Eet Museum van Alkmaar.
ra.
De schilderij van Hilverdiak ia de eeoige niet, dis ons
een beeld aanbiedt van deo stifld in 1573; zoo grootaeh
en indrnkwekkenj als dit stuk zijn de ander* echter
Intusochen. ze zijn van onderen datum, en de
5?«*.?^5eUll8e van ^®n lca™p» «Jodat, willen we dewer-
kelijkhvid en niet eene Ikntaiste, ctieciogeUjk werkt iyki»
was, we er °ns beter op kunnen verlaten dan op Hilver-
dink s schilderij.
Dat de teekening der figuren in de nummers 4 en 5
wel eens allerzotst is, hiervoor roepee wij de welwillend
heid onzer lezers ineveneens voor de eigenaardigheid,
dat de poppen Spanjaarden xyo, eo niettemin allen blood.
Trouwen-, over t algemeen beeft de schilder weinig oog
voor kleuren gehad; groene daken syn in Nederland wer
kelijk carricaturen 1
De nummers 4 en 5 werden in 1680 voor den St.-Se
bastiaansd'xden geschilderd No. 4 biedt een gezicht op de
stad van de Noordzijde, dus van den MoonikenwegNo 5.
is genomen uit bet vijandelijk kamp aan de Nieuwpoort.
Een paar cartouches bevatten lofdichten op den moed
der Alkmaarders en de wijsheid Gods, met nauwkeurige
opgavon van bet aantal schoten op 18 en 20 September;
wij zullen echter onzen lezers de copie der lofdichten, en
daarmede de last van bet Nederlandisch der zestiende eeuw
maar besparen.
In eene cartouche, ondoraan op No. 4, is een dor 5
stormbruggen afgemaald, welke de Spanjaarden gebruikten
om over de grachten op den vestingwal te komen.
Zy waren volgens een bijgeschreven vers „C voeten lang
V voet boogn en X voet brede," derhalve zeer lang en smal.
De vorm beeft iets weg van een lori van de gegeven
afmetingen, maar van voren iets opgetipb De burgers haal
den die, welke bier „naert leueo is gocontorleyt, binnen
de stad, en 't is zeker jammer, dat zo niet bewaard is
gebleven.
Betor dan de nummers 4 en 6 schynt ons No. 3 ge
slaagd met voordacht gebruiken wo hior „schynt,"
omdat bet stuk zeer ongelukkig hangt ten opzichte van
het licht en wy er dus geen beslist oordeel over durven
uitspreken.
Het hangt te boog en glimt daardoor te veel, dan dat
we bet anders dan by stukjes en beetjes kunnen zien
en welken indruk van bet geheel kunnen de afzonderiyke
blokjes eeoer legkaart op ons maken?
De keuze der verstelling' is anders zeer Interessant
wy, Hollanders, kunnen uit den tachtigjarigen oorlog schier
geene afbeelding van Span jaardon verwacht on, dan in 't
ongunstigst daglicht geplaatst; 't zy, dat bunno gelaats
trekken valsch of wreed zya, 'l zy, dat ze bezig zyn, een
goeden landgenoot van ons overhoop to steken.
Uier niets van dat alles!
We zien hier Spanjaarden in hunne gewone omgeving,
zonder dien hatclykon tint, die in ons oog den Ibenér
kleurtwo zien hier Spanjaarden als menschen met kwade
driften, natuurlijk, maar toch ook met goede denkbeelden
en wèl moet de schilder zeer verlicht of zeer verdraagzaam
goweost zyn, dat hy ons den spanjool niet als een halven
duivel afmaalde
Hy gunt ons door zyn stuk een blik in het inwendige
van bet Spaansehe kamp; we zien te midden van de tenten
van Oodorp; we zion, hoe kalm en rustig bet ook dóór
kan wezenmonniken loopen af en aaneen enkele edel
man vertoont zich voor den ingang zyner tentop eenigen
afstand liggen de bouwvallen van het eens zoo schoon© en
beroemde Carmelieten-k looster, en in de verte, achter d>-
stad breiden zich de Kennernerduinen uit; eea grauwe
Septemberlucht hangt over 't geheel, maar 't is, of juist
dat gemis aan liebtgetintel den indruk nog kalmer maakt.
Wed verre van te beweren, dat No. 3 een kunststuk ia,
gelooveD we, dat we 't toch hooger kunnen schatten dan
4 en 51 doet oos althans niet onaangenaam aanwe
missen hier. Goddank, die ellendige disharmonie van klenren
de figuren zyn niet zoo dwaas oogeêvenrodigd geteekeud,
maar vooral, al vinden we ook hier schromelijke fouten
tegen perspectief en aestbeticahet geheel ademt een geest
van verdraagzaamheid, die bet te geestiger maakt.
