"f de eerste plaats hoopt het Socialisme verbetering aan
_pn door het Algemeen Kies- en Stemrecht. Daar-
r zal het invloed krijgen op zijn eigen beheer. Doch de
1 thebbenden willen daarvan niets weten. Toen Domela
Trwenhuis een vijftien jaar geleden op algemeen Kies-
cinmrpcht aandrong, gaf men hem ten antwoord, dat het
daartoe nog te dom was.
Gemengd Nieuws.
334ste STAATSLOTERIJ.
Getrokken Prijzen.
Burgerlijke Stand.
Oemeente Scliag-en.
Oemeente Zijpe.
Marktberichten.
v0||c ten prooi aan de grillen van ministers
/eefi i9 zjj het in hun hoofd krijgen eens oprui-
^"houden, oorlog verwekken.
j.i.' geen oorlog, die slechts een gevolg is van
flf' - despoten. Wanneer al die lastposten eens
jj.-j(b»ncn i; i een „.pehloon van f 2.50, liepen do
flJieo ajjeI1 ,veg en zonden zij er niet3 van willen
tretrn- stempelt Spr. het leger als de school der
goveoai jerwgl de soldaten slechte huisvesting en
l^trllJ dse 'l krijgen. Spr. heeft persoonlijk 13 maanden
*°nne geduld. Een troost was het hem op te mor-
Jie <''9CI') er en meer de soldaat ontevreden wordt en de
uLrdigheid van zijn lot inziet.
DlIfC
n eens, zoo ging Spr. voort, welke rechten aan het
Z'e toegekend? Men ontzegt het volk hot reeht op het
tolk z!l |a(. jeven hetwelk het volk nu lijdt, is geen leven.
men heeft zelfs een partij de partij van Mallus
h ar leer der overbevolking die de kinderen der
®e'i t riers liefst hij de geboorte om het leven willen
f n als ze namelijk niet „welgeschapen" zijn. Maar
WPi'die maatregel dan ook niet toe te passen op de
vSn der ri^en?
Ti of ta
Doch
het Socialisme is volstrekt niet bevreesd voor
T ter vroeg D Nienwenhuis, dat de regeering het volk
!<w. ontwikkeling zon verschaffen en het antwoord
Bee weder niet geschikt. Maar als men het volk eens
wie er niet geschikt is, ongetwijfeld zou het een brevet
^bekwaamheid uitreiken aan de kapitalisten.
r Daar beide partijen tegenover elkander staan, behartigen
de vertegenwoordigers, als behoorende tot de kapitalisten,
niet ons°belang. De machthebbenden beschouwen het kies-
recht dan ook als een privilegie. Het geld alleen verschaft
thans het kiesrecht. Bezit 100.000 gulden en gij zijt kiezer,
maar morgen als gij ze niet bezit, wordt gij ook niet
meer bekwaam geacht tot uitoefening van het kiesrecht.
Bezit een ezel, en gij zijt een kiezer, verkoop morgen
den ezel en gij zijt kiezer af. Wie is nu eigenlijk de kies
gerechtigde? Gij of de ezel?
De Kegeering heeft het recht niet om te verwijten dat
het Tolk niet bekwaam is, want de schuld daarvan ligt
geheel alleen bij de Regeering zelve. Waarom houdt zij
het Tolk dan dom
BijvoorbeeldEen kind vraagt aan zijn moeder vergunning
ai te gaan zwemmen. De moeder weigert en het gevolg is
at het kind niet leert zwemmen. Heeft nu die moeder het
recht later het kind er een verwijt van te maken dat het
aiet zwemmen kan?
Welnu, evenzoo is het met het volk. Daarom moet het
olk op algemeen kies- en stemrecht aandringen, want de
sonvereiniteit behoort bij het volk. Tot zoolang moet men
tachtig protesteeren.
Spr. wijst ook op de laatst te Heerenveen gehouden
hetooging voor de rechten van het volk.
Toor zulken drang, zegt Spr., zullen de regeeringen
eenmaal toch moeten bezwijken.
Ook Mr. Voorthuystn verklaarde: het is de oude vraag:
bij wien behoort het eigenlijk gezag? waarvan de beteekenis
is: welk is het recht der regeering?"
De regeering moet zijn :uit het Tolk.
