AmstemamsciB Brieven.
Grepen uil Laad- ea Taiaüouw.
Zondag 13 Sept. 1908.
52e Jaargang. No 1395.
DLRPE HLAI).
Bekendmakingen
LANDWEER.
lioineeiile SfHAfiKX.
DISTRICT No. XXVII.
Oproeping onder de wapenen tot het honden
van oefen in «en in 190$.
0-
bollen in den tuin bepalen en allereerst meedeelen.
dat er vele ouder zijn. die niet in de eerste plaats
thuis hooren op netjes a (gedeelde perkjes, maar die
eerst werkelijk onze tuinen sieren, als ze los en on
gedwongen verspreid slaan tusschen heesters en onder
hoornen. in het gras en aan de slootkanten. In Enge
land past men deze plant wijze zeer veel toe onder
den naam van W ildflower-gardening". d. i. vrij ver
taald natuurlijke tuinaanleg, en in hel Haagsche Bosch,
den Haarlemmerhout en de fraaie villatuinen van het
(tooi en elders kan men thans ook aL van „Wjld-
gardening genieten.
De zaak is hoogst eenvoudig. Wij planten sneeuw
klokjes. erocussen, winter-aeonieten, seilla's en vooral
narcissen onregelmatig uil op allerlei plekjes van den
tuin. Als ze daar eenmaal slaan. liehoeven we er niet
meer naar om te zien. Ze komen ieder jaar in grooter
aantal terug en beloonen onze geringe zorgen met
lijken bloei Zoo iets moet succes hebben en opgang
maken
Tot de liefste voorjaarsbloeiers behooren de Narcis
sen. Zij vooral verdienen veel meer aangeplant te wor-
den. dan thans nog gedaan wordt. Een rand narcissen
De Burgemeester van Schagen maakt, ingevolge 47 v66r ,het, heestergewas of een aantal alleen of in groepjes
der Landweer Instructie I, bekend, dat de in deze van 2,of 3 1,1 schijnbare *anorde tusschen de heesters
gemeente gevestigde dienstplichtige verlofgangers der ul^°P|al1^ maakt s voorjaai*s een bijzonder pretligt^i
Iandweer, behoorende tot de hieronder genoemde lich- XT
tingen en wapens, by deze, voor den tyd vanzesdagen, (r«>gende Narcissen voor Wildflower-gardenmg zijn
krachtens artikel 11 der Landweerwet, in 1908 tot het 8ewon® dubbele gele Narcis van Sion. de bicolor
honden van oefeningen onder de wapenen worden ge- Rn"ceP®< f'e trornpe. major, de narcissus poetieus enz.
roepen, en dat zy zich daartoe moeten aanmelden op f ZIJ™ soorten die voor 11 oO f 2 per 100 te
de.i dag, op het uur en op da plaats, in den hieronder ko°^ z'>n £eemt men duurdere narcissen, dan kan
vermelden staat aangegeven achter het wapen of het m'' no$ schoener ettekt verwachten. De maand Sep-
onderdeel van het wapen, waartoe zy behooren. Ln^eeuwWokjS P J Narcwsen' Cr<K'ussen
Lichtingen 1903, 1904, 1906 en 1907 der Vesting IX' erocussen in velerlei kleuren als geel. wit, blauw.
