Polei overzicht der week.
Dirkshom. De v e r g a d e-
Uit en voor de Pers.
Buitenlandscli Nieuws.
Dezer dagen vergaderde
te Alkmaa? de liberale kiesvereni
ging Eensgezindheid. Zij besloot, ha*r le-
staar te machtigen tot het aangaan eener
overeenkomst met de centrale liberale
kiesvtreeniging, waar het betreft de caudi-
daatstelling van leden der Tweede Kamer,
in dier voege, dat de candidaat der centrale
ook die zal rijn der liberale, doch onder
bepaling, det de leden van Eensgezind
heid gelijke rechten en gelijke stem heb
ben als die der centrale, en dat de leden
van Eensgezindheid bij eene verkiezing
voor een lid van de Tweede Kamer zich
alleen znllen bemoeien met de kiezers te
Alkmaar, terwijl de leden van de centrale
zich onledig zullen houden met de overige
kiezers Van het district.
Yerder werd besloten, nieuwe leden toe
te laten tegen eene jaarlijksche contributie
van f 0.25, terwijl de contributie voor de
oude leden op f 1 per jaar bleef bepaald.
ring der atdecling fH*reckarspel" van
de Noordhollandsche vereeniging „Het
Witte Kruis*, den 9 dezer gebonden, werd
bijgewoond door vijttieu ledeD.
Na opening door den voorzitter, den
heer Jb. Swdnen voorlezing der notulen,
welke werden goedgekeurd, werd door den
Secretaris-Penningmeester de rekening
over 1896 overgelegd en deze na onderzoek
goedgekeurd.
Hierna kwam de begrooting voor 1897
ter tafel en werd na eenige toelichtingen
en besprekingen vastgesteld op een bedrag
in ontvangst en uitgaaf van f 294.21.
Het voorstel van 't Brstuur, om de
kosten van ontsmetting bij 't voorkomen
van besmettelijke ziekten voor rekening
der afdeeling te nemen, oLdervond geen
principiëelen tegenstand en werd dan ook
met algemeene stemmen aangenomen. Uit
het Verslag van den toestand en de ver
richtingen der aideeling over 1896, door
den Secretaris-Penningmeester gegeven,
bleek, dat de aideeling in bloeiendtn toe
stand verkeerthet ledental nam in den
loop des jaars toe van 27 op 1 Januari
tot 68 op 81 December. Een Magazijn
werd opgesteld in een niet in gebruik zijnd
lokaal der school te Kerkbuurt, waartoe
het Bestuur der Gemeente verlof had ver
leend, en voor eene som van plus minus
150 gulden werden verplegingsmiddelen aas-
geschaft.
De Magazijnmeester gaf vervolgens een
overzicht van de voorwerpen, die zich in
't Magazijn bevinden en van 't gebruik,
dat er in 1896 van gemaakt is.
Nu kwam de verkiezing voor leden van
het Bestuur aan de orde. Het reglement
bepaalt hieromtrent, dat alleen de Voor
zitter, de Secretaris—Penningmeester en de
Magazijnmeester herkiesbaar zijn, de ande
re vier leden niet.
De oitslag der gehouden stemmingen
wss, dat herkozen werden, de b.h.J. Swan
als Voorzitter; A. Blad als Magazijnmees
ter, E, Meijer Drees als Secretaris-
Pecningmfester, en dat gekozen werden, de
h.h.Witlok, J, Dam, F. Berkhouwer
en D. Groot.
Hiermede waren de werkzaamheden ge
ëindigd en de Voorzitter sloot na rond
vraag de vergadering.
De heerJ. KooimanD o o p s-
gezind predikant te Barsingerhorn.
c a., komt voor op het achttal te Wor-
merveer (Zuid).
De oudste bewoonster
van het eiland Wieringen, Mej. L. B.,
is thans in den ouderdom van 94 jaren
overleden.
J. 1. Maandagavond werd er
ten huize van den heer lijeen te den
Oever op Wieringen eene vergadering
gehouden, om te spreken over het doel
en de strekking van eene aldaar te
vestigen zeehaven. De vergadering
werd door ruim 45 burgers en visscher-
lieden bezocht. Door de onlangs gevorm
de commissie werd het bestuur saamge-
steld als volgtVoorzitter, de heer J.
