loos verdwenen zijn. Maar professor Paul Fredericq, uit
Gent, neemt het met het decorum zoo angstvallig nauw
niet. Hij zou een voordracht houden over onze oudeNeder-
landsche volksliederen, en gat ons met zijn flink ontwik
kelde tenoorstem. niet alleen de woorden, maar ook de
melodiën dier liederen te hooren. In het eerst keek zijn
taal- en letterkundig publiek er wel wat vreemd van op:
men vond het blijkbaar een „raar" -geval, maar toen het
ijs eenmaal gebroken was, luisterde men met innige be
wondering naar die deels zoet vloeiende, deels stoute en
forsche wijzen onzer oud-Nederlandsche geuzen- en min
neliederen. Aan het eind zijner voordracht wekte de
Vlaamsche hoogleeraar zijn hoorders (en vooral zijn hoor
deressen) krachtig op, om die zangerige liederen ook in
Noord-Nederland ingang te doen vinden. Doch laten we
ons geen illusien maken: meer dan menschenmacht zou
er toe vereischt worden, om het zielsgeliefde „Nieuwen-
huis mot zakkies plakke!" of „Sara, je rok zakt af!"
te doen vervangen door „het lied van den tien
den penning" of van „de maaiers van Kieldrecht."
Onze volks- en straatzang zinkt en verzinkt hoe langer
hoe meer tot een zeer laag peil, een zeer verklaarbaar ge
volg van het toenemend café-chantantbezoek. Bij gelegen
heid hoop ik later wel eens meer in bijzonderheden op dit
zeer verontrustend teeken des tijds terug te komen. Er
zijn van die maatschappelijke gebreken, waar tegenover
zelfs de knapste volksbeschavers met de handen in 't haar
staan. Zoo was het ook dien middag in de derde afdeeling
gegaan, waar de wenschelijkheid besproken werd om op
het tooneel alleen goede, degelijke, oorspronkelijke stukken
te geven, en vooral geen vertalingen van Fransche draken.
De voorsteller van dien wensch noemde zich dan ook terecht
idealist. Hoe ontnuchterend zal voor hem de inlichting ge
weest zijn van den secretaris der Vereeniging, „Het Neder-
landsch Tooneel," dat er in de eerste plaats geld moet
zijn, en dat, als de stukken van het bovenste plankje niet
trekken, er om zeer geldige en geldelijke redenen, stukken
van een lager plankje voor den dag moeten komen. En
een ander merkte zeer terecht op, dat de draken, die door
de schouwburg-directiën worden opgevoerd, hen in staat
stellen om ook betere stukken te geven, betere stukken,
maar voor halfvolle zalen, terwijl er bij de draken geen
plaatsje onbezet blijft. Doe met uwe idealistische beschou
wingen nu iets tegen dat nuchtere proza
Zaterdag was de dag der sluitinglaatste afdeelings- en
laatste algemeene vergaderingen. De vrucht der vooi loopige
besprekingen in de drie afdeelingen was niet zeer rijkde
eerste en de derde hadden geen bepaalde voorstellen te
doen, de tweede wenschte alleen voor te stellen dat het
Congres zich tot de Belgische Regeering zou wenden om
verlaging te verkrijgen van het porttarief voor van hier
verzonden drukwerken, met welk denkbeeld de algemeene
vergadering zich na eenige bespreking kon vereenigen. Ver
volgens werd, op advies van Prof. Quack, besloten dat de
bestendige Congres-Commissie (7 leden, met recht van as-
sumtie) zal optreden als Commissie van bijstand voor het
woordenboek, waarna Dr. J. te Winkel, uit Groningen, een
bijdrage gaf „over letterkundige critiek," die van de zijde
der hoorders nog al critiek uitlokte, omdat sommigen haar
wel wat te zachtmoedig gestemd vonden. De beraadslagingen
waren daarmede afgeloopende Congresleder, enkelen met
hnnne dames, begaven zich daarna aan boord van een
stoomboot, om een uitstapje naar Zaandam, waarna de
werkzaamheden 's avonds in Felix met een feestmaaltijd
werd besloten. Op het tochtje naar de Zaan zou de heer
Robertus Nurks met volle recht zijn klassiek „niet veel
zaaks hebben toegepastmaar het feestmaal was zóó
opgewekt en gezellig, de inhoud van schotels en flesschen
was zóó voortreffelijk, de vriendschappelijke toon zóó los
en ongedwongen, dat zelfs dit onaangename mensch uit
den Haarlemmerhout er een zalig lachje aan zou geschon
ken hebben. De Champagne fonkelde in de bekers de toos
ten volgden en overtroffen elkaar als een schitterend vuur
werk de bruisende stroom der welspi ekendheid steeg ver
boven. A. P., en het twintigste Taal- en Letterkundig
Congres had zijn taak volbracht. Onze kinds- en achter-
kindskinderen zullen er ons eens voor zegenen, al wate
het maar allen omdat het Woordenboek er een stapje
verder door gekomen is!
