f
Zondag 1 Januari 1893.
37ste Jaargang Uo. 2687.
Uit en voor de Pers.
Uitgever, J. WINKEL.
Bureau: SCHAGK1Ï, Laan, II, 4.
Bij dit nummer behoort
>en Bijvoegsel.
Binnenlandsch Nieuws.
Onlusten in GRONINGEN en
FRIESLAND.
Alnieei Nieuws-
Ainmitit- Lollmllal.
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en
t r d a tr a v o n d. Bij inzending tot 's middags 12 ure, worden
WFRTFN'TIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 8.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regeis f 0.25 iedere regel meer 5ct 8
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Was de afvoer van groen-
en verledenweek aan LANGLNDIJK niet
ao druk, deze week is daar veel verbete-
inz in op te merken. De prijzen zijn zeer
roedvoor roode kool werd reeds van 10
ot 12 galden geboden; middelbare zijn
«lis voor 9 gulden van de hand gedaan.
)ok de prijs der savoye kool is goed. De
,,ndel in uien is stil. Om den bouwers
elegenheia te geven met hunne schuiten
'e stations te kunnen bereiken is het ijs
i de sloot aan de westzijde van den Lan-
edijk deze week stuk geslagen.
Herbenoemd tot Molen-
mester van den Schrinkaagpolder van
iRSINGERHORN, de Heer P. Mars Jz.
daar.
Te SPAARNWOUDE is op twee
lolsteden n. 1. bij I. M. Kroon en wed.
a Vriesekoop het mond- en klauwzeer
nder het rundvee uitgebroken, zoodat thans
i die gemeente 6 stallen zijn aangetast.
Ook te HAARLEMMERMEER is de
„•te weder geconstateerd eu wel bij den
ider J. Beers, en zoo ook te, ALM-
i in de stallen van de landbouwers
te Jong en Hendrik van de Koppel.
Dok in de BEEMSTER is een geval
sn mond- en klauwzeer voorgekomen.
Te Yenloo heeft een hu-
i oppasser, tijdens afwezigheid van zijn
nant diens burgerkleeding aangetrokken
is daarmede gedeserteerd naar België.
Op het h u 1 p p o s t k a n t o o r
TILBURG zijn door de marechaussee
gewichten iu beslag genomen die
t gelijk waren. Hier zal dns de Staat
J.ea zich zelf optreden voor het kantonge-
M.
In het dorp LINSEMAOEEST
lijnt deverhuring van landerijen op gansch
'enaardige wijze plaats te 1 '-ben.
Dezer dagen moest ten overstaan van
*ee notarissen eene zoodanige verhuring
taats hebben en om nu niet tegen elkaar
i te bieden en daardoor de pachtprijzen
doen stijgen, hadden de gegadigden zich
t elkaar verstaan en eene commissie uit
notabele ingezetenen ;t het dorp be
rt, die opdracht had a.ie perceelen te
niet te hoogen prijs te huren. Later
en dan de gehuurde perceelen onder-
|5 verdeeld worden. Wat geschiedde nu
de verhuring? Een persoon, die met
afspraak niets te maken had, mijnde
i eerst perceel, dat hem gegund werd
tt het tweede ging het idem, en mis
kien zou het ook aldus met het derde
«ceel gegaan zijn. Maar daaraan kwam
niet toe. De verbonden huurders rnaak-
1 korte wettende persoon werd hals
'tt kop van de bovenzaal afgeworpen
siier de trap te raken. Tot verwondering
ssg de man geen letsel.
De notarissen die tegen dergelijke
hdel wijze protesteerden, wilden ruet de
%ring niet verder gaan, doch nu wer-
Me huurders zoo kwaad, dat zij de
•Slen uitbliezen, de deuren sloten, en ten
tte de notarissen dwongen, de verhuring
k doen en de perceelen te gunnen voor
'prijzen, die door yden bond" geboden
Wen en welke natuurlijk niet hoog
Wn- Op last der justitie wordt naar deze
Tpn een onderzoek ingesteld.
De bouwvereeniging »Op hoop
van zegen," die ongeveer 200 huizen in
de 2e Spaaradammerstraat en Polanen-
straat te Amsterdam heeft staan, heeft ter
gelegenheid van het kerstfeest een flink
stuk spek teu geschenke gegeven aan elk
geziu, dat niet achterstallig was met de
huur. Verleden jaar hebben de trouwbetalende
bewoners met kerstmis ten ham gekregen.
Naar men meldt, hebben
zich te Oudewater weer gevallen van cholera
voorgedaan, en wel Zondag 25 dezer een
geval van cholelera nostras. Maandag den
26 sten een geval van cholera asiatica, beiden
met doodelijken afloop.
