UtT DE PERS.
ss »Een en ander over Natuurkunde in ver
band met spiritisme," was de titel van de hoogst
belangwekkende lezing, gisteren avond door den
heer Dr. Yitus Bruinsma te Barsingerhorn, in
de kolfbaan van den heer A. Slotemaker ge
houden. Naar inhoud en vorm nieuw werd de
voordracht van den verdienstelijken spreker met
onverdeeld genoegen aangehoord, en de blijken
van instemming zijn voor hem zoovele getuigen
van waardeering en genot. Na eerst een oogen-
blik over de heksen- en spoken-periode gespro
ken te hebben, verklaarde spreker dat het
geloof aan bovennatuurlijke wezens volstrekt nog
niet is uitgestorven, dat ws het thans in den
vorm van het spiritisme terugzien.
Wat spiritisme was wisten allen.
De geheimzinnige voorvallen in een tamelijk
verlicht, stil atmospherisch zuiver vertrek, door
personen met goeden wil verricht, grensden soms
aan 't wonderbare. Spreker bad met eenige vrien
den in Leeuwarden een spiritistischen kring opge
richt en in een tienjarig ernstig onderzoek, had
ook hij in dien kring spiritistische verschijn
selen waargenomen. Verder dan eerste verschijn
selen had men het echter niet kunnen brengen.
Schuiven en wippen van de tafel, het beant
woorden van de tafel op gestelde vragen, 't on
duidelijk waarnemen van spiritistisch handschrift
was al wat zich had voorgedaan. Nu had
spreker enkele dier verschijnselen aan een streng
natuurkundig onderzoek onderworpen, om zoo
doende eene logische verklaring voor deze schijn
bare wonderen te vinden. Spreker maakt thans
het publiek duidelijk wat willekeurig en onwil
lekeurige bewegingen zijn.
De bloedsomloop, ademhaling en andere ver
richtingen gaan gepaard met onwillekeurige be
wegingen. Met den besten wil kan de mensch
dezen niet stuiten. Dat zou den dood ten
gevolge hebben. De verrichtingen met onze
spieren zijn willekeurige bewegingen. Alleen
wanneer de zenuwen op eene bepaalde spier zijn
afgesneden, kan de mensch deze spier niet meer
bewegen. Buiten deze twee bewegingen heeft
het lichaam er echter, die niet zichtbaar zijn.
Door proeven wordt aangetoond dat niemand
in staat is, om welk deel ook van zijn lichaam,
onbeweeglijk te houden. Deze tweede onwille
keurige bewegingen werden op door spreker
uitgevonden krachtmeter overgebracht, waardoor
het horizontaal en vertikaal arbeidsvermogen
werd opgenomen. Nu bleek, dat wanneer men
een hand op een tafel neerlegt, deze tafel met
een kracht van 1 tot 4 kilo naar beneden
werkt, en ook, en dat was het belangrijkste, dat
hij de tafel met een kracht van 4 H.G. tot
17„ K.G. naar zich toetrekt of afstoot.
Deze verschijnselen zijn echter niet standvastig,
maar vertoonen zich op verschillende tijden in
meerdere of mindere mate, al naar den toestand
van den persoon is.
Personen die deze eigenschappen van aan
trekken en afstooten boven het gewone peil
bezitten, worden in spiritistische kringen medi
ums geuoemd.
Ziedaar de verklaring van den beruchten tafel
dans. Met nadruk wijst de heer Bruinsma er op
dat dit echter slechts eene verklaring van eene
der eerste en eenvoudigste spiritistische ver
schijnselen is. Hij zal echter niet beproeven ook
voor de andere verschijnselen eene gezonde ver
klaring te vinden, voor hij ze zeiven heeft waar
genomen en dat is hem tot dusver niet gelukt.
Verspeel nooit uwe krachten en uw tijd met de
oplossing van verschijnselen voor ge u van de
verschijnselen hebt overtuigd, dat was sprekers
leus. Na ten slotte nog eene lans voor het
natuurkundig onderwijs op onze scholen te
hebben gebroken, ging de vergadering hoogst
voldaan uiteen. Bij het einde van dit beknopt
verslag kan ik niet nalaten den wensch uit te
drukken, dat ook Schagens bevolking eenmaal
het genoegen van eene voordracht van den heer
Vitus Bruinsma moge smaken.
