Zondag 17 Januari 1897.
41ste Jaargang No. 31S9.
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en
Z a t e r d a g a v o n d. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
UitgeverJ. WINKEL
Bureau: §€HAGKST, Laan, D 4.
Prijs per jaar f 3.—. Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 6 ct.
Groote letters worden naar plsatsruimte berekend.
Bij dit Nummer behoort
een Bijvoegsel.
Geen nieuwe meesters!
Binnenlandsch Nieuws.
sim illisiis-,
MANT
Alisrtsitis- k LaiiliiitM
maken, en al wie dat met baar willen, kannen
geen bezwaar hebben, zich onder hare
▼,nen te scharen. Wie onder hare vanen
niet dienen wi), ia van den ouden zunr-
deesem nog niet vrij.
Zoo ongeveer alle programma's er
is reeds meer op gewezen, bevatten
sociale maatregelen. De sociale maatrege
len komon dus wel terecht zegt men
van sommige zijden laat ons liever
aan andere dingen denken, die tlle libera
len weder vereenigen kunnen.
Ja: allen willen sociale programma's,
maar daarom willen op sociaal gebied al
len nog niet hetzelfde. In ons vorig ar
tikel werd erop gewezen, dat de Liberale
Unie haar standpunt gekozen heelt tus-
schen de conservatieven en de individua
listen rechts en de socialisten links. Nu,
dat de vooruitstrevende liberaleu van den
rechtschen niet meer weten willen, is goed
te begrijpen, doch als zij toch links willen
gaan, waarom dan niet heelemaal links
waarom dan halverwege stil blij ven staan
Als gij, zoo kan men ons tegemoet voe
ren, aan de Grondwet-liberalen verwijt,
dat zij slechts ten deele hun vroeger
standpunt verlaten hebben, dan moogt ge
er op wijzen dat gij bereid zijt wat ver
der te gaan, maar dan geldt toch ia ver
gelijking met de socialisten van U hetzelf
de en zijn de I/»r«-mannen, al gaan zij
wat verder dan de Grondwet-va innen, toch
eigenlijk ook maar halfslachtige lieden, die
voor de consequentie hunner beginselen
terugschrikken en, uit vrees voor het roo-
de spook, den weg, dien zij ingeslagen
hebben, niet ten einde toe durven bewan
delen.
Zoo'n middenman,
Wat heb j'er an
prevelt men misschien de Génestet na.
Is er voor zulke beweringen groud
Is er tusschen hen, die rechts en die
links van ons staan, geen nnder dan gra
dueel verschil, geen auder verschil dan
van maat en getal Zouden, als wij ons
wat matigen wilden in onze ei-
schen, de rechts van ons staanden zich bij
ons,zonden, als wij wat verder door
wilden gaan, wij ons bij de socialisten
kannen voegen Zouden, om het anders te
zeggen, zij gelijk hebben, die beweren dat
conservatieven, liberalen en socialisten ei
genlijk van ééne familie zijn
Slechts oppervlakkige beoordeelaars kun
nen zoo spreken.
En het principiëel verschil wordt niet
beter uitgedrukt, dan door het opschriit,
dat we aan het hoofd van dit opstel schre
ven Geen nieuwe meesters.
Geen nieuwe meesters. Wij willen af
scheid nemen van de oude.
Om misverstand te voorkomen, moeten
wij ons goed verstaan.
Volstrekte onafhankelijkheid bestaat
niet. Menschen en menschen staan on
ophoudelijk in onderlinge betrekking tot el
kaar, en op welke wijze men zich de regeling
van den arbeid ook voorstelt, steeds zul
len er zijn, die met de leiding belast zijn
en aan wier leiding de anderen moeten ge
hoorzamen, terwijl, omgekeerd, de anderen
zonder die leiding niets vermogen. Als ie
mand zijne diensten verhuurt aan een an
der, is hij verplicht de bevelen van dezen
op te volgen, maar omgekeerd is hij, die
deze diensten gehuurd heeft, verplicht de
voorwaarden na te komen, waaronder hij
den ander in zijn' dienst heeft genomen.
