A
Nieiws-,
AtwttitiB- k LaiilmlM
tellen of niet 1
Zondag 8 Augustus 1897.
41ste Jaargang No. 3228.
Vasthouden van Eenden.
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en
Z a t e r d a g a v o n d. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Bureau: SC'HAGM, liaan, I) 4.
Uitgever: P. TRAPMAN.
Medewerker .1. W1 K L,
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Atzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van l tot 5 regels f 0.26;iedere regel meer 5 ct.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend".
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Ge meenteSc hagen.
Bekcndmakiuge n.
Binnenlandsch Nieuws.
Het liberale ministerie.
Verkiezingen voor de Tweede
Kamer.
Kamerverkiezing ENSCHEDÉ.
POLITIE.
Ter Secretarie dezer gemeente worden in
lichtingen verzocht omtrent een verloren
gouden broche met paars
steentje, terwijl inlichtingen zijn te be
komen omtrent een blauw katoenen
buidel, inhoudende eenig geld.
Burgemeester en Wethouders van
SCHAGEN
Gezien art. 45 van de Politie-verorde-
ning dier gemeente,
Brengen bij deze ter algemeene kennis,
dat vanaf heden tot en met één October
a.s. de eenden binnen die gemeente op
gesloten of gehokt moeten worden.
Nalatigheid is bij de poliüe-verordening
strafbaar gesteld met eene boete van ten
hoogste f 25 of hechtenis van ten hoog
ste zes dagen.
Schagen, 27 Juli 1897.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
S. BERMAN.
de Secretaris,
DENIJS.
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur
der gemeente SCHAGEN, brengt bij de
ze ter kennis van de ingezetenen dier ge
meente, dat het kohier No. 2 van de
Belasting op Bedrijfs- en andere inkomsten,
dienstjaar 1897, op den 30 Juli j.1. door
den heer Directeur der Directe Belastiu
gen te Amsterdam is executoir verklaard
en op heden aan den heer Ontvanger der
directe belastingen binnen deze gemeente
ter invordering is overgegeven.
Ieder ingezeten, welke daarbij beling
heelt, wordt alzoo vermaand, op de voldoe
ning van zijnen aanslag behoorlijk acht
te geven, teneinde alle gerechtelijke ver-
vlgmgeD, welke uit nalatigheid zouden
voortvloeien, te ontgaan.
Schagen, den 4 Augustus 1897.
Het HOOPD van het Plaatselijk Be
stuur voornoemd, S. BERMAN.
Er heeft eene evolutie plaats naar
links. Wij hebben er herhaaldelijk op
gewezen het wordt algemeen erkend
en is nu bewezen doorde gele Am
sterdamsche Courant.
Niet opzettelijk natuurlijk.
Dan zou het orgaan der oud liberalen
geheel uit zijne rol springen. Neen, het
orgaan der oud-liberalon betoogt juist,
dat er onder de Unionisten, dat zijn de
aanhangers der Liberale Unie, twee groe
pen zijn. Zij beroept zich daartoe op
aanhalingen uit de liberale Nederlander
en het Vaderland, welk laatste blad,
haars inziens, de leer der Liberale Unie
verkondigt, terwijl het eerste de radicale
leer huldigt, de leer van een onverzoenlij-
keren feller soort van de vooruitstrevenden.
Over die indeeling eerst een woord of
wat. De onderscheiding tusschen beide
bladen berust hier hoofdzakelijk op bei
der uiteenloopend oordeel over de oplos
sing der crisis. Terwijl het Vaderland
samenwerking van de verschillende libe
rale groepen mogelijk en wenschelijk
achtte, pleitte de Nederlander voor eene
coalitie Borgesius-Kuyper. Nu verdient
het opmerking, dat dergelijke oplossiHg
a' ide Nederlander voorstond, ook aan
bevolen is in het Utrechtsch Dagblad.
Zal men dit laatste blad nu ook onder
de onverzoenlijke en felle soort van
vooruitstrevenden" rangschikken Men
zou zich dan deerlijk vergissen. Doch
daaruit volgt dan ook, dat het criterium
niet deugt Er spreekt uit dit verschil
van meening over de oplossing der cri
sis geen verschil van beginsel, maar al
leen verschil van inzicht omtrent de
staatkundige verhoudingen van het oo-
genblik. Bij allen gold het de vraag,
of men een vooruitstrevend maatschappe
lijk program beter met de linksche anti
revolutionairen, of met de rechtsche libe
ralen kon ten uitvoer brengen.