Jongstleden Zondagavond hield de heer
Th. Roep, onderwijzer te Schagen, zijne tweede
openbare les met de leerlingen der Gymnastiek-
school te Barsingerhorn.
Was de opkomst van belangstellenden in het
vorige jaar zeer gering te noemen, dezen keer
was de kolfbaan van den Heer Slotemaker goed
bezet.
De vorderingen van de kleine gymnasten
werden zeer goed opgemerkt, en blijkbaar vol
daan over den arbeid van den Heer Roep,
stemden alle aanwezigen in met het woord van
dank en waardeering, door den Heer J. Wester
man Holstijn aan den Gymnastiek-onderwijzer
toegebracht.
Bij de op 3 April 11. gehouden aanbe
steding van leermiddelen en schoolbehoeften van
de O. L. Scholen te Anna Paulowna, waren
3 inschrijvers, als
W C. Meilink te Zutfen, voor f 285.85
H.P.M. Verlinde te Bergen op Zoom, f333.33
en H. A. Staderman te Helder, f 340.
Aan den laagsten inschrijver is de levering
gegund.
De heeren K. Vries te Winkel, K.
Broertjes te Aartswoud en D. Kuilman te Nieuwe
Niedorp, hebben besloten eene maatschappij op
te richten, welke ten doel heeft, verhuurders van
woningen te verzekeren tegen gebrekkige huurders.
Door het Nuts-Departeraent Oudkarspel
zal van den 13 tot den 20 April eene ten
toonstelling worden gehouden van „Huisvlijt",
die, naar het zich laat aanzien, inderdaad belang
rijk zal zijn.
De tentoonstelling zal bestaan uit drie af-
deelingen.
De eerste uit voorwerpen, ingezonden voor
den wedstrijd.
De tweede uit voorwerpen, ingezonden tot
opluistering.
De derde uit prijzen voor de tentoonstelling
en voor de verloting.
Er wordt alléén ingezonden door inwoners
van den Langedijk.
Het belangwekkende van den wedstrijd en
de hier en in den omtrek voor het eerst en
uit den aard der zaak zeldzaam voorkomende
gelegenheid tot bijwoning daarvan, mag een
groote belangstelling en talrijk bezoek doen
verwachten.
De „Moniteur lllustré des Expositions
Intemationales et de l' exposition universelle
de 1889, heeft een geheel nummer gewijd aan
de vervaardiging van Van Vollenhoven's Stout,
terwijl een viertal keurige gravures den lezers
een duidelijk begrip geven van de omvangrijk
heid der Bierbrouwerij „De Gekroonde Valk".
Enkele cijfers hieruit willen wij als sprekende
getallen mededeelen
De jaarlijksche productie bedraagt nu elf
millioen liter en de fabrikatie is nog stijgende.
Het brouwerspersoneel telt ODgeveer 200 werk
lieden.
Niet ver van de brouwerij bevinden zich
geheele wijken arbeiderswoningen, daar voor
rekening den heer Hovy en Schwarts ten bate
der werklieden gebouwd.
Ook heeft de firma van Vollenhoven eene
weduwenkas gesticht, elk arbeider stort 2 pCt.
van zijn weekloon in deze kas en ontvangt
later daaruit een derde van zijn pensioen. De
beide andere derden worden verstrekt uit de kas
der firma.
Dit fonds onderhoudt, reeds veertig weduwen.
Reeds dan heeft een weduwe recht op het fonds,
wanneer haar man slechts zes maanden bij de
firma in dienst is.
„De naam Van Vollenhoven" zegt de schrij
ver „Blasson de Pierres," aan het slot van zijn
artikel, verdient door het publiek met eerbied
genoemd te worden."
H. Evenaar en B. Diender, beiden 25 jaren
trouw en eerlijk werkzaam op de sigarenfabriek
van den heer W. G. Bosle Sr. te Kampen, ontvin
gen van hun patroon een fraai gouden remontoir-
horloge en van het kantoorpersoneel en mede
arbeiders zeer passende geschenken.
