Uit de Oude Doos.
D0DI.
Zondag 2(> Nov. '05.
TWEEDE BLAD-
MFriesM's «tawrpiii. (M)
Binneniandsch Nieuws.
xt
rr f den Hollanders in den loop der
„SL zoo langzamerhand da delijk gewor-
rilo dit een duurzame onderwerping der
West-F liezen nooh over land, noch over
'c ii« kon geschiedsU) en daarom zoch„ graai
F or'a V naar een anderen, meer doelmatigen
weg dien hij weldra meende gevonden te
hebben. Als hij in Torenbnrg een genoag-
mam aantal soldaten legde, zonden de W est-
Friezen daar niet llobt kannen doorbreken en
kon hg met volle geraïtheli den tocht
over de Zolderzee aanvangen, om, in Dreoh-
terland geland, dit „onghetemde vo k aan te
tasten. Zoo zatte hij dan ook n 128- zija
leger nabij SabeUInkhont aan wal, alwaar de
ha wonera van aarde een soort versterking
hadden opgeworpen. H^wel metd8°tmi?!!Ï
dor vertwijfeling vechtende, mocht t hun
niet baten, 'c Hollandsche leger tegen te
honden, dat daarop, natuurlijk brandend en
moordend, het land introk, tot het bij Hoog
woud op nieuwe troepen West F lezen s nltte.
Eao nog feller strijd werd gestreden, want
onze voorvaderen begrepen, dat met dezen
,lag hun vrijheid stond of viel- M iar geen
m ,ed geen dapperheid, geen doodsverachting
kon hier ba! e1meer dan 1200 hunner vielen
on 't slagveld, de Hollander had gezegevierd.
Dat Hoog wond afgebrand werd nn „de bodem
wijdt en zijdt met dooden bsapreid lag, behoef
iv 'f U nog te zeggen De Graaf, zoo luidt
oude verhaal, ving opdien rooftocht een
ouden boer, die, onder voorwaarde van lgts-
behoad- den graaf aanbood, c hn:s te wijzen,
waar zgcs vaders lijk begraven was. t Aan
bod aangenomen zijnde, heeft „Floris hei
hnis van den Vries, daar het lichaam van den
Koning Willem dus lang begraven had ge
legen, tfgebrokenen hij heeft ter zelve
plaatse in het Dorp Hoogwoud, een Kapel
gebouwd ter eere van de H. Maagd Maria.
Daarenboven heeft hij er zoo veele renten aan
gemaakt, als er voor de plaats en t eerlijk
onderhoud van een Priester, noodzakelijk
W&8.W
Do graaf begreep echter heel goed, dat
mat deze twee overwinningen zijn taak ten
opzichte vaa West-Friesland's onderwerping
ia geanen deele voleindigd was* Daarom werd
met bekwamen spoed aangevangen met dan
bouw van 't kasteel Wrjdenes, en hoeveel
inalan de omwonenden, dia 't sterka slot
alechts nooda in hunne veldan zagen, ook
beproefden de voltooiïig te verhinderen,
hunne pogingen waren vergeefzoh en weldra
herbergden da zware maren bij een fins
aantal krijgers eon grooten mond voorraad.
Dat da graaf da rebellie der Wijdeneasers en
hunne 'omen niet onmiddellijk strafte, kwam
loor de onderhandelingen, die hij voeren
fljoeat met Eigelaud.
Zoo naderde steeds meer en meer 't oogen-
blik, waarop 't met de onda vrijheid ia deza
streken gedaan zon zijn en alsof dit nog
niet genoeg was, kwam in Dacamber IJb^en
Februari van 't volgende jaar een schrikke
lijks overstrooming 'c ganscbe gewest onder
water zotten, 'c Was of de natuur den Graaf
een handie won helpan on daze liet n.et na,
er partij van te trekken: toen alles nagenoeg
blank lag, kwam Dirk van Brederoda mat
zijn koggen aanzetten en ondervond, vooral
doordat de bewoners elkander niet honden
bestaan en men syn schepen niet bg de hand
had, nagenoeg geen tegenstand. Gebroken
was het taais verzet, en toen de wateren
waren weggetrokken, werd het werk voltooid
vlsr sterke burchten zonden worden gebouwd,
om da bevolking ln bedwang ta boaden.
't Allereerst werd aangevangen mst het Huis
te Msdemblik, dat mat 't kasteel te Wijdenes
den toegang van Dreohterland afsloot en
indien ergens In dit gewest oprcer mocht
ontstaan, dan was msn dadelijk bij de haiia
om dit in de geboorte te smoren.
