Uit en voor de Pers.
Gemengd Nieuws.
Tot proote ónsteltenis Tin den kastelein
antwoordt de bezoeker daarop, dat hel on-
noodig was een wachtpost uit te zetten,
want "zeide hij«waar gij nsar ziet, be
vindt zich reeds binnen, ik ben rijksveld
wachter,' Dat de wijze, waarop de kaste
lein in den ral was geloopen, gelach onder
de bezoekers verwekte, laat zich denken.
«Dat is een goed begin roept de
te Chicago verschijnende cderl ander in
verband met de a. s. orld'a fair) in
1893 «van Nederland mogen we spreken,
van een Nederlandacnen inzeudcr, van
Van Houten, den albektnden cacao man.
Die Wecsper firma is van plan een
100.000 doll. te besteden aan den opbouw
van een cacao paltis. Het zal door en door
nationaal worden, oprijzende in den Hol-
landschr bouwstijl vsn de 15de eeow.
Daarin zal o. a. een school worden geopend,
waarin Hollandsche meisjes onderwijs zullen
geven in het bereiden van cacao-pudding,
soepen, enz.
Een belangrijke en brutale oplich
ting heeft Woensdagavond 5 uur onder
Appiugedam plaats gevonden. De dienst
bode van een timmerman Wildeboer te
Opsierde, aan de harddraversbaan wonende,
besaf zich op eigen gezag naar de molenaar
Nienhuis, op 5 minuten afstand van daar,
met de boodschap, dat hsar baas een kot
beest had gekocht en geld noodig had om
de kooploi te kannen betalen. Hij verzocht
daarom f 125 ter leen, welke den mole
naar altijd volgens het meisje
't avonds nog wel terug zouden worden
bezorgd. Nienhuis is op deze mondelinge
boodschap ingegaan en stelde de meid het
gevraagde ter hand. loeu hij later echter
vernam, dat bedoelde meid geene van de
beste was, daar zij kort geleden ook logies
had gehad in de strafgevangenis alhier,
vervoegde hij zich bij zijnen buurman
Wildeboer maar deze wist van niets. De
meid had, onder voorwendsel van op bezoek
te gaan, de plaat gepoetst. Het bleek
lster in den avond dat ze bij koopman
Van Dam een mantel en bij mej. Folgering
een nieuwe hoed had gekocht, en zoo
gekleed iszenogte 9.41 met den trein, die
te 10.2 te Groningen arriveert,,.. «er
van door gegaan 1" Dat de politie niet stil zit,
is begrijpelijk, maar we vernamen nog
niet, dat men het veelbelovend meisje op't
spoor is. Eene waarschuwing voorzeker om
maar niet aan iedereen gelden zonder bewijs
af te geven.
In het Ntr. schoolblad vertelt een
onderwijzer van een school voor minvermo
genden in den Haag, dat hij onlangs zijn
leerlingen vroeg, wie van hen wel eens le
Scheveningen geweest was. \an de 49 kin
deren staken er zeven den vinger op.
Sterker nog is het volgende geval, dat
de Echo mededeelt. Op een school le klas
se op Kattenburg te Amsterdam vroeg een
onderwijzer aan de leerlingen van een hoog
ste klasse: Wie van u is wel eens in het
Vondelpark geweest? Sl-chts twee kinde
ren bleken er wel eens gewandeld te heb
ben.
Een huwelijk met hindernissen.