Artillerie, 41e Comp. tegen 5 October 1908, vóór 12 uur gestreept, die niet meer dan een ha leen cent per bol
des middags. kosten, nemen allerlei plekjes voor lief en eenmaal
Lichtingen 1903, 1904, 1906 en 1907 der Vesting- geplant, vrageit ze geen zorgen meer. Zij worden van
Artillerie tegen 19 October 1908, vóór 9 uur voorm., jaar tol jaar fraaier, inits men niet dadelijk na het
alles in de Artilleriekazerne te Den Helder. bloeien het blad afsnijdt of afmaait. Een plant voedt
De verlofgangers worden geoefend te Den Helder. zich voornamelijk met behulp der bladeren en daarom
De opgeroepen verlofgangers zullen zorg dragen, dat moet men de bladeren van allerlei bloembollen aan
zü, ieder op den voor zyn wapen of onderdeel aanga- de planten laten lot ze verdord zijn. Dan zijn de bollen
geven dag, in uniform gekleed en voorzien van de hun r,jp en haar ™sttijd ingetreden,
uitgereikte kleeding- en uitrustingstukken, wapenen en Wie njkbloeiende erocussen. sneeuwklokjes, narcis-
ledergoed en van hun zakboekje, zich aanmelden op sen en andere bolgewassen in zijn turn Wil zien, moei
den hiervoren voor elk wapen en elke lichting aange- daarom het blad eraan latfen bestenen. Wie het on-
geven tyd en plaats. ?°8llJk.e ''"ad met langer m zijn turn duldt, zal ieder
Het is wenschelijk, dat de opgeroepenen zich op den 'jaar nieuwe bollen moeten koopen, want de te vroeg
laatsten werkdag vóór hun vertrek, des voormiddags van haar blad beroofde bollen geien geen of zeer
- zn v1 Twiblrp hlrfcpm.mps
lütklHLUll WtJlikUckg, tvvi uu.i w* w. x,—7 c?_
tusschen 10 en 12 uur, ter Gemeentesecretarie aanmel- zwakke bloempjes
den, voorzien van hun zakboekje met daarin gehechten De vriendelijke sneeuwklokjes zijn de ware boden
verlofpas, tot het in ontvangst nemen van daggeld en der Lente, maai' even vlug is de gele winter-aconiet,
ten einde in het bezit te worden gesteld vandenoodige Eranthis hyenvalis, die de FranscJien zeer zinrijk „re-
vervoerbewyzen en passagebiljetten, een en ander voor ve'! de In végetation" noemen, d. i. hel ontwaken van
zoover zy daarop recht hebben, en tevens om, zoo zy den plantengroei.
die gewenscht achten, inlichtingen aangaande de reis -Mooi goed voor „wild-gardening" zijn nog de blauwe
en witte druifjes hyacinthen, de prachtige blauwe scii-
te bekomen.
Degenen", die per spoor reizen, moeten zich ten minste kl s en chionodoxa's. d. w. z. .,sneeuwroenifde voor
een half uur vóór het vertrek van den trein aan het jaars-anemonen, de Spaanschc irissen, de herfsttijloozen
station aanmelden. of ..droogbloeiers" en de Lelietjes der dalen of Con-
Aanbevelenswaardige tulpen voor perken van ééne
kleur zijn Scarlet Duc rood). Couleur Cardinal fraai
roodPresident Lincoln, (paars;. King of the ycllows
zuiver geel Murillo (rosé,: Couronne d or oranje
geel Wouwerman jaaars). enz.
Mooie narcissen voor perken zijnBicolor HorsfieldL
Dean Herbert, Emperor. Golden Spur, Sir Watkin en
dubbele van Sion
Het is aan te bevelen de hyacinthen- en narcissen-
perken 's winters wat Ie dekken met bladrieL stroo
of dennentakken. Heel goed hiervoor is ook wat lurf-
strooisel en desnoods kan blad ook dienen. Tulpen
hebben op kleigrond meestal geen bedekking noodig.
maar bij late planting kan het toch wel eenig nut
hebben Men mag de bollen niet te spoedig onder dek
brengen. Als 'in November of December de wintervorst
komt, legt men het dekmateriaal over de perken om
het tegen half Maart weg te nemen. Wie zeer voor
zichtig is doet dit in twee keer.
Narcissen behooren in September geplant te worden.
Hyaeinthen en tulpen kan men van half September
tot begin November planten, het best omstreeks half 1
October.
Weldra zenden de bollenhandelaars hunne prijscou
ranten rond. De meeste geven daarin verschillende
aanwijzingen over de cultuur der bolgewassen in den
tuin. Met de wenken in dit opstel gegeven naast die
mededeelingen in de Catalogi zullen de lezeressen en
lezers hel nu met de bollen in den tuin wel klaar
spelen. .Men bestede zijn geld niet aan gemengde bol
len. zoogenaamden rommel", want een bloembollen-
perk in het harlekijnspak is voor een kenner om van
te grillen.
De witte tulp La Candeur, tusschen blauwe Vergeet-
mijnietjes geplant, 40 stuks per vierkanten meter, geeft
een allerliefst voorjaarsperkdit doet ook de roode I
talji Vuurvlam, tusschen de witte Arabis alpina.
D. E. LANDMAN
CLIX.
Puzzles.
Dauon aaiiiiiüiuüii.
Ingeval ziekte de opkomst mocht verhinderen, moet vallaria's, die later in bloei komen dan de andere,
de verlofganger hiervan zoodra mogelyk doen blyken Dat helder gekleurde tulpen het tusschen en lau^
door overlegging van eene op gezegeld papier geschre- heesters ook goed doen, is gemakkelijk te begrijpen.
i e^arttarino tor Een rand tulpen langs heesters is bijzonder elegant.
