Is er genoeg gedaan
TUATSËLÏJK MIÏÏWST
Gemeenteraadsverkiezing.
GEMENGD NIEUWS.
De zaak Déroulède.
W ieringen.
J.l. Dinsdag, des namiddags 2 ure,
had in het iokaal van den heer D. Lont
de aanbesteding plaats van verbetering
in bestaande steenglooiïngen, grondwer
ken enz., ten dienste van het Heem
raadschap.
Ingekomen waren 6 biljetten.
P. J. de Vries alhier, voor f 3000.
N. J. Poel, f 2898.
J. Gijzelaar Medemblik, f 2795.
G. v. d. Lee, I 2770.
C. Kroon alhie?, f 2696.
J. Hermans, f 2650.
Aan den laagsten inschrijver gegund.
Wieringen.
De voordracht aan H.M. de Koningin
voor de benoeming van een dijkgraaf
voor het Heemraadschap alhier bestaat
uit de heeren V. Heijblok, N. J. Rot
gans en F. P. Kuut.
Anna. Paulowna
Bij vernieuwde oproeping voor de be
trekkingvan onderwijzeres aan school No.3
hebben zich thans 7 candidaten aangemeld.
Anna Paulowna.
De thans vastgestelde kiezerslijst voor
leden van den Raad, de Provinciale
Staten en de Tweede Kamer bevat de
namen van 406 kiezers, tegen 383 in
het vorig jaar.
Te VVieringervvaard i s
op klaarlichten dag inbraak gepleegd in
de arbeiderswoning van J. K. aan den
Sluizerweg, terwijl de man naar het veld
en de vrouw te kermis was. Eenige kle
dingstukken en wat geld werden ont
vreemd.
Het aantal sollicitan-
ten voor de vacante betrekking van
hoofd der school te Wieringer-
waard bedraagt niet 19, maar 39.
De eerste Meidag is in
alle stilte gevierd door den heer J. Slrij-
bis Jz., landman te Terdiek, gemeente
Nieuwe rVieclorp. En dat de
heer Slrijbis daartoe wel reden had, is
begrijpelijk, als men weet, dat hij op
dien dag reeds vroeg de vlag uitstak,
omdat het toen juist 70 jaar geleden
was, dat hij als jongen van 8 jaar met
een zwart schaap voor een karretje naar
het huis reed, waarin hij sedert dien
tijd onafgebroken heeft gewoond,
Zoo een zeldzaam feit mag zeker wel
herdacht worden.
Alkmaar.
Tegen ieder der jongens, die j. 1.
Woensdag voor de Rechtbank alhier te-
reeht stonden wegens de mishandeling
van den nu overleden verpleegde in
het Rijksopvoedingsgesticht, is door het
Openbaar Ministerie een maand gevange
nisstraf geëischt.
Uitspraak Dinsdag over 8 dagen.
In lang niet van gehoord!
Een curieus staaltje van geloof aan
tooverij komt uit MAARTENSDIJK {bij
Utrecht)
Daar is een 5-jarig meisje overleden,
dat door een vrouw in de buurt, bij wie
het kind snoepgoed gekocht had, over
het gezicht zou gestreken zijn, waardoor
het wicht aan 't sukkelen zou zijn ge
raakt zoodat de dood het gevolg geweest
is, terwijl een 20-jarige jongedochter,
wie door dezelfde vrouw met de hand
op den schouder geklopt was, als gevolg
daarvan thans ernstig zou zijn ziek ge
worden 1
Natuurlijk zijn in de kussens weer
kransen gevonden, een onomstootelijk
bewijs, dat zoowel het kind van 5 jaar
als de jongedochter van 20 behekst zijn.
De duivelbanner zal er weer aan te
pas moeten komen
Te OUDER AMSTEL, waar
voor de verkiezing van een raadslid twee
candidaten gesteld zijn, teekeude een
kiezer beide candidatenlijsten.
Dat mag wel het toppunt van ver
draagzaamheid op politiek gebied ge
noemd worden.
Land- en Tuinbouw.
Dat in België de gezondheidstoe
stand van den veestapel nog steeds veel
te wenschen overlaat, kan opnieuw blij
ken uit de van regeeringswege verstrekte
opgaven. Daaruit toch blijkt, dat in het
eerste kwartaal van dit jaar er niet ééne
maand was, waarin niet alle provinciën
des rijks door het mond- en klauwzeer
besmet waren.
