Jhr. Mr. P. VAN FOREEST,
Mr. GOEMAN BORGESIUS,
C. V. GERRITSEN.
Wat het zwaarste is, moet
dien het zwaarst laten wegen.
Zondag 11 Juni 1905
49ste Jaargang No. 4052
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTKNTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Biareaia@CH1GEIT, ]Laaas, 15 4.
Uitgever 5 P. TRAPMAN.
Medewerker J. I X E L.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 8.60.
Afzonderliilre nummers 6 Cent.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25 iedere regel meer 6 ct.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
EERSTE BLAD.
Arrondissemeiits Recht
bank te Alkmaar.
Buitenlandscli Nieuws.
Politiek overzicht der week.
Rusland en Japan.
lillltS! Sifiis-,
AAIT,
Mnnsitifi- k Loiliulliil.
O—O
„"Wat het zwaarste is, moet men het zwaarst laten wegen," is een oud
Hollandsch gezegde, dat steeds, en in allerlei oms'andigheden, heeft bewezen te
zijn een waar woord
Ook bij deze verkiezing moet dit woord voor de kiezers zijn hot richtsnoor,
waarnaar zij handelen.
Wat een tare combinatie, werd ons gezegd, door e6n Netscher-man natuurlijk,
die drie candidaten, door do Schager aanbevolen. Nota-bene, voor Alkmaar
een oud-liberaal, voor Eakhuizen een Unie-liberaal, voor Helder een Vrijzinnig-
Dtmoeraaf.
Dit driemanschap had het beeld moeten zijn, dat het ganeche land van
vrijzinnige zijde was aangeboden geworder. Overal had men met elkaar in
overleg moeten treden, om zoodoende de handen ineen te slaan en ver-
eenigd op tc trekken naar de stembus.
Waarom, zoo vragen we, kan een vrijzinnig-democraat wèl in Amsterdam
de hand reiken aan een oud-liberaal, en waarom noemt men dat in het
district Alkmaar beginsel-verzaking Waarom in Rotterdam wel een over
eenkomst tusschen liberalen van allerlei schakeering, en in het district
Alkmaar niet
In die districten, waar men elkaar de hand heeft gereikt, is wijze politiek
betracht, want het is, zooals Goeman Borgesius het in Hoogwoud zoo
duidelijk en waar heeft gezegd: wij liberalen staan tusschen twe9 andere
groepen. Die twee andere groepen zijn de verbonden kerkelijken en de
sociaal-democraten. De eene rechts van ons, de andere links.
Zoowel de kerkelijken als de sociaal-democraten hebben een leus, een leus
die ons vaderland verdeelt in twee helften, in twee vijandelijke
kampen.
De Kerkelijken roepen vóór of tegen God, Christenen tegen Heidenen
prediken dus een godsdienststrijd. De Sociaal-Democraten roepon
arbeiders tegen bezitters, kapitaal tegen arbeid prediken dus een klassen
strijd. Bij beiden een verderfelijk beginselhet verdeelen der natie, het to-
weeg brengen van scheuring en scheiding in ons volkeen in 't leven roepen
van twist en tweedracht, met de schromelijke en nadeelige gevolgen,
daaraan verbonden.
Daartusschen de liberalen, van allerlei kleur, da's waar, maar allen met
het hoofdbeginseleendracht en vrede, harmonie bij ons gsheele volk.
De liberalen aanvaarden in ons volk wel meeningsverschil, maar geen vijand
schap wèl verschil van geloof, wèl vrijheid van godsdienst maar geen
geloofsdwang.
Waar wij dus in het belang van ons geheele volk, voor den vrede van ons
gobeele land, die leer der harmonie aanvaarden en omhelzen, daar had ook
in gansch ons land het samengaan der liberalen daarvan getuigenis
moeten afleggen.
Waar ons land voorgoed ten prooi dreigt te vallen aan de heerschappij dor kerke
lijken, van wier regeering wij in ds afgeloopen 4 jaren een voorproefje hebben
gehad, dat bitter als gal heeft gesmaakt, daar moet al wat links behoort,
helpen om dat groote kwaad niet te bestendigen. Daar is het plicht, om met
opoffering zelfs van datgene, wat ons lief i«, ten koste van eigen dierbare
wenschen, te gaan staan naast diegenen, die mede oprukken naar de vijande
lijke vesting, die mede oprukken tegen het Christelijk ministerie.
