middenboog met gestreken mast door varenzelfs was
het niet ongeoorloofd, met vaartuigen aldaar te overnachten,
indien de sluiswachter hiertoe zijne bewilliging had gege
ven. Doch die vergunning werd in het bovengenoemde jaar
1622 ingetrokken, toen zekere Balthazar Paul, een steen-
houdersgezel geboren op een dorp nabij Namen, doch sedert
anderhalf jaar alhier woonachtig, wegens poging tot brand
stichting werd in hechtenis genomen. Hij bekende, hier
toe door een Luiker-Waal en een Antwerpenaar, die door
den Spaanschen landvoogd Spinola na het eindigen van
het twaalfjarig bestand herwaarts gezonden wei den, omge
kocht te zijn, en het voornemen gehad te hebben om door
middel van doozen, waarin lantaarns met allerlei licht
ontvlambare stoffen geplaatst waren, welke hij met de
zijnen in het Stadhuis, het Oost-Indische Huis en op andere
plaatsen zou nederzetten, de stad tegelijk aan verschillende
kanten in brand te steken. Deze toeleg werd echter go-
lukkig ontdekt, en Paul, die, nadat het gerecht een der
doozen in handen had gekregen, op de vlucht was gegaan,
werd te Leeuwarden achterhaald en moest daarna zijn
misdrijf met den dood boeten. En welke dood Hij werd
veroordeeld„om gebracht te worden op 't schavot voor
't Stadhuijs alhier, epde aldaer, met twee sacxkens bus
poijer op sijn borst, aan een paele gostelt, met de coorde
geworcht, ende daernaer met brandende stroo, de voorsz.
sacxkens met buspoijer aengesteken, den voorsz. gevangen
in 't aensicht geblaeckert te worden," enz.
Men wil dat in dit plan van brandstichting ook de Beurs
begrepen was, en men het voornemen had om die door
middel van een schip of vlotschuit, met buskruit daaronder
gelegd, 's middags met al de aanwezige kooplieden in de
lucht te doen springen. In de oude Sententie- en Confessie
boeken van Amsterdam wordt bij deze zaak de naam der
Beurs wel niet vermeld, doch evenwel is het niet onwaar
schijnlijk, dat men bij de voorgenomen brandstichting het
ook op dit gebouw gemunt had, omdat uitdrukkelijk van
schepen wordt gesproken, waarin eenige doozen met brand
stof zouden geplaatst worden. Die schepen wilde men dus
blijkbaar onder de bogen der Beurs laten drijven.
Naar luid eener overlevering nu, zou deze snoode aanslag
door een weesjongen ontdekt zijn en aanleiding hebben ge
geven, dat de Regeering aan de kinderen de vergunning
schonk om gedurende de eerste week der kermis, die in
September inviel, op de Beurs te mogen spelen. Zaakkundige
mannen hebben reeds dikwijls vergeefs getracht, eenige
zekere berichten aangaande den oorsprong dezer eigenaardige
gewoonte op te sporen, want in geene boeken of papieren
der stad vindt men daarvan zelts het minste gewag ge
maakt. Misschien is wel met opzet daaromtrent het stil
zwijgen bewaard, dewijl de wethouderschap volgens eene
keur of verordening van den 6den Augustus 1622 het
besluit had genomen, dat de aanbrengers der brandstichting
geheim zouden gehouden worden en voor hunne aanwijzing
een som van driehonderd guldeDS zouden ontvangen. Welke
belooning de weesjongen, die den aanslag ontdekte, van de
hand schijnt gewezen te hebben, met verzoek om, ten blijke
van erkentenis, ieder jaar, gedurende eene week, zich met
zijne makkers vrijelijk te mogen vermaken op het plein
van het gebouw, hetwelk door zijn toedoen voor eene ge-
heele vernieling was bewaard gebleven. In allen gevalle is
deze vrijheid slechts mondeling door het Stedelijk Bestuur
verleend, daar er anders stellig in de „Handvesten" der
Stad melding van zou gemaakt zijn, evenals van het
besluit waarbij aan de kinderen het spelen op de Beurs
onder beurstijd werd verboden. Dit laatste besluit dag-
teekent van October 1626.