Bloembollen uitplanlen onder de hoornen, tusschen
w» O
vou en gelegaliseerde geneeskundige verklaring ter
Gemeentesecretarie. Geldt het verlofgangers, aan wie Hl
wegens onvermogen eene ongezegelde verklaring is af- de heesters, in het gras en vooral aan sloot- en vijver-
gegeven, dan kan deze aldus, ter verzending aan wien kanten steeds onregelmatig en in schijnbare wanorde,
behoort, ter Gemeentesecretarie worden ingeleverd. Be- a'so' de natuur ze er zeil had laten ontspruiten, dal
treft het verlofgangers, aan wie, in verband met -eene 1S „wildflower-gardening
vorige oproeping in werkelyken dienst, door denzelfden ,!k hoop," dat velen in September en October op deze
geneeskundige reeds eene verklaring is uitgereikt, dan w'jze aan het uitplanten zullen gaan. want al de ge-
kan ook voor niet-onvermogenden met eene ongezegelde noemde bonensoorten zijn goedkoop en eischen na t
on n ietgel egaliseerde verklaring worden volstaan. planten geen enkele zorg meer, z.-lfs geen bedekking
De verlofganger van de Landweer, die niet voldoet lc8°.n »c strengste winterkoude, bovendien heeft men
aan eene oproeping voor den werkelyken dienst, wordt er jaren achtereen genoegen van.
als deserteur behandeld. -}1 hebben wij een groote voorliefde voor een on-
De verlofganger, die zich niet tijdig op de aange- gedwongen planting van verschillende bloembollen, zoo
geven plaats van opkomst aanmeldt, maakt zich straf- .U1* "it geenszins uit, dat wij goed aangelegde perken
schuldig 111 gehoon vinden. Integendeel smaakvol gegroepeerde
Het niet ontvangen eener hoofdelijke oproeping ont- bloenihollenvakken achten wij het schoonste, wat een
heft de verlofganger geenszins van zijne verplichting tuln voorjaars te genieten kan geven. Juist de edelste
tot opkomRt in werkelyken dienst, daar deze openbare sd°lteil e'i de frinste klearschakeeringen komen op
kennisgeving eenig en alleen als bewijs geldt, dat by P^en ad^en geheel tot haar recht,
behoorlijk is opgeroepen. Beslist af te keuren zijn perkeif met gemengde kleu-
Zoodra de verlofganger in uniform is gekleed, staat F"€n- ^cn kleze één enkele kleur of combi neer e twee,
hij onder de krijgswetten. hoogstens drie kleuren tot een harmonisch geheel.
Menig perk met bloembollen mislukt, omdat er twee
Bepalingen nopens hel verblyl ouder de wapenen. drk> of meer j.u.cn lan„ deze|fdë 1)(d|eil op gepiant
Aan de landweermannen, die gehuwd zy'n of als hoofd werden. Dit maakt de beste planten ziek. Als men
van het gezin zyn aan te merken, kan door (len Land op een perk tulpen geteeld heeft en men wil ze er
weerdistrictscommandant worden vergund om thuis te het volgende jaar weer planten, dan graaft men een-
slapen, mits huti gezin in of nabjj de plaats van oefe- voudig den grond van het perk oen sleek diep uil
ning gevestigd is en de vergunning niet aanleiding geeft en vervangt hem door versehen tuingrond of goede
tot het afleggen van zoodanige afstanden, dat daardoor aarde van bouw- of weiland, waar men ter verbete
invloed wordt uitgeoefend op den goeden gang der ring een derde deel zand door werkt, als de nieuwe
oefeningen, ten gevolge van, buiten deze, opgedane aarde wat te kleiachtig is.
vermoeienis. Bollenperken behoeft men in den regel niet te be-
De landweermannen, aan wie zoodanige vergunning mesten, want goede bollen bevatten zelf voedsel ge
wordt verleend, zullen hebben zorg te dragen, dat zy noeg voor een rijken bloei. Is. de aarde erg mager,
ten minste een half uur vóór den aanvang der morgen- dan kan men wat kunstmest gebruiken, b.v. i ons
oefening in de kazerne terug zyn, terwyl zy des avonds ammoniak superphosphaat per vierkanten meter
eerst naar huis kunnen gaan, nadat alle oefeningen en Wat het planten zelf betreft, gaat zulks hel besl op
diensten voor hen zyn afgeloopen. de wijze, als bij de kweekers gebruikelijk is. Men
Aan de vorenbedoelde landweerplichtigen kan tevens graaft de aarde 10 a 12 centimeters af en effent den
door den Districtscommandant worden vergund om in bodem in den zelfden vorm als het afgewerkte perk
eigen voeding te voorzien; zy ontvangen dan alleen een zal hebben, d. i. naar het midden wat hooger.
