Binnenlandsck Nieuws.
WORDT VERVOLGD-
Aanvaring van het s.s. Leerdam met het s.s.
Gaw Quan Sai.
S c h a g e n, 21 December 1889.
Naar wij uit goede bron vernemen, zal op 2 Februari a.s.
in het lokaal „Cérès" alhier, een concert worden gegeven door
de heeren Werner en Tibbe.
Zij, die het concert van bovengenoemde heeren, in het
voorjaar alhier gegeven, mochten bijwonen, zullen ongetwijfeld
deze mededeeling met genoegen ontvangen.
Benoemd tot leden van 't bestuur der banne Sint-Maarten
de heer K. Blom tot lid van het Dagelijksch bestuur en tot
Hoofdingeland de heer S. Bruin.
Aan den grooten bij C. v. d. Hoek te Haringhuizen ge
houden biljartwedstrijd, waaraan door een talrijk publiek werd
deelgenomen, werden de prijzen aldus en door de volgende
heeren gewonnen: D. Nierop v. N. Niedorp, de 1ste; P. Berk-
houwer v. Schagen, de 2de G. Welken v. N. Niedorp, de 3de
K. Groen v. Barsingerhorn, de 4de enJn. Kweldam v. Schagen,
de 5 de.
In de gemeente Monnikendam is het in de laatste dagen
zeer onrustig geweest, waartoe een der politieagenten aanleiding
gaf. De man dreigde jl. Zaterdag met eene geladen revolver
den burgemeester neer te schieten. Er werden uit den omtrek
politieagenten ontboden, om dien rustverstoorder te bewaken.
De bewaking is echter weder opgeheven, althans de politieagent
was verleden Zaterdag weer in uniform, en liep met zijn collega,
alsof er niets gebeurd ware.
Voor Geertruide Blommers, die het kind van den heer D.
te Amsterdam bij een brand redde en zelf zwaar gekwetst werd,
is daar f1500 bijeengebracht.
Schoeisel voor schoolgaande kinderen.
De gemeenteraad van Horssen heeft de vorige week een niet
alledaagsch besluit genomen. Hij heeft namelijk bepaald, dat
voor rekening der gemeente ten behoeve van elk schoolgaand
kind een paar pantoffels zullen worden aangeschaft, bestemd
om gedurende den wintertijd in de school te worden gebruikt
De minister van binnenlandsche zaken heeft bij aanschrij
ving van 13 December jl. eenige nadere voorschriften gegeven
en eene toelichtende instructie aan de tellers toegezonden in
zake de zevende tienjaarlijksche volkstelling. Op de vraag om
inlichting, hoe vraag 8 op de telkaarten (kerkgenootschap) moet
worden beantwoord door de zg. doleerenden, merkt de minister
op, dat de bedoeling is, dat zal worden opgegeven de gezindte
of kerkelijke gemeente. Om eene statistiek van onderverdeelin
gen te kunnen opmaken van hen, die tot geen wettelijk erkend
kerkgenootschap behooren, is het van belang, dat ook zij, die
geen wettelijk erkend kerkgenootschap als het hunne opgeven,
toch duidelijk doen blijken, tot welke godsdienstige gezindheid
zij moeten gerekend worden te behooren. Tegen de opgave
gereformeerde gezindheid" of „doleerende" of welke andere
ook, waarvan de beteekenis bekend is, moet dus geen bezwaar
-r~~ --
later om eventueel noodige inlichtingen kan wenden. Ontbreekt
de onderteekening, dan kunnen de tellers die alsnog verzoeken
indien echter de persoon, die eene kaart behoort te onderteekenen,
dit niet kan of wil doen, kan de kaart ook zonder onderteeke-
ning worden aangenomen.
Op klacht zijner ouders is J. de J., koopman in parapluien
te Sneek, oud 20 jaren, door de politie naar Leeuwarden ge
bracht en ter beschikking van de justitie gesteld. Hij heeft
nooit willen oppassen en was meestal van huis, waardoor hij
zijne ouders altoos veel verdriet heeft aangedaan, en toen hij
eindelijk zich niet ontzag hen te mishandelen en te bestelen,
door verschillende huishoudelijke artikelen en kleeren weg te
nemen, hebben zij ten laatste de hulp der politie ingeroepen.
raakten zijn koude lippen haar voorhoofd, haar mond, on wakker
geschud door een plotselinge, doodelijke vrees, gevoelde zij met
ontzettende duidelijkheid, dat zij hem niet beminde, dat hij haar
vreemd was, dat hij haar volkomen onverschillig was En dit
gevoel week niet van haar gedurende den geheelen avond. Met
koortsachtige spanning luisterde zij naar elk zijner woorden, als
moest er een daaronder zijn, hetwelk haar hart kon treffen.