Zal onze Tentoonstelling van Vbedings- en andere mii-
delen óók zulk een schitterend einde nemen, als bedolven
onder een vloed van professorale en doctorale rethorica
Ook hare dagen zijn geteld; nog een spanne levens, nog
een kortstondige strijd tegen de haar teisterende en sloo-
pende najaarsvlagen, en de mannen met hamers en ladders
kunnen wederkeeren, om te slechten wat zij eenige maan
den geleden gebouwd hebben. Het officieel orgaan der Ten
toonstelling, dat daar dagelijks te koop was, is reeds ge
staakt de huisjes van het zeventiende eeuwsche markt
plein worden te koop geboden aan liefhebbers van antieke
gebouwtjes op buitenplaatsen en hofsteden. De verkoop
voor Parijsche rekening van het geheele Marktplein en bloc
schijnt dus niet doorgegaan te zijn. Ik betwijfel of er wel
hooge prijzen voor deze moderne antiquiteiten zullen ge
maakt worden regen en wind heeft ze in den laatsten tijd
zoo geducht gehavend, dat ze er niet zeer oogelijk uitzien.
De bezoekers van het Marktplein zijn met dit gure weer
dan ook wel te tellen.
Voor de schouwburgen daarentegen is het nu wèl een
gewenschte temperatuur. Wie een avond in den Muzen
tempel wil doorbrengen, behoeft zich niet te laten afschrik
ken door de overmatige hitte. Bovendien heeft het ge
meentebestuur na het onheil te Exeter nog eens
last gegeven tot strenger toepassing der maatregelen tegen
brandgevaar. Als nu de directiën maar zorgen voor gestadige
afwisseling van goede stukken, dan treden we met blijde
verwachtingen de wintercampagne in.
23 Sept. 1887. Grijsbr-eclit.
lêin n en la n dsch TVieuws
Wordt Vervolgd.
zich slechts zeer flauw.
Met groote inspanning gelukte het den wachters den ster
vende of was het misschien reeds een doode, in hun
boot te trekken.
Groote Goder is werkelijk een moord gepleegdriep
de oudste uit en wees met stomme ontzetting op een breede
steekwonde, die de bewustelooze in de linkerborst had. „Zoo
spoedig mogelijk naar het bureauMisschien is er nog redding
mogelijk maar hij heeft bepaald al veel water moeten slikken."
Juist kwamen er van verschillende zijden booten, waarin
andere havenwachters zaten.
„Wat is er geschied P"
„Waarom is er geschoten geworden P' riepen hunne ambt-
genooten hen van verre reeds toe.
De oude wenkte driftig met de hand naar de verte. „Daar!
daar! zet de boot na, waarin die eene man is gezeten
er is een moord begaan!"
Maar hoe de wachters ook in de verte staarden, de vluch
tende boot met den onbekende was en bleef verdwenen.