ration brood, terwyl aan hen f0.25 per dag, als vergoe- Hierna zet men de bollen pp gelijke afstanden met
ding voor levensmiddelen, wordt uitgekeerd. den top omhoog stevig neer, steekt er hier en daar
De landweermannen, die deze laatste vergunning er- een stokje tusschen om aan te geven, hoe hoog mei
laneen. mogen zich echter niet tusschen de morgen- en grond aangevuld zal worden, schept er daarna de aarde
middatfO' fmnng naar huis begeven; eenmaal in de. regelmatig overheen en harkt liet perk netjes in den
kazerne, blyven zy daar tot zy zich des avonds, na vorm. DaSr inenig bloemperk beschadigd wordt door
afloop der diensten, naar huis begeven. Op dezen regel het schrapen der katten, is hel aan te bevelen het.on
tuag alleen eene uitzondering worden gemaakt, indien middellijk te bedekken met kippengaas, of hiervan eei
eene
m ct LI LU cl cl i ii.1 uo O
kazerne, blyven zy daar tot zy zich des avonds, na vorm. DaSr menig bloemperk beschadigd wordt door
diensten, i
alleen eene uitzonuenng »uiuou Bomoo.., VPWPI
avondpefening plaats heeft, waarvan de betrokke- hekwerkje om het perk te plaatsen, ook hst insteken
lien dan tijdig verwittigd zullen worden. van stokjes is hiervoor goecl
De bovenbedoelde vergunningen worden verleend voor Vrie deze wijze van planten Ie. bewerkelijk vindt,
den geheel en duur der opkomst en niet voor enkele kan op het gereedgemaakte perk de bollen uitzetten
willekeurig te kiezen dagen. en ze daarna met de hand of met behulp \.m een
-iii(nlanle.ii. Men dient hierbij te zorgen, dat
$■'-
en den aard vpn den
willekeurig te Kiezen uagen.
Indien van de vergunningen misbruik wordt gemaakt, pootstokje uitplanten. Men dient hierbij te zorgen
zullen deze, onverminderd de eventueel op te leggen alle bollen even diep in de aarde komen Naar
straf, voor den overtreder onmiddellijk worden inge- tang de zwaarte der bollen en den gard
grond plant men 8 a 12 centimeters diep
Zy die eerstbedoelde vergunning ui no. De onderlinge afstand van tulpen hyaeinthen cn Nu'
vergunningen wenschen te erlangen, moeten zich ten cissen is 10 5 13 centimeters, oewoonlijk pooi men
spoedigste met een daartoe strekkend verzoekschrift 70 tot 100 bollen per vierkanten meier
wenden tot hunnen Landweerdistrictscommandant. i Wil men eens een kleurenperk van hvaciuth -n aui-
Het verzoekschrift kan op ongezegeld papier gestold leggen, dan kan men nemen: La helle lilaiiehiseiise
doch moet gefrankeerd verzonden worden. In het ver- (zuiver wit), Gertrude ,rose
J lnn/ltirnarnliphi 1 '"v
nvubooiii itv
duidelijk en volledig te vermelden.
Vergoeding en oatbeiUng
rood)" en I.a
(blauwe), M
der Hoop (wit) en Robert Steiger (rood,
Féyronse
anj
Mooi is een perk met een middenvak van L-oi.id.is
(blauNvi en daaromlieen een rand van enkele rijén
Den verlofcaneers die op grond van kostwinnerschap, Baron van Tuyl (wit). Iels anders bereikt men w eer
win^ben in ^gnmérk.ng Pte komen hetzy voor onthef met King of the blues (donkerblauw en kmg of the
firn? hetzil voor ontheffing of. bij niet-inwilliging van Yellows (goudgeel).
deze aanvrage voor eene geldelijke vergoeding, wordt Hoofdzaak voor kleurenperken is Jat de k ernen
aar eeraden hun daartoe aan de Koningin te richten harmonieeren ot een zuiver contrast vormen, dat de
verzoek binnen tien dagen na de dagteekening dezer bollen gelijktijdig bloeien en dat de bloemen naga-
kennisgeving in te leveren ter Gtemeentesecret&rie. Dit noeg van dezelfde hoo-gte zijn
verzoek kan op ongezegeld papier worden geschreven. Vele bl(»nibolkiitondelaajs e\eien gesc u«
Wenscht men alleen voor eene geldelijke vergoeding in binalies. Als men slechts d. %e a iD I b>
aanmerking te komen, dan kan het ter Gemfentesecre- en groolte en vorrn der aan te le^®"
Larie in te leveren verzoek aan den Minister van Oorlog perken zijn bijzonder fiaai, maai oB.
