2« APRH..
een Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
Ao. 1877.
21ste Jaargang.
No. 1022
Al
Onderwijs kwestie.
Gemengde berichten.
SC-MGM
Dit blad verschijnt op Woensdag avonddoch wordt
met een bijvoegsel bevattende het jongste Schager
marktberigt don volgenden avond verwonden aan hen
die zulks verlangen, brieven franco aan de uitgeefster
Abonnementen op dit blad worden door alle
Paus per j«*r 3.Franco per post 3.60,
Afzonderlijke nummer» f 0.074
Advkktz*nëx vau eeu tot vijf regels f 0,75; iedere
regel meerder ƒ0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biöu.
Postdirecteuren en boekhandelaren aangenomen.
AANKONDIGING.
Burgemerester en Wethouders van Schagen
Gelet op art. 8 der wet van 2 Junij 1875,
[Staatsblad no, 95]
brengen ter algemeene kennis:
dat in hunne vergadering van den 13c dezer, san
Simon Trompetter I)z. alhier, vergunning is verleend
tot het daarstellen eener huideuzuuterij 6p het
terreiu achter zijne woning aan de Laan alhier,
kadaslraul bekend in sectie C, No. 557.
Schagen 29 April 1877.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. J. MULLER.
De Secretaris,
DENIJS.
ii.
Het woord schoolsch heeft in onze faal
eene ongunstige beteekenis verkregen. S c li o ol-
s c h e kunst, schoolsohe denkwijze.
Schoolgeleerdheid duiden eene kunst of
wetenschap aan. die met van de ware soort is,
daar zij, als nog onder het schooljuk gebogen,
zich niet vrij in de natnur kan bewegen. De
oorzaak der ongunstige beteekenis moet voor een
groot deel gezocht worden in d t n ongunstiger) toe
stand, waariu de scholen inde 17e en 18e eeuwen
verkeerden, misschien ook in den slechten reuk,
waarin de scholastieken der midden eeuwen -bij
de protestantsche Nederlanders stonden, maar toch
blijft men aan dat woord bij voortduring eene
ongunstige beteekenis hechten, omdat deze kennis,
die uitsluitend op school wordt verkregen, altijd
eene zekere eenzijdigheid blijft aankleven. Wie de
Socratische school van den Hoogleeraar van Heus
d e heeft gelezen en genoten zal zich zeker dat
gedeelte herinnereu dat handelt over de wijsbegeerten
van de taal. Volgens zijne leer is kennis van de
beteekenis der woorden de sleutel aller wijsheid.
De schrijver moge iu het nasporen der beteekenis
van eukele woorden Tiiet altijd gelukkig zijn geweest,
zijne leer blijft daarom niet minder waar. Indiru
dit dan zoo is, dan mag onze natie iu den strijd
over het onderwijs niet voorbijzien, dat gelijk ik
reeds zeide, *an het woord schoolsch eene
ongunstige beteekei.is wordt gehecht. De pbilosophie
der taal moet ons leeren dat op s c h o o I o n-
derwijs niet uitsluitend do geheele Volksbe
schaving en volksontwikkeling gebouwd kan worden.
Naast het schoolonderwijs moet er dus iets anders
zijn, dat het aanvult en verbetert en des uoods
met gezag er tegen optreedt. Dit correlatief van
het schoolonderwijs moet gezocht woideu in de
zelfstudie, het zelfonderzoek. Hij het
dweepen met het schoolonderwijs, 't moge dan
lager, middelbaar of hooger ouderwijs gelden, wordt
deze zelfstudie door hougere en lagere autoriteiten
iu onderw'js zaken, meer en meer onderdrukt; de
kennis die een anderen weg wil gaan dan dien
door den Staat in zijn hooge wijsheid is afgebakend,
wordt bijna ouinogelijk gemaakt. Zoolang de be
ginsels van Thorbecke, die in zakeu vau onderwijs
een uitnemend vrijheidslievend man was, heerschteu
vond de rigting, die ons openbaar onderwijs volgt,
daarin een voldoend tegeuwigt, maar siuds men
die beginsels meer en meer als het schoolmees
terlijk gezag te weinig gunstig over boord heeft
geworpen is het schoolonderwijs de despotiek alleen
heerscher geworden. Uitgaande van de gedachte,
dat hij die zich meester maakt van het schoolon
derwijs ook meester i« van de toekomst des volks,
moest het natuurlijk een pout worder., dat de
partijen iu hunne heft'ge strijdvoering het eerst
moeten z fken te veroveren. Ook in dezen strijd
overdreef men de waarde van het schoolonderwijs.
