AMSTERDAMSCHE KRONIEK.
over-verzacliging en geringachting van 't ontvaugene.
Hinnenlandsch Nieuws.
O mi O"
Siuitenlandsch Nieuws
Gemengd Nieuws
s
Ia 't nu nog ccno vereering van de nagedachtenis van
den waarlijk weldadigen nienschenvriend
Zou 't niet mogelijk zijn, om die te vereeren, zonder
iemand te benadeelen noch in zijne illusies, noch in zijne
stoffelijke voordeelen
Het geboortefeest valt voor in een jaargetijde, zoo uit
nemend geschikt, om aan den heerlijken aandrang tot wel
doen ruimschoots te voldoenZij 't alsdan reeds wintert
of niet, toch bestaat er meer dan ooit gelegenheid, om wel
te doen. Nijpt de koude nog niet, die tijd kan en zal
komen, waarop brandstof nooclig zal zijn, waarin verwar
mende kleederen of een deken zoo'n heerlijk en nuttig
geschenk is. Zoo ooit, dan kan men nu zijne kinderen
wijzen op 't vele en overvloedige, dat ze hebben en genieten
en hen aansporen, om daarvan iets af te staan ten behoeve
van die andere kinderen, die zooveel moeten missen. Zoo
kan men hen aansporen tot weldadigheid en die onschat
bare deugd bij hen aankweeken. En de groote menschen
Mocht ieder onzer een St. Nicolaas worden en rondtrekkende
bezoekende de woningen der behoeftigen, menigen traan
drogen, menigen glimlach van vreugde op het gelaat bren
gen, dan zou men, geloof ik, de nagedachtenis van den
man heiligen en waarachtig vereeren, die ons zulk een
navolgenswaardig voorbeeld van weldoen heeft gegeven
Zoo richt men voor hem een standbeeld op
Deutichem. P. van de Velde Mz.
Ziezon, het is Vrijdagmiddag terwijl ik dit schrijf morgen
breekt de Zaterdag aan, en als dan het winterzonnetje is
schuil gegaan, en de lamp haar gezellig licht verspreidt, en
het vuur in den haard eens flink is opgestookt, dan is de lieve
jeugd niet meer in bedwang te houden en barst ze los in ge
juich en in liedjes
Sintniklaas, bisschop,
Zet je hooge muts op,
Trek je besten tabberd aan,
Rijd er mee naar Amsterdam,
Van Amsterdam naar Spanje
Naar Spanje Och ja, dat is een dichterlijke vrijheid om een
mooi lijm woord te vinden op de „appeltjes van Oranje," die
dan dadelijk daarna bezongen worden. Als het zulke heiligen
uit den grijzen voortijd geldt, moet men het met de historie
zoo heel nauw niet nemen en maakt de fantasie ten hunnen
opzichte allerlei grillige uitstapjes.
Nu, uit den grijzen voortijd is onze goede Sint-Nicolaas
zeker Lang vóór er nog aan Amsterdam gedacht werd, in het
begin der vierde eeuw ongeveer, bekleedde hij het gewichtig
ambt van bisschop van Myra in Klein-Azië en schijnt hij zich
daar door zijne mildheid en hulpvaardigheid een grooten naam
gemaakt te hebben. Door den roep zijner vroomheid op wonder
dadige wijze tot bisschop van Myra gekozen, van zijn geheele
leven een reeks van weidaden, en zelfs na zijne dood werden
een menigte mirakelen door hem verricht, vooral aan zeevarenden,
wier schutspatroon hij dan ook is, als jonkvrouwen en kinderen.
Zoo woonden er in zijne geboorteplaats Patera een arm man,
die niets op de wereld bezat dan zijne armoede en drie
beeldscboone dochters. Om zich uit den nood te redden, neemt
hij het wanhopig besluit om ten koste van de eer zijner dochters
aan den hongerdood te ontkomen. Maar Nikolaas krijgt een
„ingeving" en besluit de eer der maagden te redden. Drie
nachten achtereen begeeft hij zich heimelijk naar het huis van
den armen man, telkens voorzien van goud, de erfenis zijner
ouders in een doek gewikkeld, en werpt door bet venster der
kamer, waar zij sliepen, zijne rijke gave ongemerkt naar binnen.