worden gedaan. Overigens wordt ten deze verwezen Met tulpen kan men nooi m d.
naar de afzonderlijke publioatie betrekkelijk „kostwln- formeeren b.v. Duc van Tliol (st -
tiers", en kunnen zoo noodig nadere inlichtingen mon- Duc van 1 hol (wit, van dei Nee! tpa D
deling worden gevraagd ter Gemeentesecretarie, eiken prins; Rex rubrorum 1'tKxl f1' p.
\Wnseht men drie kleui-en dan kan men planten. 1 otte-
bakker. rood ,wit en geel; La reine (wit), met gele
prins en la précieuse .rose
P Kleurenperkjes van gele. witte en blauwe erocussen
riin ook zeer prachtig en kunnen \ooi Geinig geld
aangelegd worden. Zij hebben het voordcel, dat ze jaren
lang kunhen blijven bestaan Na hel afsterven \an het
in het laatst van Mei kan men er allerlei zomer
bloemen op uitplanten. terwijl men de bollen stil laat
aitten. Crocussen plant men l-o p i 1—
Mooie perken van ééne kleur bekomt men van de
..«11„ Fabiola (rose), La Pevrouse
werkdag tusschen 10 en 12 uur voormiddags.
Schagen, den 9 September 1908.
De Burgemeester voornoemd,
H. J. POT.
XXXIII
Bloembollen iu den tuin
Wl^CllUC lijavu*«
Meer ,en meer laat men het gekunstelde bij den (lichtblauw). Madame van der Hoop roomwit). Hoi des
aanleg van tuinen weg en volgt de mooie voorbeelden Beiges (donkerrood). King of the blues (zwart-blauw
"Q,,,nr h" bet nlaiiten na. i King of the yellows goudgeel), Sir W. Mansifield (paars
iiaillf^ ViXJl WtmvM 0
uit de vrije natuur bij het planten na King
Wij willen ons thans tot de aanwending der bloem- enz.
Herinnert Ge u nog :t berichtje, getiteld „Lil Armoe- j
land", dat 'n paar weken geleden in deze courant i
stond? 't Bevatte n enkele mededeeling uit Den Haag
van rncnschcn, die den nacht op de straat doorbreit- j
gen en zich hier of daar op 'n bank te slapen leggen,
totdat de zon verrijst, om dan hun slentering langs
de straat, die ze gisteren afbraken, voort te zetten.
Den weinigen van dat slag, die gevonden worden door
de politie, wordt meestal gratis „onderdak" verleend,
en enkelen ervan worden gratis opgezonden wegens
„landlooperij" naai' een onzer arbeiders-koloniën.
Zoo werd er geschreven uit en over Den Haag. Van
de toestanden in Amsterdam hoorden we te dien op
zichte niets. Maarof een verzwegen waarheid nu
minder waar is, durf ik daarom niet zeggen. Toen
dit verhaal verleden week in Den Haag ter sprake
was gekomen, zei er een,die niet goed had opgelet:
Neen. zoo erg is '1 hier nóg niet gelukkig! Amsterdam
is ook zooveel grooter.
Pardon mevrouw. We spreken over Den Haag.
Het mensch kon '1 niet gelooven; ze had er nooit
iets van bemerkt.
Natuurlijk had ze daar nog nooit iets van bemerkt!
Als ze na de koffie haar visites ging maken, dan was
in zonneschijn de beau-monde op de vlakte, dan zag
ze alleen maar keurige toiletten in mooie equipages,
en dure inkoopen doen in koninklijk gebrevèteerde win
kels; dan zag ze geen achterbuurten niet een bevolking,
overgegeven aan de onverschilligheid van beter gecon-
ditionncerden. overgegeven aan werkloosheid, overge
geven aan eigen zonde en ruwheid 't meest. En ah
ze zelf haar eenvoudiger! „jour" had, dan werden er
geen inenschen aangediend, die armlastig waren, die
gaten in hun schoenen hadden of honger.- En als 'n
mensch dan zoo zijn dagen doorbrengt, zijn leven door
leeft, zijn blik op de maatschappij richt, nu ja, dan
vind ik het nog al natuurlijk, dat hij van dat nieuws
uit „Armoeland", dat 'n steenworp van zijn huisdeur
afligt, geen steek bemerkt.