Geleerd door 't geval te Wgdenes, was de
graaf zoo vooiziohtlg „een helr te leggen
op Meloerde v?) ter tijt toe dattet huijs vol-
m&eet was."
Daarop volgde de bouw der kasieeion
Nisnwburg en Middelburg, die met Toiea-
bnrg den toegang bij Alkmaar zouden moeten
afsluiten, terwijl aan den oost rand der Zgpe,
een half uur ten Noordwesten van Warmen-
hulzen, 't slot Eenigenburg werd gesticht,
waardoor de weg langs Schagen ook wes
afgesloten. Ten slotte maakte Graaf Floris nn
nog 't hu's te Njjondosru of Nloudoru, waarvan
de ligging ons onbekend is, maar waarvan
wordt verhaald, dit de F lozen 'c koxt diarna
weer „omwierpen." (Of zon Niendorn e«n
schrgfTjut zlja en moeten lalden Nlendorp
„Reen raaf koe mesr ovsr da groene velden,
geen meeuw over de granwo meren vliegen,
zoadsr van een der torens dier zeven kss'ee-
len te worden gezien in zgn vlucht." Zjo
„temde ha dat wrede volck haer ongehoor-
saemheijt, want wat anders zat er op, dan
c licofi te buigen en de voorwaarden, door
don overwinnaar gesteld, aan te nemen?
t Was thans zoover gekomen
Dat si mosben, an hnen dano
Singhen enen niewen sano.
ioqcP Jorea^ari? kwamon ze dan 28an Januari
1288 bijeen, de afgevaardigden van de jre-
me9!ischjppen en dorpenM-idanblic,
Hoocnhontwont, Winkel, Nysndorp, Veen-
nnzan, Bsrsinghorhorn, Wermenhujen, Ont-
karspel, Noortskerwont, Zaskerwont, Broeo,
Ooterieke, Vronen eu Oatdorp, en zwooreo
i 3 a „eawanHjcks ondardanioh te weesen
a!a hoeren rechten Haar; ende gaven
over gameenlic, dat hij in holr Lint dgoken
(of weege) mocht e maecksn, groet of cieijn,
k.?8, bam dat genoechds ende d vertos ga ven
zij hem die tillende van den Coern, die vroon-
scoawe ende heervaert te gebieden."
Van toen af was van opstand geen sprake
9a gewillig volgden ze dan ook kort daarna
den Graaf naar Vlaanderealand, waar zij hnn
nart nog eens konden ophalen san hnn oud
maar nog niet vergaten handwerk'
want ze „stichten daer brant ende hielden
deer veel roefs.
Fioris V werd een zegen voor West-
r riealand, vooral met het oog op d8n water
staat, een onderwerp, waard er 'afzonderlijk
bg te blgvan stil staan, doch waarovar we
ioocaai niet willen nitweiden, en toen hg in
door de Edelen verraderlijk werd ver
moord, was de tosstand des lands aanmerke
lijk verbeterd. Van den dood des Graven
werd onmiddellijk bericht gedaan aan de
bloedverwanten en dadelijk kwam zijn neei
Jan van Avennes met een leger, f'g Graven
zoon, Jan, was in E egeland]
Was 't wonder, dat onze West-Friezen,
opgehitst door Bisschop Willem van Hache
len, t nog eens wilden beproeven, hun vrij
heid te herwinnen? Zoo „kaerien de aotte
Vriesen wederom als den hont tot sijn uflt-
spoeghsel, liever willende door onrnste Jjn
swarigheden vervallen, dan 't gemuck ende
voorepoet ia vrede genieten. Sao keerdense
dan wederom tot haer oude dolliahsndt,
ende ghelijok alsse in voortijden sich tegen
de Voor-onders van den G aaf ghekant
nadden, soo dedense nu oock tegen hem van
geajeken, ssggendedat hij niet en was de
reente soon van Floris, maar een ander, die
vooi smeken eenen maer opgeworpen was
bij da voornaemste Hoeren vaa 'c Lmd om
haer lieden te q lellen."
