Zondag 19 April 1896.
40ste Jaargang No. 3090.
en
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag-
Z a 1 e r d a g a v o n d. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
UitgeverJ. WINKEL.
Bureau: SCHA©KBü, Laan, D 4.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Atzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van l tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 ct.
Groote lettors worden naar plaatsruimte berekend.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
GemeenteSchagen.
Bekendmakingen.
Jacht en Visschsrij,
a. dat het toelaten van nieuwe leer
lingen op de openbare lagere school zal
geschieden op den eersten Mei a. s., en
als dan kannen worden toegelaten de
kinderen, geboren in het jaar 1890
b. dat de ouders der voluitbetalende scho
lieren, welke deze wenschen toegelaten
te zien, daarvan aan het Hoofd der
School, den heer Ressing, kennis moe
ten geven véér den 25 dezer;
Binnenlandsch Nieuws,
In Hollands Noorderkwartier.
In het Weesdingerveen is opgemerkt
dat in gebrand veen de voorraad phos-
phorzuur zoo groot is dus zoo zeer is
ontwikkeld dat eenige oogsten kun
nen worden verkregen zonder phosphor-
zuur aan den bodem toe te voegen.
Zoo kan men boekweit teelen op uit
gebrand veen, waarop kalk en kainiet
wordt gebracht.
Op deze wijze wordt aldaar onder
zeer gunstige voorwaarden nog veel
boekweit verbouwd.
Uit en voor de Pers.
Boerenbond.
SCHAEER
Alguieei Nicms-,
COURANT.
POLITIE.
Ter Secretarie dezer Gemeente zijn in
lichtingen te bekomen omtrent een ge-
Vonden gouden oor-belletje.
De Burgemeester der gemeente Sehagen
brengt ter kennis van de ingezetenen dat
de aanvragen ter bekoming van Jacht en
Vischacten en van kostelooze vergunningen
tot uitoefening der viBscherij voor het
seizoen 1896/97, ter Secretarie voor de
belanghebbenden ter invulling verkrijg
baar zijn dagelijks, Zon- en feestdagen uit
gezonderd,des voormiddags van 9 tot 12 ure.
Sehagen, 7 April 1896.
De Burgemeester voornoemd,
S. BEKMAN.
Burgemeester en Wethouders van SCHA-
GEN, brengen ten kennis van de ingeze
tenen, dat vanaf 1 Mei a. s., ingevolge door
den Raad dier gemeente vastgestelde verorde
ning,voor het onderwijs aan de gemeen
teschool aldaar de volgende school
gelden zullen worden geheven, namelijk
1°. Voor het gewoon Lager Onderwijs
Voor één' leerling, 50 cents per maand.
Voor iederen leerliug meer uit hetzelfde
gezin, 35 ets. per maand
3°. Voor het onderwijs in Vreemde Talen
(Eransch, Engelsch en Hcogduitsch)
Voor iederen leerling per maand
Voor één taal f 1.25
h twee talen f2.
drie talen f 2.50
De minvermogenden (ter beoordeeÜDg
van Burgemeester en Wethouders) wor
den voor de helft aan de betaling van
schoolgeld onderworpen.
Nog wordt ter kennis der ingezetenen
gebracht
C. dat verzoeken, om kosteloos onder
wijs, voor de nieuwe leerlingen of om
ontheffing voor de helft van de betaling
van schoolgeld, alleen moeten worden
gedaan fer gemeente-secretarie véér
den 23 dezer.
De geboorteen vaccinebewijzen moe
ten bij de toelating tot de school worden
medegebracht.
Scbagen, 10 April 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
S. BERMAN.
de Secretaris,
DENIJS.
Het is merkwaardig te bespeuren, hoe
menschen, wier denken eenmaal een be
paalde richting heeft aangenomen, ziende
blind kunnen zijn voor fouten in die
denkwijze, die ieder ander onmiddellijk
in het oog springenja, er blind voor
blijven, al openbaren de fouten zich in
die feiten 1
Deze gedachte moet opkomen bij ieder,
die het getob aanziet met de uitvoering
van het werkplan der Regeering, ten ge
volge van het verband dat tusschen kies
recht en belasting is gelegd.
De ervaring heeft zonneklaar aan het
licht gebracht, dat de vroegere census
niet alleen een slechte maatstaf was voor
de toekenning van het kiesrecht, maar
ook, dat, tengevolge van den census, ver
betering van kiesrecht, zoowel als van
belastingstelsel werd tegengehouden.