HermaneSecretaris, de heer L. Spaander
en Penningmeester, de heer J. Tij
gen Jbz.
De heer Hermane bracht ter tafel eene
door hem vervaardigde schets, bevat
tende de ligging en grootte der haven.
Na het verstrekken van de noodige in
lichtingen, werd het plan met algemeene
stemmen goedgekeurd.
Verder werden er tot afgevaardigden
benoemd, de heeren J. Hermans en C
Verfaillewelke heeren zich met het ver
zoek tot het aanleggen van de haven,
tot zijne Excellentie den heer Minister van
W. H. en N. zullen wenden Tevens
werden eenige vrijwillige bijdragen ge
geven tot dekking der kosten, en het
vormen van eene kas.
Te Noordscharwoude is
voor de vereeniging „Patrimonium" aldaar
opgetreden de heer Ooeterbaanhoofd der
Chr. School te Naarden. Spreker be
handelde de staatkundige ontwikkeling
gedurende de laatste 50 jaar en gaf ver
volgens eene lijst van Maatschappelijke
verbeteringen. Hij bepleitte de instel
ling van een pensioenfonds voor werk
lieden, beperking van het groot grond
bezit en het kooprecht door buitenlan
ders van Nederlandschen grond. Een
maximum van grondbezit moet bij de
wet worden bepaald. Hij spoorde aan
om ijverig gebruik te maken van bet
kiesrechtde mannen van Patrimonium
moeten samenwerken met de Anti-revo-
lutionnaire partij. Door een vijftal per
sonen werden enkele vragen aan den
spreker gericht, die deze bereidwillig
beantwoordde.
Vrijdag is van Alkmaar
een ijsbreker vertrokken, om het
Noord-Hollandsch-kanaal in de rich-
ting Helder wederom voor de scheep
vaart bevaarbaar te maken. Alhoewel
het met groote moeite gepaard ging, was
hij hedenmorgen tot aan St. Maartens-
vlotbrug gevorderd en zal zoodoende
het einddoel ook wel bereiken.
Donderdag had te Kol-
horn in de kolfbaan van den heer Kist
eene Yolksbijeenkomst plaats,
uitgeschreven door het Departement al
daar der Maatschappij „Tot Nut vau 't
Algemeen".
Bjj de openiDg ruim 7 uur
sprak de Voorzitter, Dr. Beeker, zjjne
ingenomenheid uit over de talrijke op
komst. Hij bracht in herinnering, hoe
gunstig een dergelijke avoud in het
vorige jaar was geslaagd en deelde me
de, dat het Hoofdbestuur thans eenige
subsidie had verstrekt, ten einde het De
partement in de gelegenheid te stellen,
hen een paar kop chocolade te offreeren
die daarvan gebruik wenschten te
maken. En er werd gebruik van ge
maakt, meer dan 150 koppen werden
dien avond uitgereikt. Onmiddellijk na
de openingsrede rees de voorhang en
van uit een bosch, dat tot decoratie
aangebracht was, klonk èèn der schoone
duetten van Mazas door de baan, weer
gegeven door twee eerste en twee twee
de violen met piano-begeleiding.Daarna las
de heer Kluijver eene schets voor, getiteld
„EenFeeetdag"waarin in treffende bewoor
dingen beschreven werd, hoe op eene 40-
jarige Bruiloft de zoons en dochteren
der jubilarissen geen geschenk brachten,
maar een maatschappelijk verongelukten
broeder een verloren zoon op
spoorden en aan de diepbewogen ouders
weergaven. Deze lezing werd door eene
Muzikale bijdrage gevolgd, en door de
zelfde spelers en speelsters van straks,
doch versterkt door eene violoncel, werd
De Regimentsdochter" ten beste gegeven, 't
welk met de grootste aandacht gevolgd
werd.