De vrouw van bovengenoemden Balthazar Paul, Elisabeth
Massa geheeten, die haren man behulpzaam was geweest
in het maken der toebereidselen tot de brandstichting,
zonder echter te weten dat ze voor deze stad moesten
dienen, daar zij in den waan gebracht was, dat men
voorhad de stad Rijssel, toen tot Vlaanderen behoorende,
in brand te steken, werd voor haar leven uit den lande
van Holland gebannen. De andere medeplichtigen, zeven
tien in getal, hadden reeds vóór Paul de stad verlaten en
werden naar het schijnt, niet gevat.
Ziedaar in hoofdzaak de voornaamste bijzonderheden van
het feit, dat tot het jaarlijksch wederkeerende „Beurs-
trommelen" heeft aanleiding gegeven. Hoe de weesjongen
den aanslag ontdekte, is nog altijd een duister punt; de
legende zegt, dat eenige knapen, in de nabijheid der Beurs
zich met balspel vermakende, het ongeluk hadden huu bal
onder een der bogen van het gebouw te zien verdwijnen.
Een uit het spelende troepje begaf zich toen ophandenen
voeten onder den doorgang, vond er zijn bal, maar bespeurde
ook tevens de vlotten met doozen en lantaarns. Hij gaf
hiervan kennis aan een voorbijganger, deze waarschuwde
de politie en zoo kwam de zaak uit.
Doch hoe het wezen mag, het jaarlijksche trommelen op
de Beurs is een oud en geliefd voorrecht der Amsterdam-
sche jeugd, en ik hoop dat het haar ten eeuwigen dage
moge gewaarborgd blijven.
5 Aug. '87. Gijsbrecht.
Binnenlandsch Nieuws.
Wordt Vervolgd.
Gemensd Nieuws.
sclimidt werkelijk geleefd heeft
„Haal u geen onnoodige zorgen op den hals," stelde zij
hem gerust, „hebben wij eerst de zekerheid, dat zijne navor-
schingen naar het kind zelfs tot geen uitslag kunnen leiden,
laat mij dan maar voor het overige zorgen. Ik rijd morgen
vroeg naar het kerkhof en zoek daar ergens een graf, dat
geen gedenksteen heeftik laat het met eenige bloemen ver
sieren en leg er een verwelkten krans op; dan breng ik Jacob
daarheen, en bij dat graf zal alle twijfel uit zijn ziel verdwij
nen. Dat hij na dit bezoek op het kerkhof nog verder zal
onderzoeken, vrees ik niet, maar gelijk ik zeide, het kind moet
tot eiken prijs verdwijnen, opdat niet andermaal een ongelukkig
toeval ons een streep door de rekening kan halen."
„Goed, ik zal morgen met de vrouw spreken," zeide Katern-
berg besloten.
„Verder raad ik u, Emma met haar kind weg te zenden,
en wel zoo spoedig mogelijk."
„Ook Emma
„Ja, en wel om verschillende redenen. Haar broeder mag
geen voorwendsel hebben, om dit huis te betredenzij zelve
moet hier niet kunnen spionneeren want zij schijnt wel voor
Jakob partij te willen kiezen."
„Ja, ja, het is waar, dat heb ik ook opgemerkt," zeide hij
tandenknarsend, „maar wacht slechts
„Later moogt gij het haar vergelden, maar vooreerst speelt
gij den teederen echtgenoot," spotte Johanna, terwijl zij voor
zich zelve een glas cognac inschonk. „Ik heb nog een derde
reden, die gij zult moeten billijken. Het zou nog altijd moge
lijk zijn, dat wij eensklaps zouden moeten afreizen
„Is uw hoop zoo zwak?* viel hij haar in de rede.
„O neen, volstrekt niet, maar het is altijd goed, wanneer men
op elk mogelijk geval is voorbereid. Gij waart dan vrij en
behoefdet uw vrouw geen rekenschap te geven, en ik zou u
later kunnen volgen, zoodra ik uwe zaken hier geregeld had.*
De magere man was weder in nadenken verzonken, zijne
magere handen rukten onafgebroken aan den witten halsdoek.