Men schrijft nit Groningen
Eeue behoeftige vrouw, moeder van twee
kinderen, ontving wijl op haar gedrag
weinig viel aan te merken, wekelijks «eni
gen onderstand van het armbestuur. Na
velerlei vergeelsche pogingen daartoe, mocht
het der vrouw eindelijk gelukken den
vader harer spruiten, een daglooner, tot
een huwelijk te bewegen. De dag hiervoor
was vastgesteld, de laatste steun naar zij
hoopte, uit de armkas geïnd. Op den dag,
dat de echtverbintenis zou worden voltrok
ken, kwam de vronw zich des morgens
bij den chef van het armbestuur aanmelden
met de boodschap«Och meneer help mie
asjebleift nog an twei kwardies; anders
ken ik nijt trouwen." Op de vraag „Waar
om hebt gij dat geld dan noodig ant
woordde zij: Jos, zei je, meneer, de getui
gen, die boeten staon te wachten, willen
njrt met of ze motten eerst ieder 'u dub-
beldien en 'n sigaore hebben. Ik heb gein
cent meer en as 'k mien aanstaonde
vraogen mot, dan laat e mie meschien neg
zitten.' De twee kwartjes werden verstrekt
en werkelijk zag men aan ieder der bij de
dtur staande adspirant getuigen een dub
beltje uitkeeren. Met de overschietende
tien cents werd een jongentje uitgezonden
om 4 sigaren te halen, die onder de wach
tenden werden verdeeld. Een uur later was
het huwelijk voltrokken en zag men de
getuigen het echtpaar volgen, ieder met
een «non plus ultra' in den mond.
De liberale Unie hield Zaterdag onder
leiding van mr. E. E. van Raalie, in bet
gebouw Concordia de gewone jaarlijksche
algemecne vergadering gehouden van af* genheid der Asser jaarmarkt door H. aan
gevaardigden der kiesvcrcenigingen, leden genomen, doet daar die niet naar en sraaas
der liberale Unio. van Hoek «s, -erd afbesteld. Op den
Uit het ?er*Ug bleek, dat op den laat sten morgen ?ao Roedermarkt begaf men z.ci
Dec. 1890 waren aangesloten 61 vereeni- >p wek, en wcrd op de markt een paard
gingen, met 8466 leden en 1025 bescher- gekocht voor f 100, 't welk over eenigen
mers en buitengewone leden. tijd in een der herbergen zou betsa wjr- en.
In de eerste plaats besprak de voorzit- Toen het eehter eindelijk op betalen arn-
ter de leden van het bestnar, die
volgens rooster moesten aftreden. Wegens
zijn benoeming tot Minister van Binnen-
landsche Zaken, trad ook mr. J.P. B. Tak
van Poortvliet af, die in de vorige verga-
lering eerst verkozen was. Hoewel de voor
zitter de aftreding voor de leden van het
beitunr en voor zich betreurde, toch me n
de hij, moest de Liberale Unie over dit
feit niet treuren, omdat daardoor de over
winning bij de stembus werd verkondigd,
nu de heer Tak «zooal niet een «erste, dan
toch een groote plaats in het nieuwe libe
rale ministerie bekleedt". Spr. hoopte dat
een aaneengesloten liberale meerderbaid den
nieuwen minister zou steunen.
Daarna bracht hij den altredenden leden,
den hoeren mr. 11. J. Dijckmoester, inr.
H. L. Drucker en jhr. mr. L. Michiels
van Kessenich dank voor hetgeen zij voor
de Liberale Unie hadden verricht. Hij stel-
kwara. bleek het dat Hoek zijne portefeuile in zijne
met geld verloren had. De politie kwj.m
met de zaak in kennis, en de persoon, bij
wien Hoek in de kost was, en welke zich
bij hem op de markt bevond, werd gef»u-
ille-rd, doch zonder resultaat. Het eiude
van de zaak is,dat bij onderzoek is gebleken,
dat het door Hoek als verloren opgegeven
geld in ,t geheel niet in zijn bezit is ge
weest en dat hij een pensioen geniet vin
slechts f 2.75,
Hoe gevaarlijk het is onder het rijden
op een zoo slecht bestuurbaar rijtuig, als
een driewielde kar is, te gaan zitten, bleek
dezer Hagen wederom te SPANBROEK.
Terwijl u.l. de arbeider P. Koomeii en de
zoon van den landbouwer P. Helder Gz.,
in zulk een voertuig zaten, geraakte het
paard op hol en om zich te redden, moesten
zij van de slingerende kar afspringen, waar-
het gelnk hadden, er 1
slechts
te
de toen voor om de vergadering in comilé- J kwetsuren Mn het hoüfd
generaal te doen overgaan. af te komen.
Aleer dit echter geschiedde, Troeg prof.