De zoogenaamde Archipelwijk te Den Haag
werd Zaterdag vóór 9 uur geheel in opschudding
gebracht door eene droevige gebeurtenis, die
waarschijnlijk aan twee jeugdige menschen het
leven zal kosten. Een huzaar, daar in garnizoen,
militair oppasser, had liefde opgevat voor een
meisje, in dienst bij een officier in de Batjanstraat,
terwijl dat meisje reeds verkeering had. De huzaar,
wetende haar te kunnen spreken in den ochtend,
wanneer zij buitenshuis bezig was werkzaamheden
te verrichten, begaf zich even half 9 naar de
Batjanstraat, sprak haar aan en vroeg haar om
haar portret, dat zij weigerde. Na korte, woorden
wisseling haalde nu de huzaar eene revolver voor
den dag en loste tot 3 h 4 maal toe a bout portant
schoten op het ongelukkige meisje, dat oogenblik-
kelijk ineenzonk.
Oogenblikkelijk daarna richtte de man het
moordend wapen tegen zich zelf en viel dood
neer, zoodat, toen de wijkagent Scherft op het
hooren der schoten toesnelde, hij slechts het
lijk van den dader vond, dat later per brancard
naar het militair hospitaal is overgebracht. Het
andere slachtoffer werd met de meeste zor» in
het huis waar zij diende, binnengedragen en
verpleegd. Het eerst werd geneeskundige hulp
verleend door dr. Steijn Parvé, terwijl ook later
nog andere hulp verscheen. Men vreest echter
zeer voor haar behoud: een kogel moet in de
borst onder het hart zijn terecht gekomen, terwijl
twee andere de rechterzij en dij getroffen hebben.
Het wapen was eene modelrevolver met 6 schoten!
Nader meldt men, dat de huzaar in dé
kazerne kwartier-arrest had, ten einde voor den
krijgsraad terecht gesteld te worden ter zake van
insubordinatie jegens den korperaal, dien hij
onlangs met zijn meisje ontmoette, en hem des
wege geslagen had. Hij heeft, na zich met het
pistool gewapend te hebben, uit de cavalerie-
kazerne weten te ontsnappen en heeft toen gevolg
gegeven aan zijn misdadig voornemen.
De verwonde dienstbode is per brancard naar
het ziekehuis vervoerd. Een der schoten moet
tot in de maagstreek zijn doorgedrongen.
Twee kogels zijn reeds uit haar lichaam verwij
derd, zonder dat deze operatie voor haar kwade
gevolgen gehad heeft. Er bestaat nog kans od
haar behoud.
Een treurig ongeval houdt sedert don
derdag avond te Harlingen aller aandacht gaande.
Drie jongelieden hadden zich geruimen tijd
vermaakt met in een bootje in de JNieuwe
Willemshaven te zeilen. Een van hen stelde
daarop voor, eens op zee te gaan, doch de beide
anderen achtten den wiud daarvoor te sterk en
lieten zich aan wal zetten. De derde, een jongeling
van twintig jaar, leerling aan de zeevaartschool
en studeerende voor 2en stuurman, zette zijn
plan door, met het ongelukkig gevolg, dat ten
noord-westen der stad de boot omsloeg en de
opvarende verdronk. De boot is later binnen
gebracht, doch men heeft nog geen lijk gevon
den. De ouders van den ongelnkkige wonen te
Haarlem.
Een klerk van een aanzienlijk koop
manskantoor in een onzer provinciesteden kwam
dezer dagen aan het postkantoor aldaar om 12
briefkaarten, die verkeerd beschreven waren, tegen
nieuwe in te ruilen. Een der surnumerairs aan
dat postkantoor, voor alles behalve vriendelijk
bekend, voegde genoemden klerk toe:
„Ik dacht niet dat er aan het kantoor van den
heer X. ezels waren, die een dozijn briefkaarten
bederven.
„Dacht u dan," was het leuke antwoord, „dat
er alléén ezels werkzaam waren hier aan het post
kantoor
De stoomtimmerfabriek Wilhelmina te
Helder, is Maandagmiddag eene prooi der vlam
men geworden. Tegen den middag werd de brand
door de onwonenden ontdekt en twee uur later
lag het kolossale, van hout opgetrokken gebouw
met alle machinerieën en gereedschappen reeds
in de asch. Door vuur en water werd aan de
omliggende gebouwen vrijwat schade toegebracht.
De brandweer, bijgestaan door marine en leger
en het vrijwillig gymnastenkorps, werkte flink.