Met deze schilderij zyn we de reeks, die op Alkmaars
beleg betrekking beeft, teneinde thans komen de
portretten van Alkmaar zelf!
Om te beginnenNa 10 stelt het Waaggebouw voor,
vóór de vergrooting van bet Waagplein in 1681.
Wie de ruime markt kent, met hare twee groote
lantaarns wie thans Alkmaar gezien beeft op Vrydag, met
die talrijke stapels kaasof op eenen drukken Maandag
een oogenblikje beeft mogen toeven op een der bovenka
mers van den Achterbouttil, die een onbelemmerd uitzicht
bieden op die woelende en krioelende menschen massa, en
die vele, zuivere rijen van glanzend vee, hy kan zich nanw-
hjes meer indenken in den toestand van een paar jaar
vroeger, toen een groot blok huizen de ruimte verminderde
hij weet natuurlijk nog wel, dat daar drie, vier woningen
stonden, maar boe klein bet plein toen wel geweest is, is
bem nauwelijks meer verklaarbaar Welnu, deze
schilderij toont een plein, nog kleiner dan dat van een
paar jaar geleden.
Het zoogenaamde „Kleine Waagplein" van tegenwoor
dig bestond reeds, maar bet .Groote" droeg toen voorze
ker dien naam niet, want het moest voor bet „Kleine"
ver opdenken f
De markt overspande hoofdzakelijk de ruimte tnsschen
het. Waaggebouw en de grachtde twee tweede suaten
ter weenaojjden dieoden slechts in tyden Tan nood ah ver
lengstukken
Sterker bewijs van Alkmaar» vouruitgang gedurende de
Matste tweePoóderd jaren zooden we zeker wel niet kun
nen aanvoeren.
.Dan, niet alleen de jrwnf/e van bet plein verschilt thans
hemelsbreed roet die vao vroeger, ook de omgeving er van
is zoo ntzagiijk veraalervi!
*1 Fnitaen schynt door de vreemde verhouding ved
brevier, dan bet in werkelykbeïi is; maar voornamelijk
verrast de verooderde boowstyloo» negentien le-eenwsch
ooghy schynt ons zoo sober, zoo armelijkdie trap- en
puntgevels maken op ons zulk eece schrale, zulk eene
doodsehe impressie't is waar, elke schilderij uit dien tijd
zou bet moeten doen; maar nog nooit gevoelk-n we 't
zoo zeer als hierzoo bet zyn omdat wy naast dat ouder
wetse he marktplein oos bollig kunnen plaatsen, en bet
verschil oos daarom temeer opvalt?
Daarby, de lucht is donker en nevelig op het paneel,
on die viscbhslende burgers met hunne bonte, wyde kleede
ren, weinig smaakvol, waar ze door geene kostlare kanten
en schitterende edelsteenen versierd zyn, ze behooren zoo
ganseh en al niet in de Ijjst onzer tegenwoordige denk-
beeideo omtrent seden eo gewoonten, dat, moge de schil-
derij belangrijk en interressant zyn, ze ons niet bevalt
Toch is ze zeer goed, nauwkeurig en zaakryk geschil
derd, maar de naakte werkelykbeid schrikt altyd
af, hoeveel te meer dan niet de werkelykbeid van een
tyd, die zoo bitter weinig levenspoëzie kende!
Wordt Vervolgd. J. v. d. B.
n nen Inndsch 1 iettws
Ituitenlandsch ietitrs
Itl IK. L u i: S III
(u4*m«>eiite Zij|>e.
Marktberichten.
HOORN. 9 Dec. 1887. Aangevoerd:
HOORN, 10 Dec. 1887. Aangevoerd:
ALKMAAR, 10 Dec. 1887. Aangevoerd:
ALKMAAR, 12 Dec. 1887. Aangeroerd:
PURMEREND, 13 Dec. 1887. Aangrvoerd:
Ke»*- Aangevoerd 234 stapels Kleine tn 6 stapels
Middel bei e. Prgs Kleine I 32.50 a Middelbare f 30.25
per 50 KG.
f —.40 a 1.35
a ^°w-?Tat ^tuurlukheid der voorstelling betreft, schynt
de schilderij -ns toe, op een zeer laag standpunt te staan
wy althans kunnen ons slecht eeoe af deeling voetvolk den
ken, zóó eng naa-t elkander voortschrijdende, dat de lan
sen, ils 't ware, één massief blok vormen; enfin, wy zul
len den wil maar voor do daad nemen, en dankbaar zijn
voor de nauwkeurigheid, waarmede de schilder, Pleter
Aeriens. ons 's vyaoda stellingen en den g»ng van 't gevecht
weergeeft.
