Zondag 19 April i9U3.
47ste Jaargang No. 3828
EERSTE BLAD.
Buitenlandse!) Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
DE STAKING.
fSssreauICHAGM, liaan, O 4.
Uitgever: P. TRAPMAN.
onderhoud met de directie
der H. IJ. S M.
SGHAGë
Nieuws-
RAAIT
AtnNSllliB- LilHllltllI
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTKNT1EN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Medewerkerfl I X K E L.
Prijs per jaar f 8.Franco per post f 8.60.
Afzonderliike nummers 5 Cent.
ADVERTÏ5NTÏEN van 1 tot 5 regels f 0.25 iedere regel meer öct
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
MM oniit Ér «t,
Aan de Balkan-berichten kan men feite
lijk geen touw vastknoopen. Ze zijn
zoo vol tegenstrijdigheden, dat men er
totaal de kluts in kwijt raakt. Nu eens
komen over Macedonië kalmeerende berich
ten; dan weer heet het, dat alles voor den
grooten opstand klaar is. Vrij zeker mag
men aannemen, dat in de provincie een
toestand van anarchie heerscht, en dat
Bulgaren, Macedoniërs en Turken in de
verschillende districten een waar terrorisme
uitoefenen. Al naar de banden de over
hand hebben, wordt er onder de bevolking
als wilde dieren huisgehouden. Wat wij
over Albanië lezen, komt in vele opzichten
met het nieuws uit Macedonië overeen.
De Arnauten en hunne hooiden zullen
in geen geval afstand doen van de voor
rechten en privileges, die zij ten koste
van de Christenen in Albanië bezitten, zoo
dat zij zich met geweld tegen de hervor
mingen der mogendheden zullen verzetten.
Rusland en Oostenrijk hebben Turkije
evenwel hun stelsel voorgeschreven, en
daarin is van uitzonderingen voor Albanië
geen sprake.
De Porte weet in dit geval van beslui
ten, noch handelen. Zij ziet geen kans,
Albanië de wet voor te schrijven, ja, ze
wenscht dit zelfs niet. Er gaan geruchten,
dat juist het verzet van Albanië uit ge- j
heime instructies van Abd-ul-Hamid voort
vloeit. Op die manier zou de paleisregee-
ring het nóch gevraagde, nóch gewilde
hervormingsplan voor Macedonië zich van
den hals willen schuiven. I
Intusschen heeft de Sultan een bewijs
van zijn goeden wil willen geven en eene
commissie naar Albanië gezonden, die in
opdracht zou hebben, de hoofden tot mee
gaandheid te bewegen.
Ten einde den wensch des Sultans de
noodige kracht bij te zetten, zou die com
missie ruim van ridderorden en geld zijn
voorzien. Of Albanië door den gouden
sleutel een gewillig oor voor het plan der
mogendheden zal openen, is bijna ondenk
baar. Men zou haast mogen aannemen, dat
de met veel vertoon aangekondigde com
missie eene nieuwe acte in het comedie-
stuk van den Sultan is. En wordt daarbij
reeds gemeld, dat de heeren in Albanië
gevangen zitten.
Sedert de laatste dagen zijn weder aller
oogen naar Rusland gericht. De consul
van Rusland te Mitrowitza, Sehterbina,
toch is aan de gevolgen der wonden, hem
toegebracht door een Turkschen soldaat,
overleden. Voor het prestige van Rusland
eischt die aanslag eene schitterende vol
doening. Men wil weten, dat de eischen
zouden bestaan in eene schadeloosstelling
van 1.200.000 francs aan de familie van
den vermoorden consul, en de oprichting
van een kapel op de plaats, waar de mis
daad is gepleegd.
Ook spreekt men er van, dat de Czaar
zekere rechten in Klein-Azië verlangt. Voor
de Porte is dit bijkomend geval zeer lastig.
Zij doet alles, wat zij kan, om Rusland
welwillend te stemroeD. Turksche autoritei
ten woonden de zielmis voor den vermoor
den consul by; de Turksche minister van
oorlog bracht een bezoek van rouwbeklag
aan den Russischen gezant. Over den
moordenaar werd een streng vonnis uitge
sproken. Toch vreest men ook te Konstan-
tinopel, dat dit alles den Czaar niet zal
kunnen verteederen.
