Dinsdag 2 Maart, 1909.
o3st,e Jaargang. No. 4100
Binnenlandsch Nieuws.
Altciesi Nieuws-
litentBiiB- Lnttiivllil
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag-, Woensdag-,
Donderdag- en Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgons 9
ure, worden ADVERTENTIËN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Bureau SOHAGEN, Laan O 4
luiere. Tclt'phoon 20.
Uitejewers s TRAPMAN St Co,
Prijs per jaar f 3.—. Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels f 0.25: iedere regel meer 5 Cent.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. 'f
Dit nummer bestaat uit één blad.
Anna Paulowna.
Zaterdag 27 Februari werd in Veerburg eene verga
dering belegd van belangstellenden in de oprichting'
■eener kiesvereeniging. De heer N. Raap nam het woord
en sprak de veronderstelling uit, dat de bedoeling der
bijeenkomst wel bekend zou zijn. Hij was doodbidder
geweest der vorige kiesvereeniging en fungeerde nu
als baker eener nieuwe, ten minste als het opzet door
ging. De verkiezing van leden van den gemeenteraad,
waarover de vorige, kiesvereeniging was gestruikeld,
moest buitengesloten worden: eene nieuwe vereeniging
zou zich alleen moeten bezig houden niet het stellen
van candidaten voor de Tweede Kamer en de Provin
ciale Staten. Wilde men stemmen, dan was men ver
plicht eene kiesvereeniging te hebben; door haar kon
in eene bepaalde richting gewerkt worden. Gaarne
wilde spreker hooren, wat anderen hierover wenschten
te zeggen. De heer Jb. Stammes vroeg, onder welke
vlag men in zee zou gaan. Algemeen was hef ooi-deel,
dat de vereeniging v r ij z i n n i g moest gedoopt worden
De heer P. Kaan wenscht mede te werken en wijst
op de prachtige resultaten, vroeger door de kiesver
eeniging bereikt. Het ging toch niet aan alles maar
te laten loopen. Men moest voor zijn beginsel strijden.
De heer A. de Graaf zegt, lid te zijn van eene ver
eeniging in Breezand. Dit was geene kiesvereeniging,
maar ze stelde toch wel candidaten. Hij vreesde in
moeilijkheden te komen, als hij lid der nieuw te stich
ten vereeniging werd, daar de te stellen eandidaten kun
nen verschillen en men toch maar zijne stem op 1
candidaat kan uitbrengen. De heer D. C. Rezelman wees
De Graaf erop, dat die vereeniging in Breezand geen
candidaten kon stellen, aangezien ze te veel bestond
uit heterogene bestanddeelen. Ook de heer P. Kaan
wijst erop, dat de heer De Graaf alzoo nog geen lid
eener kiesvereeniging is, zoodat hem niets in den weg
staat, zich aan te sluiten.
Ten slotte toonen zich de heeren D. C. Rezelman,
P. Kaan Dz., H. Koster, C. Tijsen en N. Raap
bereid, eene commissie van voorbereiding te vormen,
die eerstdaags ter behandeling vaif een concept regle
ment eene nieuwe vergadering zal uitschrijven.
Twintig der aanwezigen traden toe. Hierna werd de
vergadering gesloten.
Anna Paulowna
Zaterdag 27 Februari hield de afdeeling Anna Pau
lowna van de Hollandsche Maatschappij van Landbouw
eene vergadering in Veerburg. Er waren 42 leden aan
wezig. Nadat de voorzitter, de heer J. Waiboer, met
een inleidend woord de vergadering had geopend, deel
de hij mede, dat in eene vorige vergadering een abuis
was begaan: men had een voorzitter gekozen en men
had moeten kiezen een bestuurslid. In eene bestuurs
vergadering nu was spreker door de medebestuursleden
tot voorzitter gekozen en hij vroeg nu, of de vergade
ring zich hierbij kon nederleggen. Met applaus werd
instemming betuigd. Toen volgden nog andere mededee-
lingen. Ie. Er was door het bestuur ten gevolge eener
gedane opdracht een rooster samengesteld voor afge
vaardigden naar de algemeene vergadering der Maat
schappij en naar die van H. N. K., voorzitter zou de
eerste vergadering bezoeken en de heer J. Geerligs de
tweede. 2e. De aankoop van arbeidscontracten had ach
terwege moeten blijven wegens uitverkoop, maar de
leden konden zich een nog beter boekje op dit gebied
vol van onmisbare aanteekeningen, bij de heeren P.