Ofschoon het aantal aangetaste dieren
voorzichtigheidshalve niet wordt ver
meld, kan men zich eenigszins eene
voorstelling maken van de uitbreiding
dezer ziekte, als men nagaat, dat in dit
kwartaal door die ziekte besmet waren
in Januari 484, in Februari 260 en in
Maart 264 gemeenten.
Ook kwamen 12 gevallen van kwaden
droes bij paarden voor, terwijl bovendien
57 paarden, meerendeels uit Engeland
aangevoerd, kwaaddroesig werden bevon
den bij het slachten in de slachthuizen.
Ook het miltvuur en het bilvuur kwa
men in dit kwartaal in bijna alle pro
vinciën meer of minder verspreid voor,
terwijl in dit tijdperk 99 gevallen van
hondsdolheid werden waargenomen.
Nog een gemoedsbezwaarde
Ook te ZEIST is iemand, die zich
niet heeft willen opgeven voor de schut
terij met prijsgeving van zijn vrijstelling,
daar hij meent, dat 't militarisme niet
te rijmen is met dat wat Christus leert
en dat het aangeven voor den dienst
reeds door hem wordt beschouwd als
een instemmen daarmee. Volgeling van
Tolstoi is hij niet.
Als 't helpt komen er wel meer.
Benoemd is tot Gouver
neur-Generaal van Nederl.-Indië gene-
raal-majoor W. Rooseboom, commandant
van de stelling van Amsterdam, bevel
hebber in de 1ste militaire afdeeling.
Men meld uit AMSTERDAM:
Een rangeerder der Noord-Hollandsche
Tram-Maatschappij, wonende te Nieuwen-
dam, is door eigen onvoorzichtigheid on
der het voortrijden van een trein met
het hoofd in aanraking gekomen met een
steunpilaar der stationsoverkapping aan
het Tolhuis. Hij was op de treeplank
van een in beweging zijnden trein gespron
gen. De man werd naar het binnengast
huis gebracht, waar slechts de dood
geconstateerd kon worden.
Spoorwegongeluk te
VLISSINGEN.
Donderdagavond had te Vlissingen een
ernstig spoorwegongeluk plaats.
Door het breken van de Westing-
houserem kon de machinist zijn trein,die te
10.57 aldaar aankwam, niet stoppen. Hij
deed daarom waarschuwingen met nood-
fluiten hooren. De trein kwam in volle
vaart aan, stoorde zich niet aan belet
selen, verbrak de stutpalen en hief zich
ongeveer een meter hoog op om op
het perron te komen, en liep toen de
restauratie-wachtkamer binnen, na den
muur en de deuren te hebben verbrij
zeld. Gelukkig zakte daar de locomotief
door den vloer in den grond, zoodat
de vaart was gestuit.
Twee conducteurs hebben bij dit on
geluk het leven verloren, twee machi
nisten werden ernstig en een reiziger
licht gekwetst.
De locomotief en de kolenwagen zijn
zwaar beschadigd, en bevinden zich in
de restauratie-wachtkamer. De goede
renwagen en nog een passagierswagen
bekwamen schade.
De gekwetsten werden onmiddellijk
in het Hotel Zeeland gebracht, alwaar
ontboden geneesheeren hulp verleenden.
Men wil, dat de stoom in de wacht
kamer ontsnapte, doordien aan den
stoomketel, bij het binnenkomen en
vernielen der muren enz., eene opening
ontstond Anderen beweren, dat een
ingenieur, toevallig daar aanwezig, den
stoom heeft doen ontsnappen,waardoor het
springen van den ketel voorkomen werd.
Nader meldt men
De gekwetste machinisten zijn Vrijdag
ochtend naar Rosendaal, hunne woon
plaats, vervoerd. De een heeft vermoe
delijk een been, de andere een arm ge
broken.
De overledenen zijn Touw, hoofdcon
ducteur, gehuwd en vader van 1 kind
en De Grooth, conducteur, gehuwd en
vadsr van 2 kinderen.
Doordien de locomotief plotseling in
den grond van de wachtkamer vast
raakte, werd de goederenwagen, waarin
de conducteurs zaten, door het post-rij-
tuig en andere rijtuigen letterlijk ineen-
gedrukt. Vandaar hun dood.