„Wanneer wij den leeglooper maar konden onschadelijk ma
ken zeide hij. „De hemel weet, hoezeer dien man mij reeds
geërgerd heeftI"
Wij kunnen hem niet tot landverhuizing dwingen. Wanneer
wij den noodigen tijd hadden, dan zou het misschien mogelijk
zijn, hem in de gevangenis te brengen; met den inspecteur
Mundorf is het u immers gelukt; de twee lieden, die tegen
Mundorf getuigen willen, zouden u bij uw zwager wel den
zelfden dienst willen bewijzen en
„Dat is veel te gevaarlijkIk mag mij tegen hem niet van
dezelfde getuigen bedienende rechter van instructie zou het
dadelijk al verdacht vindenwij moeten dus een anderen weg
inslaan, maar thans ontbreekt mij zelfs de kalmte, om daar
over na te denken."
„Het zal ook onnoodig zijnzend Emma weg en zorg voor
de verdwijning van het kind, dan mag de verloopen student
zooveel spionneeren als hem lustJakob zal van den onbeschaam
de spoedig genoeg hebben. En is het eenmaal in het gemoed
weder kalm geworden, heeft hij de smart
Ook Kolhorn zal weldra een Christelijk Gereformeerde Kerk
binnen zijne palen tellen. De eerste steen werd in de afgeloo-
pen week gelegd.
Ds. H. G. Tonsbeek, thans staande te Scharebeek, heeft
het beroep naar de Nederl. Herv. gemeente te Kolhorn, aan
genomen.
Maandag werden ter stierenmarkt te Beemster (deéénige
in Nederland) 452 stieren aangebracht, zijnde 46 meer dan in
het vorige jaar.
Ook in de suiker-raffinaarderij „de Granaatappel" te Ara-
sterdam, zullen de werklieden de volgende week verzuimen.
Gedurende de week, die verzuimd wordt, zal hun echter voor-
loopig de helf der luonen worden uitgekeerd.
Te Amsterdam geraakte maandagmidd»g een handk
op twee kinderen zaten, te water. Een drietal personen
hen na, doch mochten slechts een der kleinen levi-ml^01^
droge brengen; de ander was reeds dood. Een sii0t„L
inmiddels de nog zoo goed als nieuwe jas van een iler^j^
AVoensdagmorgen brandde te Kaatsheuvel het M l
behoorende aan L. v. D., tot den grond af. Alles was
Naar het schijnt is hier kwaadwilligheid in het spel J*
de eigenaar verklaarde dat 's daags te voren petroleum
put, die achter het pand st >nd, geworpen was, zoodat het'!
totaal voor gebruik ongeschikt is. De justitie doet onderaf
Uit de gemeente Zwaluwe is aan Ged. Staten een -j_
verzoiulen, waarin bezwaren worden ingebracht tegen de li
gehouden verkiezing voor den gemeenteraadteveus wordt
onderzoek gevraagd naar aanleiding van het feit dat eea
gemeenteveldwachters zich belast heeft met het daags vó'.r t
stemming uitreiken van open strooibiljetten aan de
waardoor aan die biljetten door velen een officieel karakter Ij
toegekend.
Een der onafhankelijkste leden van den Raad werd bii <U,
verkiezing niet herkozen.
De volgende vermakelijke vergissing deelt men aan j»
Rotterdarasch Nieuwsblad mede
In ons lieve Vaderland is een stad, die geheel omringi w
door singels. Zoodra men langs die singels gaat bouwen, j,
men op het grondgebied van een der drie dorpen, welke fe
stad omsluiten. De architect eener bouwmaatschappij bad als
het Gemeentebestuur van een dier dorpen iets gevraagd isï
op het bouwen betrekking had. In antwoord op zijn vraj
verkreeg hij... zijn aanstelling tot vroedvrouw op een jaarlij'tl
sche bezoldiging van f300.
Later bleek, dat een der talrijke volontairs het stuk verkeert
had geadresseerd.