De vader is van den hongerdood en de schande zijner dochters
gered en huwt alle drie met een gedeelte van den schat als
rijke bruidsgift uit.
Behalve als beschermer der jonkvrouwen, beeft hij zich door
zijne wonderen als kinderheilige beroemd en geliefd gemaakt.
Een groot aantal van dergelijke wonderen worden er van hem
verhaald. Het meest „miraculeuse" van die allen, dat hem
vooral ten opzichte van het jeugdig geslacht zulk eene groote
vermaardheid deed verwerven, wil ik hier met enkele trekken
in herinnering brengen.
Te Myra, waar onze goede bisschop zijn zeted had, kwa
men op zekeren dag drie klerken of scholieren hongerig en
vermoeid de stad binnen en smeekten een slachter om herberg
zaamheid ter liefde van God en Sint Nicolaas. Op ruwen toon
weigert de slachter de ootmoedige bede, en de knapen gaan
mistroostig heen, vreezerule van koude en honger te zullen
sterven. De slachtersvrouw raadt haren man echter aan, de kler
ken terug te roepen, misschien hebben zij goud en zilver in
hunne zakken en willen zij wel vleesch koopen uit den win
kel. Zij komen dus weer in huis, gebruiken er het avond
eten en zullen rr den nacht blijven slapen. Nu komt er een
vreeselijk denkbeeld bij den slachter op „Vrouw! zegt hij,
haal mij mijn bijl, want ik wil ze dooden Na hen aldus
omgebracht te hebben, doorzocht hij hunne zakken, doch vond
niets van de schatten, die hij zich reeds voorgesteld had. Hij
is wanhopig, maar zijn vrouw weet alweer raad „wees toch
stil, lieve heer, maak u niet bevreesd! Laat ons pastijtjes ma
ken van hun vleesch, en die verkoopen voor varkensvleesch,
dan kunnen wij er neg wat aan verdienen Daarmede laat hij
zich troosten, de knapen worden in stukken gesneden en gezou
ten, en de slachter vent op de markt zijne pasteitjes uit. Doch
op de markt is óók wel geen lid van de keurmeesters—
commissie voor voedingsmiddelen, maar toch iemand van groot
gewichtbisschop Nikolaas in eigen persoon, die zoo goed als
alwetend is. De hooze vleeschhoiivver verpraat zich dan ook al
heel spoedig, valt den vromen man, die van zijn snoode daad
kennis blijkt te dragen, te voet, en brengt hem naar het vat
met pasteitjes, waarbij man en vrouw nogmaals den heilige te
voet vailen en om vergiffenis smeek en. De bisschop maakt het
teeken des kruises over het vat, en zietde drie kinderen rijzen
er gezond en trisch uit op, en zegenen den bisschop, die liun
het leven had wedergegeven. Dtze heft hen op en vermaant hen
door hun volgend leven hunne dankbaarheid te toonen. Ook de
slachter en zijne vrouw komen tot inkeer.
