i 8 MEDAEM.
Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
Ao, 1877.
21ste Jaargang.
I\'o. 1008
Ilckcnflmaking.
Gemocdsbcz waren.
AGEtt liÖLRAAT.
Dit blad verschijnt op Woensdagavond; doch wor1'
met een bijvoegsel bevattende het jongste Schager
marktberigtden volgenden avond verzonden aan hen
die znlks verlangen. Brieven franco aan de uitgeefster
Abonnementen op dit blad worden door alle
Paus per jaar 8.—. Franco per post f 8.60,
Afzonderlijke nummers f 0.07$
ADVgRTBjrnëx van een tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder ƒ0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Burgemeester eu Wethouders van Schagen;
noodigen hij dezen belanghebbenden uit, die over den
jaren 1876 van de gemeente iets te vorderen heb
ben hunne rekening vóór of op den 1ste Februari]
a. s. ter plaatselijlijke Secretarie in te leveren.
Schagen den 2de Januarij 1877.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
G. J. MULLER,
De Secretaris,
DENIJS.
De Standaard is onvoldaan over het nieuwe
ontwerp tot regeling van het lager onderwijs. Wij
ook. Als altijd heeft hij gemoedsbezwaren.
Wij ook. Wij zullen de onzen naast de zijne zetteji.
Is de wet, vraagt hij, gesteld ze werd aangenomen,
zoo sis ze daar ligt, voor ons aannemelijk, zonder
verloochening van beginselen? Wij
antwoorden daarop onvoorwaardelijk neen' Neen
al worden we voor onverzoenlijken en stokebranden
gescholden Neen al erkennen wij de poging om
ons goed recht althans eenigerinate te eerbiedigen.
Neen I al weten wij, dat de strijd, die ons nacht
nog heviger zal ontbranden dan voorheen, Want
boven de vriendschap der menschen, boven mini
steriele beleefdheid, boven de ellende van den
strijd, gaat bij ons de heiligheid vau het beginsel.
Naar onze innigste overtuiging ziju onderwijs en
christelijke opvoeding onafscheidelijk. Men moge
met recht, beweren, dat het spreken over christelijl e
beginselen niet bij eene les over de rekenkunde
bijv. te pas komt, wij meenen, dat er geen enkel
oogenblik van den dag tnag zijn, waarop, het een
christelijk volk verboden is op God en Christus
ie wijzen. Wij beweren dat zonder godskennis
alle kennis ijdel is en op den duur verderfelijk
blijft.
Indien er nu met de mannen van den Stand
aard te spreken virl, zouden wij wel eens willen
vragen: wat verstaat gij door podskennis Is
dit kennis van God, kennis over God, in dien zin
dat hij binnen de bevatting valt van een begrip,
dat hij door u gekend wordt in zijr.e beteekenis,
gebruik, geschiedenis, betrekking? Dan verklaren
wij geene woorden te hebben voor de verwatenheid
waarmede hier God wordt onttroond. Dan waarlijk!
zal alle kennis wel ijdel moeten zijn en verderfelijk,
want trat is de godskennis van ons menscben, ook
van u Standaard mannenI ingesloten? Hoort het
gij, die beweert dat God voor u geen geheimen
heeft
Nooit uit te spreken, noch te spreken,
Vergeef liet ons, God scheld ons kwijt,
Dat gren verbeelding, tong uoch teekcu
U melden kanl Gij waart, gij zijt
Gij blijft dezelfde. Alle Engelen kennis
En uitspiaak, zwak en onbekwaam
Is maar ontheiliging en schennis,
Want ieder draagt zijn eigen naam
Behalve Gij. Wie kan u noemen
Bij uwen naam Wie wordt gewijd
Tot uw orakel wie durft riemen
Gij zijt alleen dan, die gij zijt,
U zelf bekend en niemand nader.
Indien deze heerlijke lierzang van Vondel
op onze scholen wordt van buiten geleerd (en
er is geene wel die dit verbiedt,) indien men
er zich op toe legt dit Hollandsch tot zijn recht
te brengen door eene voordracht, als die waarmede
mevrouw Kleine ons in den hemel overvoert,
dan zal deze verklaring van onmacht om llern te
kennen, die der zonnen zon is, de geest en het
leven van alles wat men kan bevroên of nimmer
meer bevroeden, toch zoo vol van zucht naar God,
voor u wel geen godskennis mogen heeten, maar
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rota te bièu.