Rusland en Oostenrijk moeten over verdere
plannen thans van gedachten wisselen.
Welke die plannen zijn, is onbekend. De
Oostenrüksche en Russische gezanten heb
ben zich naar Jildiz-Kiosk begeven, doch
van hetgeen daar behandeld is, weet oo
Reuter niets te melden, 't Is hl les onzeker.
Mogen wij op de woorden van graaf Von
Bülow ingaan, die zich tijdens zijn zonne
bad te San Remo, door een redacteur van
de Temps heelt laten ondervragen,dan
is de toestand niet zoo donker, als hij ge
schilderd wordt. Hij noemde de Oosterscbe
kwestie wel geen storm w een glas water,
doch een dreigend gevaar voor den vrede
was hü evenmin.
Hij vertelde, dat de regeenngen over
eengekomen waren, de gevaarlijke streek
te begrenzen, en te beletten, dat e iewt-
ging zich uitbreidt.
Deze begrenzing zou volgens vroeg r
berichten moeten beteekenen, dat, zoo de
Sultan van de beweging geen meester kan
blnven, Oostenrijksche troepen in de ric
ting van Macedonië op zouden trekken.
Dat zou den Sultan dan weer nieuwe
landstreken kosten, want waar eenmaal een
groote mogendheid voet heeft gezet, wee
zij van geen teruggaan.
Oostenrijk in de richting van Salonika,
en Rusland straks aan de boorden van
den Bosporus't zou geheel in de lijn
der landhongerige rijken liggen. En de
keffende hondjes, Bulgarije, Servië en
Griekenland, niets. Gehesl eene oplossing
van onze eeuw.
Graaf Von Bülow was ook op andere
punten zeer openhartig. Zoo noemde hij
de betrekkingen tueschen Duitschland en
Frankrijk uitstekend. Donkere plekken
lagen er niet tusschen beide landen en de
rijkskanselier kwam dagelijks meer tot de
overtuiging, dat beide volken bestemd zijn
om met elkaar in goede verstandhouding
te leven.
Aan deze goede verstandhouding wenscht
men te Müuchen vorm en gedaante geven,
door de stichting van een Duitsch-Fransche
liga. Als devies heeft men gekozen de
woorden van Victor Hugo De vereenigiDg
van Duitschland en Frankrijk zou het heil
van Europa, de wereldvrede zyn. Jammer,
dat aan dat schoone ideaal een groote
hinderpaal in den weg ligt: Elzas—Lotha
ringen. In het hart van eiken Franschman,
ook in dat van het jongere geslacht, ligt
de hoop opgesloten, dat Elzas en Lotharin
gen eenmaal tot Frankrijk zullen weder-
keeren. Vele malen is ook voor deze
kwestie eene oplossing aan de hand ge
daan. De nieuwste is deze, dat de provin
ciën volgens taalgrenzen verdeeld zouden
worden.
Op dezelfde manier zco ongeveer, als
voor Bohemen en Moravië is besproken, en
door Denemarken voor Sleeswijk is ge-
wenscht. Duitschland zou dan voor zjjne
offervaardigheid eene Fransche kolonie als
schadeloosstelling kunnen krijgen. Zeker
mooi bedacht, maar praetisch onuitvoer
baar. Van Fransche koloniën gesproken
Algiers geniet op dit oogenbiik de eer
van het bezoek van president Loubet,
Wel vreemd, dat juist op den vooravond
van dat bezoek, den gouverneur-generaal
van Algiers, den heer Revoil, ontslag is
gegeven. Men brengt dat ontslag in ver
band met eene persoonlijke kwestie tus
schen den heer Revoil en den minister
president Gombes. Daar de heer Revoil in
Algiers zeer gezien is, komt deze zaak
zeker ter sprake in de Kamer. Een deel
der radicalen zou over de handelwijze
zeer vertoornd zijn. Profeten voorspellen
het Kabinet eene nederlaag.
In het Zuiden heeft de heer Loubet
de gewone toespraken gehouden. In Mar-
seille gaf hij te kennen, dat de havenstad
niets anders behoeft dan eene goede ver
standhouding tusschen arbeid en kapitaal.