De materiëele schade is groot.
Jhr. Mr. P. v. Foreest t e Heiloo
is opnieuw benoemd als lid en voorzit
ter van de commissie van toezicht op
de Rijkslandbouwproefstations.
A. de R., vervulde den nachtdienst. Een
olielampje (met vrije vlam) stond op een
bank achter hem terwijl hij zijn werk
verrichtte, tot hij plotseling bemerkte
dat zijn kleeren hadden vlam gevat. De
olieïge kleeren vatten snel vuur en in een
oogenblik stond hij in vlam. Radeloos
riep hij om hulp niet tot handelen in
staat. De chef-machinist hoorde bet
noodgeschrei en gaf den kuaap te ver
staan te water te springen, wat geschied
de, en waardoor een vreeselijk ongeluk
werd voorkomen. De jongen bekwam
brandwonden op den rug en in de zij.
Zooals belangstellenden uit de in dit
nummer voorkomende advertentie kun
nen zien,heeft de hr C.A- Hoogschagen
gemeend, bij de a.B. gemeenteraadsverkie
zing voor een eventuëele candidatuur te
moeten bedanken Wij betreuren dat be
sluit zeer, daar de heer Hoogschagen
gedurende de 6 jaar, dat hij lid van het
raadscollege is geweest, steeds met ijver
en naar beste weten de belangen onzer
gemeente heeft behartigd.
Tot ons groot genoegen
kunnen we nu meedeelen, dat ds. A. W
v. Kluijve,die het beroep naar Zuid-Schar-
woude had aangenomen,van denKerkeraad
aldaar de vergunning heeft gekregen,
zijne toezegging in te trekken, zoodat
hij hier dus als predikant blijft.
Het dagelijksch bestuur
van de Banne en den Polder Schagen hield
heden, Zaterdag 3 Juni, aanbesteding
van
le. Straatwerk nog geen beslissing ge
nomen.
2e. hot leveren van het daarvoor be-
noodigde Zand; inschrjjvers de heeren
K. Govers f 1.90 per M3., A. Bruin
f 1.85 per Ms. en M Zwakman f 1.70
per M3.
3e. Hout; inschrijvers de heeren
D. Spaans, van Barsingerhorn, voor
den polder f 300, voor de banne f 60
G. Conijn en Zn., Alkmaar, voor
den polder f 305, voor de banne f 5.0
J. Eecen, Oudcarspel, voor den polder
f283.706, voor de banne f 56.09; en
II. J. Conijn en Co., Alkmaar, voor den
polder f303.34, voor de banne f 52.76.
Aan de laagste inschrijvers gegund.
Schagen, 3 Juni 1899.
Vrijdag den 2 Juni is
door het bestuur der Harmonie-
kapel vastgesteld, om den 11 dezer
bet eerste concert te geven in
den tuin van den heer Broerma.
Eergisteren herdacht
Dr. C. P. Timmers, arts te Driebergen,
den dag, waarop hij zich voor 25 jaar
als zoodanig te Schagen vestigde, waar hij
ongeveer 9 jaren do praktijk uitoefende.
Gedurende 16 jaar is hij thans te
Driebergen gevestigd. Velerlei bloemen
en geschenken werden hem aangeboden.
Bij gelegenheid van de
lier-mis zullen door het gezelschap van
den heer Van Lier in de tooneelzaal van
den heer D. van Twuiver alhier zeer
waarschijnlijk de volgende stukken opge
voerd worden „De kleine Lord", „De
Operette-Koningin", „Hoe ouder hoe
gekker" en „Een dolle boel".
Voor meesterknecht-I it-
ter van de gasfabriek te Assen is als
no. 1 voorgedragen J. Veermanchef-
fitter bij de maatschappij „Meteor", te
's-Gravenhage, vroeger werkzaam aan de
gasfabriek alhier.
Kenmerkte zich onze
markt van een en twee weken geleden
door hooge prijzen bij flinken aanvoer, die
van Donderdag jl. was niet zoo gunstig.