Trapman en Co. aanschaffen. Hieraan zou worden ge
volg gegeven, waardoor het bestuur van de1 opdracht
ontlast werd. 3e. Van de Hollandsche Spoorweg-Maat
schappij was als antwoord op een tot haar gericht
schrijven de mededeeling ontvangen, dat. in het vervolg
van aangekomen wagons aan den belanghebbende be
richt zal worden gezonden. 4e. Prijscouranten, een zon
der prijsopgave, van verschillende artikelen. 5e. Een
schrijven van de afdeeling Veenendaal van het Ge
nootschap van landbouw en kruidkunde. Het bijtijds
inenten van varkens voorkwam vlekziekte. De onder
vinding had geleerd, dat van de ingeente varkens slechts
0.3 pet. sterft. 6e. Van de afdeeling Gouda het ver
zoek medailles beschikbaar te stellen voor de aldaar
te houden tentoonstelling. Hierop werd met het oog
op de kas niet ingegaan. 7e. Een boekje, waarin de
vraag besproken werd, in hoeverre verhooging van
grondlasten wenschelijk zou zijn voor de gemeente-finan
ciën. Sommigen wenschten voorlezing: zij vonden de
zaak belangrijk. Op aandrang zegde de voorzitter de
voorlezing toe, als de secretaris aanwezig zou zijn.
(Later werd besloten, in eene volgende vergadering
deze zaak te behandelen.) 8e. Eene mededeeling, onder
teekend door Kruseman, dat de openbare controle van
de proefstations op het punt stond, afgeschaft te
worden, waarom het aanbeveling verdiende, dat door
verkoopers en aankoop-vereenigingen regelen van koop
werden vastgesteld. Wenschelijk werd het geacht, dat
van beide partijen een voldoend aantal personen bij
de vaststelling van het concept tegenwoordig zouden
zijn, waarom den afdeelingen werd verzocht, hiertoe
mede te werken, door zich voorloopig als lid op te
geven tot het in het leven roepen eener vereeniging
tot dit doel. Nader werd nog uiteengezet, hoe men
dacht dat deze vereeniging en de afdeelingen van haar
zouden werken. Besloten werd zich aan te sluiten.
Hierna kwam aan de orde: „Bestrijding Musschen-
plaag". Het bestuur had zich gewend tot de afdeeling
Haarlemmermeer en van haar een schrijven ontvan
gen, dat in het afgeloopen jaar door het stellen van
premie's op het inleveren van eieren en musschen
waren ingeleverd 23818 eieren en 7380 musschen. Men
zou daar, maar tegen geringere premie,s de zaak op
denzelfden voet doorzetten, wijl de ondervinding had
geleerd dat de landbouwers minder schade hadden
geleden.
Het bestuur stelde voor, hier ook op deze wijze
tot verdelging der musschen te werken en wenschte
tot, dekking der kosten een omslag per bunder bouw
land vast te stellen, door de leden der afdeeling te
dragen. De heer A. de Graaf meende, dat dit, de weg
niet was, aangezien er leden tegen dit voorstel konden
zijn en het niet aanging, hen dan toch in de onkosten
te laten bijdragen. De heer P. Kaan Dz. stelde, deze
opmerking juist oordeelende, voor, een apart lichaam
voor deze zaak te benoemen. Na heel wat bespreking,
werd in stemming gebracht, wie voor of tegen mus-
schen-verdelging was. Het bleek, dat een groote meer
derheid ervoor was. Hierna werd door de voor-stem
mers totaal opgegeven 945 bunder bouwland, waarvan
"an io cent per bunder zou worden betaald tot bestrij-
'dg der kosten: voor 4 eieren 1 cent en voor 2 mus-
8cden ook 1 cent.
e heeren Joch. Blaauboer, N. Raap, A. Blaauboer,
H. Kaan, C. Slikker, D. Schenk en II. Koster stelden
zich beschikbaar, eieren e:i vogels tegen betaling in
ontvangst te nemen en wel terstond. De beschrijvings
brief voor de algemeene vergadering en die voor H.
N. K. passeerden onbesproken, waarna het woord werd
gegeven aan den heer Jb. Stammes ter inleiding van
het onderwerpier.
