geweest, tot volkomen voldoening van den
eigenaar en zijn medewerkend personeel, en ieder,
die den weg van Delft naar Pijnacker langs komt,
kan zich trouwems met eigen oogen overtuigen,
dat de zeilen aan de molen «de Aker" voortdurend
in of uitgelegd worden, naarmate de wind af— of
toeneemt, zonder dat eenige menschenhand zich
daarmede bezig houdt.
«Het meest eigenaardige van deze uitvinding
is, dat zij op alle staande molens kan worden
toegepast, en in dit opzicht maakt zij een onder
scheid met andere uitvindingen in soortgelijke
richting, die allen een geheele verbouwing van
den molen vereischten.
«Doch behalve regelmatigheid in de beweging
en veiligheid in werking, geeft deze uitvinding
nog een belangrijk voordeel.
«Men kan en de uitvinder heeft dit in
zijn molen toegepast de wieken breeder ma
ken, en dus meer zeil voeren, zoodat de molen
nog werken kan met slappe winden, waarbij vroeger
moest worden stilgestaan.
Bij de gewone windmolens kan men dit niet
wagen, omdat daarmee gevaar zou verbonden zijn.
De zelfwerkende in richting tot het reven der
zeilen, door den heer van Gelder uitgevonden en
toegepast, geeft, zelfs met breeder wieken, elkeir
waarborg van zekerheid, want zoodra de wind uit
schiet, ziet men de zeilen zichzelve inleggen en,
wanneer de wind in hevigheid blijft toenemen,
gaat het inleggen voort tot het geheele zeil is
weggenomen.
«Bij deze inrichting is tevens aangebracht een
verbeterde vang en een zeer eenvoudige inrichting
lot het verkruijen van den molen waardoor de
molenaar ontheven wordt van het gevaarlijke en
inoeitevolle werk om den molen voortdureud op den
wind te stellen.
Door het verstellen van één hefboom kan de
molenaar den molen zichzelf laten bewegen naar
regts of naar link9 en, zoodra de juiste stand
bereikt is, wordt de toestel uit het werk geligd en
staat de muien onwrikbaar vast.
«Zeer te wenschen is het, dat deze uitvinding
in ons land meer algemeen bekend worde, want
hoe nuttig ook de stoom als beweegkracht zij, de
windmolen zal in ons vlakke land wel altijd hare
regten behouden en minst genomen een zeer te
waardeeren hulp-vermogen blijven leveren.
«Aangenaam zou het ons zijn als andere bla
den dit berigt wilden overnemen en alzoo tot ver
spreiding daarvan wilden medewerken."
Wij vereenigen ons geheel met dezen wensch van
den heer Huët, en hopen dat het Nederlandsche
volk een zoo geheel Nederlandsche uitvinding zal
waardeeren.
Behalve den korenmolenaars, bevelen wij aan
eigenaars van houtzaagmolens, pel- en papiermolens,
bestuurders van waterschappen, en andere belang
hebbenden ten zeerste aan een bezoek te brengen
aan den heer van Gelder.
Wij honden ons verzekerd, dat niemand onvoldaan
zal terugkeeren, integendeel, men zal de overtuiging
hebben bekomen, dat de wind als beweegkracht
eene nog vrij hooge waarde beeft.
Ingescheven van 8 tot en met 14 September 1874
GEBOREN: 9 September, Klaas, zoon van Arie
Koster en Geertje Borst.9 dito. Hendrik, zoon
van Leendert de Rover en Teetje de Wit.
ONDERTROUWD: Frederik Lans, j.io. ond 25
jaren wonende te Schagen en Cornelia Lüle j.d.
oud 23 jaren wonende te Zijpe.
GEHUWD: Geene.
OVERLEDEN: 6 September. Jan Groot, oud
25 jaren echtgenoot van Antje llartog. —9 dito
Nan de Boer oud 4 weken zoon van Jakob de Boer
en Heijltje Blom.