Rijken worden verdeeld, koningen en keizers verdwijnen,
maar onder alle wisselingen blijft: het Tolk. Het volk
staat dan ook boven de regeering, en elk burger heeft als
lid van het volk deel aan de souvereiniteit.
Derhalve mag het algemeen kies- en stemrecht niet
anger aan het volk onthouden worden.
Is een lid van het lichaam lijdende, dan lijdt het geheel.
Men kan niet zonder het Volk leven. In de 1ste en 2de
kamer hebben advocaten en predikanten, zitting. De regeering
kent het volk niet en ook niet de middelen tot opheffing
Fickte zeide eens: privaatbezit is de bron van tirannie
:a alleen door gelijkmatige verdeeling der goederen kan
fit onrecht vermeden worden.
Het streven der Socialisten is: privaatbezit te doen
erdwijnen.
En het Volk zal eenmaal overwinnen.
Spr. beroept zich nog op de uitspraak van Voltaire.
loolang het eene kind niet geboren wordt met sporen aan
Ie voeten, en het andere met een zadel op den rug, gelooft
lij nog niet aan de goddelijke destinatie van rijk en arm.
Leg twee kinderen een van een rijke, de ander van
:en arme naast elkaar ongekleed in de wieg, dan zijn
:ij immers gelijk, en geen van beiden staat op het voorhoofd:
wie rijk, wie arm is. Die gelijkheid komt bij het sterven
ipnieuw aan het licht. Bezie de geraamten in een museum,
welke is nu de doodskop van een meester, en welke van
sen slaaf? Dat is immers niet te zeggen.
Welnu, zoo concludeert Spr., bij geboorte en sterven
gelijk, dan ook gelijk in het leven.
De regeering is niet in staat de belangen der volkspartij
Ie behartigen.
Men noemt arbeid de bron van rijkdom I En dan de
legenwoordige arbeiders
Neen, het is de plicht van alle arbeiders, gezamenlijk
>p te komen, om ons vrij te maken van het privaatbezit
ia daarvoor in plaats te krijgen: gemeenschappelijk bezit
ran alle goederen. De arbeiderspartij streeft daarnaar en
lan haar behoort de toekomst. Elk burger is verplicht
iich daarbij aan te sluiten en wanneer het volk maar
«innaai wil, goed wil, dan zal het doel bereikt worden.
Be machthebbers heerschen nog door hun „Verdeel en
ïeersch", doch als het volk zich eenmaal aansluit, dan is
iet gedaan met het gezag. Komt op dus voor uwe rechten 1
Men beschuldigt de socialisten, dat zij ontevredenheids-
jaaiers zijn. En terecht! Kunt gij dan in uwe ellende
evreden zijn. De socialisten juist roepen het volk op tot
insluiting. Zij zullen voortgaan met op te ruien en onte
vredenheid te prediken. Zij aanvaarden dat verwijt. Aan-
s(: 'mVi Mie gebrek en ellende en dan moet toch de mensch
'i opstand komen.
e arbeiders moeten zich afvragen of zij slaaf willen
Bven en de ellende willen behouden! Wilt gij het niet?
erweer n danSteek de handen dan uit de mouwen
ganiseert! Bedenkt dat een enkele stroohalm afknapt, doch
bundel stroohalmen biedt weerstand.
a' ®en zich aansluite bij de arbeiderspartij. Niemand
- "e dawij daartoe te zwak zijn. Ziet hoe talrijk wij
lleii l "oenen: landbouwers, werklieden, soldaten;
j'f 'J den vormen één grooten oceaan,
onr 'a Wld nlaar willen en laat ons dat toonen. Denkt
iaan uw kinderen. Die toekomst, thans zoo schril
uueekende, moet verdreven worden. Elke proletariër
inzien dat het hier geldt ook het geluk van zijn
iii 'jlen' e® z'e' bij dat in, dan is het zijn plicht zich
8 urbeidspart ij aan te sluiten.
Pr. hoopt dan ook dat hier een afdeeling der arbeidspartij
stand komt. 6 F J
ich bnrSer' cllce burgeres, elk man van karakter sluite
u aan en beschouwe het als lafhartig door een ander
kastanjes uit het vuur te laten halen,
teder drage zijn steentje bij tot de voltooiing van het
*»listisch gebouw.