De vette schapen waren vrij stug, wat
grootendeels aan het warmere weer te
wijten was. Daardoor was de handel op
Londen vrij gedrukt. Ook vette koeien
waren minder gewild. De oorzaak hiervan
was echter een geheel andere. Op de
markt te Purmerend was een groote
aanvoer, waardoor de Amsterdamsche
slagers in de gelegenheid waren, daar
flinke inkoopen te doen. Daa^floor ont
braken Donderdag de meeste gewone
koopers op onze markt en we weten
hetweinig vraag geeft dalende prijzen.
Gelde koeien en kaltkoeien bleven prijs
houdend. Ook de lammeren gingen tegen
goede prijzen van de hand. Overvloedig
gras deed dit trouwens wel verwachten.
Een vreeselijk ongeluk
had in den nacht van Donderdag op
Vrijdag kunnen plaats hebben. Een sto
kersjongen aan de tram, de 17-jarige
Het behoefde niemand rawondering te baren, dat
in de 113de algemeene vergadering der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen, welke in de week na
Pinksteren te Amsterdam is gehouden, bij acclamatie
een motie is aangenomen, waarin de afgevaardigden
der 308 departementen, die te zamen 't Nut vormen,
den wensch uitspraken, dat het wets-ontwerp op den
leerplicht „onverzwakt, zij het dan ook niet gewij
zigd" spoedig tot wet worde verheven. Uit lag in
de richting van 't Nnt.
In de vergadering van Volksonderwijs, den vorigen
dag gehouden, werd besloten om zich te wenden
tot de Tweede Kamer der Staten-Generaal met het
verzoek het tweede ontwerp leerplicht wet „in de
hoofdpunten" ongewijzigd aan te nemen.
Niemaud meer dan wij juichen het toe, dat de
twee lichamen de motie van 't Nut zal toch
ook wel aau de Tweede Kamer worden kenbaar
gemaakt? die zooveel voor het onderwijs, iu het
bijzonder voor dat van het volk, hebben gedaan,
aldus hun stem laten hooren.
Wij weten het toch allen, dat niet alleen in de
zuidelijke provinciën, maar ook in de noordelijke
door den Katholieken Clerus een beweging op het
touw is gezet, welker vrucht is en zal zijn een
stroom van adregseD, die de Tweede Kamer zal
bereiken of reeds bereikt heeft, welke zich alle
tegen leerplicht verklaren. De trouwe lezers van
De Tijd en van De Standaard zijn in staat, zich
van dien kolossalen stroom eenige rekenschap te
geven, want deze bladen geven dagelijks de lijst
der ingekomen adressen, en deelen van de voornaam
ste den inhoud mede, vooral wanneer tegen de wet
in een dier adressen nog een ander motief, dan dat
van „propaganda voor heidensche ontucht" werd
aangevoard.
Het is waar, in het katholieke kamp hebben zich
stemmen verheven vóór leerplicht, o.a. van dr.
Schaepman zeiven, in een rede te Heerenveen uitge
sproken, maar daaraan was toch altijd verbonden,
behalve natuurlijk de voorwaarde, dat de katholieke
school voor alle financieels gevolgen moest gewaar
borgd worden, prijsgeving van titel II der wethet
verplicht herhalingsonderwijs.
In de vergadering van Volksonderwijs vond de
voorzitter, Mr. J. A. van Gilse, het een verblijdend
verschijnsel, dat men nu op den steun mocht rekenen
van velen, die men dacht dat vijanden zouden blijven;
het komt ons voor, dat deze wooiden van een veel
te groot optimisme getuigen. Van de twaalf pastoors
in het dekenaat Heerenveen, die vermoedelijk wel
allen onder het gehoor van dr. Schaepman zijn ge
weest, hebben tieu een adres aan dc Tweede Kamer
tegen leerplicht onderteekend en, hoewel nu den
4den Juni a.s. op den Katholieken Landdag in
Friesland een motie zal worden behandeld, waarin
der vergadering wordt voorgesteld zich te verklaren
vóór een zesjarigen leerplicht zonder herhalingson
derwijs, „mits de meerdere onkosten aan het bijzonder
onderwijs, zullen worden vergoed", wijst het cijfer
van tien op de twaalf pastoors in één dekenaat nu
juist niet heen naar een groote kans voor aanneming
dezer motie.
Ten overvloede werpt De Maasbode een zeor koud
stortbad op de woorden van Mr. Van Gilse:
„Nu weet ieder", schrijft dit enfant terrible der
RoomschKatholieke staatspartij, „dat met deze
velen hier hoofdzakelijk de kerkelijke partijen bedoeld
zijn.