Spruyt, afgevaardigde van Burgerplicht Op de Zondag en Maandag
(Amsterdam) het woord eu zeide dat hij HOORN gehouden veemarkt werden aan-
en vele anderen met hem gaarne nog op geroerd 4590 stuks. De handel was vooral
bet programma had zien staan de houding ie de goede kwaliteit, vlug en de prijzen
der liberale partij tegenover het militaire i waren hoog.
vraagstuk, hij wees er op hoe op één stem
na, alle liberalen in de Tweede Kamer zich
hadden verklaard voor invoering van per
soonlijken dienstplicht.
Hij betreurde de minder duidelijke ver
klaring van den nieuwen minister van oor
log dat deze persoonlijken dienstplicht uiet
IletClii'istelij lc-Sociasil-
Congres, dat van 10-12 dezer,
Amsterdam bijeenkomt werd geopend door
bij de noodwet wilde invoeren. Bovendien zou dr> Kuiper, met een rede over: «Het
hij er prijs op gesteld hebben, dat de Sociale risagituk en de chris-
minister beloofd had in zijn definitieve «et telijke religie,
persoonlijke dienstplicht op den voorgrond Uit de verschillende verslagen dier rede,
te zullen stellen.
Het bestuur, meende spr., zou zeker zijn
goede redenen gehad hebben om dit punt
nog niet op de agenda te stellen, maar
toch achtte hij het noodig dat de liberale
partij zich over de urgentie van het vraag
stuk duidelijk zou uitspreken. Wegens den
korten tijd, die er verliep tussclien zijn
benoeming tot afgevaardigde en deze ver
gadering, was het hem onmogelijk zelf een
voorstel in te dienen en daarom wilde bij
in de vergadering alleen het feit consta-
teeren dat hij en vele liberalen de aandacht
op het vraagstuk gevestigd houden.
De voorzitter antwoordde, dat indien er
aanleiding toe mocht zijn, het vraagstuk
binnenkort in een buitengewone vergade
ring in behandeling zou worden gesteld-
De heer A. N. J. Fabius, afgevaardig
de der vrijzinnige centrale kiesvereeniging
te Hilversum, zeide, dat hij het zeer zou be
treuren, indien de woorden vau prof. Spruyt
aanleiding zouden geven, dat daaruit
werd opgemaakt, dat de liberale partij
eenigszins wantrouwen iu den heer Seyffardt I
zou stellen.
Hij wees er op, dat hij nog slechts twee
meenden aan het bewind is, dat hij als
luitenant-kolonel boven zooveel hoogeren
is geplaatst en te strijden heeft met aller
lei, ook politieke partijen. In deze vergade-
dering diende voor alles een woord van
sympathie te worden uitgesproken. (Toe
juichingen.)
De Voorzitter meende dat de vergadering
niet verder over deze quaestie in debat moest
komeD, hoewel hij ook met den vorigen
spreker meende dat de nieuwe minister den
steun der liberalen verdiende.
Het voorstel tot verlaging der contributie
werd bij acclamatie aangenomen.
Na afloop van het comité-generaal
werden tot leden van het bestnar benoemd
de heeren mr. H. Goeman Borgesius te
's—Gravenhage mr. A. C. Visser te Gorin-
chem, mr, N. Tydeman te Breda en mr.
P. Rinck te Tiel,
In 't begin der vorige week is door
zekeren Hoek op de jaarmarkt te Rolde een
bedrag van f 1365 verloren. Naar aanlei
ding daarvan kan het volgende worden
medegedeeld. Eenige dagen geleden kwam
Hoek bij den slaapsteehouder H. te Assen
«in de Kaas" alwaar hij voorgat een pen
sioen van f 10 per week te genieten en
tevens in 't bezit te zijn van f 1840 aan
contanten. Met H. maakte hij dezer dagen
een verdrag, dat hij voor dezen vee zou
koopen op de markt te Rolde en voor de
rente van dat bedrag bij H. kost en inwo-
stippen wij hier het volgende aan:
Spr. ving aan met de verzekering, dat
hij de taak van dit eerste Congres zoo
bescheiden mogelijk opvat, dat niet be
doelde eene nabootsiug te zijn van eene
dier indrukwekkende samenkomsten, waarop
mannen van het vak uit alle landen van
Europa hunne kenuis en talent deden
schitteren. De taak, welke het Congres
te vervullen heeft, beoogendede bespre
king van de vraag wat den belijders van
den Christus te doen staat met het oog
op de sociale nooden van dezen tijd,
werd reeds vroeger in het buitenland aan
gevat, getuige het optreden van de «Christ-
liche Arbeiter' te Berlijn, de «Christian
Socialists' te Londen en de «Société Cbré-
tieuue Suisse pour 1'économie sociale' te
Génève.