Spreker had niet geaarzeld, toen de voorzitter hem
in eene vorige vergadering verzocht, dit onderwerp in
te leiden, aangezien hij overtuigd was, dat de bespre
king ervan vruchten zou kunnen afwerpen voor de ge
bruikers. De secretaris was zoo goed geweest, om
leiding in deze zaak te krijgen, aan de bezitters van
ierkelders eene vragenlijst te zenden, met verzoek, dooi
de beantwoording der gestelde vragen hunne bevinding
mede te deelen. 16 lijsten waren terug ontvangen, 8
van weinig en 8 van veel belang. De vragen waren
geweest: le. Welk gewas heeft de bemesting ontvan
gen? 2e. Wat was de voorvrucht? 3e. Hoe was de be
mesting? 4e. Wanneer was de ier op het land gebracht
en in welken staat? (verdund of niet.) 5e. Hoeveel ier
was per H.A. gebruikt? 6e. Hebt ge ter vergelijking-
een gedeelte land onbemest gelaten? 7e. Hoe was
de groei? 8e. Hoe groot de opbrengst? 9e. Hoe groot
de inhoud van den kelder. 10e. Welke opmerkingen
kan u hier nog aan toevoegen?
De beantwoording dier vragenlijsten werd door den
heer Stammes voorgelezen en men kreeg daardoor den
indruk, dat ier den groei, de grootte van den korrel,
de zwaarte van het graan en de opbrengst merkelijk
verbeterd had. Hierna deelde spreker zijne eigen be
vinding mede. Hij had zijn weiland in September
met 800 K.G. slakkenmeel bemest en in April en Mei
dat besproeid met sterke ier en wel met 1200 L. per
bunder. Het gewas was prachtig geweest en was snel
gegroeid. Op den lOden Mei had hij er de schapen
met lammeren afgedaan, en dezen lieten het land
kaal achter. In het laatst van Juni was het gras ge
maaid, dat, meer dik dan lang zijnde, eene beste op- j
brengst gaf. Bij de bewaring van ier-hooi moest men
zeer voorzichtig zijn en het niet te gauw aan den
hoop zetten, daar het meer dan ander hooi vatbaar
was voor hooibroei. Op ruiters moest het hooi bester
ven, dat was de beste wijze van handelen en dan
nog kwam het spreker voor, dat Thomas phosphaat
eene betere toevoeging was dan Super-phosphaat, wijl
daardoor eene volledige bemesting meer nabij werd ge-
komen. Ook op bouwland had de heer Stammes proeven
genomen en wel met karwij in 1907. De voorvrucht
in 1905 was geweest stek- en voerbieten. Het land was
onbemest gelaten en daarop in het begin van April ier
gebracht en wel 13000 L. per bunder. Een gedeelte was
tei controle niet besproeid. Het beierde bleek langer
en beter gewas te zijn en geteeld werd 39 baal van
den bunder. In 1908, toen voorvrucht klaver was ge
weest en karwij gezaaid was in erwten, bemest met
koemest, had spreker op karwij slootgrond gebracht
en per bunder 13000 L. ier, ditmaal wat verdund. Het
gewas was zeer zaadrijk geweest en dit bleek na den
oogst; er was 45 baal per bunder afgekomen. Ook had
spreker nog eene proef genomen met bemesting van
ier op een uienveld. Natuurlijk moest hier de besproei
ing- met den gieter gebeuren, bunder werd door een
man per dag besproeid, zoodat de kosten nogal mee
waren gevallen. Het land was echter zeer gunstig voor
dit doel gelegen. Ook hier bleef een gedeelte onbe-
sproeid en dit was later merkelijk zichtbaar. Hij had
geoogst 8000 K.G. per bunder, behalve nog de kleine
uitjes (nep). De heer Stammes kwam tot de conclu
sie, dat de ierkelders te klein waren gebouwd en gaf
hiervan eene verklaring, door de opmerking, dat een
koe per dag 15 L. ier geeft, dat is in ongeveer 180
staldagen voor 20 koeien alzoo eene hoeveelheid van
54000 L.
De vraag, hoeveel ier men per bunder moest aan
wenden, was moeilijk te beantwoorden. De heer Nobel
beweerde van niet meer dan 15000 L. (ongeveer gelijk
aan 60 K.G. stikstof).
Ten slotte ried spreker de aanwezigen aan, bij ier
phosphorzuur te gebruiken. Met applaus dankte de
vergadering spreker voor diens inleiding en toen nie
mand het woord verlangde, bracht ook de voorzitter
den heer Stammes dank voor zijne leerrijke rede.