Zoo zullen er in Amsterdam ook wel zijn, die
als er over armoede gesproken wordt u vreemd
aankijken en ongeloovig vragenWaar is die dan? En
als ge dan voorbeelden noemt, feiten aanhaalt, ze mee
neemt naar zoo'n plaats, waar de waarheden op den
doipel voor 't oprapen liggen, dan denken ze, en zeg
gen 't ook. dat dit waarschijnlijk 'n enkel geval is, n
geval van uitzondering. Maar dit is niet zoo. Er is,
voor zoover ik weet, hier geen van de journalisten
naai" de politie geweest, oin eens te inforineeren hoe
groot wekelijks tiet aantal is van hen, die hier op
gepikt worden wegens landlooperij en ter beschikking
van de Justitie gesteld worden, maar als we 't eens
gingen onderzoeken, dan vrees ik met groote vreeze,
dat het contingent door Den Haag geleverd er maar
tl peulschilletje bij zou wezen. Want waar 't hier in
Amsterdam heen moet, weet ik niet.
Ik lees in het zwarte boek der achttiende eeuw het
volgende
„Men ziet hierde schrijver heeft '1 over Frank
rijk „men ziet hier sommige wilde dieren, man
netjes en wijfjes, over het land ♦erstrooid, zwart, vaal,
verbrand door de zon, gebukt naar den grond, dien
ze met onoverwinnelijke hardnekkigheid openkrabben.
Ze geven een .zekér gearticuleerd geluid, en als ze op
hun voeten staan, vertooneu ze een nienschelijk ge
laal, en waarlijk het z ij n inenschen. )s Nachts krui
pen ze in holen, waai" ze van zwart brood, water
en wortelen leven." (La Bruyère.)
t Is waar, dal toen 53 °/o aan grondbelasting moest
betaald worden, 18 o aan drank en zoutaccijns, 15 °/o
aan adel en geestelijkheid, en dat de boer, de werk
man, de arbeider mocht beproeven van de overschie
tende 14 O/o niet dood te hongeren, t ls waar, wat
\auban beweerde, dat in de dagen van toen een tiende
deel der bevolking liep te bedelen, vijf tiende niet geven
kon, en drie tiende gebukt ging onder schulden.
En als we dit lezen en dan zien en opmerken wat
er rondom ons te zien en op te merken valt, dan
vragen wc onthutstHè, draait de geschiedenis der
menschheid zoo vlug, dat we na nog geen twee eeuwen
weer hetzelfde beeld te zien krijgen? Of kan de be
wering van Yauban niet op de toestanden van beden
loeg.past worden? Is er nog geld in Holland? Wordt
er nog contant betaald? Zijn er nog inenschen die
rondkomen? Is er nog vertrouwen en crediet'? Welke
inenschen geven nog? Zijn er nog menschen, die geen
schulden hebben? Hun zeldzaamheid zcu hen kost
baar maken, dunkt me. en men zou zoon exemplaar
kunnen beproeven te huren, om 'm dan op de ker
missen voor geld te laten zien. 't Zou stormloopen.
geloof ik, om zoo n rariteit.
Wanl waar 't hier iu Amsterdam heen moei, weet
ik niet. j- -,
Maar
.We geveu hier elkander puzzles op, raadsels, in woor
den cn gebaren, 't „Stom-ambachten", dat we als kin
deren speelden, is er niets bij; ofschoon we toen -+-
ik zal maar „we" zeggen ofschoon we toen zeer
waarschijnlijk reeds de grondslagen legden voor de
tooncelflair, die we in ons later leven zouden behoe
ven Want
Hoor eens even!Er stond eens 'n dominee op
'u preekstoel, en toen hij de gemeente verzameld zag
in liet ruim der kerk en zijn oog liet gaan over de
onmogelijke hoeden der dames, rijk getooid met veel
kleurig lint en kostbare bloemen, mitsgaders dure vee-
ren en nog duurder aigrettes en hare mantels en ja
ponnen, schitterend van pracht, toen hij zag de blanke
vesten en de daarover zwaar geslingerde gouden kete
nen. de handen niet edelsteenen versierd, toen dacht
hij de man, die tot taak had bedroefden te ver
troosten en armeo te helpen waar hij vermocht
toen dacht hijWaar zij n de armen?
En toen hij na den dienst samen kwam met ouder
lingen en schriftgeleerden met diakenen en collec
tanten en mei die allen, die inel hem stonden aan
het altaar der reddende liefde, toen hij zeg ik
niet hen samen kwam in de consistorie om het bedrag
na te tellen, dat door de aanwezigen was saamge-
bracht lot ondersteuning der behoeftigen, toen zag hij.
dat er maar 'n enkele zilverling aanwezig was en dal
de ingekomen penningen niet menigvuldig waren. En
dit sobere beetje ziende, slaakte hij de verzuchting:
Waar waren de rijken?