Een half uur later boog zich reeds in de lage, bedompte
wachtkamer van het naastbijzijnde politiebureau, de in der haast
ontboden arts over het lichaam van den onbekenden man. Men
had den vreemdeling niet alleen een zwaren, doodelijken steek
boven het hart toegebracht, maar hij moest bovendien nog,
zooals het gestolde bloed in zijn hoofdhaar verried, een zwaren
slag op het hoofd gehad hebben. Behalve dit had de ongelukkige
nog veel water ingekregen, en het was zeer de vraag, of de
levensgeesten nog wel eens ook maar voor een enkel oogenblik
zouden terugkeeren.
De arts boog zich herhaaldelijk over het lichaam van den
bewustelooze, luisterde met ingehouden adem en sloeg hem
oplettend gade. Het kwam hem voor, dat een ooglid getrokken
had. Maar het was slechts bedrog, en de kunstmatige adem
haling, welke de arts door een gelijkmatig wrijven op de borst-
vlakte trachtte te weeg te brengen, bleef zonder gevolg.
Schagen 23 September 1887.
De gisteren alhier in het Noord—Hollandsch Koffiehuis gehou
den algemeene Vergadering der Coöperatieve Vereeniging, tot
aankoop van Veevoeder, Zaaigranen eu Meststoffen, weid door
ruim een dertigtal leden bijgewoond.
Vóór den aanvang der vergadering hadden de meeste leden
(het ledenaantal bedraagt reeds 128) het register van Lidmaat
schap geteekend.
Na lezing en goedkeuring der notulen werd het Concept- Huis
houdelijk Reglement gelezen en na eene artikelsgewijze behan
deling met algemeene stemmen goedgekeurd en aangenomen.
Op voorstel van den Voorzitter der Vereeniging, den Heer
Th. Waller, werd bij acclamatie aangenomen, dat het honorari
um van den administrateur der Vereeniging, den Heer P. Buis Jz,
zou bedragen een half procent van het ingeschreven bedrag.
Verder werd door den heer Waller medegedeeld, dat bij aan
besteding de levering der koeken (p. m. 175000 Kilo) was ge
gund aan de laagst inschrijvende firma J. Prins van Wormerveer,
tegen een bedrag van f 10.25 per 104 koeken, wegende 104
Kilogrammen.
Zijn wij wel ingelicht, dan zullen dezen winter, alhier in
het Noord—Hollandsch Koffiehuis, op de openbare vergaderingen
der Map. Soc, „Recht door Zee" door een tweetal Heeren,
Leden der Tweede Kamer, lezingen worden gehouden omtrent de
maatschappelijke vraagstukken.
Namens de Afd. Schagen van het Nederlandsch Ouder
wijzers genootschap is per circulaire aan de Heeren onderwij
zers bericht gedaan van de uitgave eener Kaart van Noord-Hol
land (tot Texel), ontworpen door den Heer W. Kloeke, Hoofd
der School te Schagen, en uitgegeven door de firma J. J. Tijl
te Zwolle.
Deze kaart, waarvan een proefblad op ons bureau voor belang
hebbenden ter inzage ligt, bestaat uit 8 bladen, en kost bij
inteekeniug f 7.50. Voor het opplakken op karton met rollen
wordt f3.50 en voor het vernissen f 1.50 berekend.
De kaart is geteekend op eene schaal van 1 50.000,
4 maal zoo groot als eene der thans bestaande schoolkaarten van
Noord-Holland en geologisch gekleurd.
„Hij is dood, geloof ik," zeide de arts na een poos op
neerslachtigen toon, ontmoedigd door de vergeefsche pogingen,
welke hij had aangewend.
Doch onverwacht een teeken van levenHet zou moge
lijk kunnen zijn, dat het de laatste krampachtige trekking
van het lichaam was
„Stil, dood stil!" fluisterde de arts en wenkte de agenten
toe, zich kalm te houden.
Dezen staarden nu vol deelneming naar den bewustelooze.
Het was niet de onbekende, die hun belangstelling gaande
maakte, maar de geheimzinnigheid van de verdwenen en nu
weder talmend terugkeerende levensgeesten het leven,
dat ook zij eens zouden moeten verliezen.