Weer een n i e u w e z i e k t e
Te SITTARD heerscht onder kinderen en
hallvolwassen personen eene ziekte die be
smettelijk schijnt te wezen. De lijders
worden lusteloos, de hals- en oorklieren
zwellen op, terwijl de tong en lippen be
ginnen te vervellen.
Na verloop van 4 Èt 6 dagen zijn de lij
ders genezen.
Ook elders, o. a. te Rijsden (in Limburg)
zou zich die kwaal vertoond hebben.
De predikant bij de Her
vormde gemeende te S'ITENS, Fr., zal
voortaan na de godsdienstoefening gelezen
heid geven tot debat. De meest bekende
sprekers der Volkspartij, als mr. P. J.
Troelstra, J, v. d. Wijken anderen zullen
daarvan gebruik maken.
Te HEINEOORD heeft onlangs
een oplichter gebruik gemaakt van de licht-
geloovigheid van sommige boeren. Hij had
hun wijs gemaakt, dat voor i '«ge hunner
kans bestond oma1 oedrijfboer "J^atst te
worden op bouwmanswoningen, „behoo-
reode aan den prins von Wied. Hij had
daarover reeds geschreven, maar ten ant
woord ontvangen, dat de prins hem persoon
lijk wilde spreken. Natuurlijk liet hij de
reiskosten door de belanghebbenden betalen.
Toen hij terugkwam, was de zaak ech
ter nog niet geheel in orde. Hij zeide, dat
hij weder een brief namens den prins ont
vangen had, welke geteekend was: //Van
der Schrieck," en dat hij nogmaals te Neu-
wied moest komen. Wederom moesten de
reiskosten voorgeschoten worden.
De boeren die sedert van deze zaak niets
meer hebben gehoord, zijn nu tot het ver
motden gekomen, dat zij bedrogen zijn,
en hebben den officier van justitie te Dor
drecht verzocht de zaak nader te onder
zoeken.
Men schrijft uit Winschoten aan de
K Veend. Ct
De huzaren maken in ons anders nog al
kalm plaatsje eenige levendigheid. In den
loop dezer week hebben ze het evenwel nog
al bont gemaakt. Eenige avonden geleden
zag men verscheidene in de straten loopen
(sommigen in witte broek met stalklompen),
die niet weinig aan Bacchus hadden ge
offerd. Onderling hebben zij elkander boven
dien flink afgeranseldéén hunner moet
zelfs zijn bovenkleeren verkocht hebben.
Dat deze onmiddellijk wederom naar zijn
garnizoen is gezonden, spreekt van zelf. De
anderen kregen evenwel ook eene niet gerin
ge straf. Ze moesten n. b. iederen dag een
nur of vijf in volle tenue marcheeren. In
de leeren broeken, met lange sabel en ka
rabijn ging hun dit niet heel best af. Wat
is ook een kikvorsch op het droge, wat is
een huzaar zonder paardNaar we verne
men, hebben ze ook reeds wederom gratie
gekregen. De alhier Zondagavond gegeven
tooneelvoorstelling door het gezelschap van
Lier werd door een dertigtal huzaren bijge
woond. Het blijkt, dat hun luitenant Ge-
rard van Vijsen, voor wiens rekening zij van
die gelegenheid gebruik mochten maken,
het kwade weet te straffen en het goede
te beloonen.
Maandag was het te Beerta niet rustig.
Gedurig hoorde men revolverschoten, ter
wijl ook de socialisten de samenscholingen
niet schenen te kunnen laten. De huzaren
dreven hen met de sibel in de hand uiteen,
waardoor menigeen licht gewoud werd.
Te Finsterwold waren tegen Maandag
avond uitgebreide maatregelen genomen;
's avonds sprak Traraillenr voor een talrijk
publiek in 't hotel Hommes. Gewoonlijk
liggen hier 4 marechaussees. Zij werden
versterkt met 4 uit Oostwolder waren
dus 8. De 6 rijksveldwachters uit Winscho
ten en 10 huzaren met den luitenant uit
Beerta.
Travailleur had als onderwerp Vrede op
aarde, enz. Hij sprak over de maatregelen,
door den burgemeester in den omtrek ge
nomen en over Tijdens (het kamerlid) die
zich als socialist had voorgedaan, maar nu
in de plaats van brood lood zond. Alle uit
gangen van het hotel Hommes waren door
huzaren afgezet. Bij 't verlaten der verga
dering werd allen aanwezigen gelast hun
ne vuurwapenen af te leggen en bij 't uit
gaan gevisiteerd. Hier en daar hadden sa
menscholingen plaats, die, ia weigering om
uiteen te gaan, met de blanke sabel uiteen
werden gedreven, Een paar werden licht
gewond.