Dat wist men.
Daarop is men ook bij de grondwets
herziening bedacht geweest.
Daarom heeft men toen den belasting-
eisch voor het kiesrecht laten vervallen.
En nu komt men er weer mede voor
den dag Ja, dat is zoo. Maar mon heeft
in den waan verkeerd, dat men het ding
veranderen kon,door er een anderen naam
aan te gevenmen heeft niet gezegd,
dat men een census zou invoerenmen
heeft zich diets gemaakt, dat men aan de
belastingwet gegevens kon ontleenen, die
voor de toekenning van het kiesrecht
bruikbaar zouden zijn. Wij willen niet
beweren, dat dit onmogelijk is. Er zou
slechts onverbiddelijk vastgehouden moe
ten worden aan éene voorwaarde, deze:
dat de kiesrechtwetgever, die gegevens
aan den belastingwetgever ontleenende,
ze zelfstandig en onafhankelijk van de
zen moet gebruiken, zéé, dat bij veran
dering der belastingwet de kiesbevoegd
heid onaangetast blijft, en men in de
toekenning der kiesbevoegdheid wijziging
kan brengen, zonder dat aan de belasting
wet behoeft getormd te worden. Iets van
dien aard schijnt den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken ook voor oogen ge
zweefd te hebben, toen hij indertijd al
le verhand tusschen Personeel en kies
recht ontkende en verklaarde, de taak
van zijn ambtgenoot voor Financiën niet
te willen verzwaren, door de gelegenheid
te openen, om bij de belastingwet kies
recht-politiek te drijven
Men ziet nu, zoo men althans niet
willens blind is, wat er van dat schoone
voornemen is terecht gekomen de Minis
ter kan zijn Memorie van Antwoord op
het Yoorloopig Verslag over het kies
recht ontwerp niet indienen, voordat de
Eerste Kamer over het Personeel beslist
heeft, en de Tweede Kamer verdaagt de
invoering van het Personeel totdat zij
weet, wat er van het kiesrecht terecht
komen zal.
Hoe is men op dezen dwaalweg geko
men
Heel eenvoudig. Men heeft erkend, dat
een census voor de toekenning van het
kiesrecht afkeurenswaard is.
Wat is de census Een zeker bedrag,
dat een burger in de belasting betalen
moet, om het kiesrecht deelachtig te
worden.
Als wij nu niet meer de betaling van
zeker bedrag vorderen, maar aan alle
belastingbetalers kiesrecht geven, dan
is er geen census meer.
Ia deze foutieve redeneering ligt de
grond van deze grootste der fouten in
het voorgedragen stelsel. Want foutief is
die redeneering.
Er kleefden aan ons censusstelsel twee
gebreken.
Het eene was, dat de grens te hoog
was gesteld. Dit heeft het gemeen met
alle andere beperkingen van de kiesbe
voegdheid.
In aard en werking tegenover de toe
kenning der kiesbevoegdheid komt b. v.
een te hooge leeeftijdgrens met een te hoo-
gen census overeen. Men kan aan dergelij
ke gebreken ook op dezelfde wijze tege
moet komen door verruiming van de grens,
door den census, door de leeftijdgrens
lager te stellen. Aan dit gebrek van den
census wordt tegemoet gekomen door het
kiesrecht toe te kennen aan alle belas
tingbetalers.
Doch aan den census kleeft een/ander,
een erger, een eigen gebrek, een gebrek,
dat aan den census alleen eigen en van
den census onafscheidelijk is, dat blijft
al daalt de census tot het laagste peil,
door allen, die in de belasting meedragen,
te omvatten Ja, hoe verder men naar
beneden daalt, hoe erger dit gebrek wordt,
want het is dit, dat belastingplicht en
kiesrecht wederkeerig van elkander af
hankelijk zijn, en dit uit den aard der
zaak meer worden, naarmate de census
lager daalt. Stelt men toch den census
op° zeker bedrag, dan is door wijziging
van dat bedrag het in eene of andere
richting verbroken verband te herstellen.