Bijna alles was tegen brandschade verzekerd.
Door verkeerden wisselstand is Vrijdag 1.1.
nabij het station te Amsterdam, een locaaltrein
van Zaandam op een ledigstaanden trein geloopen.
De stoker viel van de locomotief, maar hij bekwam
geen letsel. Een der passagiers kreeg een schram
aan het gelaat.
Een paar dagen geleden had in Den Haag
een jongen het ongeluk zoodanig te vallen, dat
de stok, dien hij in de hand droeg, hem in het
oog drong, hetgeen ten gevolge had dat hij eenige
uren later overleed.
Eersten Paaschdagmorgen brak te Sloten
(N.—Holl.) een hevige brand uit in de bouwhoeve
van J. Vlegels, in den grooten Ypolder. De
bewoners waren naar de vroegkerk. Van den
inboedel heeft men nog het een en ander kunnen
redden, maar van de paarden zijn eenige in de
vlammen omgekomen. De oorzaak is onbekend.
Te Beerta is een kind overleden, nadat
het vier etmalen aaneen geslapen had.
Te Friezenveen (Oosteinde) zijn Vrijdag
middag zeventien huizen in asch gelegd.
Onder een steenen rolblok waarmede de
weg werd geplet, is te Bensdorp een klein kindje
geraakt, met het treurige gevolg, dat het terstond
dood was.
Zaterdag morgen omstreeks 7 uurstreek
te Utrecht een roofvogel in de Choorstraat
neder en pakte een kleinen hond op, waarmede
hij naar den Domtoren vloog.
Twee kinderen van den kleermaker P. op
den Wal te Sittard, vonden Vrijdag middag op
eene vergaderplaats van vuil, nabij hunne woning,
een fleschje of potje, witte bolletjes bevattende.
De kleinen aten van den inhoud, met het treu
rig gevolg dat het jongste, twee jaren oud,
eenige uren later een lijk was, en het andere,
vier jaren oud, in hoogst gevaarlijken toestand
verkeert. Naar men zegt, zou een dienstmeisje,
dat aan het schoonmaken was, het fleschje,
waarvan zij den inhoud niet kende, uit een op'
den wal uitkomend bovenvenster geworpen
hebben. J
Op den locaalspoorweg tusschen Heerde
en Hattem is een wagen met kalveren in den
brand geraakt. Bij aankomst te Heerde bleken
er 8 kalveren te zijn omgekomen.
Men meldt uit Wierden van 4 April
Terwijl eenige jongens in de buurtschap de
Hu re oe zich vermaakten met een paasch vuurtje
te branden, stiet een hunner zijn zusje voorover
in den vuurgloed, met het noodlottig gevolg
dat het meisje heden morgen, na hevige pijne°n
doorstaan te hebben, aan de bekomen wonden is
overleden.
Een bloedig drama is in den nacht van
Maandag op Dinsdag te Groningen in de Rui-
terstraat afgespeeld.
Aldaar woont zekere G. Westerveld, wiens
woning eene verzamelplaats is van lieden van
het laagste allooi van beiderlei kunne. Toen
m genoemden nacht te ongeveer 2 uren een
tweetal pakjesdragers, een van welke Jan Zuidema
heet, die woning wilden bezoeken, wenschte
Westerveld hen niet te ontvangen op grQll^
dat ander bezoek te zijnen huize aanwezig was
De pakjesdragers verwijderden zich echte!
niet, waarop Westerveld een schop greep en
Jan Zuidema daarmede lievige slagen toebracht
totdat de steel van de __schop brak. Daarop
haalde hij een mes uit zijn woning en sneed
en stak zijn slachtoffer, waar hij maar kon.
Plotseling zakte Zuidema onder het uiten
van een gil ineen, en de inmiddels toege.
snelde agenten van politie bemerkten dat hij
vreeselijk verwond was. Zij vervoerden hem daar-
om naar het politiebureau, alwaar de politiedokter,
de heer J. Reijenga, de eerste hulp verleende,
Deze geneesheer constateerde dat 2 ribben ge.
broken waren nabij den ruggewervel, die ook
beschadigd wasvoorts dat zich eene diepe
wond vertoonde tusschen de 7e en 8e rib, welke
wond tot in de borstholte was doorgedrongen,
terwijl alle rugspieren waren doorgesneden. Op
het hoofd had Zuidema twee wonden van 8 en
5 centimeter lengte, terwijl twee slagaders waren
doorgesneden.