Maandag in den rroegen achtend i» a»n de Groote Sloot,
neb*} Borgerbrng, door een onbekende oorzaak geheel afgebrand
de boerenplaat*, een paar weken geleden sn-kocht door den beer
C. Kruijer en bewoond door B. Aajea. Niet* ia gered.
Te Cellaoleoog ie, van bet Duitsche «chip „Renown."
den 9 Dec. j.1. op de Pannekoek gestrand, vrij wet wrakhout
aangespoeld, al» ook eene hoeveelheid rotting.
Maandagavond, 12 December, brak te Wieringerwaard een
hevige brand uit. Dr bouwachuur op de plaste van den heer
D- K. Kaan stond in lichte laairr. De grheele inbond van die
schuur: hooi, drie rijtuigen, bouwgereedschappen, pluegen, met
2 vette varkens, is verbrandren paard alleen kon nog wor
den gered. Dank zij den gnnstigen wind en de werking der
brandspuit, bleef het daarbij. De nabijheid van zaadschuur, tim-
mertnanswerf, schildertplaats en bakkerij deden eon oogenblik
het ergste vreczen.
Betreffende de schipbreuk van de Duitsche bark Renoten
meldt men uit Nteuwediep bet volgende Vrijdagavond
kwam de Hrrculu hier met de reddingsboot onverrichter zake
terug, daar de branding te hevig, de zee te onstuimig was, om
het schip te kunnen naderen. Dc liaan boord achtergrbleven
schipbreukelingen gingen dns een bangen, stormachtigm nacht
tegemoet, een nacht, waarin zij, in het bezaanswant gezeten,
den groot»- en fokkemast naast zich zagen nedervallen. Eén
hunner was niet tegen de Trecaelijke ellende bestand en bezweek
reeds spoedig, Zaterdagochtend gingen sleepboot en reddings
boot er weder opnieuw op uit, en met veel inspan
ning, na twaalf uren achtereen daartoe alle mogelijke pogingen
in het werk te hebben gesteld, wenlcu zeven menschen gered;
één der td>epelingen viel uit den besisnsmast naar beneden en
werd een prooi der golven.
No bleven er nog vijf echter, weder met een bange nacht in
het vooruitzicht, want boe gaarne de redders dit anders had-
deo gewild, door de duisternis werdco zij genoodzaakt naar
hier terug te keeren. Zondagmorgen echter, toen men nogmaals
het reddingswerk ter hand nam, mocht men er met veel moeite
en krachtsinspanning en ten koste vso de reddingboot, die
tegen het schip gedeeltelijk verbrijzeld werd, in slagen alle
overige schipbreukelingen te redden en wèl uitgeput masr be
houden alhier aan te brengen. Drie hunner werden het
manne-hospitaal overgebracht om te worden verpleegd. Het
was een indrukwekkend nngrnUik toen de Hercules met red
ders en geredden de haven instoomde, en de hernam ingen der
verschillende oorl gsbodemsevenals de honderden belangstel
lenden, die zich langs den laaddijk b w igt-n, als door de& Itde
ingeving daartoe aangespoord, een alles overstemmend donderend
hoer* I aanhieven.
De president der Republiek heeft Maandagavond de be
sluiten g.teekend, waarbij benoemd worden tot mini»ter-pr»>
sident en van fiuaaara Tirard, tot minister van buitealandscbe
zaken Flourens, vin justitie Fallièr», van binnenlandsche za
ken Samen, vao onderwijs en eemlienst Fare, van marine
Mahr, van openbare werken Lonvet, van koophandel Dautres-
me, vao landbouw Viette co van oorlog generaal Loge rot.
De moordaanslag op Jules Ferry. Het was Zaterdagmiddag
omstreeks drie uur, dat een persoon in een der gangen of
zijvertrekken van het paleis Bourboo den beeren Goblet en
Jules Ferry verzocht te spreken. Hij liet aan beiden et aan een
hunner een kaartje vau den beer Edooard Herve, hoofdredacteur
van den Orieantstixben „Soleil" overreiken, waarop de mcor-
denaar mei potlood den naam Aubertiu (sis de Zijne) geschreven
had, met deze snorden er bij„Ik ben Elztaser eo wensch o
eeoige ^jgeoblfaken te «preken." Goblet blcaf ie de Kamer,
maar Jole* Ferry ging in de .Salie de la Rotonde' naar den
man toe. Iteze haalde uit reu doek, dien hij ooder den arm
hield, ecu vlugschrift te voorschijn, dat hij Ferry aanbood.
Ferry ging een weinig op tgde om bet ia te zien,' en op bet-
aeltdc oogenblik weiden drie schoten uit eene revolver op hem
gelost, waarvan twee hem troffen, een aan de linker-, het ander
ia de rechterborstzij drongen echter niet diep in het vleesch,
soodat de bode wonden niet gevaarlijk geacht worden.
20
Ware Jules Teny niet een weinig op zij gegaan, om inzage
te nemen van het geschrift, dan zou hij naar gemeld wordt,
fchicr oolv ijlCiUir ia kei haft gtirufleo lijn, wmnt Jt schoten
zija 1 bnot portant gelost.