Hij sprak meest met het bejaarde echtpaar, hij verhaalde van
zijn slot, van de wijze, waarop hij in het vervolg zijn leven wilde
inrichten, van zijn maatschappelijk verkeer met zjjne buren en van
de weinige bloedverwanten, aan wie Karla zou moeten schrijven.
Op al hetgeen hij zeide, viel niets aan te merken, alles klonk
goed en verstandig, en toch verliet het gevoel van ijzige kilheid,
dat uit zijne woorden evenals van zijne lippen Karla had doen
huivoren, haar niet Zij vond niets in hem af te keuren, maar
er was ook niets, dat haar tot hem aantrok.
Terwijl zij thee schonk, voelde zij zijn blik op haar rusten, zij
keek op en ontstelde voor de uitdrukking zijner oogen. Zij had
eens opgemerkt, hoe een groote, grjjze kat haar kanarievogel bad
aangekeken, die in een stevige kooi, onbereikbaar voor do kat,
bij het venster hing. Daaraan dacht zij nu onwillekenrig, en zij
kwam zich zelve voor, al was zij de angstig heen en weder flad
derende vogel.
Eindelijk vertrok de graaf. Oom en tante omarmden Karla
nog eens. Frits zeide haar op een bijzonder vriendelijken, zachten
toon. „Goeden nacht 1"
Daarop was zij alleon in haar kamer. Zij liep naar het venster
en opende het. De volle maan stond hoog aan den hemol en goot
haar zilverkleurig licht over den tuin, en de geur der rozen en
van hot pas gemaaide hooi drong de kamer binnen.
^fad Z1J er van gelezen of godroomd, op zulk oen avond hand
in hand met een geliefden man door de stille volden on tuinen
te wandelen? Zij dacht aan den graaf. Met hem? Neen, onmo
gelijk 1 En zij was toch zijn verlooide, zij wildo met hem door
het leven gaan, hem altijd aan hare zijde vinden. Zij rilde, doch
zij verweet zich dwaas te zijn. Wat had zij dan van het leven
te verlangen Zou zij in dit huis blijven, waarin zjj toch maar
Vfi WUS en *lac' zi' ('on £raaf ni0' baar woord gege
ven Moest zij dat niet gestand doen, onverschillig of haar hart
haar daartoe dreef of niet Ja, haar lot was onherroepelijk be-
zogold, zjj was verloofd verloofd I
Vroeger was diefstal, door kinderen ten nadeele der ou er
gepleegd, niet strafrechtelijk vervolgbaar, maar het nieuwe s ra
wetboek staat die vervolging toe op klnchte der ouders, en nu
heeft de rechter-commissaris in strafzaken bij de recht ban e
Leeuwarden de voorloopige gevangenhouding van J. de J. e
volen die daarop overgebracht werd naar het huis van bewa
ring aldaar.
Een vierjarig meisje te Elburg geraakte dezer dagen,
terwijl het voor enkele oogenblikken alleen was gelaten, in ran
door het kachelvuur. Thans is het aau de bekomen bram won
den overleden.
Het getal kloosters in Liraburg is in 1889 weder met
4 vermeerderd. Volgens den verschenen provincialen almana
zijn er nu 31 mannen- en 58 vrouwenkloosters.
Behalve deze 89 kloosters treft men nog in menig dorp
•a 3 nonnen aan, die daar aan meisjes onderwijs geven.
Men schrijft uit Utrecht van 17 December
Er heerschte hier in den omtrek van de Katarijne-straat
heden eene ongewone drukte. Duizenden menschen stonden aan
de beide singeloevers geschaard, en in de nabij gelegen huizen
wachtte men met kloppend hart op de dingen die komen zou en.
Soldaten gewapende, zoowel met een geweer als eene
trom handhaafden de orde, en agenten van politie ook
gewapend, maar onschadelijk deden hetzelfde.