Als antwoord daarop is nu onder de trans-
portarbeiders aldaar eene algemeene staking
uitgebroken. Ook te Dantzig hebben de
havenarbeiders eenparig daartoe besloten.
Te Osnabrück hebben de timmerlieden
het werk neergelegd, terwijl eene alge
meene staking in de bouwvakarbeiders
verwacht wordt, 't Onweer is nog niet van
de lucht.
De Regeering en de ontsla-
genep. Dr. F. van Eeden heeft Donder
dag een audiëntie bij den minister van
waterstaat gehad. Omtrent den uitslag seinde
hij aan „Het Volk"
„De Regeering is nog niet voldoende inge
licht, is zich volkomen bewust dat het lands
belang er bij betrokken is dat zooveel moge
lijk goede werklieden weer in dienst komen,
i erkent dat de maatschappijen, ondanks alle
gevoelens van teerheid, de belangen van den
dienst moeten behartigen, maar vertrouwt,
dat zij bij de liquidatie der staking zooveel
mogelijk zachtmoedigheid zullen betrachten."
De staking der Amsterdam-
sche gemeentewerklieden. Naar
de „Federatie van Gemeentewerklieden" te
AMbTERDAM per bulletin meedeelde,
is de staking van gemeentewerklieden
opgeheven.
De stratenmakers, die, zooals men weet,
gedeeltelijk ontslagen zijn, zijn hieronder niet
begrepen.
Men schrijft uit HOORN:
Zeer veel schade van de staking hebben
de Zuiderzee-visschers ondervonden. Door de
storing in het goederenvervoer kon geen
haring naar binnen- of buitenland worden
verzonden. En dat, terwijl de haringvangst
in vollen gang is J
—Een groot gedeelte van het
personeel der Centrale Werkplaats te HAAR
LEM, dat aan de staking heeft deelgenomen,
doch op wier gedragslijn anders niets aan te
merken viel, heeft bericht gekregen, dat het
Vrijdagmorgen om 9 uur weder m dienst kon
komen. Echter zullen zij worden beschouwd
als opnieuw te zijn aangesteld, zoodat bun
vroegere dienstjaren ongerekend blijven. 148
Personen bljjven ontslagen.
Zij, die in de stakingsdagen gearbeid heb
ben, ontvangen 4 dagen extra loon.
Benoemd tot Kerkvoogd te
OUDKARSPEL, de heer U. Hart. Ca.
Tengevolge bedanking van den heer Jb.
Pranger als Kerkvoogd, werd in zqjne plaats
gekozen de heer A. Kroon Pz.
wordt aan! Een.
Uit DINXPERLO
de Arnh. Ct. gemeld
Dinsdagavond had hier bij het grenskan-
toor een relletje plaats, waarvan de aanleiding
wel der vermelding waard is. De commiezen
moeten op dit punt een waakzaam oog
houden, dat geen jenever en andere waren
uit Pruisen worden binnengesmokkeld. Men-
schen, die van het smokkelen een gewoonte
maken, vinden dit toezicht lastig en bemoei
lijken de commiezen. Telkens komen ze van
Pruisische zijde aanloopen, dan eens met een j
leege flesch, dan eens met een flesch pomp- 1
water, maar als de kans schoon is, met
jenever. Bij eiken overgang moet de commies
visiteeren. Dinsdagavond maakte een arbei
der, die pas voor de Munstersche rechtbank
voor een dergelijk feit gedagvaard was, het
den commiezen zoo lastig, dat de rust aan de
grenzen dreigde verstoord te worden. Met
medewerking der politie werd de rustver
stoorder in arrest genomen.
Men schrijft uit den OELDER-
SCHEN Achterhoek aan de Arnh. Ct.
Toen de klompenmakers begonnen waren
het Russische hout coöperatief aan te koopen,
wilde men de klompenmakers van dit hout
afkeerig maken door de bewering, dat het
voor klompen al zeer weinig geschikt was.
