Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
2*2
20ste Jaargang.
Mo. 970
Gemengde berichten.
Vader Cats,
Dit blad verschijnt op Woensdagavond; doch wordt
met een bijvoegsel bevattende het jongste Schsger
marktberigtden volgenden avond verzonden aan hen
die zulks verlangen. .Drieven franco aan den uitgeefster
Abonnementen op dit blad worden door a
11e
Prijs per jaar 3.—. Franco per post f 3.CO,
Afzonderlijke nummers f 0.07J
ADVERTENTië.v van een tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Postdirecteuren en Roekhandelaren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd te dingen.
Is arbeid aan een rots te biên.
IV.
Welke was toch hel geheim van Cats voorbrel-
delooze voorspoed en van zijn populariteit? Ik vil
rerst spreken over de oorzaken vnu zijn buitengewone
snelle opklimming op den ladder des aanziens daarna
over die van zijn letterkui «lige populariteit, lielijk ik
reeds zeide was Cats ongemeen vlijtig en geleerd
en vlug in hel spreken van Vele talen, inaar dat
alles wijst nog gecnciits een voldoende reden aan
vaii de buitengewone onderscheidingen die hem
Ie derle vielen
Geleerdheid, vlijt en taalkennis waren in de 17c
eenw het eigendom van de meeste Hollanders uit
den boogeren stand. Terwijl de beschaving in ons
vaderland zich uitbreidde verloor zij in diepte.
De stelling dat Cats in zijn eeuw tneer mededin
gers vond, die hem konden opwegen dan zulks in
onzen tijd, het geval zoude zijn geweest, is daarom
niet te stout: Waarom sprong dan Cats in den
gouden—eeuw onzer geleerdheid zoovele» die r.icli
met hem konden meten over het hoofd Hoe
kwam het da». Dordrecht, die zich zelve als de
hoofdplaats van Holland aanmerkte, en de b ikerraal
van de staatsgezinde partij was, hem den prins-
gezinden Zeeuw lot pensionaris verkoos Hoe kwam
het dat later de stadhouderlooze partij, zij anders
zoo fel in haar woede, dat zij Cats sihounzoon
den griffier Cornelis Musch tot zelfmoord aandreef
toch aan Cats den vriend des prinsen van Oranje
het buitengewoon gezantschap van Engeland op
droeg? Geen zijner staatkundige tijdgenooten liep
met zijn talenten als staatsman weg en toch wilde
ieder partij zich op hare beurt van hem bedienen.
Aangenaamheid in den omgang en plooibaatheid in
overtuiging zullen wel de voornaamste oorzaken
van deze voorkeur geweest zijn, maar deze eigen
schappen zouden zonder ren groote mate van bruik
baarheid hem weinig gebaat hebben. Als pensionaris
en als raadpensionaris was Cats een (rouwe diennar
van de meerderheid. Op een naivc wijze hei ft hij
het zelf gezegd, in de beschrijving, die hij geeft
van het hem opgedragen ambt van raadpensio
naris.
De staat gaf mij de magl om voor te mogen
stellen
En op den landdag zelfs de stemmen op te
tellen
En nadat ieder lid zijn reden had geuit
Ten dienste van het land, te maken het besluit.
De raadpensionaris deed dos niet veel meer
volgens Cats, dan het besluit der meerderheid in
behoorlijke vormen te kleeden, en voor deze laak
was hij uitnemend berekend. Cats zoude dan ook
in onze dagen een bruikbare minister geweest zijn,
hij zoude z>ch gemakkelijk naar den zin van de
meerderheid der kamers geplooid hebben. Deze
plooibaarheid van karakter ging bij Cais gepaard
met een groote mate van verdraagzaamheid in
godsdienstige en staalkundige zikvn. Wal ver
draagzaamheid in het godsdienstige aangaat zoo
beeft hij in de 17e eeuw bij ons geen evenbeeld,
en te hooger moet deze verdraagzaamheid bij hem
worden geprezen, daar zij niet als bij zijn tijdgenoot
Pieter Cori.eliszoon Hooft voortsproot uit onverschil
ligheid, maar gfpaard ging met vurige liefde, in
genomenheid met de Godsdienst. Regtzinnig en
vroom protestant beeft hij toch in geen enkel
regel van zijn talrijke geschriften eenige hatelijk
heid tegen de R. C. kerk geuit, streng contra
remonstrant heeft hij toch nimmer eenige bitter
heid tegenover de remonstranten aan den dag
gelegdin verdraagzaamheid tegen deze laatsten
overtreft hij zijn vriend Uuijgens verre, daar men
bij dezen hier en daar wel eens een bitsebe uit
val tegen de Arminianen aantreft. Ondertnsschen
is deze aan Cats toegezwaaiden lof van verdraag
zaamheid in onze dagen niet geheel onaange
vochten gebleven.