Dit daargelaten, kan men toegeven,
dat er verschil van schakeering bestaat
tusschen Vaderland en Nederlander en
men kan, verder gaande, ook toestem
men, dat er onder de aanhangers der
Liberale Unie verschil van schakeering
bestaat. In die mate evenwel, dat men
ze,zooals de Amsterdamsche Courant doet, in
twee afzonderlijke groepen kan plaatsen,
die ieder een eigen karakter hebben en
waarvan de eene niet met de andeie
kan samengaan Is ook de Amsterdam
sche Courant niet een der organen van
hen, die beweerden, dat het liberalisme
ruim genoeg is, om allerlei schakeerin-
gen te gedoogen, en die daarom van de
uiterste linker- tot de uiterste rechter
zijde, alles in ééne groote, liberale partij
wilden samenvoegen Hoe dan kan
men, als de geheele groote partij bijeen-
behoort, aannemen, dat een deel ervan
in twee tegenover elkander staande groe
pen zou zijn verdeeld
Het „geeltje"' maakt zich noodeloos
ongerust over het welzijn der Liberale
Unie. Tot haar behooren uit den aard
der zaak ook onderscheiden schakeerin
gen daar zijn er onder, wien de pro
gramma's der Liberale Unie haast te ver
gaan, anderen, die gaarne verder zouden
gaanmaar beiden hebben zich veree-
nigd met hen, die in de programma's
juist hunne wenschen uitgedrukt zien,
om tot verwezenlijking ervan het hun
ne te doen.
Er is dus ook geen reden, om een
deel der tot de Unie behoorenden af te
zonderen en als onverzoenlijken, of feilen,
of radicalen te betitelen, als eene minder
heid,wier wenschen „bij do vaststelling der
vooruitstrevende politiek" niet meetellen.
Wij moeten vragen, wat hier bedoeld
wordt. Over welke politiek heeft men het
De vooruitstrevende politiek, in zoover
die door de Liberale Unie wordt voorge
staan, behoeft niet meer vastgesteld te
worden. Die vindt men neergelegd in
de programma's van 14 November j.1.
En wat men daartegen ingebracht hebbe,
ook van de zijde der Amsterdamsche
Courant zeker niet, dat zij niet vol
ledig ol niet duidelijk genoeg waren.
En immers ook niet, dat zij niet genoeg
vooruitstrevend zijn Wie dus zich bij
de Liberale Unie aansluit, behoeft
niet meer af te wachten, of zijne wen
schen al ol niet meetellen, hij kan zelf
zien, of door haar programma's zijne
wenschen vervuld worden. Heeft men
dan wellicht het oog op het programma,
dat de Regeering ontwerpen zal Mis
schien wel en dan is het wel eigenaar
dig van de zijde der Amsterdamsche Cou
rant, erkend te zien, dat dit een „voor
uitstrevend" program moet zijn. Doch
als dan aan de Kegeering de raad
gegeven wordt, om een deel der libera
len, die de „feilen" en de „onverzoen
lijken" en de „radicalen" genoemd
worden, maar, die toch onder het libe
rale vaandel staan, te beschouwen als
eene minderheid, wier wenschen niet
meetellen, dan zouden wij dit een zeer
bedenkelijken raad achten.
De Regeering heeft eene moeilijke
taak. Er zal veel zeemanschap, veel be
leid, veel politieken tact noodig zijn, om
een programma te ontwerpen, waarme
de zoovelen mogelijk zich vereenigen
kunnen en dat zoo weinigen mogelijk
afstoot. En het is toch noodig, in die
richting werkzaam te zijnwant men
moge bij het vaststellen van een program
nu deze of gene groep niet meetellen,
in de Kamer telt iedere steun mee, en
er zijn er voor de verwezenlijking van
een vooruitstrevend liberaal program niet
veel te missen.
Er is in dat artikel van de Amster
damsche Courant echter iets, dat meer de
opmerkzaamheid verdient. Én wel datge
ne, waarop wij in den aanhef de aan
dacht vestigden, de evolutie naar links.