De klompenmakers hebben zich daaraan
weinig gestoord en telkens als het Russische
hout op is, vereenigen zij zich weer om
nieuw hout te bestellen, omdat dit goedkoo-
ppr blijkt dan het inlandsche. Maar ook de
grondeigenaars zitten niet stil en gaan voort,
elk stuk grond, dat ze missen kunnen, met
peppels te beplanten. Het is de meest ge
schikte geldbelegging, omdat geen boom zoo
spoedig tot wasdom komt en zooveel tegen
spoed verdragen kan als de peppel. Ook de
burgerlijke gemeenten beplanten de bermen
der wegen met peppels, wat op den duur
een flinke baté voor de gemeentekas opleve
ren zal. De inlandsche peppels zijn uitstekend
te gebruiken, al brengen ze niet meer de
hooge prijzen van vroeger op.
KAAS.
Onze consul-generaal te New-York, de heer
J. R. Planten, heeft, naar aanleidiDg van tot
hem gerichte aanvragen, aan zijn verslag over
1902 nog de volgende mededeelingen toege
voegd
Mijne mededeeling, dat de vraag naar
Holiandsche kaas levendiger geworden is,
sedert sommige der greote bazars [„Depart
ment Stores"] alhier dat artikel in hunne
afdeeling „comestibles" in voorraad hielden,
moet, tot mijn leedwezen, nu eenigszins
worden gewijzigd, omdat mij later bleek, dat
de vraag naar die kaas weder afnam, hetgeen
te wijten was aan het bezwaar, dat voor de
groote magazijnen evenzeer gold als voor de
kleine winkeliers, nl. het uitdrogen der aan
gesneden kazen.
Edammer kaas is alhier reeds voldoende
bekend en geïntroduceerd, maar wat ik met
de mededeelingen in mijn jaarverslag beoogde,
was, ook voor de Leidsche en Goudsche kaas
een ruimer débouché te verkrijgen. De Leidsche
is nog te weinig bekend, en daar die variëteit
zoo radicaal verschillend is van de inbeemsche
kaassoorten, moeten de vooruitzichten daar
voor als minder goed beschouwd worden.
De Goudsche [zoetemelksche] kaas evenwel
valt algemeen in den smaak, en het komt
mij voor, dat een poging, om die kaassoort
in meer couranten vorm en formaat hier in
te voeren, mag worden aanbevolen. Zooals
reeds gemeld werd, was er eenige vraag naar
Goudsche kaas, verpakt in kleine, platte,
ronde blikjesmaar daarbij werd ook aan
gestipt, dat het bij de bereiding gevolgde
procédé den eigenaardigen en zeer fijnen
smaak van dit artikel geheel veranderde,
zoodat de importatiën weinig konden bijdra
gen tot het scheppen van eene vraag naar
Holiandsche Goudsche kaas. Mocht het echter
mogelijk zijn om die kaas zonder korst, in
kleine blikjes te verpakken, zonder den smaak
te schaden, dan zon misschien, vooral wan
neer die blikjes voorzien waren van den
„patent can opener" [een soort van sleutel,
die ook bjj sardineblikjes gebruikt wordt],
het zoo verpakt artikel populair kunnen
worden kaas wordt vooral als toespijs ge*
bruikt hier te lande, en met het oog daarop
zon het formaat niet grooter moeten zijn dan
dat, waarin de „Camenbert" wordt te koop
geboden met korst [die verloren gaat] zonden
deze kaasjes niet profitabel zijn, maar zonder
korBt, in perkamentpapier gewikkeld en in
spanen doosjes verpakt, zon de Goudsche
kaas [mits, evenals de Fransche soorten,
wekelfjks versch aangevoerd] misschien lang
zamerhand ingang kunnen vinden, maar de
prijs in het klein zon niet hooger moeten
zijn dan 20 of 25 dollarcents. Kaasjes in
porceleinen potjes, in welken vorm de Cana-
deesche en eenige Amerikaanscbe soorten
(„Cl'nb-Cheese"] voorkomen, genieten ruime
vraag en komen in verschillende grootten
voor. Ik mag niet verhelen, dat de introductie
van een nieuwe kaassoort, of van eene nienwe
wijze van verpakking, met velerlei moeilijk
heden zou gepaard gaan, en dat ook hier
wederom reclame op groote schaal bijna
onvermijdelijk zijn zon. Hdbl.