Vermoedelijk zal Zuidema, die in het Aca-
demisch Ziekenhuis is opgenomen, het leven er
niet afbrengen. Westerveld werd nog dienzelfden
nacht gearresteerd.
In de Limburgsche gemeente Epe heeft
zich een geval van pokken voorgedaan.
Zondag avond is te Jorwerd (aan de spoorlijn
Leeuwarden-Stavoren) eene jonge vrouw bij het
uitstappen onder den trein geraakt, waardoor
haar de beide been en zijn afgereden. Met den-
zelfden trein is zij naar Sneek vervoerd, alwaar
zij onmiddellijk onder de geneeskundige behan
deling is gekomen, die de stationchef inmiddels
per telegraaf ontboden had. Zij is echter na een
hevig lijden overleden.
Deftige standen- In de
gemeente Apeldoorn is behoefte aan meer
schoolruimte, burgemeester en wethouders zijn
van oordeel, dat twee der bestaande scholen
ooverbevolkt zijn, en dus moeten worden ontlast.
Daarom stellen zij den gemeenteraad voor, in
de buurt den Enk een nieuwe school te bouwen.
Totzoover is er geen aanleiding om onzerzijds
eenigerlei opmerking te maken. Of in de behoefte
niet kon worden voorzien door vergrooting der
bestaande schoolgebouwen of dit, indien het
mogelijk is, uit een onderwijs-oogpunt de
voorkeur zou verdienen boven het gedane voorstel,
dan wel of het uit dien hoofde veeleer aanbe
velenswaardig is een nieuwe school te stichten,
opdat deze dichter onder het bereik zij van de
bewoners van den Enk over dit een en
ander kan men slechts oordeelen, wanneer men
omtrent den plaatselijken toestand een kennis
bezit, die ons ontbreekt.
Wat ons noopt tot de bespreking van het
geval, is uitsluitend een motief, hetwelk de
burgemeester bij de toelichting van het voorstel
tot aanprijzing ervan schijnt te hebben aange
voerd. De zaak is namelijk, dat den Enk een
buurt is met een arbeidersbevolking, welker
kinderen thans met kinderen van meer welge
stelde ingezetenen op dezelfde schoolbanken
zitten. En nu werd, naar men ons bericht, het
voorstel van het dagelijksch bestuur door den
burgemeester aanbevolen met het betoog van
de wenschelijkheid, dat er juist voor de kin
deren dier arbeidersbevolking voortaan zou zijn
een afzonderlijke school. Waarom? Er zijn, zoo
zeide hij, meergegoede ouders, door wie wordt
geklaagd, dat hun kinderen met die der arbei
ders op dezelfde school moeten gaanen ook
hem kwam afscheiding wenschelijk voor.
Is tegen dit motief geen der raadsleden op
gekomen Zal geen hunner er tegen opkomen,
wanneer de geschorste beraadslaging over het
voorstel straks in de eerstvolgende vergadering
wordt voortgezet
Wij hopen het tegendeel, want het dunkt
ons een treurig en laakbaar motief. Afscheiding
tusschen de verschillende maatschappelijke krin
gen is er waarlijk genoeg, meer dan te veel.
Juist die afscheiding beschouwen wij als een
der zorgwekkende verschijnselen in de samen
leving onzer dagen die afscheiding, ™et
het daaruit voortvloeiende gevolg, dat zij, ("e
tot verschillende kringen behooren, elkanders
goede en slechte eigenschappen niet kennen,
over-en-weer elkander verkeerd beoordeelen, zie
geen rekenschap geven kunnen naar waarhei
van elkanders denkwijze, gevoelens en dnj
veeren. Een groote zegen zou het zijn, in"ie°
het anders ware. En nu zal men te Apeld°°r
de aanraking tusschen de kinderen, waar
nog bestaat, juist gaan verhinderen. Ue
toestand is eren men zal daaraan opzet eJ^
een einde maken. Men zal, als gold het bo
en schapen, met voordracht de kinderen
den welgestelde scheiden van die der
bevoorrechten. Men wil den bewoners van
Enk een nieuwe school geven, opdat 1
opdat men van hun kinderen bevrijd ra