Daarna droeg Dr. Beeker „Suffe Beth"
voor, den levensloop beschrijvende van
eene vrouw, die door een slecht sujet
om hare spaarduitjes eerst getrouwd,
daarna mishandeld en eindelijk verlaten
was. Toen werden eenige Volkeliederen ge
speeld en het publiek werd verzocht,meê te
zingen, waaraan van harte voldaan werd.
Eene pauze van 15 minuten werd ge
annonceerd en na die korte rust trad de
heer Helder op met een paar stukken
van Schrijvers uit den jongeren tijd,
van mannen, die hunne gaven, gedach
ten en scheppingen aan de Nieuwe Gids
toevertrouwen. Hoe schoon ook voor
een beperkten kring van zeer belezen
publiek hier misten die voordrach
ten hun doel, waarvoor trouwens de
heer Heldervolgens zj)n inleidingswoord
zelf al gevreesd had. Nu begon het mu
zikale voordrachten te regenen. Wij
willen nog aanstippen eerstens eene
Potpourri door 6 instrumenten,
maar vooral eene solo door de jonge
juffrouw Koomen (Cavetina van Raff)
en een Terzet voor violen. Vooral die
beide laatste nummers werden met de
grootste aandacht gevolgd, eerstens een
bewijs eener gelukkige keuze, maar iu
hoofdzaak een gevolg van de correcte
wijze van uitvoering, die van voorafgega
ne studiën getuigde. Daverend applaus
was het veelzeggende loon. Als slotnum
mer droeg de heer v. d Meer eene schets
voor van v. Zuylen Een koppig man",
waar hartelijk om gelachen werd. En
toen eindelijk het scheidingsuurtje sloeg,
bracht de Voorzitter namens de Vergade
ring zijn' dank, eerstens aan de familie
Koomenmej. A v. d. Woude en de hee
ren Droog en Vos voor hetgeen zij op
muzikaal gebied hadden gepresteerd, en
vervolgens aan de verschillende sprekers
voor hunne belangrijke en boeiende bij
dragen. Men trok huiswaarts, zeer vol
daan over het genotene. Het Dep,
Kolhorn der M. t. n. v. 't A. kan te
rugzien op een goed geslaagden avond,
om te zijner tijd tot eene herhaling in
ongeveer denzelfden vorm over te gaan.
Uit Tessel wordt gemeld,
dat aldaar is aangebracht een in zee op-
gevischte flisch, waarin een briefje was
gesloten, hetwelk met potlood aan de eene
zijde behelsde: „Yaarwei geliefden!" en
aan den anderen kant: Wij ziju zeer in
nood. Gtoet vrouw en kinderen van de
opvarenden der Vrede. Wij zullen wel
niet meer in veilige haven komen.
IJmuiden, 8 Febr. 1888.
Remer, Kapt."
Door den plaatsvervangen-
den districts-veearts te HAARLEM is milt
vuur geconstateerd bij het vee van een vee
houder in de gemeente Assendelft.
Men schrijft uit HAARLEM
Als eenige kiesvereenigii g zich inspint
om gereed te ziju bij de a. s. verkiezing,
dan zeker die der katholieken. Niet min
der dan 2000 formulieren heeft zij laten
drukken en verder een comité gevormd
zóo, dat ieder lid, met die formulieren gs-
wapend, 40 a. s. kiezers heeft te bezoe
ken.
Het staat thans, volgens
officiéél bericht, vast, dat de opening van den
stoomtiam HAARLEM-ALKMAAR voor
het traject van Beverwijk naar Alkmaar a. s.
zondag, 14 Februari, zal geschieden.
Dagelijksch worden du proefritten gehou
den.
Vrede en vrij verkeer.
Een zekere heer B. M. Kool
van
Kasteel doel in de Haagsche Cour.
eeu denkbeeld aan de hand, te stichten
een Wereldbond, ten doel hebbende 't ver
krijgen van wereldvrede, en volstrekt ou-
belemm.-rd, iuteruationaal verkeer.