Eenige boeren uit WIERINGER-
WAARD en BARSINGERHORN zyn voor
nemens, aan den Meeldijk oen kaasfabriek te
bouwen. De nieuwe fabriek kan reeds op de
melk van 171 koeien rekenen.
Het ontvoerde kind.
In een woning aan de Dijkstraat te OUD-
KRALINGEN is aangehouden het 7 jarig
meisje uit Amsterdam, dat den 9 April daar
na schooltijd werd ontvoerd en volgens de
eerste berichten in Duitschland werdgezecht.
Vrijdagochtend werd een verzoek van het
ontslagen spoorwegpersoneel tot herplaatsing
overhandigd door eene commissie, bestaande
uit de heeren prof. G. A van Hamel, prof.
D. Josephus Jitta, prof. J. te Winkel, mr.
J. A. Levy, D. Beerends. Bedoelde commissie
werd ontvangen door den heer Nierstrasz,
lid*- van den Raad van Administratie. Haar
woordvoerder, prof G. A. van Hamel, zeide
het volgende
„Hier zijn twee gewezen beambten van
het spoorwegpersoneel, die aan uwe directie
overleggen een adres geteekend door onge-
veer 420 personen. Ik zou gaarne dat adres
voorlezen. [Voorlozing.] De adressanten hebben
aan eenige medeburgers gevraagd, op dat stuk
hun naam te stellen tot adhaesie, en zij hebben
ons verzocht met hen mede te gaan. Wij geven
aan dat verzoek gehoor en ik zal n zeggen
waarom. Wij beseffen volkomen, dat de ver
antwoordelijkheid voor de beslissing op deze
verzoeken geheel berust bij uwe directie. Wij
zijn natuurlijk vervuld, als zoo velen, van
een ontzaglijk medelijden met het lot van
heD, die de slachtoffers zijn geworden van
de noodlottige gebeurtenissen, waartoe zij
onder zoo veel misleiding gekomen zijn, maar
wij beseffen ook volkomen, dat mede bij uwe
directie overwegingen van barmhartigheid
zullen gelden naast de overwegingen betref
fende de belangen van het verkeer, waar
voor u te zorgen heeft.
„Doch wij zijn medegekomen om twee
redenen.
„Omdat deze smeekelingen zich tegenover
het overweldigend zware van hun lot te
zwak gevoelen alleen. Het zou te vergelijken
zijn met een kind, dat tot iets den moed niet
heeft, wanneer het alleen moet gaan, of met
een klein volk dat verslagen is en de goede
diensten vraagt van een ander, om den weg
naar den vrede te banen.
„Daarom zijn wij medegegaan en ook dan
nog, opdat zij weten, dat, indien zij goeden
raad willen vragen buiten hun bedrijf, er
anderen zijn die voor hen voelen, dan de op
ruiers die zonder zeiven risico te loopen, hen
tot deze daden hebben aangezet."
De heer Nierstrasz antwoordde in sub
stantie
„Bij de overwegingen, die de directie zullen
leiden tot de beslissing omtrent het ontslag
van het stakend personeel, zal tot grondslag
dienen een speciaal onderzoek waarmede be
last zijn eenige daartoe aangewezen ambte
naren.
„Men mag wel aannemen, dat niet met
noodelooze gestrengheid daarbij te werk zal
worden gegaan, doch moet tevens in het oog
houden, dat er met het oog op de noodzake
lijke eischen van den dienst reeds tal van
plaatsen zijn bezet, waardoor algeheele her
nieuwde plaatsing onmogelijk is.
„Ook laat 't zich begrijpen dat er slachtoffers
zuilen moeten vallen bij eene zoo ernstige
j overtreding als waarvan wij getuigen waren".
Intusschen stelt spreker op prijs de tus-
schenkomst van personen uit de burgerij en
hoopt, dat de bij spoorwegpersoneel en burgerij
bestaande band door dezen stap nauwer zal
worden toegehaald.
Naar wij nader vernemen is dezelfde
stap gedaan bij de directiën vaD den
Staatsspoorweg en de Gooiscbe Stoomtram.