Zegt men eenmaalallen die betalen, zijn
kiesgerechtigd, dan maakt elke wijziging
in den belastingplicht het aantal kiezers
kleiner of grooter en is er aan het kies
recht niets te veranderen, zonder met
den belastingplicht in aanraking te ko
men. En nu mogen wij kunnen toegeven,
dat er voor de toekenning dor kiesbe
voegdheid gegevens te vinden zijn in de
belastingregeling niemand zal willen
beweren, dat de toekenning of de ont
houding, de uitbreiding of de inkrimping
van het kiesrecht door dezelfde regelen
beheerscht, door dezelfde omstandigheden
bepaald moet worden als verhoogiug of
verlaging, invoering of afschaffing van
belastingen
Dit gebrek is zoozeer onafscheidelijk
van eiken census, dat het zich in zijne
gevolgen openbaart ondanks alle zorgen
van de Regeering, om het aangegeven
verband te ontkennen, ja, juist daar
door des te meer aan den dag komt
Onafscheidelijk van eiken census niet
alleen, maar blijvend ook is dit gebrek
der wederkeerige afhankelijkheid. Men zou
op het eerste gezicht kunnen zeggen dat
spreekt vanzelf. Als het gebrek onafschei
delijk is, dan is het vanzelf blijvend. Ja
wel, maar wij bedoelen toch nog iets
meer. Het bezwaar der onderlinge afhan
kelijkheid wordt veelal niet juist opgevat.
Niet zelden verstaat men het zoo, dat men
het kiesrecht niet afhankelijk wil maken
van belastingplicht, omdat men den belas
tingplicht als een slecht kenmerk be
schouwt. In de practijk is dit ook zoo.
Het is heel onwaarschijnlijk, dat ooit
eene belastingregeling een goede kies-
rechtgrens oplevertdat is niet aanne
melijk, als men het met opzet er op
aanlegt en nog minder, wanneer men
zooals de Regeering ons nu wil doen
gelooven dat samentreffen aan het
toeval overlaat. Maar aangenomen eens,
dat bijna ondenkbare geval zich in wer
kelijkheid voordeed, dat inderdaad op
een gegeven oogenblik de belastingen
zoo vastgesteld waren, dat men zonder
bezwaar daarin een geschikte kiesrecht-
grens kon aannemen, dan zou het boven
bedoelde, meest in het oog springende
bezwaar der dadelijke onbruikbaarheid
vervallen, maar daarmede niets afgedaan
zijn van het hoofdbezwaar der onderlin
ge afhankelijkheid.
Dit bezwaar is tweeledig. Vooreerst
toch kan men niet aannemen, dat de om
standigheden, die dit schoone samentref
fen op een gegeven oogenblik teweeg
brachten, bestendig van aard zullen zijn
en elke wijziging in die omstandigheden
maakt wijziging van de getroffen rege
ling noodig.
Maar hoe P Moet men de kieswet
wijzigen, dan vindt men de belastingwet
als een hinderpaal op zijn wegen
moet de belastingwet verandering onder
gaan, dan breidt men tevens de kiesbe
voegdheid uit of krimpt haar in, zonder
recht of reden.
Dit eerste bezwaar baart het tweede,
dat nog erger is. Juist de omstandig
heid, dat men aan de eene wet niet ra
ken kan, zonder tevens met de
andere in aanraking te komen, maakt,
dat men ze beiden laat, zooals ze zijn.
De onderlinge afhankelijkheid dier twee
wetten werkt als een remschoen, voor
onze toch al zoo zwaar en zoo traag
loopende wetgevende machine, en zet
haar voor die twee hoogst belangrijke
aangelegenheden letterlijk stil.
Eu nu is dit in het algemeen zeer be
denkelijk. Geen wet, hoe goed ook op
zich zelve en hoezeer passend in het
kader van den tijd, waarin zij uitgevaar
digd werd, blijft op den duur ia over
eenstemming met de behoeften en ei-
schen des tijds.
Het zou dus ontwijfelbaar verkeerd
zijn, zelfs van goede wetten de later noo-
dige wijziging te belemmeren, door ze
aan elkander met een onverbrekelijken
band vast te klinken.
Hoeveel te erger is dat dan echter
in dit bepaalde geval, nu noch het ont
werp tot herziening van hetPersoneel,noch
het kiesrecht-ontwerp door iemand tot
de goede wetgevende producten kunnen
gerekend wordenIndien dit verband
werkelijk tot stand komt, dan zal het
gevolg daarvan zijn, dat beide wetten el
kander ondanks haar gebreken in 't le
ven houden, ongeveer zooals een blinde
en een lamme samen hun weg door [de
wereld vinden, omdat de blinde den lam
me draagt en de lamme den blinde den
weg wijst.
