Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad'
Ao 1880
24stc Jaargang.
No 1333
CATSIATUINIA GllüEN,
Edmondo de Amicis
over liollandsche letterkunde.
Bekendmakingen
SCHAG
Dit blad verschijnt twee maal per weekWoens-
dag- en Zaturdag avond. Bij inzending tot 's mid
dags ia ure wórden advertentien in het eerstuitkomend
IN'o. geplaatst, ingezonden stukken een dag vroeger.
Abonnementen op dit blad worden door alle
l'rjjs per jaar f 3.Franco pei post f 3.6o.
Afzonderlijke nummers 0.075.
k Advertentien van een lot vijf regels f O 73; iedere
regel meer ƒ0.15. Groote letters naar plaatsruimte.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aau een rots te bién.
Postdirecteuren en Boekhandelaren aangenomen.
BEVOLKING.
vroeger wonende te Alkmaar, wordt in haar
belang verzocht, zich zoo spoedig mogelijk te
vervoegen ter secretarie der gemeente Schagen.
.ii ,r II .1 •♦1.1
Burgemeester en Wethouders der Gemeenie
Schagen
Gezien art. ?.o3, ?.e en 3e alinea der Wet,
tot regeling van de zamenstelling, inrichting en
bevoegdheid der Gemeentebesturen, brengén
ter kennissc van de ingezetenendat de
begrooting der plaatselijke inkomsten en uitgaven
voor het jaar 1881, hoden aan den Baad
aangeboden, op de .Secretarie dezer Gemeente
voor een ieder ter lezing is nedergelegd tot en
met den 19 October e. k., van des voormiddags
tien tot des namiddags twee ure, en hetzij
iu druk, hetzij in afschrift, tegen betaling dei-
kosten, algemeen verkrijgbaar wordt gesteld.
Schagen, den 6 (Jctober 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. LANGENBERG.
De Secretaris,
DENIJS.
wordt bewonderd. Alle soorten van vraagstukken
zijn
worden door hem behandeld, bij alle:
treffende waarbeden met vreemde wonder
spreuken gemengd. Hij bief de nationale letter
kunde op, die hij bij het begin van zijn loopbaan
in een vervallen toestand aantrof, hij vormde
een phalangs van uitstekende leerlingen, die
zijne voetschreden in de politiek, in de kunst
en de wijsbegeerten volgden.
De eerbied, dien de Nederlanders den dichter
toedragen is meer dan geestdrift, is vergoding
én men kan niet ontkennen, dat hij na Vondel
de grootste dichter van zijn land is. Maar de
boeijen, welke zijn genie in zijn vrije ontwikkeling
hinderden, waren de godsdienstige bartstogt
de blinde baat der nieuwe denkbeelden, de
poësie misvormd in een staatswapen, de overal
er bij te pas gesleepte theologie, zij Wletteden
hem om zich te heffen in die vrije en reine
sfeer, buiten welke, het genie geen duurzame
overwinningen of algemeenen roem verkrijgt.
Rondom deze drie dichters, bij wien men
de voornaamste ondeugden van de holland
sche letterkunde aantreft, die van zich in de
wolken te verhezen, te kruipen langs de aarde
van
Hl.
De derde Bi'derdijk geboren iu 1756, gestor
ven in i83l, was een der verwonderlijkste
geestendie ooit op ueze wereld verschenen.
Dichter, geschiedschrijver, taalkundige, criti
cus, sterrekundige, scheidkuudigegeneesheer,
godgeleerde, oudheidkundigeregtsgeleerde,
teekenaar, graveur, alles te gelijk, daarbij
man van een onrustig karakter, altijd heftig,
zwervend en grillig was zijn leven slechts vruchtbaarder weg der geregtigdlieid heeft gebrngt
eene uitzetting, eene onophoudelijke oinkeering door den sluier der poësie wëgtenemenwaarin
cn eeuwige kampstrijd van zijn trotschen geest, de vaderlandsliefde des schrijvers haar hadden
gewikkeld, dat de taalkundige studiën er
in groot aanzien zijl), eu dat bijna iedere
wetenschap in Holland vertegenwoordigers be
zit die een europesclien roem genoten.
Hel meest geliefkoosde soort van hoeken in
of zich te verwarren in den doolhof van liet
mijsticismusgroeperen zich eene menigte andere
dichters die in het heldere licht liet blijspel
hekeldicht en de lierzang in groote menigte,
gedurende de 17e eeuw, in geringe getale en de
18e waarvan enkelen in Nederland zeer beroemd
zijn, maar waaronder er geene enkele is, die
een zoo hooge plaats inneemt om de aandacht
van een vreemdeling die voorhij gaat te trekken.