Wanneer de socialistische idéé zegeviert, dan zal ook het
anon" tot het verleden behooren. Dan zal er zijn bevor-
y van elkanders welvaart, dan zullen de dagen van
aangebroken, maar dan ook weg met het privaat-
"un komt de dag van welken William Moore getuigde:
P Welken ieder mensch in Holland genoeg te eten heeft;
mder zonder zorg in het verschiet blikt' ieder beter is
gehuisvest, met afgebeuld wordt, geen hingw lijdt dan
zal men zich niet moer verheugen in het ongeluk va'n ^n
anderdan zal de oogst zijn voor allen die werken g^n
doch Mk'zal'in overvM "^^andel,
Maar dan moeten wij nu ook dat willen!en dan"
zoo eindigde spreker, „moeten de rijken zwichten 1"
Na de pauze werd gelegenheid gegeven tot debat en
vroeg de heer R o e p hoe of spreker zich dan wel d?e
m"a !:1SCl;e-ma;rSChapl,ij voorstelt> waarbij afschaffing van
privaatbezit op den voorgrond is getreden?
d6r v e,9 v antwoordde dat het moeielijk
g maatschappij gelijk de socialisten die verlangen,
zoo maar in eens in haar geheel te omschrijven; doch we
in enkele woorden wilde hij ze aangeven
Ev WoS Tr UJd- «we'ken het kapitaal voldeed aan de
eischen der Maatschappij. Doch sedert is de maatschappij
vooruitgegaan en het kapitaal blijven staan.
Thans moe. er>feen beter stelsel geschapen worden. En
juist dat privaatbezit moet plaats maken voor gemeen
schappelijk bezit. 6
Tegenwoordig wordt het kapitaal door de Truth-mono-
pohes, in enkele handen opgehoopt en juist dat ophoopen
maakt het mogelijk den arbeid te regelen.
Er zijn reeds door den Staat instellingen ia het leven
geroepen in socialistischen geest. Bijv: de posterij, de
telegrafie en de staatsporen.
Alles moet in handen van den Staat. Het socialisme wil
juist, dat de arbeid door gemeenschap grooter wordt.
Evenwel het geheele socialistische stelsel nu in een paar
uur uit een te zetten, dat is onmogelijk.
Doch als alles in de gemeenschap wordt beheerd, dan
komen de voordeelen ook allen in de gemeenschap terug.
De tegenweer van Kapitalisten werkt juist het socialisme
in de hand.
De staat kan veel beter het algemeen belang regelen,
zoo ook alle zaken van arbeid.
De heer R o e p merkt op, dat als post- en telegraphie-
wezen nu zijn takken van soc. staatsinmenging en Spr.
zooeven op den voorgrond plaatste, dat deabreider het er
heter door zou krijgen, en men bedenkt dat de mindere
postambtenaren toch ook niet meer dan 7 a 8 gulden week
loon ontvangen,dat er dan van vooruitgang toch zeker
niet veel zal zijn te bespeuren.
De heer v. d. Veer. repliceert dat als de staat, d.i.
de regeering, komt uit het volk, dat dan ook de voordeelen
voor de gemeenschap komen en niet gelijk nu, voor enkelen,
zoodat het natuurlijk is, dat bij die takken thans nog
verschil van betrekking is. Zal dus de gemeenschap profi-
teeren, dan moet ook de gemeenschap de exploitatie in
handen hebben.
Ten slotte verzoekt Spr. allen die zich mochten willen
aansluiten, nog staande deze vergadering een afdeeling te
willen constitueeren.
Treurige tijdingen komen uit Ierland
tengevolge van het mislukken van den
oogst. De door de regeering gezonden personen
moeten erkennen, dat de winter voor de bevolking
vreeselijk belooft te worden en de koningin
schijnt bedroetd over den toestand harer getrouwe,
Ieren, althans zij heeft den heer Balfbure,
onder-secretaris voor Ierland, bij zich ontboden.
Te Balmoral heeft H. M. aan dien regeerings-
persoon verklaard, de Ieren te willen helpen,
doch trots die hulp blijft de aardappelziekte
bestaan en dat is voor Ierland een ramp.