De kasteolen, die reeds zoo lang hnn een
doorn in t oog waren geweest, moesten het
t allereerst ontgelden; niet die bij Alkmaar,
bna driten ea den steun der Aik-
m!** s! doa vÖ»nds trotseerden,
maar die ts Wijdenes ea te Eenigenbu-g
werden met den grond gelijk gemaakt. Toen
lag de bturt aan 't hals te Medembllk, dat
dapper verdedigd werd door Fioris van
higmond. Da stad zeif werd ras in do asoh
gelegd, maar c kasteel spottemet hnn woede,
tro.g da twea bigden dis de Utrechtsobe
kerkvorst hnn had geloond. Dan maar door
aoDger de Z3^a trachten te var wervenNiets
kon t kasteel meer uit of in, en de nood was
we.dra zoo hoog, dat de belegerden paardo-
n tkl iTSt6n ®te? f!|' CD lndleu geen
uitkomst kwam, zouden ze zich binnen kor
ten tijd moeten overgeven. Doch da hnlp
kwam. Jan van Avenues landde met zijn
krggera te Eakhnizon en tiok Drechterland
binnen, ziju weg met vlammen afteeksnende
waaruit de belegerden opmaakten, dat de'
redding nabij was en mst varnienwden moed
1711 '4 ?tehU* naderde
e.ndelgk het benarde slot, versloeg den
vijand, die 85 doodeu achterliet en 't Ksitael
was benouden. Door den ongewoon vroeg
invallenden winter was Avenues bijna niet
in staat zya vloot in veiliga haven te krijgen
en toen hem dit met veel inspanning gefokt
was oa Jar, graaf Floris' zoon, ia 't land
was aangekomen, liet hij 'c Ran dazsn over 't
begonnen werk te voltooien. Deze zocht de
•f riezen „eerst met Vaderlgcke vermaninge in
alle sachtmoadigheijdt. ende met seer vriende
lijke gebeden van sjja Edoilnijden, te ender-
rechten ende tot redelijckheijdc ende tot haer
plicht te bewegen. Maar sij stoppende hare
ooren als een Adder, verachteden alle beden
ende vermaninghen, met een obstinaten
hooghmoedt en hoogmodige obstinatie, in
somma sij wonden aen den oorlogh
Weer moest dos bloed vloeien en weer
werd de slag geleverd In do nabijheid van
Vronen ten jare 1297 Het kiggsgelnk had
tt n8rj West-Friezin verlaten. De
Hollandeis hadden een deel hnocer man-
scaappen in koggen gelegd en doze de
Waard noordwaarts laten opvaren. Daar aan
wal gestapt, vielen zij 't vijandelijke leger in
dan rng aan en zoo van twee zijden bestookt
weiden de opstandelingen met een verlies
van 3000 man geslagen, 't Ouge'nkklge Vronen
werd natna lgk vorwoe t.
No» probesrda Bisschop Willem 't een
maal, met da Ooat-F.iesen tegen den Hol-
landschen grasf op ta hitsen, msar ook dit
baatte niet en da West-F.iezaa, ziende dat
van deze zgie geen hulp mier te verwach
ten was, „begonsten fcf.erwaerts te denken,
dat zij q iaat gedaan hadden en deden [den
graaf] versosckea om gecado ende wouden
hem bsteringe doen tot sijnen wille."
Ia 't jcar 1299 zonden zij hsm 't vo'gende
schrijven
„Wij Riet, Bespanen ende alle die gemeente
van Westvrleslant, mseckon condt alle laden.
Dat groter misdaet die wy misdaen hebben
tegens eenen boegen Pctnoe ende eenen
mogenden ocsen rechten Hier Jan, Grave
van Hollaut, Zielant eide Haer vaa Vries-
lant, als van den strgde dia wij tegen hem
vochten te Vronen, enda van dat wij zijn
Hcyren, Castelen ea Sterckten braken, ende
van andere misdaden die wij tegens hem
misdaan hebben, ia wat manieren dattet was,
optan dach dat dage lettaran gegeven worden,
geoomen sijo ende compromittaeren mlt
onsen Haeren voirsz bij onsen vrijen wille
ende mlt gemioa rade in eenen hoegen
Prinoe, Heerea Jan vaa Avenues, Grave van
Henegouwen. Aizoe dat hij mach ordonneeren
zijn wille, ends taxeerendlo emeyden (boeten)
ende beteringen van diar voirsz misdaet ende
op ons setten pijna euds penningen, in
goeds, in dienste, in onderd inicheede, ende in
ailen anderen manieren nae zijnen wille.
Ende wg Vriesen voiraoemt beloven volr
ons ende voir ocse Naocomelingen, op alle
oase goet dat wij hsbben ende hiernae
winnen zuilen, dat wij des voirsz. Heer Jan
van Avecnes seggen vast en gestaede honden
zdlen, zonder weeder seggen, mit mesr
woorden. E ide des te oiroonde hebban die
van Hooehtwonder Ambocht, Nijdorper Am-
bocht, Dreohtlger Ambcoht ende Gatstman
Ambocht, dezen biief bezegelt, mitten zcegel
daer sij hoir g meen saecken mede plegen
te bezegelen. Gegeven in den Jaer ons
Heeren voirsz. des Saterdaeohs nae alre
Heiligen dach" (2 Nov. 1299).