Van het uitvoerige stuk nemen we al
leen over, wat de Bond op da daarin aan-
gevoerde gronden volgens den ontwerper
wil doen
a. dat de oorlog, als eene barbaarsch-
heid van vroegere eeuwen, verdwijne;
b. dat allengs alle internationale rech
ten", als hoogst lastige en scha^lijke
belemmeringen van het internationaal ver
keer, worden vervangen door eene gemak
kelijker op te brengen belasting
c. Hij heeft len' doel, de verwezenlij
king van deze wenschen door alle zedelijk
en Wettelijk geoorloofde middelen
d. Hij beschouwt als leden van den
bond alle volwassenen, in welken Btaat
ook, die 'i lidmaatschap schriftelijk Aan
nemen,'t zij met of zonder tiezegging van
eene geldelijke bijdrage
e. Er kunnen zich overal zelfstandige
afdeelingen vormen. Zij zenden jaarlijks
eeD verslag, in beknopten vorm gesteld,
aangaande haren toestand en hare werken
aan het bestour van den bond, voor-
loopig gevestigd in Den Haag bij genoem
den heer Kool vaD Kasteel. Hbld.
O n g e 1 u k.'ïAj n bejaard werk
man had eergister te ROTTERDAM het
ongeluk, van eene plank te vallen, terwijl
hij met een' kameraad eene 40 kilo zware
ijzeren plaat droeg. De man kreeg de
plaat met de scherpe zijde op de borst,
tengevolge waarvan hij spoedig overleed.
Verschrikkelijke dood.
Te MEPPEL is een bijna twee-jarig kind
door het drinken vau kokende koffie ge
storven.
Tijdens eentelephonisch
gesprek, dat eergisteren inDEN HAAG lus-
schen het hoofdcommissariaat en een der com
missariaten van politie gevoerd werd, onder
vonden de sprekers zulk eeu' hevigen
electrischen schok, dat de een tegen eene
deur werd geslingerd, terwijl de horen
van het toestel brak en de auder een' ge-
ruimen tijd pijn in deu arm gevoelde.
Een verschil van opinie.
Tusschen eeue gemeente in DRENTE en
Gedep. Staten van dal gewest is een ge
schil gerezen over de vraag, of een bedrag
van f 37.81 voor petroleum, kaarsen enz.
moet gebracht worden op artikel 1 dan
wel op artikel 2 van een hoofdstuk der
hegrooting. Die begrooting is daarom
door Ged. Staten niet goedgekeurd, het
geen ten gevolge had, dat de gemeente-
ra. d zich wendde mat een adres aan H.
M. de Koningin-Regentes.
In dat adres komen de volgende merk
waardige overwegingen voor
»dat, evenak sommige wilde volksstam
men niet bevredigd zijn, alvorens bloed te
hebben gezien, sommige provinciale bu-
reaux, althans in Drente, niet bevredigd
zijn, alvorens rooden inkt le hebben ge
zien, gebezigd voor renvooien;
„dat in dezen tijd van mond- en
klauwzeer, nieuwe kieswet, veiligheidswet,
stoomwet, arbeidswet, hinderwet en aller
lei andere wetten, het voor de gemeente
besturen dubbel onaangenaam is, daarbij
ook nog lastig gevallen en opgehouden te
worden met futiliteiten, als de hierboven
geconstateerde
„dat in andere provinciën, met name in
O.erijsel eu Noordholland, wanneer het
zoodanig specifi-k formeele aanmerkiugen
geldt, de rekening wordt goedgekeurd, met
verzoek om voor het vervolg de gegeven
wenken in reilt te nemen en dan, ook bij
meeningsveiachil, het lagere bestuur zich
gaarne wil voegen naar het hoogere
„dat echter bij de hier gevolgde wijze
van behandeling dezer zaak, adressant
daarin niet kan berusten en zulks niet
alleen om ook in ruimer kring bekend
te doen worden, tot welke consequentiën
de meer en meer veldwinnende bureau
cratische overheersching in dit gedeelte
van Nederland leidt, maar ook en voor
al, omdat de gedane uitspraak adressant
van de juistheid daarvan niet heeft over
tuigd en hij er prijs op stelt, dat daarom
trent in hoogste instantie worde beslist.
„Redeuen, waarom enz.*
Kilometerboekjes.