't Is een kleine champignon, de Perenopora,
die zich aan den aardappel hecht, hem bederft
en daar mede aan de Engelsche regeering onover
komelijke moeielijkheden bereidt. Immers, de
aardappel is voor de Ieren het hoofdvoedsel
de Ier eet weinig brood, nooit vleesch en het
varken dat hij met zooveel moeite opkweekt,
dient hem slechts om zijn belasting en pacht
te kunnen betalen.
En telkens als door de een of andere reden
de aardappeloogst schraal was, werd delersche
bevolking in de diepste ellende gedompeld. Vier
jaren slechte aardappelen van 1845 tot 1849,
ontnamen Ierland drie millioen bewoners, en
dat cijler is waarschijnlijk nog te laag, al is 't
dan ook officiëel. Bovendien en hier komt
het politieke gevaar de Ieren verliezen het
hoofd, als zij staan voor rampen van dien aard.
Reeds diep ongelukkig, als alles goed gaat, weten
zij het ongeluk niet onder de oogen te zien.
Het weinige geld, dat de Ier bezit, gebruikt
hij dan voor geestrijke dranken. Als hij honger
heeft, drinkt hij zich spoedig dronken
en dan is alles mogelijk. Men heeft in 1845
staaltjes van kannibalisme en ruwheid gezien,
die men in Engeland nog niet is vergeten.
Bovendien, reeds twintig jaar zetten de Homerule
mannen de Ieren tegen de regeering op; tal
van wanordelijkheden hadden plaats, toen alles
goed ging; wat moet er dan dezen winter wel
gebeuren
Volgens de regeeringspersonen, naar Ierland
gezonden, zullen van de 5.200,000 bewoners,
3.500,00 tien maanden lang niet weten, waarvan
zich te voeden. Dergelijke rampen kan de liefda
digheid niet lenigen hier moet 300 dagen
lang minstens met een millioen per dag worden
geholpen.
De Engelsche regeering zal dus moeten
handelen. Het Parlement is met vacantie, er
zijn geen toegestane credieten, er is geen tijd
te verliezen. De regeering is van plan op het
vasteland van Europa groote inkoopen van aard
appelen en rijst te doen.
Men zal voorloopig uitdeelingen van levens
middelen houden, totdat men krachtiger zal
kunnen handelen.
De Iron deelt mede, dat men in de
wouden van Indië eene merkwaardige plant
heeft ontdekt, welke met zeer geaccentueerde
electrische eigenschappen is bedeeld. De hand,
welke een blad af breekt, voelt eenen electrischen
schok; de magneetnaald wordt reeds gevoelig
op eenon afstand van 6 Meter, en zij wordt
geheel uit hare richting gebracht, wanneer men
haar in de nabijheid der plant brengt.
De kracht van deze plant verschilt met het
uur van den dag. Te twee uur na den middag
is de electrische kracht het sterkstdes'nacbts
is zij gelijk nul. Zij wordt het grootst bij
een onweer, maar tijdens een regen-
b u i schijnt de plant te kwijnen en verliest
zij al hare energie. Men ziet nooit een insect
of een vogel rusten op deze plant; het schijnt,
dat het instict hen voor het gevaar waarschuwt.
In de nabijheid der plant vindt men geen magne
tisch metaal, zooals ijzer, kobalt of nikkel, het
geen aantoont dat de electrische kracht aan de
plant zelve ontleend wordt.
In gansch Japan vindt men geen oude
vrijsters. Wanneer nl. een meisje in Japan
zekeren leeftijd bereikt en nog ongetrouwd
is, dan neemt het stadsbestuur de zaak ter hand
en zoekt voor haar een passenden echtgenoot,
dien zij gedwongen is te huwen.
Te Berlijn is tot groote ontsteltenis van
de groote wereld, zekere graafKleist-Loss ge
vangen genomen, omdat hij in een huis
Unter den Linden, waar zijne beminde woon
achtig was, den huisbaas van de trappen gegooid
heeft, zoodat de man er waarschijnlijk het Teven
bij zal inschieten. Graaf Kleist heeft reeds meer
malen van zich doen spreken, o. a. door drie
maal binnen korten tijd een vermogen te ver
kwisten.