"Wil men ons tegemoet voeren, dat de
census niet het eeuig kenmerk is, dan
is ons antwoord, dat de andere kenmer
ken dit blijvend gebrek niet verbeteren,
maar verergeren, zooals wij nader hopen
aan te toonen.
Naar wij van het Bestuur
vernemen, z>l het feest van de Vereeniging:
Christelijk Nationaal Zendings-
feest D, V. worden gehouden op bet land
goed „Waterland!' onder de gemeente Vel
zee, op Woensdag den 1 Juli a s.
De vooruitzichten voor
den boerenstand zijn- dit jaar heel wat
rooskleuriger dan dit verleden jaar het ge
val was, toen de greraen van geheel ons
land voer den uitvoer van vee geslo
ten waren. Nu is er groote uitvoer naar
België en Eiankrijk, welke beide rijken in
den tijd van eenige weken voor meer dan
een m i 11 i o e n guldens aan slacht- en
melkvee hebben ingekocht. De tokkers
in ons vaderland hebben vee genoeg om
aan groote vraag te voldoen. Ja zelfs be
weren deskundigen, dat bij het openstellen
der grenzen van Duitschland en Engeland,
waarvoor bij dezen voortgang van de ver
betering van den gezondheidstoestand van
onzen veestapel, veel kans bestaat, de prij
zen van melk- en weivee wel 20°/o kun
nen stijgen. Eane andere reden van tevre
denheid voor onzen boerenstand is gelegen
in het teit, dat er overvloed van hooi en
graan is, wat hat vetmesten van vee vooi
den boer goedkoop maakt.
In de Mededeel] n gen en
Berichten der Friesche Maatschappij van
landbouw leest men het volgende
Volgens eene van den heer De Waal,
consul—generaal te KAAPSTAD, ontvan
gen mededeeling, heeft httFriesche vee op de
in de vorige maand te Rosenbank gehou
den landbouwtentoonstelling een
goed figuur gemaakt én deoj talrijke in
zendingen èn door uitmuntende exemplaren.
De heer E. Mellish heeft niet minder
dan 3 ingevoerde slieren en 9 koeien ten
toongesteld en verwierf met inbegrip van
de bekroningen, toegekend voor de door
hem in de Kaapkolonie gefokte afstammeling
van Friesch vee, niet minder dan 13 on
derscheidingen, waaronder elf eerste prij-
sen.
De Zuid-Atrikaan, die ons welwillend
wordt toegezonden, zegt er van Vooral
het Eriesche vee leverde een prachtig
gezicht op. De heer Mellish wss iu de
ze afdeeling de „grootste" prijwinner. Hij
is het dan ook, die het meeste „Friesche
Staruboekvee" heeft ingevoerd. Ook het blad
The Cape Times laat zich in zeer waardeeren-
de bewoordingen over de Friesche afdee-
liug uit.
Meer dan 50 der grootste
kaaskoopers in FRIESLAND hebben be
sloten op de marktsn geen lxaas meer te
koopen, die gemaakt is van door centri
fuge ontroomde rneik, tenzij die kaas voor
zien is van een duidelijk ingedrukt merk
C. In den laatsteu tij 1 wordl veel van
deze kaas op de markten aangevoerd, die
van minder qualiteit is, daar zij lager vet
gehalte heeft.
Voor het mogen plaatsen
van een stoomdraaimolen op de aanstaande
achtdaagsche kermis te BREDA wordt be
taald f 1101,05, voor den tweeden f700
en voor een hippodtöme f180; deze laat
ste buiten concurrentie.
Een meisje van 5 jaar, het
docht*rtje van een bierhuishoudster te
ROTTERDAM, liep gisterenavond tegen
donker op straat te zwaaien, totdat zij
plotseling tegen de straat viel. Een politie
agent nam het kind op en droeg het naar
het bureau, waar bleek dat de kleine on
der den invloed van sterken drank ver
keerde. Een streng onderzoek wordt door
de politie ingesteld.
Gistermorgen werd te
ROTTERDAM o. a. geveild de brillanten
collier, zijnde 2e hoofdprijs der A ra s t e r-
damsche tentoonstelling. Er waren wei
nig serieuse liefhebbers. Men vroeg
f 10,000 doch het kostbare collier werd
voor f 2300 opgehouden.