De graaf nam het voorstel aan, m lar zwaar
was de boete, dit arme volk opgelegd. We
duwen o.a., die haar man in den strijd had
den verloren, moesten van haar bezittingen
hem da helf; afstaan.
Nn verstomt 't oorlogsgarncht voor goed,
de Hollander was Heer van West Friesland.
„Dit was 't eijnde van de aaloude Vrghsidt
der West Vriezc-n, dia van doezen tijdt het
begin hunner welvaart en opkomst konnon
rekenen. Want de ongestoorde bezittingen
groeiden seedert ttffics met het getal der
I rwoonderen ook door toevloedt van nyt-
heemschen door een aanhoudende Vreide.
De Dorpen dijden uit en wlerdan tot steeden
en de onderworpelingen volgdtn van doen af
vrgwilliglgk de Gravelgke Heertogten en
belangen."
Maar die varmsarderde welvaart verslapte
niet de oaveraaagde heldhaftigheid, de oude
stoutmoedigheid, want toen eenlge honderden
jiren daarna de reuzanstrijd tegen Spanje
aanving, toen waren de West-Friezen da
i oersten en tneost getrouwen, dia hat zwaard
aangcrdJan, toen waren zij het, die ouver-
j moeid streden, zoowel ta water als to land,
j in dan zoovee! zwaardaren strijd, den strijd
1 voor een vrijhaid, edeler dan die waarvoor
j haane va-deren kampten, da vrijheid van
den manschelgken geest.
d. V.
nr
X X
Roman
van
PAUL OSKAR HÖCKER.
o
83.
lutusschen had dr. Mangelsdorö een paar
reRiltjes naar den justitieraad Dröse
(fflschreven, waarin hjj hem den nieuwen
stand van zaken meêdeelde en hem verzocht
zgn hulp en bijstand.
Dröse volgde het meisje, dat hem dit
Jjdefje bracht, op den voet, ofschoon het
bljna tien uur was, het uur waarop hjj ge-
w°onlgk reeds naar bed ging.
Nadat hg met de Mangelsdorff's rugge-
®[r&&k gehouden had, kwam hg bg Dodi
'anen. Hg was hartelgk, vaderigk, meer
,&Q anders, klopte haar vertrouwelijk op
j8? 8chouder en sprak haar zeer gemoe-
toe.
«Je kunt daaruit lezen, Dodi, welk
11 lijden ja arme mama heeft door-
»8lnaakt, zonder dat haar dochtertje daar-
li ?,een'g denkbeeld heeft gehad. Dat was
dat was zelfopoffering. Want
tee,86er zij haar leed voor jou verborgen
j°n .^8k°u.^eni dan geschiedde dat om
te 1 aar lieveling, te sparen, niet om je
ati\) ?n een °et van leugens
®*li8ahli'i. 1 00m A.lwin en tante
'ogeQ u verweten, dat zjj hadden ge-
»Ën dat hébben zjj ook 1" riep Dodi vol
vertwijfeling uit. „Belogen en bedrogen
hebben ze me
De justitieraad schudde het hoofd.
„Steeds logisch bljjven, kindje. Je moeder
heeft ook geen anderen uitweg nit dit
dilemma geweten, zjj moest het tenslotte
billijken, dat we jou zeiden dat je vader
dood was
Dodi sprong driftig op. Aan hot venster
bleef zjj weer besluiteloos staan,
„Ziet ge, kindje, vandaag ontmoet je
dingen, die werkeljjk boven je jaren gaan.
Maar stol je eens voor, wat een indruk dat
alles op je zou hebben gemaakt, toen je
nog geheel een kind was als men toen
eec8 tot je gezegd hadje vader heeft
zich van je moeder losgemaakt en heeft
haar trouweloos en wederrechtelijk verlaten,
omdat zjjn dolle lust naar avonturen hem
de wjjde wereld indreef 1"
Daar zjj, als door lichameljjke smart
geteisterd, de handen smeekend in elkaar
sloeg, ging de oude heer met nadruk voort
„Ja, kindje, er moet nu eens ronduit
gesproken wordon, nu zjjn we eenmaal zoo
ver. En te spreken zooals ik nu doen
moet, dat zal je bepaald pjjnljjk zjjn in
tiooge mate."