Bij de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen bestaat het plan, om
met ingang van 1 Maart a. s. kilometer
boekjes der derde klasse in te voeren van
500 kilometers tegen den halveu prijs van
die voor 1000 kilometers. Ook de waar
borgsom voor de nieuwe boekjes zal de
helft van de- thaus bestaande, dus t 2.50,
bedragen. De geldigheidsduur dezer 500
K.G. boekjes zal dau ook 6 maanden zijn.
Door de marechaussee te
HOOGEZAND is wegens dronkenschap
en rustverstoring in arrest gesteld een 14-
jarige knaap. De vader van dit veelbelo
vend jongmensch deelde aan de politie
mede, dat zijn zoontje veel misbruik vau
sterken drank maakte en dan thuis zeer
lastig is.
Moord te OUDESCHOOT.
Misschien herinneren sommige onzer le
zers zich no?, dat in het jaar 1888 te Oo-
deechoot (Friesland) een moord is gepleegd
op eene oude vrouw. Deze werd op Pink
stermorgen dood in hare woning gevonden.
De moordenaar werd toen niet ontdekt.
IN u schijnen er in den laatsten tijd ge
ruchten omtrent deze zaak in omloop te
zijn gekomen, tengevolge waarvan het on
derzoek heropend is. Dientengevolge is nu
een bewoner van een' woonwsgeD, thans to
Coevorden verblijf houdende, gedagvaard,
om voor den rechter van instructie, als
getuige, te worden gehoord.
Te WOUW bij Rozendaal
zijn de bezoekers der kerk aan een groot ge
vaar ontsnapt.Evtn na den dienst viel op het
onverwachtst een groot gedeelte vau het
plafond naar beneden. De stukken waren
van zulke groote afmeting en zwaarte, dat,
ware het eenige minuten vroeger voorge
vallen, er zonder twijfel dooden te betreu
ren waren geweest. Door den heer Cuij-
pers, architect te Amsterdam, zijn buiten
gewone maatregelen genomen.
Men zond ons toe een
exemplaar Restantenboek (Elfde Jaar
gang).
Eren-Is steeds, is de grootste nauwkeu
righeid bij de samenstelling en de correc
tie betracht, natuurlijk een eersts ver-
eischte voor zulk een werk.
Behalve dat dit werk in den handel
verkrijgbaar is, (prijs f 1.25 ingenaaid en
f 1.75 gebonden) wordt het als Premie
beschikbaar gesteld voor alle abonmn-
ten op de beide bladenDe Kleine Ka
pitalist, HET FINANCIEELE NIEUWS
en DE RENTENIER, Financieel Week
blad mèt Restantenlijst, welke abonnon-
ten allen in het einde van December
1, 1. bovendien als Gratis-Premie
reeds ontvingen den Uitlotings-
Scheurkalender van alle beslaande
Premieleeningen.
Tegen het clericalisme.
Na op verschillende verschijnselen van
den laatsten tijd gewezen te hebben, o. a.
op het verzet van De Standaard tegen
den strijd, dien orthodoxe leden der Ne-
derduitsch Hervormde Kerk tegen Rome
willen aanbinden, en op het optreden van
dr. Scbaepman en de geestelijke leidslie
den als voormannen bij het op touw zet
ten van eene beweging door het gansche
land met het oog op den aanstaanden
strijd tegen a!, wat vrijzinnig denkt, zegt
de Middelburgsche Courant
Er is niets nieuws onder de zon de
oude strijd zal in Juni weer ontbrauden.
Waar blijven nu zij met hunne schoone
theorieën, dat bij den Dieuwen strijd het
geloof buiten spel zou blijven, en men
zich op zuiver practisch terrein zou bewe
gen
Ook wij hadden dit zoo gaarne gezien,
al hebben wij ons geen oogenblik gevleid
met de hoop, dat dit geschieden zou.
Ja, kon men de kerk en het geloof
eeus in het midden laten
Wilde men toch eens wat zuiverder toe
stand in de hand werken, waarbij louter de
volksbelangen van materieelen aard op den
voorgrond treden
Dit schijnt echter niet mogelijk te zijn.
Maar niet aan de liberalen de schuld,
dat dit niet zoo is.