Aan het bestuur werd opgedragen de bestelling van
455 erwtenruiters. De heer Raap zeide, dat het den
leden, wel bekend zou zijn, dat aangekocht waren kunst
meststrooiers voor Chili. Wenschelijk achtte het be-
stuur het, dat de leden in de gelegenheid zouden wor
den gesteld, de werking dier strooiers te zien en
daarom moest hiervoor een dag bepaald worden. Alzoo
geschiedde. Verder kwamen tijdens de rondvraag klach
ten in over het niet ontvangen van het landbouwblad.
De afgevaardigde zou bij de algemeene vergadering
hierover spreken; het bestuur had hieraan geen schuld.
De heer C. Geerligs wees erop, dat vroeger bepaald
was, punten op den beschrijvingsbrief te Eullen plaat
sen en vroeg, waarom dat niet was geschied. Nad-at
hem erop was gewezen, dat niemand daartoe zijn ver
langen op eene vergadering had te kennen gegeven,
dat niemand een onderwerp had genoemd, werd, daar
het woord niet meer verlangd werd, onder dank aan
de leden voor hunne flinke opkomst door den voor-
zitter de vergadering gesloten.
Anna Paulowna.
De heer Dr. H. J. Toxopeus, predikant alhier, die -
bedankt heeft voor het beroep naar de Ned. Herv. j
Gemeente te Venhuizen, ontving thans toezegging van i
beroep naar de Evang;-Luth. Gemeente van Harlingen,
dit laatste zal hij aannemen. Bij zijne afkondiging hier
van van den kansel wees de predikant er nadrukke
lijk op, hoe deze overgang volstrekt niet is eene ge
loofszaak. De moderne richting, aldus zeide hij in
de Hervormde Kerk openbaart zich en spreekt zich
uit als die in de Luthersche kerk, de Doopsgezinde
sociëteit of de Remonstrantsche broederschap.
Nieuwe Niedorp.
Zondagavond jl. genoten we van het optreden van
Aibert Bol's Variété Ensemble in de Prins Maurits.
Ja, genoten hebben we. volop! Georgo van der Werf,
hier geen onbekende, opende den avond met een recht
gezellige toespraak en daarna was 't mej. Schnitzler
die ons met een aardig nummertje wist te amuseeren.
Het blijspel „De Hand" werd gewoonweg kostelijk
weergegeven, 'n Enorm succes werd daarmee behaald.
De humorist Albert Bol won bij zijn optreden aller
harten.
De heer Van der Werff en mej. Francisca Busquet
leverden ook prachtig werk als duettisten.
Kortom de beide dames en de drie heeren hebben
kunnen boeien, heel den langen en prettigen avond.
Vooral het slotnummer „Eindelijk alleen", een zeer
bedrijvige klucht, waarin alle vijf optraden, werd hij
uitnemendheid gespeeld. Tranen werden er gelachen.
En dat is op zulk 'n avond juist zooals 't moet
zijn. Onzes inziens kon het publiek zeer voldaan huis
waarts keeren.
Met 't gebruikelijke bal na werd de avond besloten.
De aanstaande gebeurtenis aan 't Hof.
Een Haagsch correspondent van de „Patriote" vertelt
de volgende bijzonderheden:
Koningin Wilhelmina gaat als een eenvoudige Hol
landsche huismoeder persoonlijk de voorbereidende
maatregelen na, welke getroffen moeten worden om de
toekomstige appartementen van het Koninklijk kind
in gereedheid te brengen.
Behalve de kamers voor de kofdignitarissen en, het
dienend personeel worden tot dat doel zes vertrek
ken op de tweede verdieping van het Kon. paleis ge
heel gemoderniseerd. Op last van H. M. worden mu
ren en plafonds van hun eeuwen-oude bepleistering
ontdaan, die plaats zal maken voor een gemakkelijk
te reinigen pleisterwerk; de vloeren en het houtwerk
worden vernieuwd en er wordt een installatiei voor
stoom-verwarming aangebracht, In een woord een mo
del „nursery" wacht de(n) erfgena(a)m(e) van het
Oranjehuis. Wat in deze moderne omgeving nog aan het
verleden herinnert, is de historische wieg der Nas-
sau's.