„Maar ik heb vadertje liet," zeide
zjj zacht. „Ja, ik heb hem aitjjd liefgehad.
Ea moedertje heelt hem ook liefgehad,"
„Je mama? Ach, Otti, wat wil je mjj
daar nu wjjsmakenl'1
„Ik zou het u niet zeggen, als het niet
waar was, oom, bjj God."
„Hm." De justitieraad giog zitten en
liet zjjn gevouwen handen tusschen de
knieën afhangen. rZjj was een goede,
trouwe ziel, je arme mama. Er zjj was
zacht en teerhartig. Daarom heeft zjj ook
In de afge'ioopen week werd te Amsterdam
in „Eensgezindheid" weer eens een nachtver
gadering gehouden van de vereeniging van
Hotel-, Csfé Restaurant- en Sociëteit» geëm-
pl yaerden, kort en duidelijk wag kellners
genosten. Blijkans de verslagen werd er een
motie aangenomen, waarin aangedrongen
werd op een wettelijken rustdag, ongevallen
verzekering, etc.
Ik heb reeds het genoegen gehad, die
kelinersbeweging eenlge jaren te volgen en
eerlijk gezegd heb ik er een hard hoofd in,
of er ooit wat van groeien zal.
Is er dan iets, wat da organisatie der
kellners, verbetering van hnn maatschappelijk
leven in den weg staat Z?kerde wijze
waarop hij zgo loon ontvangt, het afschu
welijke fooienetelael.
Terwijl b.v- een bediende in een sigaren
winkel beleefd door de klanten behandeld
wordt, meent vrijwel ieder het recht te hebben
den kofflehuisbediende te tntoyseren en aller
lei minder veredelende baantjes op te dragen.
Ue roden hiervan Is, dat de kellner niet
door dan pa'roon, maar door de bezoekers
bataalJ moet worden. De uitdrukking fooi of
drinkga.d is felteljjk geheel onjuist, 't is hier
goeo kleinigheid, die men toageefc voor be-
paalde dianstsn of welwillendheden, zooals
ov. het geval is wanneer mjn een schippers-
knech. een dubbeltje geefc, omdat hij uw
hoed uit het water heeft gjhaald, maar wel
degelgk een gedeelte van het salaris, dat men
bstaait.
Da toestand is dan zoodanig, dat het publiek
rechtstreeks betaalt en nog wel in onrecht
vaardige proportlëj - het loon dat de patroon
•ohuldlg was Dat een bediende uit een
koinihais voorkomend is, mag men evengoed
eischan als van eon bediende uit een boeken
winkel.
Voor al de drie partijen is de tegenwoordige
regeling slecht, namelijk èi voor dan kastelein
en voor dan badiende, voor het pabllek.
Da patroon nit een cifé heeft nit denaard
der zaak minder prestige over zijn personeel
dia eoa andar pjtrooa, oan kraidenier b.v.
daar zgn ondergeschikten van hem geen loon
ontvangen, tenminste niet in baar geld. In
werkelijkheid kost d3 bediende hem wel geld
daar fcij ten opzichte van zija prijzen wel
degelijk rekening met hem moet honden.
Nog veel erger is het voor den tapper; hoe
druk hij hat sotns ook hebban moge, 't zoa
voor zgn zaak toch veel te schadelik zijn,
zoo hij eon kellner aannam, daar het pabllek
in dit geval niet veel lust zon hebben, bij
een consumptie van vijf cent honderd per
cent Keiinersbalesting te betalen. Voor den
kastelein zoa het daarom zeer wanscheliik
zgn, zoo man het fooienstelsel kon afaoheff-n
zonder dat hij daarbij fiaanciëoie schade leed.