Hdbld.
De Reder ij kerskamer „Onder
linge Oefening" te St. MAARTEN heeft
met Paschen weer een uitvoering gegeven.
Die avonden van onze jonge Kamer komen
in trek, want er was ook ditmaal weer vrij
veel publiek. Die waardeering van den kant
van het publiek heeft de Kamer bepaald te
danken aan de ambitie en ijver, waarmede
de dames en heeren hun taak vervullen.
Ook nu weer werd in „De Vondelinge",
„Gemeubileerde kamers te hnnr" en „Deftige
lui" het beste beentje voorgezet, en zoowel
menige ernstige, als luimige scène kwam
uitstekend tot haar recht. Waarlijk, zoo gaat
het goed.
't Was een afwisselend programma, dat
blijkens het daverend applaus zeer in den
smaak der aanwezigen is gevallen.
Wij hopen, dat de jéugdige Kamer op den
ingeslagen weg mag blijven voortgaan dan
zal zij spoedig met eere een plaats in de rij
liarer zuster-vereenigingen innemen.
In het Stoomvijzelgemaal
van den polder SCHAGERWAARD zal een
nieuwe ketel worden geplaatst. Bestek en
teekening van het werk zal worden opgedra
gen aan de ingenieurs-firma W. C. K. de Wit
te Amsterdam.
De thans gebruikte ketel dateert van 1879.
Het is een Cornwold-ketel met een ver
warmingsoppervlakte van 50 M2.
- Brand te UTRECHT
Donderdag ontstond te Utrecht brand in
een bakkerij aan do Varkeusmarkt, bewoond
door den bakker Vogelpoel. De bakkerij
brandde geheel uit. Do belendende perceelen
werden door het krachtig optreden van de
brandweer behouden. Op den zolder sliepen
twee knechts. Een sprong uit het raam en
brak een been, doch de andere is bljjkkaar
niet wakker geworden, want toen men weer
op den zolder kon komen, vond men den
i ongelukkige dood opzijn bed. Hij was verkoold.
Nader schrijft men
De knecht, die hedennacht bij den brand
hot leven verloor, heette G. Lntterman en
was pa6 16 jaar oud.
i Volgens een andere leziDg heeft de onge
lukkige zich nog trachten te redden, doch
i werd hy door den rook genoodzaakt terng
te gaan.
De oorzaak van den brand is onbekend.
oo—o—
't Is niet oninteressant, in zijn geheel mee
te deelen de redenen, die het Comité van
Verweer er toe hebben geleid, de staking op
te heffen.
Het stuk daarop betrekking hebbend luidt
Het Comité van Verweer,
door verschillende arbeidersorganisaties aan
gezocht, in het publiek te verklaren, welke
de redenen zijn, die den doorslag hebben
gegeven bij het nemen van zijn besluit tot
opheffing der algemeene werkstaking, meent
daaromtrent de volgende hoofdredenen te
moeten pabliceeren
le. het meer dan zwak staan der spoor
wegstaking.
Om met een spoorwegstaking dien invloed
uit te oefenen, die noodig was, moest in de
groote centra het verkeer kunnen worden
stopgezet, zooal niet geheel en al, dan toch
voor het overgroote deel.
Daarmede nn was het op Donderdagavond,
10 April, aldus gesteldTe Leeuwarden,
Almeioo, Zutfen, Deventer, Kesteren, Apel
doorn, Geldermalsen, Nijmegen, Leiden, Gouda,
Delft, Schiedam en in de geheele drie pro
vinciën Zeeland, Noord-Brabant en Limburg
staakte niemand, of bijna niemand, behalve
te Maastricht, van welke plaats wij echter later
vernamen, dat dit nog maar alleen het geval
was, omdat men de stakers niet meer had
willen aannemen. Zwak stond het te Am
sterdam, Zwolle, Arnhem, Winterswijk, Hen-
geloo, Enschedé, Groningen, Zaandam, ter
wijl Ondegeest naar Rotterdam vertrokken
was, juist omdat het daar zoo hachelijk stond.
Goede berichten waren op dat oogenbiik
alleen uit Den Haag, Amersfoort en Utrecht.