Hoevele malen, kiezers, is ditzelfde liedje, al is het dan op een ander wijsje,
u voorgezongen Steeds is er u toegeroepenvereenigt uMaar telkens en
telkens is er verdeeldheid.
Let nu eens op uw tegenstandersDaar offert men zooveel op Yoor
een tijdlang wordt het verschil van godsdienst vergeten de haat dion men
elkaar daar toedraagt, en waar men Zondags op de preekstoelen dominé
en pastoor do duidelijkste getuigenis van kan hooren afleggen, die haat
wordt opgesloten, om als schijnbare vrienden, maar toch elkaar verfoeiend,
naast elkaar te gaan, om dèt te bereiken, wat men wenschtde macht,
om Nederland te regeeren ten bate, ten voordeele van klooster
en ke k.
Waar zulk een voorbeeld wordt gegevon, waar het zoo schril duidelijk ons
voor oogen wordt geplaatst wat het groote gevaar ie, daar moest als vaozelf alles
ineengrijpen en optrekken onder de leustegen de Christelijke meerderheid,
tegen dit ministerie, tot heil van het vaderlandTddr gaat het om
Dat mogen onze tegenstandera noemen een holle leus, maar dat is onwaar.
Zoo voert men een strijd voor grootsche beginselen, zoo trekt men op voor
grootebelangen dan bindt men aan een strijd tegen godsdiensthaat en twee
dracht, dan staat men op de bres voor gewetensvrijheid, dan helpt men behouden
en bevorderen de vrijheid, den vooruitgang van gansch ons volk in al zijn
geledingen.
Laat ons kleine verschillen toch vergeten wat het zwaarste is, laat dat ook
het zwaarste wegen en gestemd dus Vrijdag
het district ALKMAAR op
in het district ENKHUIZEN op
in hot district HELDER op
Wat een blijdschap zou het in den lando zijn, wanneer bleek, dat de meer-
®rheid dor Nederlandsche kiezers zich nog ter rechter ure had te binnen
K'bracht de woordon van den ouden Valerius
Zoek wat vereênen kan,
Vlied wat verw ij dering bracht,
Dan keert weer d'oude roem,
Want nog maakt eendracht macht!
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Buitengewone zitting van Donderdag
8 Juni 1935.
Zooals in 't overzicht van de strafzitting
van Dinsdag 6 Juni al mot osd enkel woord
ia gezegd, werden toon de derde en de
vierde zaak ongedaan van de rol afgevoerd.
Het betreft de zask van Jan Stam Tz.,
oud 17 jaar en Engel Visser Gz., oud 18
jaar, die cp Zondag 7 Mei te Egmond aan
Zee aan het eieren zoeken waren in het
duin. Ze werden bjj dat zoeken bespied
door drie koddebeiers en spoedig waren de
beide heeren dan ook bekeurd.
Naar hun namen gevraagd, weigerden
beiden die op te geven en toen aanstalten
werden gemaakt om de beide heeron dan
maar meê te nemen, volgde er verzet.
Trappen, schoppen, slaan, rukken en trek
ken van heb ik j in daar. 't Is te begrjj'pen,
dat er een proces-verbaal volgde, maar al
die buitensporige vriendelijkheden werden
nu door de hoeren vandaag ontkend. Bo
vendien had Stam, volgens bewering van
een der koddebeiers, een slag met een
stok op het hoofd gebad, die geneeskundige
hulp noodig maakte.
Na het getuigenverhoor, waarin alles in
het breede werd uitgeplozen, eischte de
Oifhier achtereenvolgens voor baide jongelui
14 d. gevang.
Mr. J. P. Bosman trad voor beide be
klaagden, wier zaakjes Donderdag werden
behandeld, als verdediger op en vroeg voor
hen vrijspraak.
Uitspraken 20 Juni a. s. Dinsdag a. s
Pinkstervacantie.
„Wij leven tegenwoordig snel", wordt
er wel eens gezegd. Men vatte die woorden
vooral in die betoekenis op, dat daden en
gebeurtenissen thans veel vlugger tot ons
komen, dan in vroeger jaren. Het eiec-
trische web, dat over de aarde en door
de zeeën loopt, laat de gebeurtenissen bijna
voor onze oogen afspelen. Door haar
worden de staatkundige varwikkelingen elk
oogen blik in oorzaak en gevolg aan ons
medegedeeld. Ja, wel in oorzaak en gevolg,
want er gebeurt geeno handeling, hoe
schijnbaar op zichzelf ze ook staat, of ze
ontsproot uit wat vooraf was gegaan. Niet
altjjd is het mogelijk, om de bron der
verwikkelingen weer op te sporen en vooral
kan dat niet in een weekoverzicht, waar
slechts over weinig plaats is te beschikken.