Van die verhoudingen spreken wij niet,
«ij behooren te berusten op ieders vrijen
Wil, en ieders vrije wil behoort daarbij
tot zijn recht te kannen komen.
Dit laatste is nu het geval niet. De
bestaande wetgeving en de bestaande maat
schappelijke verhoudingen zijn van dien
dat de man, die niets dan zijn ar
beidskracht tot zijne beschikking heelt, in
Mer vele opzichten afhankelijk is van de
*'llekeur van hem, die deze arbeidskracht
gebruiken wildat hij om brood te ver
dienen voor zich en de zijnen, genoegen
moet nemen met voorwaarden, die hij, wa
re hij vrij mskI1) njet zou aanvaarden; eo
z°° er verschil komt, de man van
geid beter aan zijn recht komt dan de
man van den arbeid. Dat is de bevoor-
rrfc 'lnS hel kapitaal, waaraan de Li-
rale Luie een einde wil trachten te
Geen overheersching meer van den ar
beid door het kapitaal, dat is das onze
wapenspreuk naar rechts.
En dus naar linksgeen overheersching
van het kapitaal door den arbeid P
Dit zon wel eeue legenstelling zijn, maar
niet de juiste. Da juiste is deze wij
willen den arbeid vrijmaken van de onde
en hem niet onderwerpen aan nieuwe sla
vernij. En dd&rom wenden wij ons van
rechtsaf, en gaan wij niet verder links.
Want dddt dreigen nieuwe meesteis.
Laat ons wat men daar wil, in zijn' no-
belsten vorm voor den geest brengen.
Daar wil men de arbeidsmiddelen doen
komen in handen der gemeenschap ie
der laten werken naar zijne bekwaamneid,
en ieder in de opbrengst van den gemeen-
schappelijken arbeid doen deelen tiaar zijne
behoefte. De gonden eeuw dus, niemand
gedwongen een' arbeid te verrichten, die
boven zijn vermogen of boven zijne krach
ten ligt, of di3 niet met zijne neigingen
in overeenstemming isniemand ge
doemd om gebrek te lijdengeen ar
men en geen rijken meer, voor ieder een
meoschwairdig bistaan en op ieder de
plicht rustende, om naar vermogen mede te
werken tot het algemeen welzijn.
Een heerlijk tafereelEn het is zeer
verklaarbaar, dat het velen aanlokt. Inder
daad, men behoeft hen, die dit ideaal na
jagen, niet van allerlei booze gedachten te
verdenken, al zegt hel nuchter verstand
ons dadelijk, dat het... onbereikbaar is.
Onbereikbaar .omdat menschen na een
maal menschen zijn.
Menschen met uienschelijke zwakheden.
Dat ideaal zou misschien te be
reiken zijn, als de menschen anders wa
ren als ieder werkte, niet omdat hij wer
ken moetmaar omdat hij wilzoo veel
en zoo goed werkte, als bij kon, niet om
dat hij dan zooveel mogelijk kon verdie
nen, maar omdat hij dan zooveel moge
lijk kon bijbrengen tot het algemeen
weizijn. Doch men kan wel bevel uit
vaardigen, dat eigenbelang niet langer de
verhoudingen tusschen menschen en men
schen zal beheerschen, maar daarmee roeit
men baatzucht en gemakzucht niet nit der
menschen ziel. En als dns niet langer de
regel geldthoe meer en hoe beter
werk, hoe meer loon, dan zal de
regel omgekeerd wordenvoor hetzelfde
loon zoo min mogelijk en zoo gemak
kelijk mogelijk werk
Doch in die nieuwe eeuw zal, hoe
men zich dien toestand ook denken mo
ge, gezag niet kunnen ontbeerd wor
den men denke zich den arbeid zelf
en de arbeidsopbreng9t als één geheel,
als eene zaak van de gemeenschap; dan
moeten er toch daar is geen ont
komen aan menschen zijn, die aan
ieder zijre lark en aan ieder zijn deel
toewijzen, en dht zullen de nieuwe mees
ters zijn.