Het eigenaardige toch van het opstel is,
dat er een fel licht geworpen wordt op
het onderscheid, dat de Amsterdamsche
Courant tusschen de meest linkschen en
de andere" liberalen meent op te merken,
en dat er daarentegen geheel gezwegen
wordt van wat de rechtschen van de o-
verigen onderscheidt. Zonder dat het met
zoovele woorden gezegd wordt, schijnt
het blad dezen gedachtengang bij den
lezer te willen doen ontstaan het Vader
land, dat de linksche en rechtsche li
beralen wil doen samenwerken, schaart
Pierson niet onder de conservatieven,
wat de Nederlander wel doet. Goéman
BorgesiüS treedt in het kabinet-pieeson
en houdt hem dus ook niet voor conser
vatief, maar wel voor hervormingsge
zind. De heer Borgesids nu maakt deel
uit van het Uniebestuur, en het Unie-
bestuur geeft de politieke overtuiging
weer van de meerderheid der „vooruit
strevenden", ergo, oud-liberalen en voor
uitstrevenden behooien hij elkaar. Nog
een 8dit wordt niet met ronde woor
den gezegd. Dit zou ook moeilijk aangaan,
want als men die opvolgende stellingen
wilde bewijzen, zou men nogal op bezwa
ren stuiten. Maar die indruk wordt bij
den lezer gewekt, en om dien te beves
tigen, worden ten slotte de meest link
schen afgezonderd. Dit geeft dan nog
zoowat houding, dat men niet met Jan
en alleman wil meedoen en leidt met
een de aandacht af van het feit, dat aan
de uiterste rechterzijde de verhoudingen
heel veel overeenkomst hebben met die
aan de linkerzijde en dat, als er van niet
meetellen sprake moet zijn, daarvoor aan
de rechterzijde licht al evenveel, zoo
niet meer reden kan gevonden worden
dan aan de linkerzijde. Doch wij zullen
ons daarin zeker niet verdiepen.
Wie al, wie niet meetellen, zal in de
eerste plaats wel afhangen van wat het
ministerie doen wil en doen kan. En
dit zal weer afhangen van de zucht tot
medewerking, die er bestaat bij de ver
schillende groepen. En nu willen wij al
lerminst veel gewicht hechten aan de
politieke tinnegieterij van het „geeltje"
en zeker geen politiek man verantwoor
delijk stellen voor of beoordeelen naar
haar aan alle politiek inzicht gespeende
koffiepraatjes, maar wij willen er alleen
op wijzen, dat de evolutie naar links
een gunstig voorteeken is voor eene voor
uitstrevende politiek en dat die evolu
tie al zeer belangrijke vorderingen moet
gemaakt hebben, als men in aanmerking
neemt, dat het „geeltje", waarvoor vóór
en na 14 Nov. al wat naar de Unie
zweemde, met haar bestuur en haar
aanhang en hare programma's uit den
hooze was zich nu naast Pierson,
met Pierson naast Borgesiits, met Bor-
gesius naast het Uniebestuur, en met
het Uniebestuur naast de meerderheid
der vooruitstrevende kiezers plaatst, wier
politieke overtuiging dat Uniebestuur
weergeeftEn dat het, om niet allen in
zijne omarming te doen deelen, enkelen
der vooruitstrevenden brandmerkt als
„onverzoenlijken, feilen, radicalen", om
dat, als zij alleen vooruitstrevenden wa
ren, er geen reden zou zijn, om hen niet
mee te tellen
Inderdaad, als wij zoo voortgaan, dan
zijn wij spoedig, waar wij wezen moe
ten. Dan gaat het als in de dagen van
Mohammed, die tot den berg ging, om
dat de berg niet naar hem kwam. Al-
zoo nu bekeert het oud-liberalisme zich
tot het vooruitstrevend liberalisme, om
dat het laatste aan de lokstemmen van
het eerste weerstand bood.
Menschrijft ons nit Sint
Maarten
Woensdagnamiddag omstreeks 2 uur
ontstond er een begin van brand in den
hooiklamp van den heer J. S. aldaar. Hoe
wel de vlammen reeds boven het hooi uit
kwamen en bijna het rieten dak van den
herbergstal aantastten, wist men door het
spoedig en flink optreden der brandweer
dat gevaar intijds te voorkomen, terwijl
men ten 5 ure het vour gebluscht had.
De brand is ontstaan door het spelen van
kinderen met lucifers.
Woensdagmiddag, 4 Aug.
j. 1. is te STROET, grm. Sint Maar
ten, in een onbewaakt oogenblik te wa
ter gevallen en verdronken, een knaapje
van 8 jaren van den werkman A. van 1.
Men vermoedt, dat het, aan den walkant
gezeten, voorover is gevallen wegens een
aanval van duizeligheid, waaraan het som
tijds leed.