De kellner, die eenlg eergevoel heeft,
gruwt van de wijze, waarop hij voor zijn
verdiend loon moet bedelen. De bozooksr
vraagt b.v., hoeveel hij schnldig ie en geeft
een galden. Nemen we eens aan, dat het
antwoord !s tien cents. Bij het teruggeven
zgn de eerste tachtig cent spoedig gevonden,
doch nn wordt het een zoeken van belang,
i wee coaten, een cent, nog eens twee
contan, en daarna wordt de hand mst wiaeel-
geid eens goed geroerd. De bezoeker steekt
de vij»-en-taahtig cect op en door een blik
mat de oogsn moet de kellner begrgpea, dat
bg een g.'fc krggt of betaald wordt, naar men
het noemen wil. Dit tooneeltja moet vele
malen per dag herhaald worden. Erg prettig
voor zoo b fl nken man, die meestal van negen
nar s morgens tot half drie nachts hard
moet werken Zon het daarom ook voor den
kellner niet zeer wensahelijk z(jn, zoo men
het fooienstelsel kon afechaffm, zonder dat
hg fiaancléele schade lesd
Nu kom ea sye Ran (Jerda categorie:
he* publiek. De fegeningenomenheid tegen
het fooiengeven is algemeen bekend. Het is
dan ook esn belasting, die allesbehalve
p oportjoneel wordt toegepast. Drink: men
2'"® bier a tien cent, dan geeft men
vijf cent fooi, dus 50 Ein gelijk drinkgeld
geeft men echter ook met twee glazen, das
bij twintig cents, zoodat de fooi dan bii
meerdere moeite voor den bediende, tot vnf-
en-twintig percent wordt gereduceerd. Bij
dertig cant blijft het drinkgeld gewoonlijk
ook nog hatz9;fia, zoodat men dan slechts
zeventien percent te veel behoeft te betalon.Eon
teveel b e t a 1 a n blijft het tooh altijd
Iemand dia durft, gs»ft bij veertig cent
ook eoa stuiver toe of 12'/,%. doch bij die
om de eene ot andere raden meer zijn
fatsoen moet honden, geeft daarbij een dub
bel,ja of 25 Deze wijze van betaling is
velen™ehaat mogelijk en terecht door
h«?8tfwat fp,nbifek het zon toejuichen, zoo
s Werd af*e0ch8ft «ouder
Maar is dit dan zoo verbazend moeilijk
Wat denken belanghebbenden b v. van hat
volgende middel In een zeker kolfiabnis
betaalt men het bier met 10 cents per glas
da murea nn bek and gemaakt',
„dat het aannemen van fooien door de kellners
ten strengste verboden is". Daartegenover is do
prgs van een glas bier verhoogd tot 12 cents
zoodat de g,st, die een glas bier gedronken
ba taait In^ cent «chnldig is en 12 cents
Staalt, ia tegecs.eHmg van bij zijn concur
rent, waar hg 10 cents schnldig is, doch 15
cents moet betalen.
Da kastelein heeft zijn bediende penningen
gegeven, die hij hai later slechts a 10
cants berekent. Deze ontvangt dus zija lo0a
™jMn patroon zoo goed als de provlsia-
2"; Da kastelein wordt dn» In een reëeler
poïitle tegenover zgn bedienden geplaatst, de
tapper zra zich da weelde kannen veroor-
loven een kellner te houden, al zij 't dan ook
on m k?' zÜn VÜ toon ts consumptie
«oh ssi-boven^aangegeven wijze met 1 cent
te verhoogea. Da keliner zon veel beleefder
ln°hemet P' ky?0Ti*rx ^kandeld, daar men
^f.en zon zien.
.-,f^an»iS8ljZ0n 0ck Reea «ohada hebben
zooals uit onderstaande vergelgking bigken zal.
Bij
Met fooienstelsel.
1 glas bier verdient hg 6 oent.
2
11
11
6
3
w
n
4
11
n
6
11
w
10
3
10
7 tt
11
„10
a
11
11
„10
9
„10
10%
H
w
„10
voor maerdaraa betaalt.
Zonder fooienstelsel.
Bg 1 glas bier vardient hij 1 maal 2 is 2 ct.
2
3
4
6
8
1
8
9
10
2
8
4
5
6
7
8
9
10
2 6
2 8
2 „10
2 „12
2 „W
n 2 „16
2 „18
- 2 „20
bepaald medelgden met haar gescheiden
man gehad, innig medaigden, ja, dat geloot
ik wel. Maar bamind hebben kén zg
hsm niet meer. Want hg heeft haar toch
ombarmhartig, ja, met koel overleg in het
ongeluk gestootea."
„Oom Dröse I" smeekte zg.
„Ik kan 't niet helpen, hartje, vóó is het.
De iunerlgke woadao, waaraan zg is dood
gebloed, daar was haar huwelijk de schuld
van, dat heeft je vader gedaan."
Eik woord was een dolksteek voor Dodi.
Maar de zekere rust, de vaderlijke har
telijkheid, waarmede oom Dröje sprak,
maakten het Dodi onmoge'gk om zich in
verweer te stellen.
„En tegenover jou, Otti," giog hg voort,
„tegenover jou heeft hg ook schandelijk
gehandeld S.il, stil, hartje, dat moet gezegd
wordon. Hjj heeft jou in het boste bedrogen,
vrat man een kleine wereldburger maar
in de wieg kan leggen het recht op een
gelukkige jeugd. En hg heeft jou van je
mieder beroofd, Ja, 0;ti, hg heeft je
moeder langzaam in den dood gedreven."