De tegenwoordige letterkunde is het onderzoek
naauw waart!ig. Elke min van studie 111 Italië
weet overigens, dat de historische critiekde
nederlandsche geschiedeni.^ in een hreede en
ln zijn eerste jeugd reeds beroemd als dichter,
zegt hij de poësie 'vaarwel en werpt zich in de
politiek, uit liet land verbannen gaat hij met
den stadhouder naar Engeland en wordt ten
einde in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien
onderwijzer te London. Engeland moe, wars Holland is de roman. Het beeft zijn natioualen
van bet duitsche romantisinus komt bij terug
in Holland, waar Lodewijk Napoleon liein m?t
romanschrijver, zijn VValter Scott in van Len-
nep gehad, die voor eenige jaren is gestorven^
gunsten overlaadt. Doch Lodewijk doet afstand Hij schreef historische romans, die door alle
van den troonNapoleon de groote doet zijn volksklassen met geestdrift werden ontvangen
jaargeld vervallen, bij lijdt broodsgebrek. Hij bij was een uitstekend schilder van zedengeestigt
vraagt 0111 een leerstoel aan de hoogeschool te geleerd, meester in de knust van natuur be-
Leiden en deze wordt hem geweigerd. Eindelijk schrijvingen zijn zamenspraken zijn natuurlijk
krijgt bij van bet gouvernement eene kleine en levendig, evenwel is hij somwijlen te lang
subsidie en gaat voort met te studeerente gerekt hij maakt gebruik van verouderde
schrijven en te strijden tot den laatsten dag kunstgrepen, gedwongen ontkuoopingen en niet
van zijn leven. Zijn werken bestaan in meer altijd blijft de persoon van den auteur op deu
dan dertig deelen gewijd aan de wetenschapachtergrond Zijn laatste roman was de lotgevallen
de kunst en de letterkunde. Aan alle dichtsoorten van Klaasje Zevenster,, op meesterlijke wijze
waagt hij zich en hij slaagt in allen, behalve schetst hij daarin de Hollandsche maatschappij
in het drama. Zijn geschiedenis van het vaderland^ j in het begin dezer eetjwvermits hij de -'loulheu'
is een der schoonste en breidt het veld van de had een huis, dat men niet noemen mag, in
historische critiek zeer uit Hij maakte een gedicht den Haag daarin te beschrijvenbracht hij geheel
de ondergang der eeistu wereld, een grootsch maai Holland in rep en roer, zijn werk werd toege
duister stuk, dat iu Nederland ten hoogsten licht, bestreden, veroordeeld, tot de wolken
verheven en nog altijd duurt de strijd voort.
Andere historische romans werden vervaardigd
door zekeren Schimmel, waardige mededinger van
van Leunep en mevrouw Bosboom Toussaint»
een veelwetende diepzinnige schrijfster, verrijkt
door mannelijke studiën. Nog thans kan de histo
rische roman ook in Holland als dood beschouwd
worden. De zeden roman en de novelle worden
thans door een gelukkiger gesternte beschenen,
Boots, predikant en dichter schrijver van een boek
Camera ObscuraKoetsveld en eenige andere
schrijvers, vol schoone talenten, door de haast
deze kwade geest van de hedendaagsche letter
kunde verhindert, om zich in eenen hooger
sfeer te verheffen, munten uit in dit genre.
Nog bloeit in Holland een soort van roman t
die dit land alleen toebehoort, aan welken men
den naam van indischen roman kan geven,
om dat hij de zeden en het leven der coloniale
bereiking beschrijft. Verscheidene werken in dit
genre zijn in de laatste jaren verschenen, het
publiek heeft hen zeer gunstig ontvangen
en zij zijn vertaald in verscheidene talen. Onder
deze behoort de beau monde van Batavia
geschreven door den leeraar ten Brink, een
jeugdig geleerd en schitterend schrijver, van
wien, indien de beperktheid van dit boek liet
mij niet verbood ik gaarne meer wenschte te
schrijven 0111 hem mijn dankbaarheid en be
wondering te toouen. Maar gesproken van de
indische roman, hel is opmerkenswaardig; hoezeer
men in Holland hij iedere schrede iets ontmoet
dat aan zijne coloniëa herinnert, 't is als een
indische zonnestraal, die door zijne nevelen
dringt en zijn leven kleurt.
Behalve de schepen die een windkoeltje uit
deze streken in de havens kunnen sturen door
waaijen, behalve de vogels, de bloemen, de
duizend andere zaken die als de eenzame tonnen
van een ver verwijderde muziek voor onzen
geest liet schitterende beeld van een andere
natuur en van een ander ras weet te tooveren
is het niet zeldzaam in de hollandsche steden
te uiiddeu van duizend blanke gezichten, het
bronzen of verbrand gelaat van Javanen te ont
moeten of van personen die hun leven in Oost
Indie hebben doorgebracht, kooplieden die inet
een ongewone levendigheid spreken van bruine
vrouwen, olijfboomen pal 111 boouien meeren
overschaduwd door lianen, stoutmoedige jon
gelieden die zich waagden te midden van de
wilden, op Java en Borneo geleerden, letter
kundigen, officieren die 11 vertellen van lieden>
die vissclien aanbidden, van gezanten, die de
hoofden van verslagen vijanden over hun gorde
dragen, van gevechten van buffels en tijgers,
van de razernij der epium schuivers, van groote
menigte, door middel van de brandspuit g -
doopt; en duizend andere vreemde en wonder
lijke zaken, die een zonderling effect maken
wanneer zij verhaald worden door die nuchtere
111.innen 111 een zoo stil land,
Na den dood van Da Casta, een dichter vol
godsdienstig gevoel en geestdrift, de leerling van
Biiderdijk en van Genestet een zeer jong gestorven
hekeldichter telt de poësie slechts enkele beoe-