De ziel van den bewustelooze streed nog altijd met leven
en dood.
„Men zou hem wel dadelijk in de lijkmand kunnen leggen
en naar het doodenhuis kunnen brengen," zeide de arts
schouderophalende en de handschoenen weder aantrekkende.
„Ik wil er wel mijn hoofd onder verwedden, dat hij niet meer
bijkomt. Maar nu moet ik hem toch eerst naar het gasthuis
laten brengen."
De politieagenten, die het lichaaam van den gewonde van de
havenwachters in ontvangst hadden gfcnomen, zetten een te
leurgesteld gelaat, maar er bleef hen niets anders over dan
langzaam'den door de straten zich voortbewegenden zieke wagen
te begeleiden. Het was een lange, lastige weg, dien zij hadden
af te leggen. Door kromme, hobbelige stegen ging het eerst,
daarna door voorname, met boomen beplante straten. Ver ach
ter de stad, lag het gasthuis voor de arme lieden, die geen
doctor konden betalen, en waarheen moest nu den onbekenden
man in wiens zakken men noch eenig kleingeld, noch eenig
legitimatiepapier had gevonden, anders brengen, dan in de
verblijfplaats der armen en ongelukkigen
Op de tentoonstelling van duiven, gehouden te R
is de heer P. Potvliet, directeur van hel postkantoo
der, bekroond met 8 eere-diploma's en 5 eerste prii7.
verschillende paren werden door genoemden heer tent^
Bij bevelschrift der Haagsche Rechtbank V
raadkamer vergaderd, is de invrijheidstelling bevolen* 1
heer J. A. de B die sedert verleden week in voorla
waring was. Hij is dien dag uit de gevangenis ontslag
Dezer dagen verhok een vrouw van het eiland T
moeder van verscheidene kinderen, naar Amerika. Bij d
woordige zucht tot landverhuizing is dit op zich zelf nitt^
denswaard, maar de mededeeling, dat die vrouw nocit n
eiland is geweest, maakt de onderneming belangrijk. 68
De werkzaamheden aan den locaalspoorwtg Van p
naar Medemblik zijn reeds zoover gevorderd, dat3 de zandr
nen Medemblik reeds bereikt hebben. Hier en daar mneteir
stationsterreinen nog wat opgehoogd worden, om later
veid of met grint bestort te worden. In Medemblik worden
bereidselen gemaakt om de opening op 1 October aanstaand
feestelijk te herdenken, terwijl op 2 October eene harddravef
zal gehouden worden, waarvoor deze stad eene uitstekende fti-
genheid biedt.
De Provinciale Staten van Noord-Holland hebben i#
lid der Eerste Kamer gekozen, iu de plaats van mr. Pijnaëker
die bedankt heeft, den heer O. Donker, notaris te Bennine'.
broek, met 32 van de 65 stemmen. Laatstgenoemde wss
herstemming gekomen met Mr. H. L. M. Luden, vicepres.r-
lid van den gemeenteraad van Arasterdam, die 30 stemme-
verkreeg.
Woensdag had er onder de gemeente Voorburg een fc(.
stal plaats, zoo brutaal als maar zelden voorkwam.
Een boer rijdt met zijn vrouw in een tilbury 'savonds om
veer half elf, en bemerkt wel dat iemand zich aan de tilbur
vasthoudende daar achter loopt, maar laat hem stil begait.
Aan de tilbury zitten twee brandende rijtuiglantarens. Als k
boer nu in het licht eener straatlantaren komt, kan hij natuur
lijk niet zien of zijne rijtuiglautarens nog branden, maar nau
welijks is hij uit het licht der straatlantarens gekomen, ot bi;
heeft zelf geen licht meer. Hij doet nu zijn paard stilhouden,
kijkt naar zijn lantarens en bemerkt dat deze gestoleu zijnea
de dieven er mede verdwenen.