In 1853 joeg Groen van Pinsterer de
heeren op het Binnenhof schrik aan, toen
hij g waagde vsn den inderdaad kommer
vollen toestand der lagere bevolking en ver
klaarde dat in bet socialisme >eene waarheid
gemengd ligt, die het kracht geeft,' dat
men trachten moest naar verbetering ook
van de materieelen toestanden.
Wij zijn dus m mora gesteld, zeide de
redenaar,en wel door de socialisten zeiven,die
z66 sterk den band tusschen den socialeu
nood en het Christendom voelen, Jat zij
den Christus als den Groot profeet van het
socialisme voorstellen.
Liberalen van den ouden stempel zijn
er dan ook zeer ongerust over, dat het
socialisme nieuwe zegepralen aan het Cris-
tendom zal bezorgen, omdat het juist de
problemen op den voorgrond schuiftbij
wier oplossing het Christendom zoo van
nabij betrokken is. Het verband tusschen
het sociale vraagstuk en de Christelijke
religie is dan ook eenvoudig onloochenbaar.
De erkenning daarvan is dan ook de oöder-
waarvau dit Congres uitgaat. Om met
bewustzijn te spreken, moet de overtuiging,
dat er zulk een verband bestaat, vorm en
gestalte aannemen. En dit verband zoe
kend, doet zich de tegenstelling Natuur
eu Kunst aan den menschelijken geest voor.
Natuur onafhankelijk van den menschelijken
wil bestaande, Kunst op die natuur inwer-
kend. Breedvoerig betoogde de redenaar
hier, dat uit dit verband het gemeenschaps
gevoel, de zedelijke verantwoordelijkheid voor
elkanders welzijn, die op de menschen rust,
voortvloeit.
Dwaling en zonde zijn tosschenbeida
gekomen om de harmonische ontwikkeling
der raenschengemeenschap, der samenleving
te verstoren. Die twee traden in verband
ning genieten. In verband hiermede werd om onwaarachtige beginselen tot heerschap-
in de huishouding van H, het een en an- pij te verheffen en de overheid werd,
der veranderd, eu ook de muziek, ter gele j door wetten en instellingen, maar al te zeer
medeplichtig aan de heerschappij.
Dj ongelijkheid tusschen mensch en
mensch 2*f Jen sterkere macht over den
zwakkere, en de sterkeren hebben alle
usantiën en alle magistrale ordinantie ten
hunnen profijte gebogen. De machtigere
mergelde den zwa :kere nit, en wist de
overheidsmacht te maken tot een instrument
hand. En de oorzaak van het
kwaad las hierin, dat men den mensch
beschouwde als afgesneden van zijue eeuwige
bestemming.
Hoe het Christendom tegen zulk een
misdadigen staat van z ikenpositie genomen
heelt, lichtte dr. Kuyper met aan de ge
schiedenis ontleende voorbeelden toe. Ook
in het Rameinsche keizerrijk werd het even
wicht der standen verbroken en stonden
weelde en armoede in schrille tegenstelling
tegenover elkander- Doch eer Rome, eer
ook Griekenland zonk in den bajert van
menscheüjke ellende, w is de Heiland der
wereld gekomen. Die Heiland is geen soci
alistisch hervormer geweest. Revolutie is
dan ook nooit door Jezus of door zijne
apostelen gepredikt. Oui in den socialeu
nood dier dagen redding te brengen, plaat
ste hij tegenover de dwaling de waarheid
en stortte zijn heiligen geest uit in de
zijnen. Hij gaf den dienst van Mammon
prijs aan de verachting der zijnen. Waar
arm en rijk tegenover elkander staan, kiest
hij de zijde der armen. Zijne apostelen
moesten nit gaan «zonder buidel en male',
een machtige trek van ontferming is m j
elke bladzijde van het EvaDgelie gesneden,
Bij Jezus paart zich de theorie aan de
praktijk. Die theorie is het vlieden van alle
geldzucht; de praktijk is toewijding eu
zelfverloochening.