Bij de verwachte blijde gebeurtenis moet, naar wel
licht niet iedereen bekend is, de Minister van Justi
tie, de heer Mr. A. P. L. Nelissen, tegenwoordig zijn
in het Koninklijk iPaleis. In de kamer, grenzende aan
die, waarin het Prinsje of Prinsesje geboren zal worden
zal hij moeten vertoeven tot het oogenblik, waarop
hem de nieuwe Oranje-telg, op zilveren schaal gelegen,
zal worden getoond.
Als hoofd van het Departement van Justitie rust
op hem de taak den jonggeborene bij den Burgerlij
ken Stand aan te geven; voor deze ceremonie, die in
haar geheel een achtergrond van eenigszins justitiee-
len aard draagt, ontvangt de heer Nelissen f 2000 als
het een Prinses, f 4000 als het een Prins is.
De brand te Leiden.
Omtrent de oorzaak van den brand bij de firma
Clos en Leembruggen deelt het „L. D." nader mede,
dat in de kamer, waar een droogmachine staat en het
garen gedroogd wordt, twee mannen, smids bezig wa
ren met het herstellen van een pijp. In plaats van
daarvoor de aanwezige; veiligheidslamp te gebruiken,
hebben ze een kaars gebruikt en die schijnt omge-,
-vallen waardoor de brand moet zijn ontstaan.
De mannen waren zeer verschrikt en dat is de reden,
dat zij niet dadelijk van de aanwezige snelblusschers
van de maatschappij „Hollandia" hebben gebruik ge
maakt, maar naar een andere afdeeling zijn geloopen
om hulp te halen. Toen was het echter te laat. De
vlammen hadden zooveel uitbreiding gekregen, dat er
aan bluskchen niet meer te denken viel. Weldra stortte
zelfs aan de Langegracht een bovengedeelte van den
muur in, wat vooral 't schouwspel door de hoogop
stijgende vlammen en vonkenmassa's nog verschrikke
lijker maakte.
Geruimen tijd duurde het alvorens men de kolossale
gasvlam meester was, welke aan den ingang der fa
briek op de Langegracht zichtbaar was, doch waarbij
men wegens de geweldige hitte niet kon naderen. Door
echter een opening op de straat te maken en deze
vol water te gooien, slaagde men er in den gastoevoer
af te sluiten, en de vlam verdween. Later werd het
water weer uit de straatopening gepompt.
Een treurig ongeluk.
Te Lanteren onder Ede is een treurig ongeluk .ge
beurd, dat een zoon van zekeren van R. het leven
heeft gekost. Hij was werkzaam in de nabijheid van
zijn vader, die bezig was met het rooien van hoo
rnen, waarbij een jonger zoontje toekeek. Plotseling
ziet hij dat de boom wankelt en zijn broertje gevaar
loopt verpletterd te worden. Snel loopt hij toe, om
het knaapje te redden, maar komt zelf onder den val
lenden boom, die hem doodt, terwijl het knaapje gee
nerlei letsel krijgt,
Opheffing ijkkring.
Naar wij vernemen, zal op de opheffing ten vorigen
jare van het ijkkantoor te Alkmaar door de regeering,
thans volgen de opheffing van den ijkkring. Deze wordt
ingedeeld bij het ijkkantoor te Amsterdam.
Vrije bende.
Een zonderlinge vereeniging heeft men te Sneek, nl.
de z.g. „vrije bende", tellende een 20-tal leden, jon
gens van 1620 jaren oud.
Het doel der vereeniging is ordeverstoringen te
scheppen. Er is een voorzitter, een secretaris en een
penningmeester. De contributie is voor elk lid 10 cent
per week. Uit de kas worden de boeten betaald, die
door de veroordeelde leden betaald moeten worden.
Doch bij boeten blijft het niet altijd. De rechtbank
te Leeuwarden veroordeelde den voorzitter en den se
cretaris wegens ordeverstoring in het Heilsleger elk
tot 1 maand gevangenisstraf, terwijl de kantonrechter
te Sneek nu 4 leden tot groote geldboeten veroordeelde.
Men betwijfelt, of al deze boeten wel uit de kas
betaald zullen kunnen worden.
Oude Niedorp.
Onze vroegere plaaisgcnool, de hoer P. Wonder Cz.,
is geplaatst op de voordracht voor leeraar in hot tim
meren, aan de Ambachtsschool te Gorkum.
Oude Niedorp.
De Rederijkerskamer „Harmonie" alhier, gat' op den
28 Februari in het lokaal van den heer T. dc Jong,
eene uitvoering. Opgevoerd werd „S" of „Z", tooneel-
spel in 5 bedrijven, door Justus van Maurik.