Uit Veendam schrijft men
Een viertal jaren geleden ongeveer, ik meen in den winter
van 188384, ging men hier 's avonds niet te bed, dan a
alle deuren en vensters vooraf nauwkeurig geïnspecteerd te hei-
ben en velen legden zich alleen te slapen met een geladei
revolver of pistool onder hun bereik. Waarom dat alles?
Alleen omdat iemand of waarschijnlijk eene geheele bit
men is dit nooit te weten gekomen toen ter tijd om
gemeente onveilig maakten zonder dat naar 't scheen de poliiï
dit kon verhinderen. Avond op avond werden glasruiten tij
verschillende personen ingeslagen nu eens werd inbraak ft-
pleegd met diefstal, dan weer enkel ingebroken, zonder dal ei
ook maar iets ontvreemd werd. De daders zijn nooit oiüieh
Nu echter schijnt het, dat we een herhaling hiervan zulk»
beleven, ofschoon op andere wijze. Telkens weer hoort menri
van aanrandingen op verschillende personen gepleegd. In
meeste gevallen zijn de daders echter bekend. Het zijn de sleet
befaamde gebr. K. In den nacht van Zondag op Maandagb
ben ze getracht eenige personen geld af te persen, terwijl
Dinsdagavond weer een oud man vreeselijk mishandeld hebbes,
ook eeu bejaarde vrouw moet het gelaat met messneden ovtf-
dekt zijn.
Geen wonder, dat menigeen tegenwoordig des avondsang^f
om zich heen ziet, vreezende een mes in de vuist van een
woestelingen te zien flikkeren. En die toestand duurt w®
weken achtereen en verergert bij den dag. Wel heeft de P°
reeds eenige malen proces-verbaal opgemaakt, maar hier
de gebr. K. zich weinig aan. Ze gaan een veertieu dagen»-1
bak in" en komen dan weer terug, woester dan ooit.
Het is hier tegenwoordig alles behalve couleur de rose.
1 rfa
Dinsdagmorgen ging eeu vrouw naar de aardappel®1
te Leiden om zich voor den middag van den hoofdact
voorzien. Ze nam haar kind mee, een handig klein duig, ""L
deur te kunnen sluiten. Op de markt raakt ze aan eender
appelenschuiten aan 't praten met een vroegere buurvrouw
toen ze nu de aardappelen gekocht en betaald had,
den ze samen in druk gebabbel voort„En mins zus, en
zoo, en nou mot je je verbeeldenen onder al
versatie kwamen ze voor de deur van de woning en n3®
afscheid. En eerst toen bemerkte de zorgvolle moeder, 1
plaats van haar kind de ex—buurvrouw had meegeno®e^
rende naar de aardappelenschuiten terug en daar vond
kind, dat reeds terstond op een der hooge schuilen wa?
men, en zich daar best kon vermaken, terug. G moe er
roept de Leidsche Crt. hierbij uit.
Te Ede zal een staalgieteij met smederij worden op^ ([J.
dit is de eerste fabriek van dien aard, welke in ou3
rijzen zal.
In de dorpen Oosterzee en Echten (Friesland) ^^00
den laatsten tijd zoo vele diefstallen voor, dat in ./si;--'
teraad het voorstel is gedaan, extra-nachtwachten aan
om die de rondes te laten doen.
De landbouwer Hulkus te Yaasseuslachtte ^e^eJCj
ziek varken en nuttigde met zijn huisgezin het N
geheele gezin werd daarop hevig ongesteld. ',eD rert^*
den is overleden, terw ijl een ander niet buiten gcW e.
„De vanouds bekende en wijd beroemde ginder
J. Haak, verhuisd van en naar (adres achten
dig) meent gerustelijk te mogen aanvoeren, dat Inj ni®sj
duizenden menschen hun levensloop heeft voorspe 4
gefaald en looft f 100 uit aan de huiszittende arm
iemand hem het tegendeel kan bewijzen; en
voorspellingen t hü f
a. Hij voorspelt den mensch onder welke pi
ren, en of zij goed of kwaad is;
b. De lichaams-constitutiej