Maar Jezus heeft ook georganiseerd door
zijne Kerk, bestemd om in te grijpen in
het sociale leven, door den dienst des
woords, door den dienst der barmhartigheid
en door de gelijkheid der broederschap.
De samenleving werd eene merkbaar ande
re; er ontstonden dragelijker toestanden
dan onder het heidensch Rome. Slavernij,
ophooping van kapitaal, woeker werden te
gengegaan wees- en armenzorg werd be
hartigd. Men was op den beteren weg en
zoo de Ktrk niet onder een Konslantijn,
een Julius II en Leo X verbasterd ware,
zou de invloed van het Christendom op
de staatsinrichting en op de maatschap
pelijke verhoudingen overheerschend zijn
geworden. Het bederf van Kerk en maat
schappij liep uit op vorsten-absolutisme en
aristocratischen trots, welke de sp inning in
het leven riepen, die uitliepen op de Fran-
sche Revolutie.
Deze Revolutie, betoogde de redenaar,
stichtte haar grootste kwaad door den vol
strekten ommekeer, dien zij te weeg bracht
iu het levensbesef en in de levensbeschou
wing der volken. Het gezag uit den Heer
verwerpend, bouwde zij uit den vrijen wil
van het individu een gekunsteld gezag en
stelde liberaliseering van 's menschen geest
in de plaats van bekeering zij verbrak
de sociale banden en hield ten slotte niets
anders over dan het eenzelvig en zelfzuch
tig individu. Hieruit werd, naast andere
oorzaken, de sociale quaestie geboren. Hoe
langzamerhand uit de revolutie het jagen
naar geld en bezit, de miskenning van het
individu, de exploitatie van den arbeider
en daardoor de sociale nood ontstonden,
schetste spreker met breede trekken- De
struggle for life werd ingeluid door een
struggle for money en kwamen aan het
eene uiteinde der sociale linie bezitters
van milliarden, aan het andere mier-arme
tobbers te staan. Ook de sociaal-democratie
is eene vrucht der revolutie. En wanneer
dan nu de sociaal—democraat vraagtmet
welk recht dringt men ons, het volk, de
meerderheid, de massa, den noodstand op,
waaronder wij gebukt gaan 9 Wanneer hij
stem eischt in het kapittel, om eene geheel
andere sociale huishouding te leveren dan
moest spreker het logische van dien eisch
toegeven, al veroordeelde hij het standpunt
des eischers.
Wie van een sociale quaestie spreekt,
bedoelt daarmede, dat hij twijfelt aan de
deugdelijkheid van het maatschappelijk ge
bouw, waarin wij wonen. Al ligt in het
stellen der quaestie nog niet opgesloten, dat
zij in socialistischen zin opgelost moet
worden, toch bestaat de sociale quaestie
alleen vojr hem, die de onhoudbaarheid
van den tegenwoordigen toestand inziet en
die onhoudbaarheid verklaart, niet uit
bijkomstige oorzaken, maar uit een fout
in den grondslag zelf der maatschappelijke
samenleving. Bij den Christen moet dan
ook elke betere inspiratie vloeken tegen
den actueelen toestand.
Beterschap ligt alleen op socialistischen
weg. die echter niet de weg der sociaal
democraten, maar eene van God 2ewilde
gemeenschap is.
Dat de sociale quaestie geen uitvindsel
is van Jan Rap en zijn Maat en het
sicialisine geene nieuwigheid, bewees spreker
met voorbeelden uit de geschiedenis.
Hoe velschillend gedacht wordt over de
vraag, wat van de huidige samenleving
gesloopt moet worden, wat behouden ka'
blijven, toonde hij aan uit de theoriën van
nihilisten, anarchisten, sociaal-democraten
collectivisten, landnationalisateurs, katheder'
o' staats-socialisten, de aanhangers der
historische school en eindelijk de liberalen
door spreker als gewoonlijk liberalisten
genoemd.