Met de Kerstdagen hebben vele arbei
ders gedaan gekregen en loopen nu rond.
Dinsdag zouden zich enkelen naar den bur
gemeester begeven om werk te vragen.
Op den tweeden Kerstdag zijn te Beer
ta ook eenige ongeregeldheden voorgeko
men. Eenige revolverschoten zijn daar ge
lost en wat klappen door huzaren uitgedeeld.
Gisteren sprak Stienstra te Midwolda.
Te Sappemeer ventte een met verlof aan
wezige huzaar in uniform „De roode Dui
vel,' een socialistisch geschrift. Hij werd
gearresteerd en opgezonden.
Men meldt uit Dokkuiu
De ongeregeldheden onder de werkloozen
schijnen van uit Groningerland ook naar hier
te zijn overgewaaid. Reeds de vorige week
was het hier alles behalven rustig; eiken a-
vond bewoog zich eene joelende menigte door
de straten onder het zingen van socialistische
liederen, onderwijl anderen al bedelende langs
de huizen gingen. Bij de commissie voor werk-
ver schaffing werd telkens om hooger loon
aangedrongen ODder bedreigingen dat anders
de boel kort en kleiQ zou worden geslagen.
Dinsdagmorgen werd van vrege eene commis
sie aangekondigd dat niet anders dan op de
na vastgestelde voorwaarden gewerkt en dat
anders het werkhuis zou gesloten worden. Dit
gaf den geheelen avond aanleiding tot samen
scholingen en wanordelijkheden die eindelijk
een ernstig aanzien kregen dat militaire hulp
zulk werd aangevraagd. Eene afdeeling van
ruim 40 man, onder bevel van den luitenant
Muller Massis is thans hier gestationeerd. Den
geheelen avond trokken patrouilles door de
stad om het volk dat telkens weer samen
schoolt uit elkaar te drijven.
Uit Franeker wordt gemeld
Nadat gisteren na de komst der militairen
uit-Leeuwarden de avond vrij rustig was
voorbijgegaan en de beweging zich openbaar
de in zingen langs de si raat van troepen op
geschotenjongens, vrouwen en enkele man
nen, werden arbeiders hedenochtend uitge-
noodigd het werk te hervatten onder bescher
ming der infanterie.
Eerst na herhaalde oproeping verklaarden
eenigen zich daartoe bereid, maar niet zoodra
waren zij daarmee begonnen of enkele werk
stakers wierpen hen met steenen.Daarop werd
de opdringende menigte door eene charge met
gevelde bajonet teruggedreven en kon het
werk worden voortgezet. Behalve infanterie
patrouilleert thans ook het kader der dd.
schutterij langs de straten. Heden namiddag
wordt nog cavalerie verwacht. De tegenwoor
dige beweging is koren op den molen van de
socialisten en hedennamiddag treedt in Klein
Walhalle T. Stienstra uit Harlingan als spre
ker op voor de misnoegde arbeiders.
Uit Leeuwarden wordt van 28 December
gemeld
Heden avond heeft hier weder een volks
oploop plaats gehad. Onder het zingen van
/^vrijheidsliederen" trok de, ook door
nieuwsgierigen telkens aangroeiende, me
nigte langs de voornaamste gedeelten der
stad. De politie was er spoedig bij, om
dezen troep te verstrooien, doch stuitte
voortdurend op tegenstand; zoodat de agen
ten genoodzaakt waren stok en sabel te
gebruiken. Men werd handgemeen, waarbij
ook meer dan een politie-agent het moest
ontgelden. Er werd met steenen naar hen
geworpen, waardoor menigeen werd gewond;
ook een enkele geraakte defect. Omstreeks
11 uur was het rustig geworden. Drie
personen zijn gearresteerd, waaronder een
bekende socialist. Eene meedoende schip
persvrouw werd nog a! aan het hoofd ge
wond. De hoofdwacht is betrokken door
een detachement infanterie, onder bevel van
den le luitenant A. B. Feickens. De com
missaris der koningin, de burgemeester,
de procureur-generaal en de kolonel-gar-
nizoeuscommandsnt waren een groot gedeel
te van den avond op het stadhuis bijeen.
Van heden word ons gemeld De nacht
is rustig voorbijgegaan. Omstreeks 1 uur
heden namiddag zijn hier aangekomen, uit
Utrecht een detachtement van 120 man
genietroepen met 4 officieren uit Zutfen
60 huzaren met 2 officieren. Er is veel
volk op de been, door de politie voortdu
rend aangemaand om uiteen te gaan.