„Ach, mjn God mijn God I" steunde
Dodi, met haar handen de oogen bedekkend
De justitieraad knikte. „Nu banjereed3
een jonge vrouw geworden en nü nog
verplettert het je. Je, en denk daér nu eens
over nahoe hadden we dat eon kind aan
het verstand moeten brengen Merkt
ge het nu, Otti, welk een b.ttar onrecht jij
je verwanten hebt aangedaan Ze hebben
je in liefde en zorgzaamheid voor alle
leelijks behoed, terwjjl je vader buiten
I in de wereld zorgeloos rondtrok."
De deur van de naaste kamer was niet
gesloten geworden, zoodit de Mangelsdord's
allos woord voor woord verstonden. Nog
Dat hst publiek dezen mwtregel toe zon
juichen, weat ieder, die dan tegeazln kent,
wsrrmeê het publiek ie tegenwoordige fooien
o£f trt-
Hg die de energie van ons Hollanders kant,
west reed» vooraft, dat menig kofflshalshoa-
der er wei wat voor voelen zoa, na lezing vaa
bovenstaande het in praktijk te brengen,
mits.... een ander het ook deed. Daarom is
hst noodlg, eeT beroep te doen op den mis
schien nog sluimerenden last tot handelen.
Naemt eens de proef, sohade kant gij er niet
bij hebben, ea zoo gij er de noodige bekend
heid san geeft, znlt gij er zelfs een groot
sncces mee hebben.
Ba'ten het gemak, dat gij er zelf van hebt,
bulten hst feit dat het gehalte der be
dienden er door verbeterd zal worden, znlt gij
handelen in dan geest van het publiek.
Daarom, plaats boven nw daar de variatie
op het leekadichtja vaa De Géaestet
„Verlos ons vaa de fooien, Heer,
Geef hnn het loon naar werken weer
en het publiek zat adhesie betuigen aan nw
optreden.
Aan den anderen kant moet echter erkend
worden, dat nog lang niet alle kellners vóór
deze „afaohafflag" zullen zgn. Want in som
mige Amaterdarnsohe koiflshuizen verdienen
zij salarissen, waar menig boekhouder van
een groot handelskantoor vooi op zg moet
gaan. Ea des wege zeggen zijalle verande
ring is geen verbetering.
Ook in andere vakken breidt het fooien
stelsel zich nit. Vooral hatelijk is het op de
Gemeentetram, Er zgn conducteurs dia onder
alle omstandigheden dezelfde blgven, maar
meer nog, wier overdreven beleefdheid plot
seling in stnghsid verandert, alleen reeds
wanneer men een couponboekje voor den dag
haalt. Vele passagiers durven al geen 7'/i cent
voor een eokelcn rit of 12'/i cent voor een
„pssja" te betalen.
Of het f ooi «nstelsel ook degenereert
Vergadering van den Raad
den gemeente HOOGWOUD, gehouden op
Woensdag22 November, voormiddags lO'/j nar.
Voorzitter do heer C. Pxjp9r, Bargomo jster.
Allen tegenwoordig.
Na opening volgt voorlezing en goedkeu
ring d9r notulen.
Wordt m-i'iedeeling gedaan, dat verschil
lende menschen zijn geholpen met het goed van
de naai- en breischool te Aartswond, waar
voor ze volgens den heer Koorn recht dank
baar waren.
Verder blijkt het suppletoir kohier van den
Hoofdei. Omslag te zija vastgesteld op f 90.85'.
De gemeentereksning en de Burgerlijk
Armbestnurs rekening [belde dienstjaar 1904]
zijn goedgekeurd terugontvangen. Daarmede
staat in verband, dat de heer Breebaart van
zijns borgstellingen onder 1 ypot'necair vcband
als waarnemend Ontvanger der gemepnte en
als waarnemend Secretaris-Boekhouder van
het Burgerlijk Armbestuur, kan worden
ontheven. De dssbetrtff mde raadsbesluiten,
om machtiging tot bedoelde ontlasting en
ophtffi.ig dier borgtochten aan Bnrgemecster
en Wethouders te verleecen, worden voor
gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen iseen reqnest vBn de sfdee-
ling Hoogwoud van het Naderl Oaderw.