Ten slotte behandelde de redenaar de
vraagHoe staat de belijder van den
Christus tegenover de sociale quaestie
Door diepe ontferming bewogen met de
ontreddering van het maatschappelijk leven
moet hij als de barmhartige Samaritaan
nood en lijden verzachten, de ongelijke
verdeeling, waar die ongelijkheid onreeht
is, bestrijden en alle krachten inspannen
om de geestelijke elleude, de deinoralasalie
des volks uit te roeien.
Hoe de Christusbelijder zich tegenover
den eigendom dien hij als leenbruik heeft
te beschouwen, tegenover den bodem, deu
arbeid en den arbeider heeft te gedragen,
betoogde spreker met indrukwekkende woor
den. De verachting van het huwelijk, wel
haast door vrije liefde vervangen, het neo-
Malthusianisme door spr. homicidium
posleriatis genoemd, waren hem al te
maal bewijzen van een zich van God ver
vreemd geslacht.
Staatshulp en staatarmenzorg moest naar
des redenaars meening tot het allernoodigsl
worden beperkt. De overheid helpe den
arbeid aan rechtrecht om zich te orga-
niseeren en om voor zijne belangen op te
komen. Biijvend heil schuilt voor volk en
vaderland, dus ook voor den arbeidersstand,
alleen in eigen krachtig initiatief.
Terwijl alle staatsarmenzorg «blijft roepen
tegen de eere van den Heiland* moet de
Christen, doordrongen van de beteekenis van
het schoone woord medelijden, met het
o heilig motief des er bar mers' mede bijdragen
tot leniging van nood, tot verwijdering van
misstand en onrecht.'
Hard ging ie. „Er bestaat een
eigenaardig gebruik in Brittannië bij de
voltrekking van een huwelijk. Bij het einde
der plechtigheid geeft de bruigom de bruid
eeu klap oin het oor, zeggende
«Zoo doe ik als jij mij plaagt of kwelt."
Daarna kust hij haar met de woorden. «En
zoo doe ik, als je lief en vriendelijk bent."
Onlangs huwde een brit met een Duitseh
meisje. Hij gaf haar den klap, doch, voor
dat hij haar kussen kon, betaalde het jonge
dametje, wie dat gebruik onbekend was,
hem met dezelfde munt, zeggende
«En zoo doe ik als jij mij plaagt of
kwelt.'
De jonge man stond verbluft, terwijl de
aanwezigen in luid gelach uitbarstten.
Schromelijke onvoorzich
tigheid. Eenige dagen geleden had de
Levalette, te Parijs, in haar slaapkamer een
kaars aangestoken en de brandende lucifer
ter zijde geworpen. Zij droeg een japon
met lange sleep, die door de lucifer in
brand geraakte. Eenige oogenblikken ver
streken alvorens de dame bemerkte in
welk gevaar zij verkeerde. Toen zij de
vlammen zag, snelde zij naar de aangren
zende kamer, waar haar man zich bevond.
De markies rukte de overgordijnen van
de ramen rolde er zijne vrouw in en doofde
op die wijze het vuur. Immiddels had de
markiezin echter aan de beeuen en schou
ders vreeselijke brandwonden bekomen.
Het nieuwste op 't gebied van
scheepsbouw is een stoomboot die zoowel
te water als te land zich kan voortbe
wegen. Deze trein—boot is voor liet
verkeer tusschen twee Zweedsche binnen
zeeën bestemd, die door eene landengte ge
scheiden zijn. Over de landengte heeft men
de rails gelegd, de boot werd door een
kraan op de rails geheeschen en dan door
haar eigen machine in beweging gebracht
Zij rijdt, evenals een locomotief over de
landengte en gaat vervolgens te water.
De stoomer is te Lunggren gebouwd,
biedt voor zestig personen plaats aan en
heeft een machine van tien paardekracht.
De proeven geven reden tot tevreden-
I heid.
Een altijd groen blijvende heining
of afsluiting is zeker aanbevelenswaardig.