doende, wat anderen willen en een leven
leidende zooals anderen goedvinden, niet
verantwoordelijk voor eigen zorgeloosheid,
eigen luiheid, eigen onbekwaamheid, maar
evenmin bij machte, om door inspanning
van eigen kr&chten en door eigen overleg
en eigen spaarzaamheid zijn eigen lot te
verbeteren, eu de toekomst der zijnen te
verhelderen.
Wij weten inderdaad niet wat te verkie
zen is, de toestand, waarin de werkman
nn verkeert, of die, welke hem in den
heilstaat der socialisten wacht, maar dit
weten wij wtl, dat het den mensch waardi
ger en voor des menschen lot beter is,
dat hij, staande op eigen beenen, meester
is van zijn eigen lot. En daarom staat de
Liberale Unieniet als eene groep flauw-
hartige middenmannen, die wel wat voor
uit willen, maar niet heelemaal vooruit
durven, doch als eene sociale partij, die,
wetend wat zij wil, den werkmansstand wil
vrijmaken van de onbillijke bevoorrechting
van het kapitaal, maar te gelijker tijd
hem wil vrijwaren voor een nieuw jak,
en daar, waar dit dreigt, flink en kloek
stand houdt, onder de leus:
Natuurlijk denkt men zich die nieu
we meesters ook als ideaal—menschen.
Doch zijn er die P En voorzoover zij
er zijn, zullen zij aan het hoofd komen
Integendeel, zij die door heerschzucht,
door hebzucht, door eigenbaat geleid wor
den, zullen den naasten weg weten, om
aan het hoofd te komen en....
En zullen die dan niet hunne vrienden
het meest begunstigen, hunne vijandec het
meest achterstellen, zullen die niet bo
venal hunne eigen eer, hnc eigen voordeel
in de allereerste plaats behartigen P
En dan In de tegenwoordige maat
schappij, hoe kapitalistisch zij ook inge
richt moge zijn, is de rechter niet onder
geschikt aan het kapitaal, en staat het
den arbeider vrij, zich aan de overheer
sching van het kapitaal te onttrekken,
hetzij persoonlijk door van betrekking te
vrranderen, hetzij gemeenschappelijk door
werkstaking-
Maar welk middel blijlt den werkman
in die maatschappij der toekomst om zich
te vorwtren tegen de willekeur dergenen,
die voor de gemeenschap optreden Een
anderen patroon zoeken kan hij niet, want
zijn werk wordt hem aangewezen; werk-
staken baat hem niet. Hij wordt een wil
loos werktuig in de handen van anderen,
Dinsdagavond trad de
heer BronderSecretaris te Barsinger-
horn, voor een beperkt aantal hoorders
op in eene vergadering van Denken Doe
te KOLHORN met eene verhandeling over
de Kieswet, de rechten, die deze wet gaf
en de verplichtingen, den kiezer opgelegd.
Met belangstelling werd de spreker ge
volgd, vooral daar hij zijn onderwerp tot
een punt van ernstige studie achten gs-
maakt te hebben. In hel daarop gevolgd
debat gaf spieker de vereischte ophelderin
gen.
Gisteren geraakte Ju. Kis-
temaker v/d Kolhornderkaai te
Barsingerhorn door het ijs. Door een
gelukkig toeval kwam de heer K. Beek
op zijne fiets aanrijden, die zich gekleed
te water begaf eu het ijs stuk moest stoo-
ten, voor hij den drenkeling kon redden.
Bij Kon. besluit is aan J.
F. W. Sc/iuckvrt, gewezen hoofd der op in
bare lageie school te Zijdewind, gemeen
te Oude Niedorp, een p?nsioen van
634 gld. toegekend.