Zoo nu en dan meenen wij echter, wat
meer tot de kern der geschillen te moeten
doordringen, waarom wjj in ons vorig over
zicht de verhouding van Zweden en Noor
wegen meer breedvoerig hebben geschetst.
Ten slotte hebben wij toen de vraag gesteld:
zal het conflict tot een ontbinding der unie
leiden
En door het vlugge leven, dat wij leiden,
is het antwoord reeds tot ons gekomen.
Woensdag heeft de Noorueegsche Kamer
van afgevaardigden, de StorthiDg, besloten
de unie met Zweden te verbreken. In de
mededeeling aan den Konirg wordt uit
eengezet, dat, waar de Koning niet in staat
is, een verantwoordelijk ministerie te vor
men, hg opgehouden heeft Koning van
Noorwegen te zijn. Na het besluit van de
Kamer hebben alle Noorscbe ambtenaren,
werkzaam aan het departement van Buiten-
landsche Zaken te Stockholm, hun ontslag
genomen.
De Noren hebben den bitteren pil voor
den Koning met een rijk verguldsel bedekt.
Z\j spreken van hunne sympathie voor
Zweden en verzoeken den Koning, hun
een Vorst uit het Huis Bernadotte te geven.
Als hun Koning verlangen de Noren prins
Oscar Karei, een jongeren zoon van den
Koning, getrouwd met prinses Iogeborg
van Denemarken, die in Noorwegen zeer
gezien is.Intussshen heeft de volksver
tegenweordiging het Ministerie mot de
regeering belast, en Staatsraad Michelsen,
een zeer bekwaam en geacht jurist, met
uitvoerend bewind.
Op het besluit van de Storthing heelt
Koning Oscar met een protest gantwoord.
Met woorden is het hiermeê afgeloopen;
zou het thars tot daden komen Wjj
hebben een vorigen keer reeds opgemerkt,
dat h Z weden zich velen tegen een broeder
oorlog verzetten. De geschiedenis leert
echter, dat dergelijke wenschen niet altijd
door de regeer in gen worden gedeeld. Toen
België zich in 1830 van Noord-Nederland
afscheidde, waren er in Nederland ook velen,
die geen brosderkrjjg wenschten. Toen het
in 1866 tusschen Pruisen en Oostenrjjk
om de oppermacht in Duitschland ging,
waren er zelfs aan het Pruisische hof
personen van koninklijken bloede, die open
lijk tegen het vergieten van broederbloed
opkwamen.
Het ia in dezen een groot geluk, dat
Noorwegen op invloedrijke Europeesche
sympathieën kan rekenen. Wanneer slechts
een der groote mogendheden Zweden dui
delijk maakt, dat Europa eene vreedzame
oplossing van het geschil wenscht, dan
zal zulks zeker ook gebeuren.
Duitschland in 't bijzonder is opmeiks-
ljjk Noorsch gezind. Keizer Wilhelm heeft
dat bij menige gelegenheid getoond. En
wij weten het wanneer Duitschland zjjn
gewicht in de schaal legt, gaat de tegen
partij meestal naar boven. Dat gewicht
heeft nu weer den uiterst handigen en be
kwamen minister van buitenlandsche zaken
in Frankrijk, den heer Delcassé, zijne porte
feuille gekost. Delcassé was een verklaard
tegenstander van Duitschland, dat stak hjj
niet onder stoelen en banken. Het hoofddoel
van zijn staatkunde, het punt waar al zijne
begaafdheden zich op concentreerden, was.
Frankrijk zoo sterk en krachtig te maken,
dat het alle vrees voor Duitschland gerust
ter zijde kon stellen. Daar Frankrijk met
zijn 43 millioen inwoners in militaire
kracht bg Duitschland met eene bevolking
van 60 millioen zielen moest achterblijven,
zocht Delcassé zijn macht in verbonden met
het buitenland. Het was Delcassé, die de
toenadering met Rusland zochthst was
Delcassé, die de vriendschap in een alli
antie wist om te zetten.