Dit mirakel vestigde
eering nis kinderheilige, k(>rkeliikü kun3t. Meestal
scepter ot kromstaf in de hand, en naas ie
uit drie naakte kinderen te voorschijn komen. Dergel.jk_e_ vooi-
stelling vindt men nog in
veree
van
onze goede stad waar hij bijzondere
ing vinui uien uug 1" ouac 7,'imniir
ering genoot, op den Dam, hoek Damrak m den mu^
het koffiehuis „de Bisschop", met het onderschrift -
Waarom genoot Bisschip Nikolaas hier van oudsher:
een buitengewone hulde? Omdat h,j in den
allengs is opgeklommen tot de waardigheid van ij'*01 e
schermer der stad Amsterdam en hare burgerij. 'eis
hier slechts gilde.pat.roon der zeevarenden, gelijx o\eu 0
Toen hij nog geen bisschop van Myra was, cee< nj een. cxn
zeereisje naarhet heilige land, toen er zulk een geweldige
storm ontstond, dat de geheele equipage den moed verloor,
doch Nikolaas wist den storm tot bedarmg te brengen. En
toen er in de algemeene opschudding een matroos over boord
viel. liet Nikolaas hem opvisschen en zette lnj hem weder le
vend op zijne voeten. Door zulke treffende mirakelen werd
Nikolaas uitgeroepen tot patroon en beschermhei ïge van alle
zeevaar ders, en stond hij in alle havens en zeeplaatsen, en dus
ook te Ainstelreckmifief iu zeer hooge eer. In de tiende en elf-
de eeuw werden er hier dan ook reeds kerken en kapellen tei
zijner eer gesticht: vóór de Reformatie heette de oude kerk in
de wandeling altijd de „Sint-Nikolaaskerk." En wanneer onze
zeevarende voorouders schipbreuk hadden geleden, dan hingen
zij, uit dankbaarheid voor hunne redding, de van zeewater
doorweekte kleederen in die kapellen ten toon. Naar dien
schutspatroon en de aan hem gewijde kerk werden de Am
sterdammers reeds in de twaalfde eeuw §int-Niklaasmannen
genoemd, en zij hadden reden om dankbaar te zijn voor de
gunsten, die de weldadige beschermheilige hun schonk, want
onder zijne hoede begon liet stedeke aan den Amstel te groeien
en te bloeien, dat heel Europa het met verwondering aanzag.
Tan de vroegste tijden af was het gereed zetten van de
schoenen der kinderen in den Sint-Nikolaasnacht zoo hier als
elders een gebruik, tot zelfs in België, Duitschland en Italië
toe. Gelijk thans ook nog de gewoonte is, werden die schoenen
en schoentjes door de ouders met koek en geschenken gevuld,
een lieflijke toespeling op het verborgen weldoeD van den Sint,
die den vader der drie arme meisjes des nachts het goud toe
wierp. Vroeger was dan ook de Sinterklaaskoek (of Klaasjes)
met reepjes goudpapier beplakt; doch daar zijn uit het oog
punt der gezondheid bedenkingen tegen ingebracht, en nu valt
er aan de Klaasjes niets meer te zien dan hun grillige, soms
potsierlijke vormen: poppen, dieren, boomen, wieoen, molens
en allerlei andere figuren stellen zij voor, of heeten zij althans
voor te stellen, want meestal zijn zij grootendeels onherken
baar. En laat ons vooral de figuren van de „vrijers" en „vrij
sters" niet vergeten, ook al een herinnering aan 's bis-
schops wonderdadige tusschenkomst, wiens vorstelijke giften
aan elk der drie maagden een bruidschat en dus ook een
man bezorgde. De bisschop zelf werd hier indertijd op meer
soliede wijze afgebeldniet in den vorm van een stuk koek,
maar door middel van een zilveren standbeeld in de oude Kerk,
dat de voor dien tijd (15de eeuw) buiteugewoone groote so n
van wel duizende Carolusguldens kostte. Doch eer de eeuw
ten einde was gespoed, was het beeld reeds weder verdwenen:
in 1578 werd er geld van geslagen in den vorm van een vier
kante noodmunt, die bij beoefenaars der numismatiek een
goede bekende is.
Evenals zijn beeld uit de Oude Kerk, is ook Nikolaas'markt
reeds sedert lange jaren verdwenen van den Dam, waar zij nog
tot in het begin der 18de eeuw gehouden werd. Verdwenen
- alleen het bisschopsbeeld bovenvermeld, in het hoekhuis
van het Damrak, herinnert er nog aan. E11 toch is het zoo a
300 jaren achtereen een markt geweest, die veel te beteekenen
had en door alle standen en rangen om strijd bezocht werd.
Daar stonden in lange rijen de kramen en tentjes en kruiwa
gens, waarop alle soorten van gebak en speelgoed en andere
heerlijkheden waren uitgestald. Daar kochten de Amsterdamsohe
burgers en burgeressen, dan de vrijers en vrijsters voor de
groote kinderen en voor de kleintjes wat „ka'oeljauws-
oogen" en „kapittelstocken", een paar peperhuisjes" met
„suijeker-erretten" en wat lekkere „bockedeflensjes"; voor de
jongens tollen en zweepen, voor de maagdelijns een pop of
wat klein keukengerei. Aan vroolijk zingende kinderen overal
geen gebrek. In troepen liepen zij tusschen de kramen, of
langs straten en grachten rond, met papieren vlaggetjes
waarop gekleurde afbeeldingen van Sintniklaas geplakt waren,
en lustig galmden zij er op los:
Sinte Niclaes Bisschop, goed heijlich man,
Wil je wat in mijn schoentje geven, Godt loont u dan,
Geeftte mij een beurs met bellen,
Soo sal ick je niet meer quellen
So langhe als het Godt gelieft,
Heb ik Sint-niclaesjen lief!