Op de kermis te Winkel
was 't dit jaar buitengewoon druk be
halve verschillende gezelschappen in de
herbergen, die eiken avond voor eene goed
gevalle zaal optraden, mocht 't paarden
spel van den heer N. Cohen zich in een
druk bezoek verheugen. Een paardenspel
te Winkel, dat zier we misschien in lang
niet weer, dacht de heer A. J. Onnekes
zondag en hij kwam op den goeden in
val, daarvan de schoolkinderen eens te la
ten profiteeren. Mrt den directenr van den
circus er over sprekende, kwam de verwe
zenlijking van zijn plan neer op 't bijeen
brengen van f 25 in een betrekkelijk kor
ten tijd, want op woensdagnamiddag zou
de voorstelling dan plaats hebben. Eo de
kindervriend heeft zijn pogen met uitste
kend succes bekroond gezien reeds maan-
dsgavoud had hij rnim f 30. Door de on
derwijzers en eenige andere personen be
geleid, trok de lange rij van ongeveer 300
kinderen om twee uur naar den eirens,
dat er bijna geheel door gevold werd. De
werkzaamheden voor deze voorstelling ws-
ren uitstekend gekozen en het herhaald
handgeklap bewees voldoende, dat de kin
deren veel, zeer veel genot hadden. Da
voorstelling duurde ongeveer twee uren,
wat met het oog op de groote hitte, die
er heerschte, lang genoeg was, maar de
kinderen hadden nog wel langer willen
zitten, want er was zooveel te zieD, dat
ze aan geen warmte dachten. Den heer On
nekes komt een woord van dank toe voor de
door hem gedane moeite en den gevers even»
eens, want aan hun allen is 't te danken,
dat de kinderen van de drio scholen in
de gemeente Winkel kunnen zeggenwij
zijn in een paardenspel geweest.
In het begin dezer week
is te Egmond a. d. Hoef een post
duif komeu aanvliegen, die in het plant
soen achter de kerk is neergevallen. Bij
nader onderzoek bleek, dat op den linker-
vleagel 3 stempels waren afgedrukt, de
andere vleugel was iets beschadigd, maar
op twee veeren stond nog leesbaar9
Pontou of Pontoisop eene andere veer
Ls men 616 Marras. De 3 stempels op
den linkervleugel warenTubise 27, 30
Congo eu nog een dat iets onduidelijk
was.
De nationale kolfwedstrijd
van wege den Nederlandschen Kolfbond
zal op 12, 13 en 14 September plaats
hebben iu de kolfbaan van den heer Ha
ringhuizen te Nieuwe Niedorp.
De Nederlandsche Kolfbond telt thans
16 clubs, waarvan 1 in Friesland, 1 in
Zeelaud, 5 in Zuid—Holland en 9 in
Noord-Holland gevestigd zijn, die zeer
zeker alle aan den wedstrijd deel zullen
nemen. De partij belooft dus wel geani
meerd te worden.
De oogst van 1897 kan
zeldzaam vroeg genoemd worden. Reeds
werd op de Alkmaarsche markt haver van
1897 verkocht, die 41/, gld per H. L.
opbracht.
Jongstleden vrijdag is door een der
grootste bonwboeren io den Waardpol-
der reeds een begin gemaakt met het
machicaal dorschen van tarwe. Dit is on
geveer 3 weken vroeger dan in andere
jaren het geval was. Jammer is het, dat
deze vroege rijpheid op de zwaarte van
de korrel eeu nadeeligen iuvloed heeft
gehad.
In dit opzicht waa 1896 onovertrefbaar.
Den 31 Augustus zalte
BREDA door den heer Eagelbregt, uitge
ver aldaar, het eerste nummer verzonden
worden van een weekblad, getiteldDe
Soldatenkrant. Dit blad zal staan onder
toezicht van generaal Dommere, kolonel
Van Schermbeek en de le luitenants H.
J. A. Feber en W. J. H. Feber. De abon
nementsprijs is slechts één ceut per week.
Het blad tal niet spreken over quaes-
tiën van politiek en godsdienst, en ook
geen critische beschouwingen gevenhet
doel is mede te werken tot de ontwikke
ling van militaire deugden en zedelijke vor
ming van den soldaat.
Blijkens in de St.-Ct. van 5
Augustus voorkomende opgaven, betreffen
de de verwachtingen van dea oogst over
1897,valt, over het geheel genomen, in
de provincie ZUID—HOLLAND over den
toestand vaa den landbouw niet te kla
gen, maar kan hetzelfde niet getuigd wor
den van de veeteelt en zulks wegens het
zoo algemeen heerschende mond- en klauw
zeer.
De Tweede Kamer is door de beide
herstemmingen in het Noorden nog ee-
nizszins gewijzigd ten gunste van het
ministerie. Twee zetels, aanvankelijk door
sociaal-democraten bezet (de heer Troel
stra, die voor Tietjerksteradeel zit, was
ook te Leeuwarden en te Win
schoten gekozen), zijn thans door verte-
nenwoordigers van de beslaande maatschap
pij ingenomen. Door de verkiezing van
den heer Pyttersen te Leeuwarden
is het getal der liberalen in de Tweede
Kamer op 46 gekomen en daar te Win-
sehoten de heer T ij d e n s is gekozen,
kunnen de radicalen nu over 5 stemmen
beschikken. Daarentegen zijn de sociaal
democraten na van hun aan»ankelj,k
bezit van 4 zetels tot 2 gedaald (die van
de heeren Troelstra en Van der Zwasg).