Postdirecteuren en Boekhandelaren aangenomen.
door ons wordt het honger geschat dau uwe fe-
melarij.
Wij zouden willen vragen, altijd indien er
met hen kon gesproken worden zijn er twee
onder u van 46n gevoelen Waarlijk I tnen kan u
geen grooter ondienst doen dan door te zeggen
welnu 1 regelt het ouderwijs, gij hebt volmacht, gaat
uwen gang; geen toezicht ineer op u: laat liet
onderwijs het uwe zijn 1 Hoo zou het onderwijs
vergeten worden bij de wederkerige verkettering
die volgen zou Want w»t voor godsdienst wilt
gij toch brengen op de school r Zijt gij zoo on
bekend, niet met de geschiedenis, maar met den
mensch, dat gij niet «eet, hoezeer elke voorstelling
van God, die de ziel zich tracht te ronken, ver
andert en z:ch wijzigt in elk gemoed, javoor
elk gemoed in elk oogenblik Wat wilt gij zeggen
aan uwe kinderen op de school Er is een God
waarlijk 1 er zijn krachtiger stemmen in elk kinder
gemoed die daarvan spreken, dau die van u of
van uwen onderwijzer 1 Wij zouden u gevraagd
willen hebben, wat het kind op school komt doen,
of het daar kennis komt zoeken, kennis van de
wereld, roenschelijke weienschap, bruikbaar in de
maatschappij, het lronfd verhelderend, den blik
vernieuwend, dn macht vergroeiend, dan of gij daar
uwe cathechizatie verlangt
Wij vragen of het toppunt van verwarring niet
bereikt zou worden, zoo het verstand, kennis en
godsdienst niet onderscheiden mocht en of hij die
van godsdienst spreekt waar kennis aan de orde
is beider wetten van ontwikkeling niet uit het oog
verliest.
Maar wij zullen dit alles niet vragen maar één
ding U zeggen. Ook «ij hebben een gemoedsbe
zwaar tegen deze wet. Wij zien genoeg gebrek
aan godsdienst om en in ons om niet met u dit
gebrek te betreuren, maar wij vinden daar tus«chen
en tusschen het onderwijs geen verband. Wij vinden
weinig godsdienst, zoo wel bij d« mannen op b'°-
zondere nis bij die op de algemeene scholen on
derwezen. Wij betreuren liet dat door de indiening
van dit ontwerp de regeering den schijn heeft
aangenomen als of in ons openhaar onderwijs eene
ongodsdienstge strekking lag. Verzet, bestrijding
dier stelling is aller noodzakelijkst, willen «ij niet,
bet geneesmiddel verkeerd zoekende, de kwaal
verergeren. Ons gebrek aan godsdienst is niet aan
ons school onderwijs te wijten, bestaat ondanks ons
school onderwijs. Geen beter middel dan een ont
wikkeld hoofd waar men God wil vinden. Doch
uwe godsdiens' kennis zal de maatschappij niet
genezen; de oorzaak harer krankte ligt elders. Onze
g?moedsbez«aren xegen deze wet zijn dat zij, hoe
zijdelings ook het bestaan uwer grieven schijnt te
erkennen en dit, niet uit overtuiging, maar uit een
beginsel, dat gij genoemd hebt, ministerieele beleefd
heid. Wij kunnen hiermede geen vrede hebben en
verzetten ons tegen elke poging om met u in
overleg te komen. Vrede met u is vernieling van
het onderwijs, is de poort open zetten voor ver
deeldheid en burgertwist. Wij, die van u ver: anen,
dat het bier te lande aan een christelijk volx
verboden is elk oogenblik van den dag op God
en op Christus te wijzen, en dit, omdat onze wetteu
verbieden, dat het jeugdige kind, waar de Staat bet
onderwijs regelt, ontfutseld wordt aan zich zelf,
wij verlangen niet naar den dageraad rener vrijheid,
die na de school onderworpen te hebben ook ons
in bet juk zou willen slaan, door bij eiken eiscb
van ona hoofd eu ons hart door u gewezen te
worden op uwen God eu op uwen Christus
Regelt die zeer intieme zaken met n zeiven
maar blijft af van ons openbaar onderwijs!
Het geen u verboden is, en wat gij als on
recht beklaagt, is wat wij u en ons zehen, steeds
willen verboden hebben. Wij willen niet
1 door u geregeerd zijn en nemen daarvan zelfs den
schijn niet aan. Uit dit oogpunt hindert ons de
wethebben wij er een gemoeds bezwaar tegen.