Te Santa Fé in Nieuw-Mexico is Zaterdag
een aardschok gevoeld, welke 3 min. (1
heet geduurd te hebben; van uitgebrande kraters
zag men lava neerstroomen.
Het dorpje Araschgen bij Chur, wordt
door eene aardschuiving bedreigd ten
noorden van het dorp schuift een groot woud
langzaam in de Rabiusaals deze verschuiving
niet ophoud, wordt het water opgestuwd, en
dan zou voor het door reizende muzikanten
bekende dorpje de catastrophe beginnen. De
Fr. Raht. verklaart het feit aldusIets heneden
Malix, boven aan de diepe grot der Rabiusa,
staat het slot Belvedra. Van daar strekt zich
een hoog dennenwoud op moerassigen bodem
tot in het voorste gedeelte der diepte uit. Ten ge
volge van den langdurigen regen is nu het geheele
gebied van dit woud door het water ondermijnd,
en de geheele daarop liggende laag humus, met
hooge deunen dicht begroeid, had dus geen steun
meer en schuift daardoor langzaam naar beneden.
Met het oog is deze beweging niet waar te nemen.
Zij duurt echter onophoudelijk voort, langzaam
valt de eene na de anderen om, en thans liggen
reeds 40 stammen op den grond. Het gevaar be
staat nu hierin, dat deze dennen met de geheele
slijkmassa in de bedding der Rabiusa schuiven,
het water van dit bergriviertje opstuwen en dat
eensklaps een overstrooming kan plaats hebben,
die het dorp Araschgen stellig totaal zou moeten
vernielen. Gelukkig is echter de beweging nog
niet zoo ver gevorderd, dat zij niet tegengegaan
kan worden. Men hoopt door afvoerkanalen het
water, dat den bodem ondermijnt, te kunnen
afleiden en door hel vellen der omvallende hoo
rnen den grond meer stevigheid te verschaffen.
Een opzienbarend schandaal is dezer dagen
te Brussel ontdekt. Het is namelijk gebleken,
dat de voor eenigen tijd overleden rechter Leo-
pold Ketels, een algemeen geacht magistraats
persoon, die zeer betreurd en met groote plech
tigheid begraven werd, niets anders is geweest
dan een lage dief en oplichter.
Hij heeft gelden, welke hem waren toever
trouwd om te bewaren of voordeelig te beleggen,
verduisterd; o. a. een nalatenschap van 100,000
francs, waarvan hij beheerder was, en het ge
heele vermogen van een bemiddelde weduwe,
die door haar zoon bestolen was en daarna, op
zijn aandringen, hem haar geld in bewaring
had gegeven, „om de menschen in haar omge
ving niet in verzoeking te brengen."
Te New—York is een befaamde gie
rigaard, Gustaaf Tuchel, die (juist niet naar
de gewoonte van vrekken) 10 000 dollars in
de Bank had, Zaterdag van gebrek gestorven.
In verscheidene steden van Zuid-Europa
breidt zich de pokziekte uit, zoo te Lis
sabon, te Madrid en te Marseille.
Volgens het laatste bulletin van Kais. Gesund-
heitsarot te Berlijn bedroeg in de laatste maand
het aantal sterfgevallen tengevolge van pokken
te Lissabon 28 en te Marseille 40.
Ook te Warschau en te Venetië komen voort
durend sterfgevallen tengevolge van die ziekte
voor.
Klingenberg aan den Main, met ongeveer
duizend inwoners, behoort tot de drie steden,
waarvan het spreekwoord zegt:
Bacharach am Rhein,
Würzburg am Slein,
Und Klingenberg am Main,
Da wachst der beste Wein.
Dezer dagen werd ten opzichte der gemeente
lijke financiën, die in de opbrengst der wijnbergen
een rijken steun vinden, aan de ingezetenen een
recht smakelijk wijntje voorgediend. Er werd
namelijk uit de stadskas een bedrag van 30,000
mark aan hen rondgedeeld, zoodanig dat ieder
der 223 hoofden van huisgezinnen 1341/2 mark
ontving en daarbij nog drie vaam brandhout
voor ieder lid van het gezin. Er is een aan
zienlijk bedrag als reserve aangelegd. Plaatselijke
belastingen worden daar niet geheven. Gelukkig
stadje!