Dat was al veel gewonnen. Nu begon
het werk dar verzwakking van het drie
voudig verbond. Italië werd met vriende
lijkheden overladen. Frankrijk, de oudste
dochter der kerk legde het eerste offieiëele
bezoek bjj den „rooverkoning" te Rome af.
Door al die liefelijkheid verlokt, verdween
het oude wantrouwen van Italië langzamer
hand en het moet gezegd worden, dat thans
tusschen beide een goede nabuurschap be
staat. Doch Delcassé had nog meer pijlen
op zjjn boog, om Duitschland te trefljn.
Ook naar de overzijde van 't Kanaal do
vriendschapshand uitgestoken.
Engeland, dat er steeds op uit is, om
door de hulp van anderen zichzelf te ver
beteren, zag met welgevallen zijn buurman
naderen. Door Frankrgk een troef tegen
den concurreat te krijgen en met Frankrgk
een mooieu ruilhandel in landen en sferen-
van-iavloed te drijven, dat was een kolfje
naar de hand van John Buil. Toen weid
de oorlogsbijl tusschen beiden voor altgd
begraven. Da laatste herinneringen aan
Fashoda werden schoon uitgewischt.
Het ruilcontract vaa 1904 bezegelde de
versche vriendschap van de oude vijanden
Man weet, dat Delcassé, met opiftiring
van alle rechten in Egypte toen de vrije
hand in Marokko bedong. Gtflmkeord
door Rusland en Engeland, en een welwil
lende onzijdigheid van Italië, gevoelde
Delcassé zich eóó sterk, dat hg van de
gesloten overeenkomsten aan Duitschland
geen kennis meende te moeten geven.
Doch werd Rusland bjj Moekden in zijn
almacht diep getrcffan, ook Frankrgk's
positie werd bjj Moekden geknakt. Keizer
Wilhelm ondernam zjjn bekende reis naar Ma-
lokka en sprak op Marokkaanschen grond
openlijk de verklaring uit dat Marokko voor
Duitschland esn onaf ïankeljjke staat was,
die door een vrijen Sultan geregeerd weid
Ea toen daarop de Sultan aan den Fran-
schen gezant te kennen gaf, dat bij van
Frankrijk's bemoeiïigen niet gediend was,
werd de gralkelder gemetseld, waarin het
ministerschap van Delcastzou worden
bijgezet. En zoo is hg dan dezer dagen
heengegaan, ala een gevolg van door hem
zelf geschapen oorzaken.
Het grootste nieuws dat er nu ie, is wel
dit dat tengevolge van de beraadslagingen,
gehouden in den ministerraad op Tsarskoje
Selo, den Russischen gezanten te Washing
ton en Pargs telegraphisch is medegedeeld,
dat Rusland de vredesvoorwaarden van
Japan wenscht te vernemen.
Dat Is nu niet hetzelfde alser is reeds
vrede gesloten, maar het begin is er, en
dat ia al heel wat.
Er is, zegt het Hb'.d., kentering gekomen
in de gevoelens, die heerschten in de om
geving van den Tsaar.
De oorlogsstemming heeft plaats gemaakt
voor de neigirg om te onderhandelen.
En uit Washington wordt gemeld, dat
er grond beslaat voor het vermoeden, dit
de mogendheden door een gezamenlijk
optreden de beëindiging van de vijande
lijkheden in Oost-Azië zullen trachten te
verkrijgen.
Het zal er nu veel van afhangen, welke
voorwaarden Japan stel'cn zal. De Tsaar
maakt er een zaak van eer van, geen Rus
sisch grondgebied aan Japan af te staan.
Dit beteekent, dat een Japansche eisch om
afstand van Wladiwostok of Sachalin, niet
door de Russische regeering in overweging*
zal worden genomen.
Een oorlogsschatting wil Rusland even
min betalen en zoolang Japan geen Rus
sisch grondgebied bezat heeft, zal het moei-
ljjk zg'n, op de betaling van een schade
loosstelling aan te dringen.
Japan echter heeft vóór alles geld noodig
en het heeft zelfs in Mandsjoerge bons af
gegeven in betaling,-die inwisselbaar zullen
zijn na de ontvangst der Russische oor
logsschatting
Doch wanneer de mogendheden ernstig
den vrede willen, wanneer zjj nu hun in
vloed op Rusland uitoefenden om het tot
onderhandelen te bewegen, dan zullen zjj
ook wel aan Japan duideljjk kunnen maken,
welke eischen het stellen kan en mag om
den vrede niet van den aanvang af onmo
gelijk te maken.