Bn, om nu alleen bij ons zelveu te blijven, met
name de katholieken.
Maar dan verzoeker, wij ook zeer vriendelijk
aan allen, die ons lezen, niets van deze en derge
lijke liberale verklaringen te willen gelooven.
We willen niet zeggen, dat mr. Van Gilse hier
het bedrijf van den zoetfluitenden vogelaar ter
hand heeft genomen, ten einde eenigen, die onbe
suisd daar heenfladderen, te verschalken.
Neen, wij gelooven, dat groote groepen veeleer
misleid zijn.
Misleid door de liberale pers, die hare lezers
met prijzenswaardigen ijver dagelijks op de hoogte
heeft gehouden van al wat Het Centrum, de Nieuwe
Koerier en mr. S. J. Visser ten gunste van den
leerplicht uitlieten.
Zonder ook met één woord te gewagen
van de algemeene adresbeweging;
van de bjjna algemeene oppositie der katholieke
geestelijkheid, Utrecht incluis;
van de honding, welke Tijd, Maasbode, Residen
tiebode, Gelderlander, Noord-Brabanter, Limb.
Koerier, Grondwet, N. Delftsche Ct., Maas- en
Roerbode. N. Iiaarl. Ct., Zuid-Limburger, Nieuwe
N -Hollander, Kath. School, Zooin, Eembode, en
zoovele andere organen in zake leerplicht hebben
aangenomen.
Zie, men klaagt zoo dikwerf, ook van liberale
zijde, over historie-vervalsching uit vroegere eeuwen.
Men jammert over verminkte oorkonden en over
partijdige en eenzijdige voorlichting der historici.
Bn terecht
Maar laat men dan van dien kant een goed voorbeeld
geven en over de histoire contemporaine (hedeud.
gesch.) niet een zwak, flauw zijlicht, maar den
hoogen, vollen glans der geheeie zon laten vallen.
Dan zullen de volgelingen van mr. Van Gilse,
die natuurlijk geen katholieke organen lezen, maar
zich enkel door de liberale pers laten voorlichten,
zich niet meer laten verleiden tot uitspraken als
boven, en voor hun oog zal een getrouwer, eerly-
ker beeld oprijzen van de politieke historie dezer
dagen.
Ben beeld, niet met weggedoezelde, maar met
scherpe, klare ljjnen".
Behalve in ziju bewering, dat de „volgelingen van
Mr. Vau Gilse", waaronder natuurlijk de vooruit
strevende libcraleu en de leden der Liberale Unie
moeten worden verstaan, geen katholieke bladen
lezen het komt ons voor dat wij meermalen getoond
hebben zeer goed op de hoogte te zijn van hun
inhoud achten wij de opuieiking vau De Maasbode
volkomen juist en wij kunnen er nog bijvoegen,
dat geheel de anti-ievolutionnaire pers en daarvan
zal het lijstje nog wel grooter zijn dan De Maasbode
vau de katholieke bladen geeft zich „om der
consciëntie wille" ook tegen leerplicht heeft verklaard.
Is dr. Kuyper ten slotte nog niet komen aandragen
met zijn argument van zedelijk zelfverweer, waarvan
we iu ons vorig artikel melding maakten?
Laten wij het ons niet verhelen: in het geheeie clericale
kamp is het wachtwoord uitgegeven„Dool aan
leerplicht I"
Lazen we onlangs de niet onaardige opmerking,
dat de minister Borgesius, met het oog op ziju goeden
wil om gemoedsbezwaren te ondervangen eu zooveel
mogelijk den tegenstanders in liet gevlei to komen,
gerust met Gretchen uit Faust kau zeggen .-
„'k Heb voor u zooveel toch reeds gedaan
Dat mij te doen nu niets meer overblijft",
dit alles heeft niet mogen batende strijd moest
tot koortshitte worden aangewakkerd, niet ter wille
van den leerplicht zelf, maar omdat men in de ver
werping van de wet het gereede middel zag om
wraak le nemen over de stembusnederlaag in 1897
eu het gehate vrijzinnige kabinet te doeu vallen.