Volgens de Daily Chronicle zal Booth,
de „generaal" van het Leger des Heils, bin
nenkort een werk het licht doen zien, waarin
hij, onder den titel „In darkest England and
the Way Out," zijn groot en sedert lang be
loofd plan tot verbetering van de
wereld zal uiteen zetten. Dit plan komt in
hoofdzaak op het volgende neer
In de steden zullen inrichtingen worden ge
opend, wijkplaatsen of „homes," tot het on
middellijk ouder dak brengen van werkloozen
en andere noodlijdenden. Uit deze „homes"
zullen de menschen na eenigen tijd worden
overgebracht naar de landbouwkoloniën, die
hier en daar in de provinciën zullen moeten
gevestigd wordenen ten slotte zullen deze
landbouwkoloniën het aanhoudende contingent
moeten leveren voor nederzettingen in Afrika,
Australië of Amerika.
Aan het plan is voorts eene huwelijksagen
tuur verbonden en wel eene op de grootst
mogelijke schaal. Zij beoogt namelijk het tot
elkander voeren van alle zoodanige trouwlustige
mannen en vrouwen, die langs den gewonen
weg elkander niet hebben kunnen vinden.
De „generaal" verzekert, dat hij voor zijne
denkbeelden reeds bijval heeft gevonden bij ver
schillende beroemde mannen, als kardinaal Man
ning, Lord Rosebery, Lord Wolseley, Henri
George, Michael Davitt en dr. Clifford. Zijn
boek moet half Octo'oer verschijnen.
5de Klasse. Trekking van 15 Sept
Prijs van f 1000: No. 18097 19673
400: 2487 4459 4878
200: 381 4532 8312 18533
19311
100: 263 465 1770 2040
7633 17930
5de Klasse. Trekking van 16 Sept
Prijs van f 1000: No. 5441 10418 10573 14321
19141
400: 19225 20568
3136 9516
6885 8500 17309
200:
100
Ingeschreven van 13 16 September 1890.
Geboren: Pieter, z. v. Jan Kossen en Jantje
Boender.
Ondertrouwden Getrouwd. Goene:
Overleden: Trijntje Schoorl, oud 2 jaren en 8
maanden.
Ingcschroven van 5—12 Sept. 1890.
Geboren: Guurfje, d. v, Dirk Klok en Trijntje
Kroon. Hendrik Hilbrand, z. v. Pieter Helenus
de Carpentier en Tjitske de Vries.
Ondertrouwden Getrouwd: Geene.
Overleden: Maarlje, 21 jr. d. v. Pieter Plevier
en Grietje de Jong. Jannetje Korver, 70 jr. Eehtg.
van Teunis Roos. Catharina Cornelia, 12 jr. d. v.
Pieter Tuin en Aagje Wiering.
II o o r n, 13 September 1890. Aangevoerd
2
H. L. Rogge
f
5.25
a
6.—
1
Tarwe
f
6.—
a
8 50
19
Garst
f
4.25
a
5.50
35
Haver
3.25
a
4.25
•i
Witte Erwten
f
8.50
a
10. -
Groene
f
10.-
a
12.-
Grauwe -
f
13.-
a
17.-
i
Vale
f
12.—
a
16.-
i
Bruine Boonon
f
10.50
a
15.-
26]
Geele
f
a
Witte
f
11.50
a
14.—
1
Paarden
f
6.25
a
7.—
Karweizaad
f
9.—
a
9.50
Mosterdzaad
f
17.-
18.50
28
Paarden
f
60.-
a
350.—
6
Kalveren
f
16.-
a
24.—
43
Schapen
f
22.-
a
29.—
80
Lammeren
f
12.-
a
19.—
83
magere Varkens
f
12.—
a
25.—
6
Zeugen
f
25.—
a
50.—
160
Biggen
f
3.—
a
7.—
75
Kippen
f
-.60
a
1.50
4000
Kipeieren
f
3.75
a
4.—
1350
Koppen Boter, 5.2, lood f
—.55
a
—.60
Allernaar 13 September 1890. Aangevoerd
4
Paarden
l
70.—
a
150.—
32
Koeien en Ossen
f 175.
a
280.—
28
nucht. Kalveren
f
12.—
a
22.—
359
Schapen
l
18.-
a
26.—