De door de naaivereeni-
ging g Helpt Elkander" te Oosteeland, op
Wieringen, uitgeschreven vergadering
is wegeDS de geringe opkomst der leden
tot later uitgesteld.
Donderdag 14 Januari
werd te "Wieringen, vanwege de ijsclub
^Eendracht maakt macht* eene hardrijderij
op schaatsen gehouden. De baan, welke
120 meter lang was, werd in 131/, secon
de afgelegd door Ij ebbe Wigboutdie dan
ook den len prijs won. De 2de
prijs werd gewonnen door Dirk PLont
welke midden op de baan door een' val
werd verhinderd. Den 3en prijs behaalde
Jan Dekker, inl6 seconden. Prijs en premiën
bestonden in contanten, bed-sgendt f 10,
f 5 en f 2.50 Door het schoone weder uit
gelokt, bevonden zich ongeveer 1000
menschen op de bijbanen.
Mej. A.M.v.O., te LANGE-
BROEK, had een wondje in hare hand.
Bij het doorhalen der wasch moet zij daar
in blinwsel hebben gekregen, met het on
gelukkig gevolg, dat eerst hare hand en
daarna haar arm opzette. Hoewel spoedig
geneeakuDd'ge hulp werd ingeroepen, is
zij na een smartelijk lijden overleden.
Eene moeder, iD d e F r i e-
sche gemeente WESTSTELLINGWERF,
zon met baar zuigeling een bezoek brengen
aan hare ouders. Zij wikkelde het kind in
haar' boezelaar, om het tegen de konde te
beschermen. Toen zij, bij hare ouders geko-
meo, den boezelaar losmaakte, bleek het
kind te zijn gestikt.
Men meldt uit ELBURG:
De timmermansknecht J. Z. vertrok Maan-
<**8 jl. van hier per schaats over zee naar
Kampen en is ook op den terugtocht ge
weest. Sedert werd echter niets van hem
vernomen, zoodat men vreestdal hem een
ongeluk overkomen is.
Omtrentde mishande
ling met dooddijken afloop in het Coevorder-
veld bij de grens van de gemeente HOOGE-
V E EN op Nieuwjaarsdag verneemt de P.
D. C. nog de volgende bijzonderheden:
Een gezelschap van 3 jongens en 3
meisjes, waaronder de versiagene en de da«
der, ging rond te Nieuwjaarwenschen, on
der het zingen van »de eerste donder, die
't mij doet* enz., welk liedje aanleiding
schijnt te zijn geweest, dat de vriendschap
pelijke gezindheid onder het gezelschap
werd verbroken. Ten hnize van Berend
Snippe gekomen, gaf Roelof Mager zijn
broeder Wolter eeD slag met eene tang op
het hoofd, waardoor eene groote wond ont
stond, waarop Wolter terugsloeg met een
tang en Roelof aan den nens trof. Stoffer
S, mengde zich daarop in den strijd en
sloeg Roelof Mager met een' steen op het
hoofd, waardoor de geheele hersenpan
werd verbrijzeld, aan de gevolgen waarvan
deze op 10 Jan. op 26 jarigen leeftijd is
overleden.
Stoffer 8. werd eergister te 6-48 door de
marechaussee van Hoogeveen gevankelijk
te Assen binnengebracht, aangezien het be
wijs van diens schuld onomstootelijk moet
vaststaan.
Te LOOSDRECHT is inbraak
gepleegd met verbreking van atslniting
door een schaap. De ram van den
veehouder E. A. toch heeft een bezoek
afgelegd bij den buurman van ziju' baas
C. F., bij wien hij eenigen tijd geleden
ook al eens in hais was geloopen en toen
zich had te goed gedaan aan maïsmeel.