Ging dit heen, dan moest het zijn plaats afstaan
aan de cleriealen, en waagde het zich aan een
Kamerontbinding, welnu met de rampzalige
kieswetVan Houten bestond er, na de krachtige
organisatie der clericale kiesvereenigingen, grooter
kans op de overwinning dan ooit j dit hadden de
verkiezingen voor de Provinciale Staten bewezen.
Verhieven zich hier en daar in het clericale kamp
stemmen vóór het wetsontwerp, dit geschiedde toch
altijd met zoo groote reservatio mentalis met
zoo groot een voorbehoud des geestes dat men,
indien het partijbelang of een bevel „van gene zijde
der bergen" het vorderde, altijd op het gegeven
oogenblik kon rctireeren.
De voorzitter van 't Nut, mr. H. Smeenge, zag dan
ook de toekomst uiet zoo rooskleurig in. In zijn
openingsrede wees hij er op, hoe men van alle kanten
ook tegen het gewijzigde ontwerp „brandstof" had
aangedragen en nog aandroeg, en nadat hij in een
aantal vragen was opgekomen tegen de meeste
bezwaren welke door de brandstof—aandragers waren
aangevoerd, zeide hij, hii, een lid van de Tweede
Kamer, aaneengesloten bij de vrijzinnig—democratische
Kamerclub, de volgende niet te onderschatten woorden:
„Hoe het zij, wanneer wij Nutsmannen omtrent
den leerplicht ten slotte in onze verwachtingen
mochten worden teleurgesteld, dan hebben wij te
zorgen, als volgelingen van den stichter, dat
gedaan worde wat noodig is."
„In onze verwachtingen te leur gesteld!" Bedoelt
de heer Smeenge hiermede, dat ól de wet zal worden
verworpen, óf dat het herhalingsonderwijs zal worden
ptijsgegeven
Wij vermoeden, in vetband met den zin die daarop
volgt, het laatste, want, evenals in de jaren 1868 tot
1880 het stichten van departementsscholen en het
levendig houden van den schoolstrijd de taak was
van 't Nut, en het daardoor aan het volksonderwijs
onschatbare diensten heeft bewezen, evenzeer zou,
wauneer herhaiingsottderwijs niet verplichtend werd
gesteld en derhalve, zooals tot nu toe altijd is
geweest, door de gemeentebesturen schromelijk zou
worden verwaarloosd, de taak der Maatschappij zijn,
om door het in het leven roepen van Nuts-herhaling-
scholen het goede voorbeeld te geven, of tenminste
de agitatie voor een herziening van de Wet op het
L. O. in deze, waarbij naast het geven van gewoon
L. O. ook dat van herhalingsonderwijs aan de
gemeentebesturen werd opgelegd, in het leven te
roepen en levendig te houden.
En nu komen wij, waar er „teleurstelling in onze
verwachtingen" vermoedelijk in de naaste toekomstkan
worden geconstateerd, tot de beantwoording van onze
vraag: wis er genoeg gedaan?"
Die vraag heeft ook het hoofdbestuur van 't Nut
zich gesteldis er geen „tegenbetooging" noodig,
vroeg het zichzelf af, en dan antwoordde het bij
monde van zijn voorzitter, „dat, waar de eisch van
leerplicht nog onverzwakt moest worden gehandhaafd,
propaganda van de zijde van 't Nut onnoodig was,
omdat zij, die er tegen zijn, zijn gevoelens zeer goed
kennen." De aanneming van de motie moest echter
dienen, „om nogmaals naar buiten onze gevoelens te
laten blijken, al ware liet alleen om hun, wien het
aangaat, toe te roepenblijft pal staan voor onze
beginselen I"
Nu, daartegen hebben wij niets maar, eilieve,
ook de gevoelens der cleriealen waren te over bekend,
en kenden wij ze niet, de bladen, voorkomende op
het lijstje van De Maasbode, en geheel de anti-
revolutionnaire pers, nog sterker in aantal, zouden wel
gezorgd hebben, dat wij daarvan op de hoogte kwamen;
en desniettemin hebben de leiders der cleriealen het
noodig geoordeeld, om de grootst mogelijke agitatie
in geheel het land, van den Dollard tot de Schelde,
van het Texelsche Gat tot de Jeekel, in het laven
te roepen, en het'gevolg daarvan is, dat de adressen
tegen leerplicht bij kruiwagens vol de Tweede Kamer
worden binnengebracht.