Het gaat er hoe langer hoe aangenamer uitzien met kg
in eere houder, onzer oud-vaderlandsche deugden. Thans weder
moeten in het Westland, vooral in de omstreken van Naaldwhk.
door eenige tuinders oneerlijke handelingen gepleegd zijn bij"dé
aflevering van aardappelen aan de Engelsche markt, door in plaats
van met goede, groote aardappelen, voor het grootste gedrein
de manden te vullen met kleine en groene, met enkele groote
bovenop.
Dat de justitie thans hierin ook een woordje mede heeft te
spreken is mogelijk aan velen onbekend, Voor hen die dit nog
niet weten en tevens een ruim geweten hebben acht de llir
Ct. het niet ondienstig huu bekend te maken met den inhood
van art. 329 van het nieuwe Wetboek van Strafreeht, hetwelk
luidt
„Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar wordt geste
de verkooper die den kooper bedriegt;
1. door hem die een bepaald aangewezen voorwerp koelt,
opzettelijk iets auders daarvoor in de plaats te leveren.
„2. ten opzichte van den aard, de hoedanigheid of de hoeveel
heid van het geleverde, door het aanwenden van listige kunü-
grepeu."
over het verlies overwonnen, dan zal hij tot ons terugkeeren
en zich nauwer bij ons aansluiten. Alle verwijten, die hij ons
gedaan heeft, kunnen wij immers weerleggen, terwijl wij ons
op onze broederliefde kunnen beroepenhij staat alleen in de
wereld, hij heeft alleen ons, hij zal de hand, die wij hem reiken,
niet terugstooten."
Katernberg was opgestaan, hij wandelde eenige malen het
kantoor op en neder, toen bleef hij voor de ijzeren kast staan,
waartegen hij het brandende voorhoofd legde om het af te
koelen.
„Ik geloof, dat het beter zou zijn geweest, wanneer wij eer
lijk gehandeld hadden 1" zeide hij.
„llebt gij reeds berouw over het plan, dat gij zelve toch
hebt ontworpen P' vroeg Johanna verwijtend. „Wij moeten nu
ook doorzetten, wat wij begonnen hebben, wij kunnen niet
meer terug. En wat zou het loon geweest zijn voor onze eer
lijkheid? Hij zou zijn kapitaal teruggeëischt en met het kind
ons voor altijd verlaten hebben! Het kind zou hem verteld
hebben, hoe slecht gij uwe plichten hebt vervuld, dan was de
breuk onvermijdelijk en de klove, dan ontstaan tusschen ons
en onzen rijken broeder, zou nimmer meer gedempt kunnen
worden! Denk aan het einde, dat ons eens ten goede moet
komenJakob is oud geworden het verblijf in Amerika schijnt
zijne gezondheid nadeelig geweest te zijn
„Wij hebben de erfenis nog niet," viel hij haar in de rede.
„Ik vrees zelfs, dat hij afrekening en terugbetaling van zijn
geld zal verlangen."
„Goed, dan geeft gij hem de rekening en verantwoording,
legt ze hem voor, nog eer hij ze verlangtmet de betaling
van het geld kunt gij dan wel een weinig talmen. Hebben wij
eenmaal zijn vertrouwen herwonnen, dan zal hij ook wel zoo
broederlijk zijn, het geld in uw gebruik te laten."
De uitdrukking van het gelaat van den mageren man ver
ried, dat het hem duidelijk was geworden, dat de afhellende
baan, die hij had betreden, hem in het verderf zou voeren.
„En wanneer hij nu ontdekt, dat het afschrift uit het sterf-
te-register valsch is P' vroeg hij.
„Ik zal morgen op het kerkhof ernstig met hem spreken,
hem zijn ondankbaarheid verwijten en alles in het werk stel
len, om hem tot zelfs den minsten twijfel te ontnemen.
„Desniettegenstaande kan hij die ontdekking doen! Het is
zeer waarschijnlijk, dat hij de vriendschap heeft aangenomen,
die de leeglooper hem zal hebben aangeboden."