Het comité had reeds besloten, een hoofd
besturen vergadering nit te schrijven op Vrij
dagavond, teneinde daar voor te stellen de
staking op te heffen, toen er bericht kwam
uit Utrecht, dat daar de zaak voor don vol
genden morgen hopeloos stond.
Het comité meende, met het oog op de
schromelijke gevolgen, die het omvallen van
Utrecht, dat tot dat oogenbiik een prachtig
voorbeeld gegeven had, noodzakelijk den
volgenden dag hebben moest, niet langer te
mogen wachten, doch de staking nog dezen
nacht op te moeten heffen.
Een bijkomend bewijs van groote zwakte
der staking was, dat de hoofdbesturen der
spoorwegorganisaties een brief hadden ge
schreven aan de directiën, waarin o- a. ge
vraagd werd, of bij werkhervatting allen weer
aan het werk konden gaan, welke vraag
met de andere vragen de directie weigerde
te beantwoorden.
Dit is het hoofdmotief voor het besluit tot
opheffing der staking.
2de. Het zwak staan van bijna alle an
dere stakingen. Behalve onder de havenar
beiders, was de werkstaking te Amsteidam
alleen algemeen in de bouwvakken, in de
metaal- en de diamant-industrie. De bakkers
staking stond zoo slecht, dat het hoofdbe
stuur aan het comité reeds verlof was komen
vragen, om de staking op te heffen. 1 )e typo-
grafenstaking was totaal misluktalle dag
bladen verschenen, alsof er niets aan de
hand was.
Zoo was hef. in deze beide vakken te
I Amsterdam buiten Amsterdam was, op een
enkele nitzondering na, in deze beide vakken
j van staken geen spoor. De staking der ge
meentewei klieden, op welke groote verwach
tingen werden gevestigd, had, behalve de
gasfabrieken en reinigingsdienst, heel gebrek
kig ingezet. De andere stakingen oefenden
weinig of geen invloed uit.
3e. Da Tweede Kamer had de wet reeds
aangenomen; de Eerste Kamer was voor
Vrijdagmiddag 3 nur bijeengeroepen. Men
moest er op voorbereid zijn, dat de wet nog
Vrijdagavond in werking kon treden. Inge
wonnen juridisch advies had het comité
als de onmiddellijke gevolgen van die invoe
ring voorgesteld, dat
a. alle spoorwegarbeiders, die georgani
seerd weigerden aan het werk te komen,
indien zij daartoe geroepen werden, strafbaar
zonden zijn met ten hoogste twee jaren ge
vangenisstraf.
b. alle leiders der spoorwegstaking en dus
niet alleen het Comité van Verweer, maar
ook alle leden van plaatselijke comité's; ver
der niet alleen de hoofdbestuurders, maar
ook de afdeelingsbestuurders der spoorweg
organisatie strafbaar zouden zijn met ten
hoogste 4 jaren gevangenisstraf.
Sprekers in vergaderingen en schrijvers in
de pers, die de spoorwegarbeiders tot staking
aanspoorden, zonden strafbaar zijn aan op
ruiing tot een strafbaar feit, waarop ten
hoogste 5 jaar staat.
Het aantal strafbare personen zou minstens
2 a 300 bedragen. En met het oog op de
groote moeite, die men overal had om de
spoorwegarbeiders staande te houden, zon het
aantal strafbare gevallen ontelbaar zijn ge
weest. Terwijl te verwachten was, dit' de
justitie in deze omstandigheden met de
grootst mogelijke hardheid deze wet zou
toepassen.
Ware dit alles misschien nog te aanvaar
den geweest, indien de spoorwegstaking rots
vast had gestaan, in de medegedeelde orn-
i standigheden ware het pure krankzinnigheid
i geweest.
I oen het Comité beraadslaagde, was het
naar aller meening niet meer dan een nur
of 15, 16 voor de afkondiging der wet. Het
was dns de uiterste tijd om de betrokken
personen te waarschuwen. In geval de staking
had doorgegaan, hadden de besturen toch
gewaarschuwd moeten worden, geen daden
van leiderschap meer te verrichten, waaïdoor