of weer in een andere buurt
Sint-niklaas, bonne, bonne, bonue
Gooi wat in de leege tonne,
Gooi wat in de huizen,
Dan zullen wij grabbelen als ratten en muizen
Dat alles die optochten van zingende kinderen met lichtjes
cn vlaggen op straat, die Sinterklaas-markt met hare woelige
drukte en vroolijke levendigheid het is alles voorbij en zoo
goed als vergeten. Maar gelukkig is de feestviering zelve, met
het half poëtische, half mystcrieuse waasje, dat er over gespreid
ligt, nog in stand gebleven en doet zij jaarlijks duizenden bij
duizenden harten van kleine en groote kindereu vol blijdschap
en verrukking kloppen. Moge, bij het vele dat de tijdgeest
hun ontrooft, althans dat geluk hun en de 11a hen volgende o-e-
slachten nog eeuwen lang beschoren blijven!
3 Dec' '86. Gijsbrecht.
Men zij toch voorzichtig!
De Geneesk. Ct. vermeldt een geval van een vrouw, die op
raad vau eeu rondreizendeu koopman van Carlbadzout' en van
druppels „pnin-expollor" gebruik had
verschijnselen van vergiftiging door en
werd gebracht. De genezing vorderde inW
Bij scheikundige analyse van den „)v geö
daarin een dosis amoniak aanwezig"'»
eee gebruik gedurende veertien d
doen intreden.
lain-^Peller»p
zeer Vol,w
«s».2,
Omtrent Loten der
Tw
s'ad Brussel
mededeeling niet overbodig:
18 hellicht
lo. dat de tijd, waarop de houders van 1
de voorkeur genieten van de conversie dèn 1- 'otei> L
eindigt, wat met het oog op de 1 -
-f o r Vl^
Brussel, vooral van tle kleine houders
2o. dat het zeer in liet belang
ko»CS
va» beW tS
-'g is van elke 1a J
vóór zij de stukken ter conversie geven te 1
lot ook reeds vroeger is
1 1 "eïen tovert,,; 5' 1
s uitgeloot. Duizenden W ?e"^
van inn non m
v. O ut£CLi<.tv;u intf»
met de hoogste prijzen van 100.000, 50 qqq
enz., liggen nog onafgehaald. Men late Ris 'de 1 H
Zelfs nog de afgeloopeti week werd een U jf
conversie aangeboden, waarvan Bleek dat het reeds°t
geleden met 100.000 francs was uitgeloot *e,i"
Er is onlangs een onderzoek ingesteld aanzaand 1
kelarij op de Groningsch-Drentsche grenzen. Daarb"
dat 68 kinderen dagelijks en ongeveer 30 nu
den sluikhandel bezighouden. canz'cl>
Aan zeker post- en telegraafkantoor vervoeg rfi.
dagen een oude vrouw, die aan haar zoon, wellce° 1
bij de artillerie is ingedeeld, per telegrafische» postJis?]'
wilde doen toekomen. Bij het kenbaar maken van ha.
aan den beambte zeide zij „Ziede meneer, 'k heT''
rieksdaolders met ebrochtwant, dog ik, zoo'n don h.1!
zol op dat ieserdraodke wel kepotte gaon."
Men schrijft uit Koevorden De strijd tusschen l
en winter werd hier dd. naar het scheen op afdoende,
beslist. Om een uur of drie ontlastte zich hier een zwan
eerst met hagel, maar dadelijk daarna met sneeuw terr
enkele onverwachte donderslag heel de stad deed opst'lij
De bliksem is in den schoorsteen van een winkelhuis
Friesche poort ingeslagen; een begin van brand werds
spoedig gebluscht.