Het wachtwoord, dat den strijd onthei
ligen moet, is weer gegeven van andere
zijde.
Dr. Schaepman heeft den liberalen, den
vrijzinnigen, den andersdenkenden, ook op
kerkelijk gebied, door zijn duidelijk op
treden voor de eer en de glorie der room-
sche kerk, en door hetgeen hij zeide, den
handschoen toegeworpen.
En dr. Kuyper geeft hem vriendelijke
lonkjes.
Minister Van Houten had gelijk, al
deed hij het misschien niet te juister tijd
en te goeder plaats, om te waarschuwen
tegen het clericalisme.
Zal dit in Juni het vrije Nederland
bemachtigen
Als niet veel meer belangstelling zich
openbaart bij hen, die do recht kunnen
verkrijgen om te kiezen, dau vreezen wij
met groote vreeze.
Het is niet te overwinnen dan met al
le krachtsinspanning van zijne tegenstan
ders.
Het moet, even goed als dit voor dr.
Schaepman is, waar het geldt zijne kerk
groot te maken, voor hen een beginsel zijn
het vaderland te behoeden voor
de overheersching van dat cle
ricalisme.
Ou,
In landen met eene gemengde bevol
king openbaart de strijd tusschen de
nationaliteiten zich in de eerste plaats
om de officieele erkenning der verschil
lende talen. Is de eene partij beslist de
sterkste en heeft ze daarbij de wettelij
ke macht tot haren dienst, dan wor
den er in den regel korte metten ge
maakt.
Wij zagen dat voor eenige dagen
nog in Duitschland, waar op hoog
bevel het gebruik van de Poolsche taal
aan ambtenaar en militair werd verboden.
In Oostenrijk, waar het Duitsch de
officiëele taal is, heeft de taalstrijd in
sommige landen zoodanige verhoudingen
aangenomen, dat de alleen—heerschappij
van het Duitsch ernstig gevaar loopt.
Wij hebben al meermalen op de eigen
aardige toestanden in den Donau-staat ge
wezen. Eene der afwijkende gewoonten
is zeker wel, dat de ministers niet door
eene partij meerderheid aan de groene
tafel worden geroepen. Het ministerie,
dat door den wil van den vorst met
het bestuur van s lands zaken wordt
belast, moet de politieke handigheid be
zitten, om zich eene meerderheid te
scheppen.
De tegenwoordige minister-oresii
graaf Badiui, heeft in deze hoogere' k
lanceerkunst reeds eene vrij groote
digheid verkregen. Thans i8 hij b**'"
een nieuw staaltje van zijne kunstT^'
verloonen. door de elementen te
peeren, die de „ausgleich" met y"
garije moeten goedkeuren.
Een deel zijner gewone volgelin?
hebben hem in deze moeilijke aangpi611
genlieid in den steek gelaten, vanda/"
dat de edele graaf thans steun zoel-t- k*
Jong Czechen.
„Voor wat, hoort wat," antwoordt ech.
ter de nationale Boheemsche nartg"
„Wij zijn wel genegen, u de verlanJu
meerderheid te verschaffen, doch verlan
gen voor onze hulp, dat het BoheemscÜ
als officiëele taal in Bohemen en Mora-
vië wordt erkend.De Duitsche minder,
heid in beide landen verzet zich na[
tuurlijk met hand en tand tegen dien onge.
hoorden eisch. Zij poogt den Duitscher in
de Alpenlanden wakker te schudden eu
tegen de regeering in 't harnas te ja.
gen, waardoor Badini gedwongen zou
kunnen worden, den Boheemschen voge.
laar den rug toe te draaien. Veelkaus
bestaat er echter niet, dat de liberale
Duitschers van 't noorden hunne cleri-
cale stamgenooten tot verzet tegen de
hoogere machten zullen bewegen. De
ze trouwe volgelingen zijn in den loop
der eeuwen door de adel- en de priester-
heerschappij zoo volkomen gehypnoti-
seerd, dat ze slechts datgene verrichten
wat door genoemde hooge leiders wordt
goedgevonden.