Genootschap,waarvan de heeren H. v. Ree
te Aartswond Voorzitter en 8. Hoekstra
van S.jb-carspel Secretaris zijn, hetwelk de
mededaeling beva'-, dat de onderwijzer» bij toe
treding tot de rijktverzekerng van een wedu
wen- en weezee pensioen 5% van hnn salaris
mesr moeten offiren dsn v oeger. Deze kor
ting kunnen zij niet lijden.
Daarom wordt hst verzoek gedaan, de
onderwijzers in deza wel te willen steunen,
komende de positie van den onöerwgzer toch
het onderwijs ten goede.
Voorz. steit voor. de behandeling van dit
adres uit te stellen, belangrijk als het is
voor deza gemeente. De heer Haitog vindt
zulks goed, te meer daar het niet op de
convocatie staat.
terwijl oom Dröre sprak, was Elisabeth
reeds binnengekomen. Haar ganscbe wezen
was nu veel milder, veel rustiger. Zij ge
bruikte zoowaar, om haar nicht wat te
doen bedaren, een paar maal teedsre
woorden, die in haar mond erg vreemd
klonken. „En hoe denk je nu over de
toekomst, Ottilie? J9 wilt naar je vader.
Zoo 1 Kunt ge dat werkelgk het aandenken
van je arme moeder aandoen Hootd-
zakelgk om jou voor hem te beschermen,
beeft zg indertgd het proces met hem
aangegaan. Overleg dat maar eens, Oitilie I"
„Maar zakelijk zou hot reeds een oodiog
zijn, afgescheiden nu nog van andero ge
voelens," viel Dr. Mangelsdorff in. „Zie
eens, je vader heeft in dia zeven jaar,
zoolang hg gezond was, niet eens regel
matig het geld voor ja opvoeding kunnen
verdienenhg was er toe veroordeeld cm
dat te bstalan. Wat zal bg dan ru, nu hg
ziek is, aanvangen Wat zal er van jou
worden, O-tilie? want je opvoeding is nog
lang niet voltooid. Je hebt plannen, denk
ik, wilt eximen doen voor onderwijzeres
misschien nog verder stuieeren. Ja, en dat
alles kost geld. Vanwaar zal je d at halen?
Hier oom Dröse kent de financiëi
van je vader beel nauwkeurig, Die zal
je daarover opheldering geven."
Eerst aarzelend, dan weer mfêgesloept
door allerlei illusies voor de toekomst,
gat Dodi verslag over de plannen van
haar vader.
De naam van de kleine scheepshelling,
die zij noemde, had nog nooit iemand van
hen gehoord. Het moost dan wel een klein,
armolgk bedrgfje zgn. De stemming van
de heeren verloor spoedig alle bitterheid
en zg behandelden dit nieuwe plan van
Olfera, alsof het niet ernstig te nemen was.
„Geloot me, Ottilie," zeide oom Alwin,
„het valt mg niet zwaar, je ook nog deze
laatste illusie te ontrooven. Je tader spiegelt
dat alles heel mooi voor. Maar denk er aan,
dit het hier handelt over de toekomst van
je gansche loven. Volhardingsvermogen en
energie, die tot het gewen6chte doel leiden,
die heeft je vader tot dusverre nog nooit,
nog nergens op éóa enkel gebied, getoond."
Zoowei tante Elisabeth als de justitie
raad vielen hem bg.
„Hg had als jonge man do meest schit
terende carrière als zee-officier kunnen
maken, zijn eeuwige onrust en zucht
tot verandering, een waangedaebte, een
idéa fixo, deden hem die carrière opgeven.
Hg gaat studeeron op de technischs hooge-
school in C'aarlotteaburgmaar brengt
niets klaar Hg gaat in een betrekking ia
Holland nauwelijks een jaar houdt hg
het er uit, dan neemt hij zgn bundel weer
op en trekt verder. Daarop komt zgn
ongehoorde inval, met pak en zak, met
vrouw en kind naar Afrika te gaan- Geen
goed woord hielp. Wat deerde hem vrouw 1
wat doerde hem kind 1 hg rukt zich van
alles los en gaat zgn noodlot tegemoet.
Nog een keer en hg Jgdt sohipbreuk op de
levenszee. Ziek, bijna zonder middel van
bestaan, kierde hjj terug, om wederom
op ander terrein te beginnen. En dan
zullen wg ja niet, uit eerljike zorg voor
je toekomst, een dergeigken strp als je nu
dreigt to doen, mogen afraden
Dodi was geheel uitgeput. Er wss geen
toorn ot boosheid meer te bemerken in haar
woorden, het kloek m»er als eoa ameeken,
als een kinderlijk b.ddon dat men haar
het laatste, waaraan zjj zich vastklemde,