Een brutale manifestatie werd Maandag door deM
te Cork gehouden. Aanleiding dartoe had gegeven de I
van ongeveer 50 gevangenen, die gedurende de laatste4kt
wegens het plegen van agrarische buitensporigheden
Assises waren verwezen. John O'Conner, de Afgevaardigde
S. Tipperary, begroette aan den spitt van een grooten 1
hoop de gevangenen op weg van het station naar de
genis. en hield vervolgens eene toespraak tot liet volt 1
hij zich in zeer heftige uitdrukkingen uitliet over depri
heid in de samenstelling van jury's te Assises te Coi
geus hem was een onpartijdig jnry-proces te Cork obji
daar men stelselmatig alle Ieren en Kal holleken van kei
nemen op de banken der gezworenen verbande. De Eijili
en Prote«tantsche Juryleden bewezen der Regeering 1!
lijke liefdediensten en daaraan behoorde eindelijk eens «ia
te, komen.
Een deputatie uit de Sobranje, bestaande uit dritl
is thans op reis ten einde aan verschillende hoven wi
een bezoek te brengen tot het geven van inlichtingen lil
den toestand in Bulgarije. Het eerste bezoek wordt te fa
afgelegd, van waar de deputatie zich naar Berlijn, Pet®?
Londen, Parijs en Rome zal begeven. Of de drie afgevaaras
zullen slagen bij hun streven, allereerst de keuze van een
met wien de Bulgaren zich kunnen vereenigen, Ie bespa»!
wordt in twijfel getrokken. Men vreest, dat de deputal
Bulgaarsche zaak meer kwaad dan goed zal doen, 1™1
komst zal licht te Rome en te Londen aanleiding gw
demonstraties, welke het geschil weer zullen verscherp* I
daarbij gelooft de Times, dat de afgezanten, die ponder
duidelijk omschreven programma op reis gaan, 1
gesteld zullen worden in de groote verwachtingen, veM
van een onderhoud met de leidende ministers voorstelen.^
Vooral zal het gezantschap zich verzetten tegen
tuur van den prins van Mingrelië. Wat Rusland dasil
zal is nog niet zéker. Eerst werd gemeld, dat de
candidatuur van den Caucasiër niet handhaafde, dooh
sische Zeitung" meldt nu het tegendeel. Op grond et
deeling van zijn berichtgever te Sofia verzekert net
Rusland pogingen aanwendt bij de Porte, teneinde e
eerst tot gouverneur-generaal van Oost-Rumehe e
noemen. Wanneer de sultan hiertoe besluit en e J
heden deze keuze bekrachtigen, meent men, dat e l
weg naar den Bulgaarschen troon is gebaand. ,yfr|
Aan den goede uitslag van dergelijke ónderkan fl
schen Rusland en Turkije wordt voorloopig nog 've
gehecht.
Eono vermakolijko wijze om een doortrap 0
tenis te brongen, komt in da „Grondwet, e® nj{ ffe
blad, voor. Er word een gouden horloge ges 0 qoj[ J.
van Annio Slianly, oono wollennaaistor, in n°- ld jfeU1-
„f. t- M-ir i_ „nkereO
■evaDg
straat: to Now-York. De politie nam oen zekeren
die als knecht in hot huis workt, op vernioc 0
hij outkondo allos en hield stout zijne onscbu K
naar do gevangenis, vertoldo do politieagen ge'
bracht, dat men soms wol onBchuidigo PürSOI1e3 doorWj,;
nemen en dat eens iomand zijne onschuld bowe in
waar het gestolone to vinden zou zijn, hetg'.-0'1 ,j0 in 1- - ,;p
was gooponbuard. Eenige uien nadut de ver«egeadr'8f u
nis was onuesloten. aruf liii den cipier een ,r jeTgids
nis was opgesloten, gut hij den cipior eo» jroo,nde
Miss Shanly, waarop geschrevon stond: 1 ^Qgtg
uw horlogo. Ik droomdo, dat ik hot een uW^ dor -- j,.
kolder zag verbergon achter den haard °P en „Jji
de keukenvloer. Als gij do planken daar v de 1
uitkomt, dan zult gij daar het horlogo vi