Er viel niet veel te handhaven, want de menschen bleven
van zelf op eene distantie.
De fondamenten der oude wallen onzer stad, die eeuwen
en vijandelijke kanonkogels hebben getart, en ons nu leelijk
in den weg begonnen te zitten, aangezien we, eerst nu een
nieuwe Keulsche vaart ons heil zal komen volmaken, beginnen
in te zien dat de oude Keulsche vaart toch ook bevaarbaar
dient te zijn die fondamenten werden heden onder hoogere
goedkeuring opgeruimd door middel van dynamiet. Daarvoor
waren al die menschen daar, daarom klopten al die harten zoo
onrustig.
DynamietDynamiet in eene stad als Utrecht, waar sociaal-
en andere democraten een gruwel zijn voor onze oogen. De
naam zelf had niet genoemd mogen wordenMaar hij was ge
noemd, en het was na lang aarzelen besloten en goedgekeurd
natuuilijk na eerst onderzocht en van alle kanten bekeken
te zjjn en heden kwam de genie met de haar eigen ijzing
wekkende koelbloedigheid en liet een geheimzinnig voorwerp
in het water zakken. Dan ging de genie een eindje op zijde,
de toeschouwers riepen pas op, daar zal je het hebben 1 er
kwam een weinig rook boven het water en plotseling hoorde
men een doffen slag en voelde een zwaren schok in den grond
waarop men stond. Verder niets! Er kwam wat modder omhoog,
het water borrelde, en afgeloopen was het, om weer opnieuw
te beginnen. Daarnaar stoud men uren lang te kijken, en het
is te begrijpen, dat toen men volstrekt niet anders te zien
kreeg, de fantasie ten slotte begon te werken en de achteraf-
staanden, die zelfs de modder niet konden zien, allerlei te
hooren kregen wat de voorsten wel heetten te zien.
Het allerlaatste bericht dat ik vernam, was dat een Span
jaard in volle wapenrustins »&iï""WfGu LiiT~
jaren schreef, dat hij met zijn geliefde Gerritje, de bakkers
dochter, in een der onderaardsche holen van Spanjaardsoord
was afgesloten.
Gerritje zelf is nog niet opgevischt, en de fondamenten ook
nog niet.
Eene gruwelijke misdaad is te Luiks-Gestel gepleegd.
Bij zekere S. aldaar woonde een nichtje in, wier kapitaal S.
gebruikte, maar haar spoedig zou moeten uitkeeren, daar zij op
punt stond te trouwen. S. heeft het arme meisje nu vermoord
en in een kuil achter zijne woning begraven. Door haar aan
staande is de misdaad aan het licht gekomen.
Nadere berichten melden de volgende bijzonderheden
De moordenaar is op last der justitie naar den Bosch gebracht.
De verslagene, een meisje van ongeveer 25 jaar, is door haar
oom en voogd, Zondag ochtend, terwijl diens vrouw en kinde
reu naar de kerk waren, in eene schuur gelokt en door middel
van een touw toen gewurgd. Daar bleef het lijk eenige dagen
liggen en is toen achter zijne woning begraven. S. beheerde
als voogd het kapitaal van zijn nichtje, dat door hem was aan
gewend tot het bouwen zijner tegenwoordige woning. Kapitaal
met interest op interest bedraagt nu reeds meer dan de waarde
der boerderij. Reeds eenige malen wist S. te bewerken, dat het
huwelijk van het meisje werd uitgesteld, doch nu stond het
voornemen ora te huwen reeds vast en was het trouwkleed
reeds gemaakt. S. heeft bekend de moordenaar van zijn nichtje
te zijn.
De maréchaussee te Bergeik werd Woensdagmorgen in kennis
gesteld door De K.. dat zijn meisje A. C. Van den Berg, oud
25 jaar, sedert Zondag 15 Dec. spoorloos was verdwenen en
verzocht een onderzoek in te stellen. De K. deelde tevens mede
dat haar oom hem had gezegd, dat hij zijne nicht met twee
onbekenden had medegegeven naar Antwerpen om aldaar in een
klooster te dienen.