De liberalen, radicalen en chnstelijk-
historischen beschikken nu te zamen over
46 -f- 5 -j- 5 56 stemmen, waartegen
eene clericale minderheid staat van 22
katholieken en 20 antirevolutionaren, sa
men das 42 stemmen, behalve de 2 so
cialisten. Waarbij men niet moet verge
ten, dat de Lohmannianen, blijkens het
onlangs in De Nederlander geplaatste
artikel, eene zeer welwillende honding ten
opzichte van het nieuwe ministerie inne
men.
De R.-K. kiesvereeniging ^Eendracht
maakt Macht", te ENSCHEDÉ, stelde
woensdagavond candidaat voor het lid
maatschap der Tweede Kamer den heer
J. H. Ier f eer, hoofdonderwijzer te Gro
ningen.
Door de Christelijk-Historischen te
Enschedé is besloten, geen candidaat te
stellen, doch de candidatuur van den heer
Pierson aan te beveleD.
D e o u d-m inister van justi-
tie, de heer Van der Kaay, heeft
zijne reis,naar het buitenland aanvaard.
TWEEDE KAMER.
De candidatuur van den heer W. P.
G. Helsdingen in de volkskiesvereeniging
te ENSCHEDÉ werd gesteld met 51
stemmenop G. Bennink te Hengelo (O.)
waren 44 stemmen uitgebracht. De vorige
candidaat, H. H. van Kol, had geseind,
dat hij niet in aanmerking wenschte te
komen.
De liberale kiesvereeniging te Enschedé
heeft met algemeene stemmen candidaat
gesteld mr. N. G. Pierson.
Kamerverkiezing te LO-
CHEM.
De centrale liberale kiesvereeniging in
het district Lochem stelde tot
candidaat voor de op 20 dezer te houden
verkiezingen voor het lidmaatschap van de
Tweede Kamer den heer C. Lely, minis
ter van waterstaat, iu alle 14 plaatselijke
vereeuigingen daartoe met algemeene
stemmen verkozen.
Kamerververkiezing EN-
SCHEDÉ.
De berichtgever van het Hbld. te En
schedé meldt, dat aldaar gisternamiddag
van den heer mr. N. G. Pierson bericht
is ingekomen, dat hij de candidatuur voor
de Tweede Kamer niet aanvaardt.
Dit is een groote teleurstelling voor de
liberalen, die mr. Pierson weder wilden
afvaardigen,
Den 7 herdacht de heer
H. J. K, van der Steen, burgemeester
van Spanbroek, den dag, waarop hij
voor 25 jaar tot burgemeester dier ge
meente werd benoemd. Vele waren de
blijken van belangstelling, die de geachte
jubilaris op dien dag mocht ontvangen.
Te zijner eere werd een optocht gehou
den, die in vele opzichten zeer belangrijk
was. De stoet bestond uit eeu honderdtal
rijtuigen, begeleid door 40 ruiters. Onder
de rijtuigen bemerkten wij enne prachtig var-
sierde etuis, een reclamewagen, een wagen
met de bloem van Spanbroeksschoonen,allen
even smaakvol gekleed, een bloemenwa
gen en nog al meer. Het fanfarecorps
van Ursem deed gedurende den optocht
zijne vroolijke liederen hooren. Zes eere-
bogen versierden de plaats. De feestcom
missie in 't algemeen, en de regelingscom-
missie, bestaande nit de heeren Dr. C.
C. van Balen BlankenP. Helder, P.
Koomen, C. SchilderA. Groot en ds.
Scholten, in 't bijzonder, heeft alle redenen,
om met trots op haar werk terug te
zien.
Den 9en zullen de feestelijkheden met
een groot kinderfeest worden besloten.
W ieringerwaard.
Het karwijdorschen is om eH in dezen
polder begonnen en onderscheiden leege
akkers worden reeds aangetroffen, waar
de ploegbaas zijn werk reeds heeft aan
gevangen. Tarwe, haver, gerst rijpen met
deze warmte buitengewoon snel aan tarwe
wordt reeds hier en daar gesneden. Het
spreekt van ztlf, dat de graan boer om dezen
tijd litlst droogte houdt, de veeboer roept