En wat stellen de voorstanders van leerplicht
daartegenover? Adressen van eenige vereenigingen,
groote lichamen weliswaar, maar die toch door de
handteekeningen vau den voorzitter en van den
secretaris alleeu, niet geven den machtigen totaal
indruk van het aantal, zooals dit zich uitspreekt in
de adressen van de tegenstanders.
Wanneer 't Nut, zich door zijn departementen,
Volksonderwijs, het Nederlandsche
Werkliedenverbond en andere vakvereeni-
gingen zich door hunne afdeelingen hadden uitgespro
ken, wanneer de kiesvereenigingen, aangesloten bij de
Liberale Unie, en alle anderen diq voor leerplicht
gestemd zijn, adressen hadden ingezonden, wanneer
aan gelijkgezinden, niet-leden van zulk een departe
ment, afdeeling of kiesvereeniging, tevens daarbij de
gelegenheid werd gegeven om door hunne handteeke-
ning hun gevoelen te laten kennen, wanneer, in ééa
woord, in elke gemeente van ons land een agitatie
was op touw gezet voor het groote beginsel en wij
daarna de ntuzen geteld zouden hebben, dan zou
den cleriealen Kamerleden, bij de bestrijding van het
ontwerp, een geducht wapen uit de hand zijn geslagen,
waar zij zich nu zullen beroepen op de duizenden
handteekeningen, die onder hunne adressen staan.
De heer Smeenge wilde „hun wien het aan
gaat" en dus ook den Minister, door de N u t smotie
toeroepen: blij ft pal staan voor onze beginselen I"
en wij vertrouwen dan ook wel, dat zij dit zullen
doen, maar hoeveel krachtiger riem ware hun
onder het hart gestoken, wanneer zij ook konden wijzen
op een grootsche "betooging", die, ware deze met
eenigen tact op touw gezet, nog vrij wat machtiger
cijfers had kunnen aanwijzen, dan wij nu in de lijstjes
van „De Tijd en „De Standaard" kunnen lezen.
„Propaganda van onze zijde is niet noodig," zeide
de heer Smeenge; o, zeker niet voorde Nutsmannen
maar wel voor de duizenden en duizenden in den
lande, die uitzagen naar leiding iu deze, en gaarne
hun stem hadden verheven, indien hun daartoe maar
de gelegenheid ware aangeboden.
„Hun, wien het aangaat," ware daardoor zeker een
krachtiger steun geboden, dan thans, want zij van hun
kant hadden dan cijfer tegenover cijfer kunnen stellen
en voor ons is het niet twijfelachtig wie alsdan in
de meerderheid zouden zijn.
Genoeg gedaan is er dus volgens onze mceniug
niet maar misschien is het verzuim nog to her
stellen wellicht kan het denkbeeld, in dit artikel
neergelegd, nader uitgewerkt, in wijden kring worden
gepropageerd.
lijd voor dc uitvoering is er nog wel maar
indien men iets doel, men doe het in onderling
overleg, door onderlinge samenwerking en men
doe het haastig!ijk I
LJe JEtevitSie.
De zittingen van het Hof van Cassa
tie zijn voortgezet; Woensdag conclu
deerde de procureur-generaal eveneens
tot verwijzing naar een nieuwen krjjgs-
raad, en Donderdag kreeg de verdediger
van Dreyfus het woord. Mr. Mornard, de
advocaat, spreekt in zijn pleidooi de
hoop uit, het doel verwezenlijkt te zien
dat reeds zoo lang wordt nagejaagd
de proclamatie van de onschuld van een
Frannch officier. Hij constateert, dat Drey
fus een uitstekend officier was. Hij wees
er op, dat het eenige materiëele element
der veroordeeling het borderel was, en
wees op de tegenstrijdigheden, waartoe
het stuk aanleiding gaf.
Pleiter las een brief van Drejfus aan
generaal De Boisdeffre voor
„Mijn moed is weg, mijn hersens zijn
afgepijnigd. Mijn kinderen groeien ont-
eerd op. Ik slaak een kreet van stekende
wanhoop met bloedend cn berend hart.
Ik ben zeker dat gij mjj zult begrijpen,
generaal, ik smeek u een woord van
hoop te willen geven aan mijn dierbare
vrouw."