Nadat de maréchaussée op vermoeden den oom, W. S. en
diens vrouw geruimen tijd in verhoor had genomen, bekende
S. zijne nicht geworgd en in de schuur onder het stroo verstopt
te hebben. v
Naar de N. Ct. meldt, heeft de Minister van binnen-
landsce zaken eene commissie samengesteld, om hem voor te
lichten ter zake van maatregelen in verband met de uitvoering
van de nieuwe wet op het lager onderwijs.
De eerste bijeenkomst dezer commissie was bepaald op he
den 21 dezer. 1
De wet tot instelling van eene Consignatiekas is woenns-
dag gevallen; slechts twee leden der Eerste Kamer stemden
er voor. De Ministers van Justitie en Finantiëu verdedigen
het ontwerp zwakjes, en de heer Wertheim gaf het°den
nekslag door het gevaarlijk te noemen zoowel op financieel als
op moreel gebied.
Sjarigeu leeftijd. Deze kinderen kwamen uit Purmerend, en
waren volgens hun zeggen door hunne moeder weggezonde!
om eene tante te Nijmegen te bezoeken. Daar de moeder lueeud!
dat de afstand tusschen beide plaatsen, slechts 5 UUr bed ue
aanvaardden zij de voetreis, en kwamen te Amsterdam aan'
Een heer aldaar, die het gesprek der kinderen over deze J:
had afgeluisterd, en ook naar Nijmegen moest reizen, bezorgd
in p.p.n der vertrekkende treinen. 0
Hisioiu, uezoi
hun eene plaats in een der vertrekkende treinen, waarna ïH
behouden bij hunne tante aankwamen. Deze, blijkbaar njJ
„«♦„ld ou dat bezoek, liet de kinderen den volgenden
„esteld op dat bezoek, liet de kinderen den volgenden dal
weder vertrekken en wees hun als naasten weg aan, om den
spoordijk door de Betuwe te volgen, dan zou zij van zelf weder
thuis komen. Zij aanvaardden de reis, maar aan do spoorbrug
over den Rijn bij Oosterbeek gekomen, werd hun de overtocht
door den daar aanwezigen wachter belet. Zij gingen vervolgens
naar eene nabijgelegen boerenwoning, waar zij overnachtten, en
beproefden den volgenden morgen toen het nog duister was
nogmaals over de spoorbrug hun reis voort te zetten, wat ook
nu niet gelukte, daar de wachter weder aanwezig was. ïhan9
vervolgden zij hunne reis_ in de richting van Heteren, Waar
zij in de woning van mej. Van Lonkhuijzen werden opgenomen
en liefderijk verpleegd, en, na vervolgens den nacht in eeD
logement te hebben doorgebracht en een verhoor bij den bur-
webmeester ondergaan te hebben, zijn zij alhier van plaatskaarten
voorzien om hunne tehuisreis per spoor te aanvaarden.
Het s.s. Leerdam, kapt. Bruinsrna, vertrok Zondag den 15en
Dec. des namiddags met lading en ruim 440 passagiers, en
eene bemanning van ruim 60 koppen, van IJmuiden naar de
Plata-rivier. Het weder was zeer mistig, zoodat de vuren van
den wal slecht te zien waren. Des nachts te 2 u. 30 m., on
geveer 30 mijl benoorden het vuurschip van de Noord-Hinder,
kwam plotseling een streek aan bakboord het toplicht en het
groene licht van een uit het westen komend stoomschip in het
gezicht, dat zoo snel naderde, dat voor er iets tot afwending
van het gevaar kon gebeuren eene aanvaring tusschen beide
stoomschepen plaats vond.
De stoot was geweldig, en de boeg van het stoomschip
Leerdam boorde diep in de midscheeps aan bakboord van de
Gaw Quan Sia, en drong door tot in de machinekamer.
Kapt. Bruisma, die tijdens de aanvaring zich op de brug
bevond, liet dadelijk de pompen peilen en dewijl het schip
water begon te maken, alle in werking brengen. Zij waren
echter niet in staat het indringende water meester te worden,
zoodat het al spoedig bleek dat de Leerdam moest worden ver
laten. Intusschen zaten de stoomschepen nog steeds aan elkan
der vast en trachtte men vruchteloos los te komen.