Het gerestaureerde kerk-
gebouw te SCHERMERHORN zal zondag
10 Mei weder voor de godsdienstoefening
in gebruik genomen worden. Dr. Korve-
zee, predikant te Schermerhorn, thans te-
Wijnaldum, zal dien dag optredeu als voor
ganger der gemeente.
Te ROERMOND z ij n ver
scheidene woningen door het bevoegde ge
zag onbewoonbaar verklaard, de bewoners
op straat gezet en die woningen gesloopt.
Het gevolg hiervan is, dat eenige huis
gezinnen geen onderdak kunnen krijgen
en zich 's avonds aan het politiebureau
aanmelden, waar men hen in de arrestan
tenkamer last overnachtenbovendien
wordl hun 's avonds en 's morgens voe
ding verstrekt.
De laatste nachten waren al de arrestan-
tenkamers met deze lieden bezet.
Men meldt van TERSCEL-
LING.
In het vorige jaar werd te WESTTER
SCHELLING, op initiatief van ds. J.
Groeneweg, een woning gebouwd, welke
den naam van Ons Huis ontving. Het
doel was om jongelieden des avonds eene
gepaste afleiding te verschaffen en tevens
zooveel mogelijk het Toynbee-systeem er
toe te passen. Onder leiding van me
vrouw Groeneweg-Van Dijk, geassisteerJ
door eenige dames, hebben er tweemaal in
de week des avonds naaioefeningen voor
meisjes plaats, die een zeer gezellig ka
rakter bezitten. Evenzoo worden er twee
maal 's weeks voor jongens bijeenkomsten
gehouden, waar onschuldige speler» door
gezang worden afgewisseld en ze zich aan
eenige lectuur kunnen vergasten. Een
flink orgel brengt er het zijne toe bij,
het aangename van den avond te verhoo-
gen. Eens in da week houd ds. Groene
weg er bijbellezing, en van tijd tot tijd
heeft er eene volkslezing plaats. Gedu
rende de bijeenkomsten wordt er slechts
chocolaad gechonken.
Er moet gezegd worden dat de wjjze
van werking van Ons Huis veler belang
stelling trekt en wel in die mate, dat de
kerkeraad vau Hoorn op Terschelling be
sloten heeft, uit zijne fondsen een derge
lijk gebouw op te riohten, waarvan de lei
ding zal opzedragen worden aan den pre
dikant, ds. G. A. Wumkes.
Men schrijft uit DRENTE
In aansluiting en vervolg op ons
onlangs geplaatst bericht van den te
Nieuwe Mcdorp opgerichten Boe
renbond, kunnen wij nu mededeelen,
dat het reglement is vastgesteld en in
druk verschenen
Art. 1 zegt
Er bestaat een bond, genaamdBoe
renbond
Het doel van dien Bond is bevorde
ring van de belangen der boeren en het
platteland en daardoor die van de ge-
heele gemeenschap door alle gewettigde
middelen, waaronder in de eerste plaats
wordt gerekend te behoorenhet (zon
der nevenbedoelingen aan partijbelang
ontleend) aanwenden van invloed op de
verkiezingen opdat zooveel mogelijk wor
den gekozen „boeren" of zij van wien
men weet dat zij met de toestanden ten
plattenlande volkomen bekend zijn, en
verbetering daarvan zullen voorstaan.
De zetel van den Bond is Nieuwe
Niedorp,
Art. 2.
Om lid van den Bond te kunnen zijn,
moet men in Nederland wonen, doch
niet in de kom eener gemeente welke
kom meer dan 5000 zielen telt. Deze
laatste bepaling geldt niet voor hen die
in grootere plaatsen den landbouw prac-
tisch uitoefenen.
De leden betalen jaarlijks voor 1 Mei
f 0.50 contributie, steeds bij vooruitbe
taling te voldoen.
Art. 3.
Zoodra in eene gemeente 10 ledeD en
donateurs van den Bond wonen, kan
daar eene afdeeling worden gevormd,
met eigen bestuur en huishoudelijk
reglement, goed te keuren door het
Hoofdbestuur.
De afdeelingen storten in de Bonds-
kas voor of op den 15en Mei van ieder
jaar, de geheele contributie van leden
en donateurs, welke contributie door den
Penningmeesters der afdeelingen wordt
geïnd.
De afdeelingen kunnen voor huishou
delijk beheer eeu omslag heffen over
de leden
In de afdeelingen wordt naar plaat
selijken aard het doel van den Bond
nagestreefd. Zij dienen verder het
Hoofdbestuur van advies en volgen de