rt tegen den gevelden
(weet is do lieer Jonck-
die hij wil nfinakcn
ii aanhalingen nis Re-
Onder anderen beticht de lieer Jonckbloet
hem van ceu onchristelijke» hiat tegen den grijzen
Oldenbarueveld en een nog o •christelijker juichtoon
over den val van diens hoofd.
Tn de weinig tij Is nn Oldenbarnevelds onthoof
ding uitgekomen emblemrta inoralia van Cats treft
men deze regels aan:
Het is nut te zijn geloofJ,
Dat een w ijs een zeldzaam hoofd
Dat alleen een ecnig mail
Gansche rijken stonren kan.
Dan het is ook wel ge/.ieu
Heden en in onze tï-n
Dat een eenig hoofd geveld,
't Gansche land in ruste stelt
Volgens den H«%, «jpnr|»loet spreekt uit deze
woorden een bloedwsffg
staatsman. Maar gelijk me
bloet tegen over reputaties
bijna even willekeurig in z!
nan, zulks was i&dc aanhaling van bijbellexten.
De aangehaalde vdksen komen voor in een vers op
een eetidckom. EeKeend, verhaalt Cats, had te-
wccggebragt dat ee\ geheel ccndekooi oproerig ei.
al het water troebel was geworden. Onder het
hollandsclie vers geeft Cats volgens zijn gewoonte
daarvan een vrije vertaling fin liet Ititijn, de twee
laatste regels van dat lat ij u luiden:
Tulle, duces scclari*, nioi caelcra turba quiescei
qui sapit, hic tantum I i 1 a summa malet, dat
wil zeggen
breng het hoofd van den opstand ten onder en
de andere bende komt spoedig ten rnst. Een ve -
standige staatkunde zal alleen de lelien, die het
hoofd fier opheffen weg uiaaijcn. Zoude dat woord
lelien niet aanduiden dat (kits hier het oog op
Frankrijk had, misschien wel op den val des markies
d'Anera en het doodvonnis, dat aan diens echt
genoot werd voltrokken. Vreemd zoude het gewis
ook in Cats zijn, dat hij Oldenhariicveld den lei
der en gunsteling van de patriciërs zoude hebben
voorgesteld als liet hoofd van een opvoerig gemeen-
l)at Cats Oldenbarneveld niet haatte maar hoog'
achting toedroeg blijkt ook uit eenige regils door
hein geschreven op den ingang van Sorgvliet, zij
luiden
Ik die nu heb beleefJ, dat even groot e
zirlen
Ach voor een wreede bijl ter aarde moesten
knielen.
Had de lieer Jonckbloet eenige bladen verder
dan liet door hein aangchaalJe vers, gelezen hij zoude
gestuit zijn op eenige rege's, waarin Cats k'aar-
biijkelijk de boven drijvende staatspartij aanneemt
om met matiging van hare overwinning gebruik
te makei^ waarin hij dus de tegeu Oldenbarne
veldt, de Groot, Iloogerbeets en anderen gevoerde
processen afkeurt, hij zegt hierin
Wat is het dat ik zeggen kan,
Als dat geweid en groute kracht,
Wordt in der haast tot niet gebragt,
Ten zij de wijsheid voor eu na
Ten zij beleid te roere sta,
Want anders ziet men dat geweld,
Door eigen krachten wordt geveld.
Wij vernemen dat het Dilettanten Muziek
gezelschap #Amphion* van Amsterdam voornemens
is, op Zalurdag C Mei a.s. te Scha'gen een concert
met bal te'geven. Zooals wij vroeger meldden be
stond het plan om de opbrengst van dat concert
te besteden ten behoeve van de noodlijdenden door
den watersnood, tuans heeft het bestuur van, »Am-
phion, v in zooverre dal plan prijs gegeven, dat de
zuivere opbrengst zal strekken voor een ander
liefdadig doel, onverschillig welk.