De Leerdam had intusschen zware slagzijde bekomen, welke
het overboord zetten der booten gemakkelijk maakte. Onrnid-
delijk na de aanvaring waren al de passagiers van de Leerdam
op dek gevlogen, doch eene paniek werd voorkomen door de
rustige houding var. gezagvoerder, stuurlieden, dokter en betaal
meester, die de passagiers wisten te beduiden dat er geen on
middellijk gevaar te vreezen was. Nadat de booten ruim van
proviand voorzien waren, begaven zich eerst de vrouwen en
i hnrluron. rtio "4"v— OOO poroonoï) aan \)0*
vonden daarin, en daarna de mannelijke passagiers. Ten laatste
begaf de mauning zich in de booten. Deze was ten volle be
daard gebleven, en gehoorzaamde stipt al de bevelen, aan haar
gegeven. De gezagvoerder was de laatste die de Leerdam verliet,
juist op het oogenblik dat het voorste dwarsschot zich begaf.
De voorpiek stond toen vol water, en in ruim n". 1 en 2 tien
tot elf voet. Hoewel de booten van de Leerdam voldoende waren
om al de opvarenden op te nemen, liet kapt. Bruinsrna door
zijne matrozen nog drie booten van het Engelsche stoomschip
te water brengen, ten einde de vrouwen en kinderen meer ruimte
te kunnen geven. Deze booten waren door de Engelschen ach
tergelaten, die, vreezende dat het stoomschip zoude zinken, hun
vaartuig spoedig na de aanvaring verlaten hadden, en de over
tollige booten hadden achtergelaten. Het was 8 uur des voor
middags toen de Leerdam werd verlaten, en tot dien tijd waren
de pompen steeds in werking geweest. Met een langen tros
werden de booten aan het stoomschip vastgemaakt. Op bevel
van kapt. Bruinsrna begaf zich de opperstuurman weder aan
boord om tapijten en andere middelen ter dekking voor de
vrouwen en kinderen en nog meerderen proviand van boord te
halen. Gelukkigerwijs was de zee nog zeer kalm en stond eI
slechts een lichte deining, zoodat het verblijf in de booten niet
gevaarlijk was. Tegen twee uren des namiddags kwam het
Transche stoomschip Emma in het gezicht, en bijna op hetzelfde
oogenblik geraakten de nog altijd in elkander vastzittende
stoomschepen los, waarna de Leerdam kort daarop zonk en
het vooreinde net eerst onder de zee verdween. Een
Donderdag werden door de politie uit Heteren drie kin
deren, twee jongens en een meisje, opgebracht van 13, 12 0I1
-- unuci UO ace veruweeu. JJU»
die met eene bijl gereed stond kapte toen de tros, die aau h«
zinkende schip bevestigd was, af. Spoedig had het Uranscbe
stoomschip, de Emma, kapt. Basroger, van Ilavre naar Ham
burg bestemd, de booten bereikt, en verklaarde zich de f>e,
zagvoerder onmiddellijk bereid de schipbreukelingen aan boora
te nemen, waar zij zich binuen het half uur in veilig^"
bevonden. Zij werden door de Fransche zeelieden met g«>ote
hartelijkheid ontvangen, en zoo goed de afmetingen van
niet zeer groote stoomschip het gedoogden, geherbergd
kleine kajuit bood slechts ruimte aan voor een gering ge
passagiers, en de meesten moesten op het dek blijveD,
vooral des nachts geen aangenaam verblijf was. Aan ProV1?',e
was intusschen geen gebrek, dewijl uit de booten een weinig
beschuit, hammen, kaas, boter en geconserveerde levenstW e
waren overgenomen, meer dan voldoende om Cuxhaven tekun"
bereiken. Er was echter gebrek aan drinkwater, doch de g®
voerder van de Emma nam, om daarin te voorzien, de toev
tot de uit wijn bestaande lading. De schipbreukelingen van
Leerdam hebben niets van hunne kleederen gered, doch J,
ruinsma nam het scheepsjournaal mede van boord. I c 6
den van de Gaw Quan Sia, meest Hindoes, hebben
eederen gered, en werden mede aan boord van de j
opgenomen. Op vier na liet men al de booten drijven, eI
werden uit voorzorg medegenomen tot dicht bij den '"""jgjen
Elbe waar men ze los liet. Des namiddags van den
December te 5 ure kwam de Emma met de schipbreuken
behouden te Cuxhaven aan. Weser-2ett»m