Het stuk werd heel aardig opgevoerd en over liet
algemeen werd goed spel geleverd. Van enkelen viel
zelfs hun spel te roemen.
Niet minder succes werd behaald niet het nastukje:
„Door Moeder geholpen." Blijspel in twee bedrijven;
door P. K. de Vries. Danig werden, de lachspieren
hierdoor in beweging gebracht.
Tot slot volgde het onmisbare „bal na."
Schagerbrug.
Het nieuwgebouwde huis met erf en tuin aan de
Schagerbrug, behoorende aan den heer Wi. Nieman
le Keinsmerbrug, is in veiling, gehouden ion over
slaan van Notaris Vrijburg, 27 Februari, door den
eigenaar opgehouden op f 2902.
Oudesluis.
Maandagmorgen omstreeks half 7 werd dc brand
weer gealarmeerd, er was n.I. brand uitgebroken in
eelt huis van den heer Wi. Langerveld, bewoond dooi
de gezinnen A. Vis en K. Kind. Hoewel de vlam
men reeds het dak uitsloegen, wist men toch het vuur
weer meester te worden, er was echter toen reeds
een groot gat in het dak gebrand. Ook hadden de
inboedels nogal wat waterschade. Oorzaak van den brand
onbekend.
-wam,
Anna Paulowna. nen.
Aan het postkantoor alhier en de daaronder ressoï
teerende hulppostkantoren, werd gedurende do maand
Febr. 1909 ingelegd f6190.61 en terugbetaald f6649.40.
liet laatste door dat kantoor uitgegeven boekje, draast
het nummer 845.
Winkel.
De gymnastiekvereeniging „Sparla" zal op Zondag
7 Maart a.s. haar laatste uitvoering geven van dit sei
zoen, in de kolfbaan van den heer J. Moeijes,
Breezand.
Zondagavond gaf de Rederijkerskamer „Aurora", in
't lokaal van den heer Jonker, haar tweed© uitvoe
ring in dezen winter. In aanmerking genomen de vele
gelegenheden om uit te gaan, was do zaal goed' be
zet.
Opgevoerd werden een viertal stukjes, waarvan voor
al het derde: „De gedwongen toestemming" en het
vierde: „In de waschinrichting" 't meest den lachlust
opwekten en het meest in den smaak vielen.
De pauzen tusschen de verschillende stukjes waren
aanmerkelijk korter dan bij vorige gelegenheden, zoo
dat 't publiek ook veel minder luidruchtig was. Een
enkele speler dreunde zijn rol wteL wat al te veel
als een van buiten geleerd lesje op. We willen ho
pen, dat die van hun medespelers bijv. van „Brom
beer", iets meer van de kunst le-eren.
Later droeg de hr. Ran uit Den Helder nog eeni-
ge stukjes voor, waarvan vooral het eerste het meest
in den smaak viel. De zetten uit het tweede: De Bi
bliothecaris schenen niet algemeen gesnapt te worden.
De heer Zon zorgde voor de muziek.
Wagonverzending.
In de maand Februari werden van de laadplaats te
Broek op Langendijk verzonden 462 wagonladingen
groenten.
Winkel.
Bij de door den Bouwkundige J. H. B. Buthfer
van Winkel gehouden aanbesteding voor het bouwen
van een burgerwoonhuis voor mej, de wed. W. Ho-
ningh te Winkel, was do uitslag als volgt:
i N. Buis, Bcnningbroek, f 2785; C. Warnaar, Win-
i kei, f 2780.40; K. Bakker, Winkel, f 2695; D. Kaaij,
Winkel, f 2690; P. Smit, Winkel, f 2630; P. Doorn,
St. Maartensbrug, f 2401; Gebr. Boekei, 't Veld, f2398;
Gegund aan den heer P. Smit van Winkel voor f 2630.
De raming bedroeg f 2850.
Staatspensionneering in de Liberale Unie.
Zaterdag werd te Amsterdam eene buitengewone ver
gadering gehouden van de Liberale Unie, onder leiding
van haren voorzitter Mr. H. Goeman Borgesius. Er
was veel belangstelling,
i Als Stembus-program voor de a.s. Juni-verkie-
zingen wordt door bet Hoofdbestuur het volgende voor
stel gedaan
Bij de a.s. Juni-verkiezingen zal de Liberale Unie
voor alles krachtig propaganda maken vöor Alg. Kies
recht na voorafgaande grondwetsherziening en voor
een sociale hervorming, om te gemoet te komen in de
nooden van die medeburgers, wien het niet gelukt is,
als zij oud geworden zijn in eigen, levensonderhoud
te voorzien.