De burgemeester heeft samenscholingen
van meer dan 5 personen verboden.
„Oud Jaar, wat hebt gij ons te zeggen?
Hoe ziet gij ons zoo ernstig aan
Ei, wil uw staf toch nederleggen,
Wij hebben met n afgedaan I
Wij vragen van het Nieuwe vreugde,
Genot en voorspoed, last en kracht.
En al wat ooit het hjrt verheugde
Oud Jaardat hebt ge ons niet gebracht I"
„„Ik bracht wat God n wilde geven,
Maar wat hebt gij daarmee verricht
Ik bracht een jaar lang n het leven
Was dat voor n ook levenslied?
Ik bracht u vele kostlijke uren
Hebt gij die allen goed besteed
Ik bracht n raad liet gij u besturen
Bracht gij uzelven nooit in leed
Dan komt gij niet tot mij met klachten,
Tot mij, Oud Jaar, dat van u scheidt
Maar vraagt nw God om nieuwe krachten,
Waar Hij een nieuw jaar n bereidt."" Anna.
Bovenstaande woorden vormen een deel
van een in het Geill. Volksblad voor
komend onderschrift, van een gravure,
voorstellende een oud man, in reisge
waad, steunende op zijn staf, den blik
peinzend gericht in het eind'loos ver
schiet het beeld van het oude,
van het vertrekkende jaar.
Nog enkele uren, waarde Lezers en
Lezeressen, en 1892 heeft u den rug
toegekeerd.
O, zeker, als gij straks in nw huis
kamer zit, temidden uwer familie of van
uwe vrienden, betreft ongetwijfeld een
deel van uw gesprek datgene, wat de
herinnering u over 1892 voor den geest
roept.
Dat niet alles, wat die herinnering u
doet „zien" u aangenaam stemt, maar
al is het dan ook voor den een meer,
voor den ander minder ook voor uw
geest beelden worden afgemaald wier
tafereelen u doen beven van vreeze,
schreien van smarte, toornen van veront
waardiging ja, dat dit zoo is, spreekt
van zelf. 's Menschen leven is nu eenmaal
de aarde élae mengeling van vreugde
en smart, overvloed en gebrek, deugd en
ondeugd.
Wij wenschen ieder toe dat hij vrede
vinden mogen in zijn gemoed, omtrent
hetgeen dit oude jaar hem of haar heeft
gebracht.
Mogen we een raad geven, dan is
het dezeverheug u in al het goede,
in al het aangename, wat gij mocht
smaken, en laat het andere voor u zijn
geweest een leerschool voor berus
ting. Wij allen toch, ieder op or"t
beurt, moeten dien plicht van berusting
nakomen en schijnt het ons zelf ge
woonlijk of meestal toe, dat ons lot het
zwaarste was, zou niet onze buurman,
die gemakkelijker lot scheen te dragen
te hebben, in even groote mate daar
onder gebukt hebben gegaan, als zulkB
met ons het geval was
Is het een eigenaardige trek van het
menschelijk karakter, dat ieder zijn eigen
uil een valk wane, daaraan gepaard
gaat de karaktertrek, dat men zich
voorstelt, dat het op „buurman's bed"
het heerlijkste rust.
Daar gaat hij, de oude 92-erde
taak hem opgelegd, was voor het mensch-
dom in zskeren zin kastijdend. Daar
staan ze, Jodenvervolgingen Cholera
de twee geeselende daemons, die schande
en ellende brachten over de bewoners vau
het oude Europa. Maar zij bleven niet
alleen. Daar kwamen zwendelarijen en
dieverijen op groote schaal aan het licht,
mannen van eer en aanzien van hun
hoog standpunt slingerde in het slijk der
verachting. Daar kwamen de beroeringen
in de verschillende staatsinstellingen,
daar bleven de daden van vergrijp
aan het leven en het goed van den
naaste niet achterwege, heetten zij hier
mijnwerkersopstand, ginds dynamiet-ont-
ploffingen.
Regeeringsvormen werden gewijzigd,
ministeriën verjaagd of verdreven. Er was
veel ellende, en van deze veel door
eigen schuld.
Welke lotsbedeeling zal het Nieutte
jaar voor de volkeren medebrengen
Men behoeft nu juist geen pessimist
te zijn, om tot het vermoeden te komen,
dat 1893 ons zal brengen een schrede
verder op den weg, die voert tot oplos
sing der maatschappelijke vraagstukken
maar niet minder dan in het oude,
zal men zich moeten voorbereiden op den
aankleve van dien.