Om die reden zijn eenige heeren in overleg ge
treden met den lieer A. Knikker, die daarvoor
zijne zaal ten beste wil geven, en tot het besluit
gekomen om de opbrengst van gezegd eonccrt to
besteden ten behoeve van Nan Spaans, een oppas
send huisvader, doch die den laatsten tijd door
ziekte geteisterd, niet in staat is geweest, in de
behoefte van zijn onderhoud te voorzien.
De Heer Knikker wil alle* doen wat in zijn
vermogen is, om de zaak zoo voordcelig mogelijk
te do-n zijn, aangezien genoemde Nan Spaans hem
gedurende bijna 20 jaar met den uieesten trouw
en ijver heeft gediend.
De hulp en medewerking wordt tot welslagen
van liet doel van alle wcldcnkcnden ingeroepen.
Te Monte Carlo Monaco waren een zestal
iccreii des avonds in een schuitje gegaan, om
vuurwerk af te steken, 't geen van het terras een
prachtig gezicht opleverde, protseling geraakte een
Ier stukken, dio op den bodem van het sehuitjo
lagen, in brand, en de personen dio er zich in
bevonden drongen in den eersten schrik naar ééne
zijde, zoodat liet bootje omsloeg. Men bemerkte
dit ongeval niet, voordat geroep om hulp werd ge
hoord. Een paar schui'jcs waiglan zich in de daar
met rotsen als bezaaide zee en hadden 't geluk twee
personen te relden. Verschrikkelijk was de toestand
der op hel terras vertoevende familiebetrekkingen.
Een jeugdige vrouw was slechts met moeite te weer
houden om in zee te springenhaar echtgenoot
behoort tot de verdronkenen.
Het volgende wordt thans omtrent de Be-
verwijksche historie verhaalt. In Januari II. is juffrouw
L, van goede familie, benoemd tot hulponderwijze
res aldaar. De leden van den Deverwijkschen raad
wisten toen niet, dat zij te Dloeraendaal, na eene
escapade met een gehuwden arbei Ier naar Rolter-
lam, uit dergelijke betrekking niet eervol was
ontslagen. Ongeveer half Febr. reeds lekte uit, dat
zij met den secretaris een Zo idag en een daarop
volgenden nacht te Amsterdam al of niet in een
logement, had doorgebracht. Een paar Beverwijkers
hadden hen te zamen hier en daar ontmoet en dit
natuurlijk als een pikant nieuwtje verteld. De juf
frouw had onder valsche voorgevens [eene ontmoeting
met hare moeder te Amsterdam om een hui.-je to
huren] verlof gevraagd en Maandag morgen nog
een telegram gezonden, dat zij eerst in den namiddag
terug kon komen, omdat hare moeder haar dien
ochtend nog bij zich wilde houden. Toevallig kwam
liet uit,dat de moeder niette Amsterdam was geweest.
Door die valsche voorstelling, in verband met het
vroeger gebeurde, had de juffrouw den schijn sterk
tegen zich en ieder hield het er voor, dat zij met
den secretaris intiemen omgang had. Toen-de bur
gemeester niets deed, droegen de schoolopziener,
prof. Th. Jorissen, en de plaatselijke schoolcom
missie, na nauwgezet onderzoek en na eene vergeef-
sche poging om de juffrouw tot het nemen van
ontslag te bewegen, aan den raad voor, de juffrouw
n:el eervol te ontslaan, wat met 6 tegen 5 stemmen
geschiedde. De burgemeester wilde echter dat besluit
niet uitvoeren, doch zond het naar Gedeputeerde
staten, die het weldra terug zonden met de ken
nisgeving: dat het moest worden uitgevoerd. Wat
nu den heer M. F. betreft, die zich heeft doodge
schoten, hij was een uitmuntend secretaris, maar
ieder oogenblik sprak bij van *het leven zat te
zijn." Het minder geslaagde nitstapje met de hulp
onderwijzeres is voor hem de lsutste aauJrang
geweest tot zelfmoord,
Te V ï*cenea is een nieuwe ondernemiug op
touw gezet. Een handelaar in naaimachines heeft
namelijk een aantal kamers elegant ingericht. In
elk dezer vindt men een naaimachine, die door
etn stoommachientje wordt bewogen, en verder al
hetgeen wat noodig is om te knippen etc. Die
kamers kan men per uur, per dag of per week
huren. Deze onderneming schijnt veel bijval te
vinden.