DONDERDAG
IMEIIII- HIKUW8- iQYBRTENriE- UTOOTWBMi.
23 NOVEMBER.
ei
T H E A.
V.
Ac ISS2
26stc Jaargang
No 1615.
Bekendmaking.
Yoormaals en thans in Land
bouwzaken.
SCHAKER COURANT.
Dit blad verschijnt drie maal per week. Maandag
7f oensdag- en Zaterdagavond. Bij inzending tot
'g middags 12 ure worden Advertentiën in het
e«rstuitkomende nummer geplaatst. Ingezonden
stukken een dag vroeger.
Prijs per jaar 3Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers f 0.05.
Advertentiën van een tot vijf regels f 0.75.
iedere regel meer f 0.15. Groote let'ere worden
naar plaatsruimte berekend.
Het HOOFD van het PLAATSELIJK BE
STUUR der Gemeente Schagenbrengt bij deze
ter kennisse van de ingezetenen dier gemeemte,
dat de kohieren Nos. 3 en 4 voor de belasting
op het personeel over het dienstjaar 1882[83, op
den 17 dezer door den Heer Provincialen In
specteur in de Provincie Noordholland is exe
cutoir verklaard en op heden aan den Heer
Ontvanger der directe belastingen binnen deze
gemeente ter invordering is overgegeven.
Ieder ingezetenwelke daarbij belang heeft
wordt alzoo vermaand op de voldoening van
zijnen aanslag behoorlijk acht te geven, ten
einde alle gerechtelijke vervolgingen welke uit
nalatigheid zouden voortvloeijen, te ontgaan.
Schagen, den 20 November 1882.
Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur voorn.
G. LANGENBERG.
Onze voorouders hebben in zake het uit
kiezen en aankoopen der beste zaaizaden on
berekenbaar veel geld verkwist. Tegenwoordig
beginnen vele landbouwers te begrijpen, dat
de grootste strengheid in dit opzicht noodig
is en daardoor werkelijk gespaard wordt.
Eene korte beschouwing over onze zaaizaden
kan leeren hoeveel waarheid in bovenstaande
stelling vervat is.
In het zaad van ieder gewas ligt niet alleen
de hem, van welker kracht de meerdere of
mindere zuiverheid en groeikracht van iedere
plant afhankelijk is, maar nog daarenboven
eene zekere hoeveelheid voorraad-voedsel
waarvan de jonge plantzoolang ze nog geene
wortels en bladeren heeft en dus uit bodem
en lucht nog geen voedsel kan opnemen,
leven moet. Hoe grooter dus die hoeveelheid
voorraad-voedsel in het zaad is, m. a. w.
hoe zwaarder het zaad isdes te weliger is de
eerste ontwikkeling der jonge plant, en daardoor
wordt hare verdere ontwikkeling krachtig ge
steund en derhalve ook hare opbrengst ver
meerderd. Met zwaarte wordt hier bedoeld
do zwaarte per korrel of per zeker aantal,
b. v. 100 korrels, want de zwaarte in maat
is niet altijd gelijk met zwaarte per korrel.
Bekend is het, dat fijn goed, dikwijls zwaar
der weegt dan grof goedomdat het eerste
meer aansluit in de maat dan het laatste.
Een Duitsch hoogleeraarDr. Hellriegelheeft
met proeven de waarheid van het hierboven
vermelde nog nader bewezen. Hij zaaide gerst
van verschillend gewicht per korrel uit en
bekwam daarbij de volgende uitkomsten
Gewicht van opbrengst der jonge planten
1 korrel zaaizaad van een groei van 15 dagen
groen. droog.
20 milligram 267 milligram 29 milligram
30 477 46
40 5 7 5 ii 55 ii
50 797 70
Een andere proef van den Duitschen pro
fessor Nobbe, een der grootste zaadkenners
van Europa, heeft verder bewezen, dat die
mindere opbrengst van lichtere korrels ook
bij andere planten waar is.
Het onderstaande geeft een overzicht van
zijne proefneming in dit opzicht met erwten.