En nu zijn deze hooge en wijze hee
ren in hunne middeleeuwsche opvattin-
gen zoo gebeten op de aanhangers der
nieuwere wereldbeschouwing, dat ze lie
ver hunne liberale stamgenooten in den
Czecliischen zondvloed zien verzwelgen,
dan hun eene hand ter redding toe te
steken.
Aizoo, wanneer er in Oostenrijk geene
bijzondere gebeurtenissen voorvallen, wat
in dit heterogene land altijd mogelijk
blijft, zullen de Slavische Bohemers spoe
dig eene hunner vurigste wenschen be
vredigd zien, en zal hunne taal alleen
wettelijke kracht hebben.
Wanneer wij op den taalstrijd langs
de oevers van Moldau en Eger wijzen,
dan zijn wij in nog hoogere mate ver
plicht de aandacht te vestigen op de
worsteling, die er heden ten dage tus
schen het Nederlandsch en Fransch
langs de boorden van Lijs en Schelde
plaats heeft.
Eene kleine toelichting zij ons veroor
loofd.
Voor 1830 bestond er volkomen ge
lijkheid tusschenNederlandsch- en Fransch-
sprekenden in België. De Vlamingen
ontvingen allen onderricht in het Ne
derlandsch, de Walen in het Fransch.
Wel was onder de Fransche heerschap
pij in Juni van 1803 bepaald, dat alleen de
Fransche taal de officiëele zou zijn, doch
koning Willem I had bij een besluit
van 15 Sept. 1819 vastgesteld, dat van
1 Januari 1823 geen andere dan de
taal des lands voor de behandeling van
openbare zaken erkend of gewettigd zou
wezen, in de beide Vlaanderens, in Lim
burg en Antwerpen.
Voorde half Nederlandsche, half Waal-
sche provincie Brabant waren bijzondere
schikkingen genomen.
Na de omwenteling werd bij eene wet
van 19 Sept. 1831 bepaald, dat voor
taan alleen de Fransche tekst der Bel
gische wetten officiëel zou wezen. Hier
mede, dacht de Fransche partij, was het
Vlaamsch voor goed op den achtergrond
geschoven. De Vlaamsche soldaat stond
onder Fransch commando, de Vlaamsche
burger hoorde zijne zaak bepleiten of
een vonnis vellen in eene taal, die hij
niet verstond, hoog en laag bestuur ge
bruikt in de Vlaamsche provinciën
Fransch. Zes en zestig jaren heeft die
toestand geduurd. Eu zie, wat schijn
baar onmogelijk scheen, geschiedde op
voorstel van de heeren Coremans en De
Vriendt werd het Nederlandsch met 93
tegen 3 stemmen en één enkele ont
houding, tot tweede officiëele taal van het
koninkrijk erkend.
Jammer, dat bij zooveel eensgezind
heid in de Kamer, de Senaat, door
amendement van den heer Lejeune, het
wetsontwerp belangrijk heeft gewijzigd-
Art. 1 der door de Kamer aangeno
men wet bepaalde, dat de tekst van elke
wet door de vertegenwoordiging ook in
het Vlaamsch moet worden goedge
keurd.
Het door den Senaat aangenomen amen
dement zegt, dat de wet in het Fransch
zal worden goedgekeurd, maar dat er in
het Nederlandsch eene officiëele vertaling
van zal worden gegeven. Daar de Bel
gische grondwet voor de toepassing eener
wet de goedkeuring dier wet van Ka
mer en Senaat vordert, volgt hieruit, dat
de officiëele vertaling geen wettelijke
kracht bezit. Het verschil is nog al van
beteekenis.
Met groote belangstelling wordt ook
in ons land den afloop der botsing tus
schen Kamer en Senaat afgewacht.
Ernstiger nog dan deze verwikkelin
gen, zijn de jongste berichten van Kre*
ta. Wij hebben in ons vorig overzicht
eene uitvoerige schets over den toestand
betreffende dit eiland gegeven en er op
gewezen, welke dubbelzinnige rol de
Sultan bij de invoering der hervormin*
gen speelt. Men wijt het dan ook in
de eerste plaats aan zijne kuiperijen, da
de onlusten andermaal op verschillende