Vervolgens hield hij een lofrede op
kolonel Picquart en brandmerkte Du
Paty de Clam en Henry.Na de pauze
liet pleiter de stukken van het geheim
dossier de revue passeeren en verklaarde
daarna
„Ik geloof, dat gee.i enkel Franschman,
wien de onschuld van Dreyfus is aan
getoond, zou aarzelen hem het herstel
van eer te geven, dat men aan hem
verschuldigd is, door te doen ophouden
de rechterlijke dwaling waarvan hij het
slachtoffer is."
Mr Mornard zou gaarne geconcludeerd
hebben tot cassatie zonder verwijzing;
hjj heeft dit echter niet gedaan omdat
mevrouw Dreyfus gewild heeft, dat haar
man voor een anderen krijgsraad zou
worden verwezen om door zijn gelijken
vrijgesproken te worden.
Hierna las de advocaat zijn Conclusies.
Aan het slot van zijn pleidooi gafmr.
Mornard een treffende Peroratie,
die hij tot tranen geroerd voordroeg.
Hij sprak van de smart verduurd door
de dappere vrouw, die het lot van haar
man legt in de handen van het Hof.
Hij protesteerde tegen het denkbeeld
dat voor de eer van het leger macht
zou moeten gaan boven recht en zeide
„Ook het leger dorst naar eer en
gerechtigheid, het wil ook dit erfdeel
van Frankrijk verdedigenhet kan zich
niet onteerd achten door de erkenning
van een rechterlijke dwaling.
„Het uur der gerechtigheid slaat, eh
hoe plechtiger het recht wordt gedaan,
des te hooger wordt de waarde van de
uitspraak.
„Wij wachten uw vonnis af voor een
trouw soldaat die de hevigste smarten
heeft moeten verduren wij wachten het
af, om de eer te redden van zijn kin
deren wij wachten het af als het woord
van leven voor de edele vrouw, wier
hart door de beleedigingen is gebroken.
„Wij wachten het af als den gezegenden
dageraad, waarop over ons land zal
schijnen de zon van eendracht en waar
heid." (Toejuiohingen.)
DE UITSPRAAK.
President Mazeau deelde mede, dat het
vonnis zal wordon uitgesproken in de
volgende openbare zitting, waarvan hij
evenwel den dag niet aangaf.
De zitting werd om kwart over vijf
uur opgeheven.
Na de sluiting kwamen tal van toe
hoorders mr. Mornard de hand drukken,
velen omhelsden den advocaat.
-
Parijs, 2 Juni. Het Hof van Cassatie
beraadslaagde heden den ganschen dag
in geheime zitting. Men beweert, dat
verschillende raidsheeren voorstanders
zijn van de revisie zonder verwijzing
naar een nieuwen krijgsraad. Hbld.
De uitspraak wordt heden verwacht.
uit
Het dagblad Journal meldt
St. Pierre op Martinique
Men beweert hier beslist dat de Dins
dag alhier aangekomen stoomboot La
Fayelte officieren en manschappen aan
bracht, die Dreyfus naar Parijs zullen
brengen. De Fransche officieren en
manschappen gingen op de stoomboot
V'ille de Tanger over, die ze naar
Cayenne vervoert.
Het openbaar ministerie nam in zijn
requisitoir geducht Quesnay de Beaure-
paire onderhanden en eindigde zijn betoog
met de bewering zich over te geven aan
do uitspraak der Jury.
Daarop kreeg de verdediger het woord.
Gedurende het pleidooi ontstond er een
hevig tumult, toen men bekend maakte,
dat generaal Ilervé, een der getuigen in
deze zaak, voor zijn verklaring disciplinair
zou zijn gestraft; later kwam uit, dat
zulks niet het geval was. Hot incident
waarbij de beklaagde zich zeer opwond,
liep zoo hoog, dat de zaal moest worden
ontruimd.
Na afloop ging de verdediger verder
en na het eindigen van zijn pleidooi be
antwoordde de jury al de haar gestelde
vragen ontkennend, zoodat het Ilof
Deroulede en Habert vrijsprak.
Nauwelijks had de president do invrij
heidstelling van beiden gelast, of het
publiek klom over de banken, roepende:
„Leve Déroulède! Leve de Jury!" cn
zong de Marseillaise. Déroulède klom op