Gewicht
Aantal
Opbrengst in grammen.
van 100
uitgepote
erwten.
gehecle
van 100 rijpe planten
planten
plant,
groen.
erw- 1
ten
stroo
sa
nten.
gram
160
423
3288
286
66
475
777
221
273
478
480
4482
5421
313
378
75
91
550
660
938
1129
Kleine
erwten
middelma
tige erwten
groote
Dat men door dichter uitzaaien of uitplan-
ten van lichte zaden de mindere opbrengst
per korrel niet kan goedmaken is mede door
proefnemingen bewezen. Ziehier de uitslag van
eene dezer proefnemingen
Aantal d. uitgepoteontwikk.
erwten 188 gr: planten.
Geoogste erwten6™^""1
van 8,5 Ma
kleine erwten
middelm.
groote
780
530
384
680
505
360
1590
2224
2307
planten
234
440
640
(34)
Roman
van KARL IIEIGEL.
Het gezelschap op de villa was door de afwezigheid
van den heer des huizes, die zich, op Swan vertrou
wende, toch dezen zomer uitsluitend aan zijn zaken
in Duitschland wilde wijden, minder talrijk en luid
ruchtig dan een gezelschap onder zijn voorzitterschap
gemeenlijk was. Daarom was het gesprek echter vol
strekt niet minder levendig en opwekkend. Zwedens
grootste dramatische kunstenares, mevrouw Nilson,
die men voor de kloeke vrouw van den burgemeester
van een klein landstadje had kunnen houden, was met
dezelfde stoomboot als Freiberg en zijn zuster geko
men. Zij sprak vloeiend Duitsch en gaf, zonder dat ze
zich daarbij op den voorgrond stelde, aan het opgewek
ts gesprek door een overvloed van puntige en fijne
opmerkingen kleur en beteekenis. In het gezelschap
bevond zich een geleerd professor uit Upsala, de geniale
toonkunstenaar Söderström, voorts de ambtenaren, die
'n dienst waren van Wohlgemut, van den man die
met vorstelijke mildheid, doch tevens met meer geluk
dan menig vorst een kring uitstekende menschenom
j"ch heen wist te verzamelen: dan de huisgeestelijke,
do rentmeester van het landgoed, benevens de gouver-
^nte van de kinderen en eindelijk Swan met zijn
Wat deze wetenschappelijke proeven zoo
duidelijk aantoonen, is door de praktijk van
land- en tuinbouw volkomen lievestigd. Zoo
b. v. heeft de Engelschman Rullet van naar
hem genoemde verscheidenheden van tarwe,
collega's, de technici en de hoogere ambtenaren aan de
ijzergieterij.
Thea, die de omstandigheid dat men haar thans
mooi noemde, alleen aan de natuur doch niet aan de
kunst had te danken, zette bjj het hooren van de
soort van gesprekken, als daar gewoonlijk in huis wer
den gevoerd, groote oogen op. Nog geheel vervuld met
de overweldigende indrukken van haar reis door een
wonderland, door de hartelijke ontvangst van de vrouw
des huizes en haar dochter verrast, had zij voor al
wat goed, wat schoon was, een geopend oor en oog.
Zfj schaamde zich, dat zij bij dien vroolijken kout, bij
die prettige wrijving van gedachten stom en stil moest
zitten kijken. In den kring harer vroegere beroepsge-
nooten had zij steeds geestig en pikant geheeten. „Och,
't is waar dat in 't land der blinden éénoog koning is,"
dacht ze.
Aan tafel kreeg Thea was het toevallig of opzet
telijk? een plaats tusschen twee heeren, wier Duitsch
zich tot een „Jawel, zoo!" en „Dank u!" bepaalde. Daar
door ontging zij het gevaar van op vragen te moeten
antwoorden, die haar in 'tnauw hadden kunnen bren
gen; en dewijl de wakkere Zweden het woord door
een vriendelijk gebarenspel vervingen en als 't ware
met elkander in de zorg voor de lichamelijke voeding
hunner tafelgenoote wedijverden, wisten die drie men-
schen elkander uitmuntend bezig te houden.