Van de gelegenheid, dat C. F. en zijne
vrouw afwezig waren, heeft het dier ge
bruik gemaakt om de gesloten deur open
t? rammeien, ten einde te kunnen zien of
er weer iets van zijne gading was. In
het achterhuis vond de inbreker echter
niets, waarom hij, zooals uit de sporen
blijkt, heeft beproefd, de kamer leur te
openen.
Toen ook dit mislukte, werd hij boos
en koelde zijne woede aan een paar groote
Keulsche potten, met ingelegde groenten
gevuld. Deze potten werden stukgestoo-
ten, waarna de boosdoener kalm de wo
ning verliet en naar huis ging.
Uit MAASTRICHT wordt ge
schreven
De in het stedelijk gasthuis dezer dagen
opgenomen persooD, die voor een bedelaar
werd gehouden, en bij wien, zooals gemeld
is, eene aanzienlijke som gelds werd gevon
den, was, naar men nader verneemt, een
van die zonderlingen, welke soms de curi
osa der groote centra uitmaken. De man
zekere B., was 70 jaar oud en leidde steeds
een leven van vrijwillige ontbering en ge
brek. Ofschoon hij niet bedelde, wist hij
door gierigheid en geldzucht gedreven, van
zijne geringe verdiensten met het merken
van zakken, en gesteund door giften, in
brood en kleeren bestaande, de belangrijke
som van ruim 1500 frank heimeljjk bij
elkaar te krijgen. De man bewoonde se
dert 13 jaar een klein kamertje, sliep op
een bos stroo en onthield zich meestal
het allernoodigste voedsel, 't Gevolg was,
dat zijce geestelijke en lichamelijke krach
ten onlangs zoo waren afgenomen, dut op
name in het gasthuis dringend noodzake
lijk werd. Op verschillende vermoedens,
dat hij een' schat verborgen had, welke
vermoedens waarschijnlijkheid kregen, toen
hij hardnekkig weigerde iemand op zijn
afgesloten kamer toe te laten, werd hst
gegeven, de kamer te openen, en men vond
in eene kist niet minder daD negen zakjes
met geld, in verschillende muntstukken
gesorteerd, ter waarde van 1500 frank on
geveer. De ontvangen giften, zooals klee
ren enz., werden door hem in geld om
gezet, om zijn' dierbaren schat te vermeer
deren, terwijl de man de schamelste kleeding
droeg. De goede behandeling en meer na
tuurlijke levenswijze brengen den zonder
ling reeds zichtbaar in een' normalen toe
stand.
Nieuw jaarswensch.
Een GELDERSCH burgemeester ontving
1 Jan. den volgenden eigenaardigen brief:
Mijn Heer.
BürgerMeester ik wens Edellen Ech-
baare Heer 7eel Heil en Zeegen in het
Nieuwe jaar en Hoop dat Edelien nog lang
en veele Jaare in ge zond heid mag leefve
en teevens mijn de ver Güaing künd
schenke om te Mooge Küne Kome met
mij De Karesel bij U in uwe gemeentes
als het Kan gevonde worde ook in
en daar ben ik al God dank bemind
bij alle mense en bij heere en schoolmees
ter ea ik Hoop dat Edellen aan Mijn
verzoek zal voldoen ik Kan h bewijze
toone daar wij oüde lüi al veertig Jaare
in vreedenheid ons strikje Brood alleen
hebben mooge koome verdiene daar de
Heere en Kapelaan zelf in de Mooie met
de Kate Gismos Kinder rond gedraaid heb
ben dat de andere reisigers stonte te Kei-
ke dat wij zoo bemind waare dat de Ka
pelaan met de Kinder zelf in de Karesel
zat lüstig reide.