Gemengde berichten.
Door den gemeenteraad fe Zijpe zijn benoemd:
'ot lid dtr plaatselijke schoolcommissie de heer A.
Zijp Sr. en tot regenten der algemeene armen de
lieeren C. Spaans en Jb. Zeeman.
Sinds eenige maanden bestaat in de gemeente
Noord -Scliarwoude, op Langrdijk, een zuurkoolfabriek
opgerigt door tien heer Stoll, van Frankfort aan
de Main, firma H. Koclsch Nachfolger, waar de
zuurkool bereidt wordt volgens de Duitsche metho
de. Het prnduct dezer fabriek vindt uitmuntende
aftrek. De knolbouw, die op den Lange >dijlc in
de laatste jaren een verbnzende uitbreiding bekampn
beef', zal hierdoor o getwijfeld nog aamuerkelijker
toenemen.
Voor eenige dagen kwam een geneesheer
in de gemeente Herstal eene lijkschouwing houden
hij een jong meisje, dat den vorigeu dag plotseling
ongesteld geworden en een paar uren daarna over
leden was. De doodkist was reeds besteld, de uitvaart
geregeld,en de treurende bloedverwanten en vrienden
lot de laatste plechtigheid uitgeuoodigd. Toen de
dokter echter bij het lijk kwam, en het laken dat
er over uitgespreid lag, opgelicht werd, stond het
romsje plotsling uit den schijndood op, en alsof
zij uit een gerusten slaap ontwaakte, was zij ge
zond en vroolijk als te vorpn. Toen men haar het
voorgevallene verhaalde, gevoelde zij zelfs lust zelve
hare doodkist te gaan afbestellen. In de plaats van
op eene treurige begrafenis, werden de vrienden
co bloedverwanten op een vroolijken maaltijd ge-
noodigd ter eere der zoo plotseling verrezene.
Dezer dagen heeft te Paruwelz in het spoor
wegstation een reiziger die van Borgen aankwam
rijn eigen reiskoffer gestolen ziehier op welk,
wijze: Het koffer werd door de spoorbeambten in
bet stalionsgcbonw gebracht en de reiziger nam het
behendig weg, droeg het in eene herberg en ging
Jaarua zijne bagage terug vragen aan de stations-
bedienden. Daar liet koffer verdwenen was, eischte
de reiziger een schadeloosstelling van 100 fr. Toen
de stationschef, alvorens de schadeloosstelling te
betalen, hem vroeg wie hij was en waar hij naar
toe reisde, bleef de reiziger in zijn antwoord ha
peren; men hield hem aan en weldra werd het
koffer teruggevonden in de herberg waar hij het
had geplaatst. De gendarmerie sloot hem in de
gevangenis op, doch hij maakte nog denzelfdeu
avond een gat in den muur en ontsnapte.
De Dames vereenigingen te 's Bosch en
Kampen zijn door onze Majesteit de Kouingiu
weder goed bedacht. Mgr. G. P. Wilmer, bisschop
te Haarlem is in bijna 77 jarigen ouderdom over-
Inden. Hij was eeu braaf, goed en teer beminnens
waardig mensch. Het monument te Hei'igerlee ia in
treurigen toestaud. Het fraaie standbeeld van de
Ruijter, te Amsterdam is in 't oumannenbuis ge
vallen eu verbrijzeld. Te Madrid stelen en breken
de r.achtwachts en agenten van politie. De storm heeft
aan het Noord-zeekanaal veel 'schade veroorzaakt.
Men zegt voor f 1000,000,
De Pans klaagt over de snoode staatkunde,
waarvau het kwijlen van handel en nijverheid en
de ellende der burgers het gevolg is geworden.
Spoedig wordt eene uitbarsting van de Vesivius
verwacht. Dr. A. Kuiper is erger geworden,
men vreest dat zijne ziekte langdurig il ziju.
De jonge Prins van Wied is ovp- eden. De
slechte oogst van tabak te Wageoingen is voor velen
zeer nadeelig.
Het schoonste nieuwjaarsgeschenk dat te Pa
rijs is verkocht, was een diamanten halssieraad
van 950.000 fr, De kooper was de Hertog van
Westminster, die het contant betaalde aan een
juwelier in de rue de la Pais.