Daarop echter lokte de heerlijke avond allen naar
buiten. Toen het gezelschap uit de eetzaal langs de
reusachtige marmeren trap in de vrije lucht kwam
gerst enz. in 't leven geroepen door eenige
jaren achtereen van de zwaarste aren dezer
gewassen de zwaarste korrels te nemen. Zoo
verkreeg een landbouwer op Overflakkee ver
beterde wortels door steeds de zwaarste ik
zeg niet de grootste wortels voor zaad
dragers te nemen en uit deze laatsten telkens
den middenstengel uit te brekenals zich
een genoegzaam aantal zijtakken had gevormd.
Zoo verbetert een tuinman, b. v. zijne snij-
boonen door voor zaad alleen de grootste
boonen uit de beste peulen te nemen.
En wat doet nu in 't algemeen de landbou
wer om zijne handelwijze in dit opzicht met
praktijk en wetenschap in overeenstemming
te brengen? Meestal wel te weinig. Velen
meenen al het mogelijke gedaan te hebben,
wanneer ze hun zaaizaad door zitten of wan
nen (door de windmolen drijven) van het meeste
lichte goed en onkruid ontdaan hebben. En
toch is zulks, hoewel niet kwaad, niet voldoen
de. Veel beter zijn voor dit doel geschikt do
zoogenaamde graanzuiveraars wie onze rijke
moedertaal door fransche woorden schijnen te
willen verarmen, spreken van trieurs waar
mede men niet alleen onkruidzaden kan ver
wijderen, maar ook nauwkeurig het zwaardere
van het lichtere zaad kan scheiden. Welk nut
dit werktuig kan stichten en tegen welke ge
ringe kosten ieder zich de diensten daarvan
kan aanschaffen, leerde ik in 't vorige jaar te
Haaksbergen. Aldaar bestaat eene landbouw-
vereeniging, die behalve praten over iandbouw-
aangelegenheden zich ook ten doel stelt han
delend optetreden. Onder meer heeft die Ver-
eeniging ook een graanzniveraar aangekocht
en daarmede de rogge van enkele harer leden
gezuiverd. In 't eerste jaar wilden velen nog
niet van die nieuwigheid weten, maar toen
bleek dat de gezuiverde rogge beter groeide
en meer opleverde dan de niet gezuiverde
rogge, is het aantal voorstanders van den graan-
zuiveraar aanmerkelijk toegenomen. Zoo te
samen gedaan, kost het zuiveren dan ook maar
een beetje en de winst is groot.
Mij dunkt zoo, er bestaat eene nog gemak
kelijker manier om den graanzuiveraar alge
meen op onze dorpen ingevoerd te krijgen.
Ik bedoel, dat de molenaars zich zulk een
werktuig aanschaffen en tegen betaling van
verstomde een ieders mond. Met haar schoone vormen
en breede treden liep de trap tot aan het meer naar
benedenhaar voet werd door het water bespoeld, ter
wijl rechts en links aangebrachte, heerlijk mooie hout-
partijen, bloeiende plantengroepen, kleurrijk motsel-
werk met leuningen en zuilengangen, standbeelden
en watervallen aan Italië's tuinen deden denken. De
schjjf der maan verrees hoog boven don tegenoverlig-
genden oever en goot haar licht over de trappen en
terrassen en over het slapende meer; daardoor kwamen
de omtrekken van de zwarte, zware bosschen zooveel
te trotscher uit.
Het was de oude tooverkracht, de samenwerking
van licht en schaduw, van geuren en stilte, die allen
boeideen toch dacht ieder dat deze avond de schoon
ste was, die zij nog ooit hadden beleefd.
Aan tafel was van de eigenaardige volksfeesten en
volksplechtigheden in het Noorden gesproken, thans
weèrklonk plotseling een vierstemmig door meisjes
gezongen lied uit het huis. Het was het Zweedsche
bruiloftsied „Spiel auf', dat sopraan en alt als dé
toonen eener klok in elkander doet smelten en zoo
vol liefelijken weemoed is. Toen het gezang verstomde
en terwijl allen nog onder den daardoor teweeggebrach-
ten indruk waren, richtte mevrouw Nilson, door de
edelste aandoeningen bezield, zich in haar volle leng
te op. In haar licht, eenvoudig gewaad met het gelaat,
dat plotseling zijn klassieke lijnen toonde, naar den
met sterren bedekten hemel opgeheven, was z\j op
dat oogenblik een waardig beeld van de muze van het