Vele amendementen zijn ingediend.
De afdeeling Enkhuizen wenscht te streven in de
richting van Staatspensioen zonder premie-betaling.
De heer De Meester, oud-Minister, gelooft dat het
voorstel van het hoofdbestuur, zooals het is geformu
leerd, verreweg de voorkeur verdient. Zonder de toe
voeging van Enkhuizen dus. Tegen Staatspensionnee
ring, vooral als men aan den 65-jarigen leeftijd vast
houdt, zijn gewichtige en belangrijke financieele be
zwaren. Dr. Kuyper noemde de Staatspensionneering
onlangs in „Patrimonium" onzedelijk. Spreker zou het
betreuren als wij er ons nu aanstonds over gingen
uitspreken.
De Engelsche minister Asquith heeft reeds medege
deeld, dat in Engeland de Staatspensionneering 90 milli-
oen gulden kost. Voor ons land zou het bij 70-j. leeftijd
1213 millioen kosten. Maar zou men hier alleen op
kosten van den staat op 65-j. leeftijd ouden van dagen
pensionneeren, dan komt men tot 45 millioen, zeker
40 millioen ten laste van den Staat. Welnu, wij zijn
steeds geweest voorstanders van den vrijhandel. En
als wij vasthouden aan dat beginsel, is het onmogelijk
die 40 millioen te vinden. Voorstanders zijn wij ook
van belasting naar draagkracht. Vele middelen, accijns
e. a., zijn niet voor verbooging vatbaar. Daarom moe
ten wij de menschen niet vleien met dingen, waar wij
principieel niet tegen zijn, maar die wij financieel niet
kunnen bereiken
Misschien kunnen wij met wat minder beginnen, zoo
dat de lasten ook tot geringer proporties worden in
gebracht. Maar in elk geval is de zaak der pensionnee-
ring van ouden van dagen niet rijp voor behandeling en
spreker ontraadt met klem daarop thans reeds in te
gaan.
De heer Boschwijt, Utrecht, herinnert aan een uit
spraak reeds in 1887 gedaan ten opzichte van de
wenschelijkheid van ouderdomspensioen en aan een
in 1891 aangenomen motie-Heldt in dezen zin. En zoo
al geen Staatspensionneering kan worden bereikt, kan
toch gestreefd worden naar een aanvuilingspensioen,
dat de kosten tot een 20 millioen zou terugbrengen.
Ook in den Bond voor Staatspensionneering is een
groote strooming, die rekening wil doen houden met
eigen inkomsten. Hij vraagt, een duidelijke uitspraak.
De heer Van Gorkum, Gorredijk, vraagt deze uit
spraak ook, maar beslist in den zin van Staatspension
neering. Aan de voorgestelde clausule kan men niet
zien wat de Liberale Unie wil.
Hierna steunt de heer Van Heijningen, Vlaardingen,
het voorstel-Enkhuizen. Absoluut Staatspensioen wil hij.
Bij premiebetaling door werkgever en werknemer gaan
wij den weg op van de Ongevallenwet, vreest hij. Het
particulier initiatief zal zich er dan mee gaan bemoeien
Spreker dringt aan op verhooging der vermogensbe
lasting.
I De heer De Meester ziet in de discussies de be
vestiging van zijn meening. Als we ons uitspreken voor
Staatspensionnereing zonder premiebetaling, wat is dan
gezegd. En is dit de meening van velen of weinigen
in den Bond van Staatspensionneering. Voorts bedenke
men, dat op een leeftijd van 65 of 70 jaar financieel
alles aankomt. Vervolgens wijst de spreker er op, dat
een verhooging van bedrijfs- en vermogensbelasting,
destijds door hem ontworpen, een grootere bate van
2'/2 millioen zou hebben gegeven. En een uitbreiding
van het successierecht 1% millioen. Zoo blijkt reeds
dat 40 millioen niet gemakkelijk bijeen kan worden
gebracht.
Het voorstel van het hoofdbestuur laat volkomen
j ruimte voor Staatspensioen, maar wij mogen geen knol
len voor citroenen verkoopen, niet beloven wat wij