Schoolouderwijs is een voornaam element van
volksbeschaving, maai toch niet het cenige. In de
17e eeuw waren onze scholen weer dan erbnnnlijk en
toch was ons voik groot, en toch was er over onze
geheele natie een geest vau wetenschappelijkheid
en van kunstzin verspreid al» in latere tij !en
nooil meer werd gezien, daarentegen werd iu de
dagen van onze diepste vernedering ons volkson
derwijs als het bestp van Europa geroemd.
Iu de 17e eeuw had ons volks in zijn uods.
dienstzin en vrijheidsmin een opvoeder en onderwijzer
die tegen bet beste schoolonderwijs kouden op.
wegen.
Men heeft in onze eeuw iii-t alleen het gewigl
van het onderwijs op de school overgebragl, maar
er ook nog dat der opv «ding aan toegevoegd.
Voorzeker ook het ouderwijs kan dienstbaar uorJen
gemaakt aan de opvoeding, liet moet gebezigd
worden als een middel oui de jeugd tot christelijke
i (in algemeene ziu) deugden op te leiden, maar
ook hier moet de tact ous waarschuwen, schoolsche
opvoeding is een eenzijdige en daarom, als zij zonder
I tegeuwigt plaats heeft, eene slechte. Hut ouderlijk
huis, zij dan de plaats waar het kind tnoet
worden opgevoed, de school mag hoogstens als
eeu hulplocaal der opvoeding, i.ooit als een hoofd
plaats der opvoeding worden beschouwd. Ook in
deze doet de overdrijving aan de wairJé van het
schoolonderwijs veel kwaad. Ouder» worden er
verleid o n den last der opvoediug, die op hunne
schouders rust en die er op moeten blijven, afit-
schuiven op die der schoolonderwijzers. Zoo loopt
ons volk nevaar van binnen ettelijke jaren te worden
een niet, door liefderijke ouders, om Godswil op
gevoed volk, maar eene door gesalarieerde oudei-
wijzers gedulde natie. De vreemdeling zal ons
misschien bewonderen daarbij knapen vau 12 jaren
reeds over Darwin's tlieotieen hoort redekavelen,
maar wie zal de ouders die met zulke kinderen
zijn opgescheept benijden f Een natie, die alleen
op school wordt opgevoed is rijp voor slavernij,
de duitsche schoolmeester mo^e den fransrheu
soldaat geslagen hebben, bij is ook, zander trgen-
wigt, legeerende de wegb.vner voor ilen despuot.
Wordt vervolgd.
Tot den rang van hoofdonderwijzer
ver noeden maar al te juist was geweest, want de
b.niknoot bleek valsch te zijn. De politie werd
natuurlijk terstond gewaarschuwd, maar tot dusver
rijn hare pogingen, om de handige bedriegers op
le sporen vruchteloos.
Vele ineuscheii beklagen zich, dat ze des
morgens bij 't wakker worden eeue groote belem-
lut-tmg gevoelen iu de broucbes, eeu zeker gevoel-
vau benauwdheid iu het achterste gedeelte van Je
keel, veroorzaakt door min of meer dikke slijm-
drehjes. Men wendt dan dikwijls heftige pogingen
aan om ze kwijt le geraken, waarvan hoesten en
soms misselijkheid dan dikwijls het gevolg is, terwijl
men er menigmaal eerst ua veel moeite en eenige
uren vau onpasselijkheid iu slaagt, om de stofjes
te verwijderen, die de ademhaling belemmeren.
Allen die aau deze onaangename kwaal lijdeu
bewijst men eeu waarachtige disast door hun *t
middel aan te wijzen oin er vau verlost te worJen.
Dit luiililel nu is de teer, waarvan het gebruik
zoo heilzaam werkt op alle aandoeningen vau de
brunches*.
Het is voldoende om bij eiken maaltijd twee of
drie kapsules te nemen, om spoedig een gevoel
van verlichting le krijgeu, dat men dikwijls te
vergeefs zocht iu eeu menigte zeer samengestelde
eu dure geneesmiddelen.
Tienmaal vau de twaalf gevallen zal dat gevoel
van onpasselijkheid des morgens geheel verdwijneu
wanneer men geregeld gedurende eeuigcu tijd de
teerkapsules gebruikt.
Het is geuoeg om le herinneren dat elke flacon
zestig teerkapsules bevat oui de goedkoopte van
dit geneesmiddel te bewijzen. Deze behandeling
kust den gcriugen prijs vau zes a acht centen daags.