En wat nu dien dominee dien Zondag, of misschien
wel meer Zondagen, overkomen is. dat overkomt ons
hier eiken dag. We verleeren verwonderd te staan. De
armoede is zóo groot armoede, waar de kleeren
gescheurd zijn en zeep en water te kostlwar om ze
zich aan te schaffen hel geldgebrek is zóo groot
dit laatste schijnt weer iets anders te wezen dan
armoe -- dat we. als in het achttiende-eeuwsche
Frankrijk, 'n soort van ruilhandel zijn begonnen in
roerende goederen. Als we er van buiten kunnen, om
geld uit te geven, dan doen we 't. Als t moet moei
l; maar ah 't niet hoeft denken we T niet aan.
Of we dan potten? Weineen! Waarvan? Van dat
gene wat we niet verdienen, omdat we geerf werk
hebben? Van datgene wat er verdiend wordt en niet
uitbetaald'? 't ls in 'n groote stad niet zoo degelijk
en betrouwbaar als in de provincie en op 't platte
land. Hier kennen we elkaar niet en als er op :n
concert, in 'n koffiehuis, op 'n boot kennis gemaakt
wordt tusschen twee personen en ze samen naar huis
wandelen, dan blijkt t, dat ze al zeven jaar in t
zelfde huis wonen, de een boven den ander. Wat kan
't ons hier schelen, of er al in intiemen kring ver
teld wordt, dat meneer Jansen zijn rekeningen niel
betaalt? Meneer Jansen gaat straks even rustig uit als
gij en ik. en lapt al die praatjes aan zijn zolen, of
schudt ook zijn hoofd en zegt ook .sjonge jonge" als
hij ervan hoort. Geen mensch komt op de gedachte,
dat hij 't is. En komt iemand wel op die gedachte,
welnu ook goed.
t Crediet is nier onze levensstaf, de spreekwoorde
lijke schaarschle van geld onze vrijbrief. Wij veinzen er
niet meer om, en als we h onvoorzichtige met geld
hooren rammelen, kijken we verrast op.
Waar zij n de r ij ke n? vragen we fluisterend aan
elkander, bij 't leggen van botje bij botje, bij 't lap
pen van den eenen broek met den anderen, bij t
zich gek prakkezeeren om deze week althans, of ten
minste vandaag rond te komen.
Maar, doende als Uilenspiegel, stappen we over ons
leed heen, gaan naar onze toilet-tafel, zetten ons haar
in de krul, pomadeeren onze snorren, halen ais 'n
boer die ter bruiloft rijdt, 't beste paard van stal door
onze beste kleeren aan te trekken, scharrelen Uit 'n
lade nog n paar vergeten handschoenen op, en....
gaan in „Parkzicht in „de Kroon", in „American'
of zoo ergens eten; bestellen daarna 'n koffie en 'n
after-dinner en vragen om 't programma van vanavond.
Asjeblieft meneer.
Lees maar eens voor.
Goed meneer. Groote schouwburg: 'n „Volks
vijand" van Ibsen.
Commentaar asjeblieft.
Goed meneer. Nog al zwaar op de hand. Goed
voor lui, die nog nooit iets gezien hebben; niks vooru.
Verder.
Van Lier: „Mevrouw Warrens beroep". Een aardig
ding; goed om alleen heen te gaan. Rembrandt: „de
fideele Boer dat moet verbazend leuk wezen.
Dankje. Verder.
Carré, Amsterdam in de blommetjes.
Is dat aardig?
Ja meneer, mirakel aardig! Maar der is geen doen
an, om n plaats te krijgen. Eergisteren is mijn zwa
ger d'r heen gegaan om kaartjes, maar 't was 's mid
dags al uitverkocht. Toen is gisteren mijn vrouws zus
ter d'r zelf heengegaan, en die het ze dan eindelijk
van 'n opkooper voor 'n paar dubbeltjes meer gekre
gen.
Zoo; en van avond?
Weer uitverkocht, meneer.
Verder.
Frascali: „Twintig dagen achter slot". Frascati is
bekend, meneer. Ik heb 't niet gezien, maarU
begrijpt wel.
Volkomen. Wat meer?
In Odeon: „Hamlet" door Verkade. Panopticum.
Bioscoop-theater. Floraspecialiteiten.
Is dat laatste wat?