„Gij ziet het te donker in; het afschrift is immers echt, met
het ware stempel voorzien; dat zal Jakob toch dadelijk herkend
hebben. Ik zeg u nog eens, had Jakob niet dat sujet ontmoet,
dan zou hij er niet eens aan gedacht hebben, te twijfelen aan
de waarheid onzer mededeelingenbij het graf van zijn kind
moet en zal die twijfel verdwijnen."
„Nu dan, ik zal uw raad opvolgen," zeide Katernberg, en
nadat hij de flesch weggeborgen had in de kast in den muur
ging het waardige tweetal weder naar de woonkamer, waar
Emma in bange bezorgdheid op hen wachtte.
Toen de bakker H. v. E. te Ommen een dezer op
wakker werd, bemerkte hij tot zijne verwondering dat niet al
leen zijne vrouw, met wie hij reeds eeuigen tijd in niet
beste verstandhouding leefde, maar ook zijne kinderen, oud*
scheidene meubels en f 400 verdwenen waren. Na veel moei"
is het eindelijk gelukt, haar in Hardenberg te ontdekken, m
waar door den brigadier de kinderen met t 200 zijn terogp-
bracht, terwijl zij weigerde de meubelen, die volgens haar HgS"
te Omuieu verborgen waren, aan te wijzen. Nauwelijks
echter de rijksveldwachter te Ommen teruggekeerd, of de rros'
kwam met een rijtuig van Hardenberg rijden en hield voor
woning van zekere juffrouw Siero, waar de goederen versJ-'
waren, stil. In een oogenblik waren de verborgen goederen ff
den wagen geladen, doch deze werden na eene hevige woord*
wisseling door de toestroomende menigte onder groote bilar»
weder afgeladen, en de vrouw kon onverrichter zake naarHi'
denberg terugkeeren.
en
Eene arme weduwe te Altendorf richtte, zonder aap --
iets te zeggen, een schrijven tot den Keizer van Duitsch
waarin zij haar jammerlijken toestand blootlegde
hulp smeekte. Eenige dagen later krijgt zij een brief,
haar wordt bericht, dat eene naaimachine op bevel des
voor haar bij een fabrikant te Essen gekocht was. Des
kreeg vergunning oin kosteloos les te nemen, totdat zij "L i
in s'aat zou zijn om van de machine gebruik te maken,
oogenblik af zijn geluk en welvaart in het buisje der
teruggekeerd.
lu het aquarium te St. Petorsburg leven enkele
die, naar bewezen is, 140 jaar zijn. Sommigen zijn geSr^
deren zijn nog even groot als toen zij in het a0uar'.uin.,AO f
Professer Baird beweert, dat er zelfs karpers zijn die -
oud zijn. Volgens een overlevtring was oen snoek, die v
jaar in Engeland stierf, in de 15e eeuw geboren en
j aaroud
De clubgeest is te Tonden zeer sterk ingewoekerd
men weet. Ieder heeft zijn club zoo heeft men zelfs
»The six fingerid Club" (zes vingerige club) genaan
sl, chts die personen als lid worden aangenomen, die z®4
hebben aan iedere hand.
I e vorige week heeft op een algemeene vergadering
taris een statistisch rapport voorgelezen, waaruit blei k
de laatste opgave er in de wereld 2.173 menscben zpri
vingers aan iedere hand, 431 met zeven en één op
met 8 vingers aan iedere hand. (Wie het niet g1'100".
natellen.Verder deelde hij mede dat men ™0.rn®",kfV
pianomuziek uit te geven voor zosvingerigen musici,
dediog met veel toejuiching werd begroet. rwst*'
De Koning van Zweden, die tegenwoordig de
zuidwestkust van zijn rijk en de daar gelegen e']a: e f la
zijn rijk en de daar gelegen t-i
kwam op zijn tocht ook op rtarö aan het badhuis
bad wilde nemen. De badvrouw, die den Koning «ie' iDt
nam wwr.4-»».. J-i f-i ;y
w.,. w uauvruuWj uie uen '1UU' o
hem verstaan, dat dit op het oogenblik niet g"'g-
gaan allen den Koning zien". „Nu, maakt dan niaar
en geeft mij een bad, dan kunt gij den Koning "°g
die ben ik." Dj