Heeft dit geneesmiddel, door zijn verbazeud succes
eu debiet talrijke namaaksels iu 't leveu geroepen
de Heer Guyot kan echter ulleeu instaan voor de
Lioe-de werking der kapsules in die flacons, op wier
etiquette zijne hundteekeniiig in drie kleuren ge
drukt is, welke flacons verkrijgbaar zijn bij W. A.
Ilazeu te Scbageti eu verder iu de meeste apotheken.
AL eene bijzonderheid kan gemeld worden
dat eeue bij den laudbojwer v. T. te Deil gefokte
I 4-jarige ruin, op de onlangs gehouden Bureueche
paardenmarkt is verkocht voor de som van f 1050.
zijn bij Voor likdoorns en dergelijke liefelijkheden
het op 20 April te Haarlem gelioudeu examen, gebruikt men thans iu Italië schijfje van een ci-
toegelaten de hreren P. vau llooru te Bergen en lroe«'- M.eu legt zoo'u schijfjes op de aangedane
P Asjes te Schagen. plaat», het best bij het naar bed gaan of als men
0 i i n j de» vPet ,uït ban gunneu. Na eenigen tijd dat
Ds. Tb. van Bergum, predikant te Uude i -
eenvoudig middel geappliceerd te nebben, verdwijnen
Niedorn, heeft lut beroep naar Kolhorii aangenomen. T J
I die lastige dingen geheel.
In een YVcrner café speelden twee heeren
Een jonge dame, geëngageerd met den out-
vanger te M. zei san hare inama,dat zij uitgeuoodigd
was Lij eene familie te Zeveuaar, doch daar het
wel laat kou worden, zou zij den sleutel medenemen
Uithoofde zij des nachts te 2 uren nog niet terug
was, ttvrJ er door haar papa onderzoek gedaan,
doch de doenter was bij gezegde familie niet geweest.
Toeu werd terstond de politie te hulp geroepeu,
huurkoetsiers werden opgeklopt, enz. (want het was
tusscheu den galaut eu de ouders geen coleur de
rose meer,) doch niets leidde tot eenig resultaat.
Vroegtijdig in den morgen giugeu den volgenden
deg twee heeren vergezeld door den in politiek ge-
kleedeu majoor der rijksveldwacht, op recherche,
en hebben het vrijende paarije te Pannerden iu
eeue herberg opgespoord. Noleui voleus moest de
een partij billard. Terwijl de een een uitstekend
speler, bezig was, stond de snder aa i 't venster
te pralen. Dit duurde i enigen tijd, toen er plotseling
een luid gekraak en gerinkel "werd vernomen; een
vau de groote spiegelruiten van 't café' was door
den prater met ziju ken ingestooten. De koffiehuis-
hoaJer was der wanhoop nabij de spiegelruit
kostte f 200 en was niet verzekerd. De man
eischte volledige sihadevergbeding, de beide gasten
protesteerden daartegen en verweten hem de nalc,
'.igheid, waaraan hij zich had scbuldig gemaakt, door
de ruiten niet te verzekeren. Eerst na een lang-
I durige woordenwisseling kwam het tot een vergelijk;
de breker verklaarde zich bereid 150 gulden tot
schadevergoeding te geven, de ontbrekende 50
iulden zou de waard zelf moeten bijpassen tot "uc
s i u a n- heve sctioone haren 8auataandeu bruidegom verlaten
*iraf voor zijn nalatigheid. De gast, een zeer elegant
gekleed hyer, reikte den waard een banknoot van ,^e'
1000 gulden over, die deze in xijr.e woning
wisselde. De bezoekers verwijderden aich nu iu I eerste grasboter werd jl. Y rijdag te Zwoller
zeer ontevreden stemming. Eeu habitué die vau "^'b* te boop gebragt eu verkocht voor f 28 de
•t geheele geval getuige was geweest kreeg bilo of J vat Stukgoed vau 4 kilo gold f 1.50
boe goi d de vreemdelingen hunnen rol ook hadden Per bilo.
gespeeld, eenige achterdocht en verzocht den kof- Te Deventer is eeu B. Cath. geestelijke, die
fiehuishouder hem de banknoot te laten zien. Een zijn afgewraaiden hoed nit de bnilengracht wilde
nauwkeurig onderzoek bracht aan het licht dat zijn opv.sechen, in 't water gevallen en met moeite gered
geëscorteerd uaar hare ouders teruggebragt