Zeker, meneer, heel aardig.
Mooi! Dan zullen we daar maar eens heengaan..
Schrijf maar op, hoor Nico.
Goed meneer! Dag meneer!
Dag NicoZeg Nico!
Ja meneer.
Als meneer Opschepper nog hier mocht komen
en naar me vragen mocht, zeg 'm dan, dal jk om
twaalf uur, als de Schouwburgen uit zijn, in 't Wie
ner ben en dat ik daar op 'm zal wachten.
Goed meneer.
Zeg Nico, ik zit wat verlegen. Kan je me niel
even aan wat helpen
Niet meer 'dan aan 'n arme tien gulden meneer.
D'r wordt niet verdiend; d'r is geen geld.
Nou. geef maar, dan zal ik me daarmee wel zien
te redden van avond.
Diner afhouën, meneer?
Ben je gek!? Dan schiet er haast niet over!
Goed meneer. Asjeblieft
Merci. Je schrijft 't toch wel op, Nico?
Zeker "meneer.
In orde! Bonjour!
Dag meneer!
Meneer komt aan 'n schouwburg, waar alleen nog
n paar hoogere plaatsen verkrijgbaar zijn, die hij niet
hebben wil. En als L'ij eindelijk toegang heeft gekre
gen tot 'n operette- of 'n specialiteiten-voorstelling, dan
is de zaal van Voor tot achter dicht bezet, dan zijn
alle rangen bezet, dan wordt er in de pauze's gedraafd
en gedrongen naar de restauratie-zalen, waar dure
consumptie besteld en goede sier gemaakt wordt.
En als we dan zien het vele geld, dat over de klink
gaal. het vele geld, dat over den balk gegooid wordt,
het vele geld, dat onnoodig en onnuttig wordt uitge
geven, dan stooten we elkander aan en vragenWaar
zijn de armen?
Heusch. we geven hier elkander puzzles op. raad
sels, in woorden en gebaren. We „stom-ambachten"
hier en spreken onder elkaar 'n soort van dieventaal
die n buitenstaander nooit leert, die we zelf beter
\oelen dan kennen, die we intuitief spreken Denk
er aan! Niet „praten". - Zoon taal leent zich in
geenerlet tnaniere tot vertrouwlijkheid en wordt dan
ook nooit gepraat, maar altijd gesproken.
Of de Amsterdammers dat opgeven van puzzles van
den Amsterdamschen Gemeenteraad geleerd hebben,
weel ik niet. zou 'I wel bijna gelooven. Want in dien
raad \ooral waar t betreft. P. \Y,, vooral waar 't
betreft t administratief beheer, vooral waar 't betreft
I handhaven van 'n ambtenaar of ambtenaars, die 'n
tamp en telkens lerugkeerende schade voor de ge
meente zijn doel men precies eender. Als er een lid
met n gezond hoofd sterft Dr. Schippers b.v.
dan huiveren we Alweer maar 'n plaats leeg! Alweer
maar n open plek. waar ook 'n gek kan gaan zitten!
Klagen om geld. dat er niet is. en dan net ah die
(teneur, rails t donker wordt in allerlei gelegenheden
ik bedoel: ongelegenheden 't uit te geven, wee
te smijten. s
Wanneer verschijnt 't „Zwarte Boek" van Amster-
(Min 1 /ou La Bruyère of Vauban niet nog eens ge-
boren willen worden, nu.'om over Holland speciaal
om over Amsterdam te schrijven? 't Zou de moeite
loonen. even aan hun kisten te gaan aankloppen en
'n, le vragcn- Misschien zouden ze, naar 't woord
van Schopenhauer, de hoofden schudden, maar misschien
ook zeiden ze „ja", en dan konden we allicht aan
onze kinderen een eerlijke lijst van onze schulden na-
a .^K n? .*6 kten, z»en waar ,we onze centen, onze
dubbeltjes, onze lapjes van vijf en twintig, van dui
zend. onze tonnen en millioenen aan verdaan hebben
Van t jaar: te kort 't Volgende jaar - dat weten
mVnU a ,e k«r'. Elf ton. asjeblieft. Dat is één
milboen, éénmaal honderdduizend gulden Kiik dit
schrijf je zoo: f 1.100.000. Mooi. hè? En' dat komen
h,fJ nu ln .één jaar te kort. Dal is ruim f 2 de
man. Maar er zijn er hier meer die geen twee kwartjes
rijk zijn dan die twee gulden bezitten, laat staan ze
missen kunnen. Waar dat bagatel dus weer vandaan
moet komen, mag de Hemel weten.