Aobrrtin riep, toe* hij gachoten had ,l«ve Rusland Leve
de Ik beb mijn plicht gedaanFetdiuund Duval, oud-
prefect der Seine, die zich toevallig in de Salie de la Rotonde
bevond, nam Jules Ferry, die weinig bewogen, maar veeteer
verbaasd scheen over i'czen onverhoedse ben aanslag, in den
arm, ca bracht hem, alJas ondersteund, naar de iufirmme der
Kam r <4 eea der andere vertrekken. Ferry bleef vrij goed ter
Een der bedienden in het paleis Bourbon greep deo moorde
naar en ontnam hem het wapen. Len tweede persoon, die zich
tot dusverre niet had hten «en, kwam no bsastig nit eene
tubij zijnde gang te voorachijn en haalde eenu revolver uit den
zak. Het werd bij tijds gezien en eenige personen wierpen zich
op dieo man om hem onschadelijk te maken.
Aubertiu bekende later dat hij bet gedaan had om klankrijk
van een „monster" te verlossen.
Ingeschreven van 2 9 December 1887.
Geboren: Coinclia, dochter van Cornelis Volder en N'eeltje
de Boer.
OndertrouwdArie Manueveld, weduwnaar van Grietj.- Mid
del», Besteller, 21 jaar en Keeltje Bos, jonge dochter zonder
beroep, 23 jaar beide wonende te Zijpe.
Getrouwd Geene.
OveiledenHendrik de Jong, 1 maand, zoon van wijlen
Pieter- en Guurtje Bounner. Arie Zwart, 8 jaar zoon van Jan-
en Trijntje Swarthof.
Kooien
836 Schapen
26 Varkens per KG.
H. L. Rogge
Tarwe
19 Oerst
20 Haver
Witte Erwten
t Groene
I, Grauwe
Vale
Bruine Booncn
Ut Goeie
j w»««® s
Paarden
Karweitaad
Mosterdzaad
Koolzaad
20 Paarden
Koeien
4 Kalvereo
Hokkelingon
Spritigrmmmeo
Schapen
288 lammeren
31 Varkens
2 Zeugen
152 Biggen
Boeken
Üeiteo
13C Kippen
Bonden
1500 Koppen Boter, 5.2, lood.
H. L. N. Aardappelen
750 Kipeiereo
manden Peren
Appelen
KQ. Hazelnoten p. 100 KG.
De handel was matig.
I4 Paarden f 30 a 60
Ezel f a .-
Veulens f a
8 Koeien eo Ossen f 110.— a 180.
13 nueht Kalveren f 8.a 18.
487 Schapen f 10.s 22
102 magere Varkeos f 10. a 15.-—
240 Biggen f 3.— a 6.50
10 Bokken eo Geiten f 4.— a 8
Kkine Bokjes f a
Kipeiereo per 100 f 6.50 a 7.
Boter per kop ('s middags 12 uur) f .70 a —.80
4 Koeien f 200.— a 240.—
64 vette Kalveren f 45.120.—
17 Nuchtere Kalvereo i 8.a 16.—
1107 Schapen f 17.27.—
Ljurm. reo
232 vette Varken* per P f —.36 a —.45
17 Magere dito f 1L— a 13.—
Bok f a
Boter f 1.— a 1.05 per KG.
Vette Ronderea - .75 a per KG Handel Tlug.
Vette Kalveren prüsboodendf .80 a .90 per KG.
Handel vlug
Nuchtere Kalveren f 12.—. a 22 Handel vlug.
Vette Varkens van --.40 a —.50 per KG. Handel vlug.
Schapen, groote aanvoer handel vlug.
Kip-eseren I 5.— a 6—
635 Ganzen fi-.» 3.10
51 Zwanen f 6 - a 9.—.
f a
f 20 a 25 -
f -.34 a - .42
f a
f 6.25 a 8.-
f 4.25 a 5.25
f 2 75 a 3.75
f 8 a 10.—
I 9 25 a 12.—
f 12.25 a 15.-
f 7.50 a 14.—
I 7.50 a 11
f a
I 9.25 a 12.—
f 5 50 a 6.25
f a -.-
f a
f a
40.— a 150.—
f a
f 8.- a 12.—
f a
f a
f a
f 6— a 16—
f 7.— a 12—
1 15.— a 25—
I 3.— a 6 50
f a
f a
f a -.-
f —.50 a -.60
I a
f 6.— a 6.25
f -.- a -.-
f -.- a
f a
ME DEM BLIK 7 Dec. 1887. Aangevoerd:
Kleine Kaas, hoogste prjs l 24— aaageroerd 14 stapel*. Boter
f 1.40 per P, Kipeieren f 8-— Eenden di w f per 100.