Binnen acht-en-veertig uren, zoo wordt
uit Washington gemeld, maakt Roosevelt
zich sterk de Japansche eischen aan Rus
land over te brengen Wjj zullen dus wel
dra weten, in hoeverre Japan wil medewer
ken om aan den bloedigen strijd in Oost-
Azië een einde te maken.
Het bericht, dat de regeering geneigd is
tot vredesonderhandelingen over te gaan,
heeft in Russische liberale kringen een
onaangenamen indruk gemaakt.
Niet alleen, omdat men in die kringen
van de voortzetting van den oorlog en van
nieuwe nederlagen in het Oosten, groote
verwachtingen koestert voor de hervormings
beweging.
Niet alleen, omdat men vreest, dat Let
einde van den oorlog, der reactie een nieuwe
gelegenheid zal geven, om krachtiger dan
tot nog toe tegen elke liberale beweging
op te treden.
Maar vooral, omdat men in liberale kringen
het sluiten van den vrede niet wil over
laten aan de bureaucratie, maar daarvoor
de medewerking van de volksvertegen
woordiging wenscht.
De vertegenwoordigers der gouverne
menten, de leden der gemeenteraden, de
intellectueeien en de pers, zoo wordt aan
de Frankfurter Ztg. gemeld, allen verlan
gen op elke mogelijke wjjze, dat in deze
ïaestie de stem des volks zai worden
gehoord.
En aan de Vo3s. Ztg.: „Vrede sluiten en
de volksvertegenwoordiging bijeen roepen
was de leuze thans is het geworden de
volksvertegenwoordiging bijeenroepen om
vrede te sluiten.
„Maar de Russische autocratie komt al
toos achteraan Wat zjj vandaag had
moeten doen om den toestand te verbete
ren, doet zjj over veertien dagen, als het
te laat is."
En daarbij komt nog, dat men in de
keizerlijke besluiten geen vertrouwen meer
heelt, sedert voor enkele dagen, in strijd
met da be'ofte van een vertegenwoordiging,
aan Tropof een dictatoriale macht geschon
ken ia. Grootvorst Wladimir en Trepof
zgn de mannen, in wie de Tsaar de redders
der autocratie ziet. En als zjj de macht
hebbm, behoett men zich van de beraad
slagingen in den ministerraad geen al te
groote voorstellingen te maken.
Er komen verschillende bijzonderheden
over den laitaten zeeslag in, die zeer in
teressant zjjn.
Russische zeeofficieren, die den slag heb
ben medegemaakt, deelen made, dat de
Japanners het eskader van Rodjestwensfey,
dat k'.lm voortstoomde, daar geen Japansche
schepen in 't zicht waren, volkomen hebben
verrast. De Russische schepen waren zelfs
niet voor een gevecht in gereedheid ge
bracht, en de kanonniers waren evenmin
op hun post. De aanval was zóó plctsaling,
dat het gebrek aan voorbereiding bjj de
Russen een onherstelbare fout werd.
Het aantal dooden en gewonden aan Rus
sische zjjde bjj het gevecht in de Straat
van Tsoesjima wordt, naar de „Daily
Telegraph" uit Tokio verneemt, geschat op
14 000. 4600 werden gevangen genomen,
terwijl 8000 ontkwamen. Van de gevan
genen zjjn velen ziekeen aantal van hen
heeft veel geleden door zeeziekte
Hetzelfde blad schrjjft.dat onder de gevan
gen genomen Russische oificieren weinig nei
ging bestaat, gebruik te maken van de
vergunning, hun door den Mikado verleend
om naar hun vaderland teiug te keeren.
Den 3en Juni had men ze in grooten getale
bijeengebracht om over hun wenschen
gehoord te worden. Eerst zwegen allen,
maar ten slotte verklaarde een joDg oificier
dat allen ontmoedigd waren Ze hadden
hun plicht gedaan en dapper gestreden
voor het vaderland, zoodat zjj zich voor
niets behoefden te schamen, maar keerden
ze naar Petersburg terug vóór de bijzon
derheden van het gevecht nauwkearig be-