Kampioenschap van BAR-
NEVELD
Woensdag keerden na afloop der hout-
verkooping te Barneveld eenige landbou
wers huiswaarts, onder weg de verschillen
de worstelwedstrijden, die tegenwoordig in
de groote steden gehouden worden, drnk
besprekende. Dit wekte blijkbaar den last
tot worstelen bij zekeren v. I, en L. zóó
op, dat zij besloten te zamen een match
om het kampioenschap van.... Barneveld
aan te gaan. Maar laatstgenoemde maakte
weldra op znlk eene onzachte wijze met
den grond kennis, dat hij niet in staat
was, weer op te staan. Het bleek, dat hij
een been gebroken had.
L. moet verklaard hebben, er Diet meer
aan te denken, de eer van het kampioen
schap nogmaals aan zijn' tegenstander te
betwisten.
Ambitie voor 't kiesrechtj
In een onzer arrondissements-hoofd-
plaatsen vervoegde zich dezer dagen, zoo
schrijft men ons, eene gehnwde vrouw aan
het bureau van 't burgerlijk armbestuur,
om een briefje voor eerlang benoodigde ver
loskundige hnlp. De betrokken beambte
was bereid aan het veizoek te voldoen,
doch bracht onder de aandacht der vrouw,
dat zulks aanleiding zon geven tot het
plaatsen van haar man op de lijst der
bedeeldeD, zoodat hij daardoor straks was
verstoken van zijn kiesrecht. „Dan trek
ik mijn' verzoek in", was het antwoord
van de vrouw. #Ik zal er eerst eens met
mijn man over spreken".
(jV. Gron. Ct.)
De veldwachter van
ZWAAGWESTEINDE had den gemeente
raad van Dantumadeel eerbiediglijk
verzocht omeen paar nieuwe laarzen.
Gezien de onde laarzeD, overwegende de
noodzakelijkheid van een paar nieuwe, be
sloot de Raad der gemeente Dantumadeel
de man zal ze hebben.
Dezerdagen meldde zich
bij den ambtenaar van den bnrgerlijken
stand te OOSTZAAN een paartje aan om
zich te laten aanteekenen. Bruid en brui
gom telden samen 34 jaren. Zij kwamen
uit Landsmeer, wat den ambtenaar ver
wonderd deed vragen waarom zij niet in
hunne eigen gemeente bleven voor deze ge
wichtige gebeurtenis. Waarop het brnidje
bedeesd ten antwoord gaf, dat de ambte
naar te Landsmeer met wilde, omdat zij
te klein was voor de maat. Tot kannen
grooten spijt moesten zij toch weer naar
hunne eigen gemeente, want te Oostzaan
konden zij ook niet terecht.
De heer J. H. Moojen, ma-
keiaar te TESSEL, heeft eene inschrijving
geopend voor een te Koog te boawen steenen
badhuis.
Te OOSTERHOUT zijn, wegens
het heerschen der diphtheiitis, de scholen
gesloten.
Eene vooruitstrevende
kiesvereeniging. Te ASSEN is eene
Arbeiderskiesvereeniging opgericht, welker
beginselen in artikel 1 van het reglement
als volgt worden omschreven
a. algemeen kiesrecht voor elk Dersoon
boven 23 jaarb verplicht kosteloos en
nentraal lager onderwijsc. pensionnee-
riog vanwege den Staat van elk werkman
d afschaffing van het leger, zoowel hier
te lande als in Indië.
Alleen candidateD, die deze beginselen
zij o toegedaan, zullen gesteld worden voor
de Tweede Kamer, Provinciale Staten en
Gemeenteraad.
Een geraamte gevonden.
Volgens het Utrechtsch Dagblad ia aan de
bekende Domla&n in het Baarnsche bosch bij
het spitteu een geraamte voor den dag ge
komen, dat slechts even onder den bega-
nen grond lag. Het gerucht gaat, zegt het
blad, dat daar ter plaatse door eenige hee-
ien nit Utrecht voor een 20-tal jaren
uaar een lijk gezocht zou zijn, in verhand
met eene gepleegde misdaad.
Nader meldt men Door onderzoek is
bewezen, dat het geraamte daar al meer
daa 80 jaar moet verborgen geweest zijn.
-3>ir