Grenen uit Land-1 Tumljouw.
Predikbeurten.
Plaatselijk Nieuws.
Marktberichten.
Groenteveilingen.
Zondag 14 laart 1909.
Binnenlandsch Nieuws.
„hij vroeger toegedaan of niet toegedaan was; hij moei
alleen vragen wat op dat oogenWik rechtmatig, nut
tig en noodig is."
Minister Talma, met terzijde stelling van alle vroeger
verkondigde meeningen, acht het nuttig, noodig 011
rechtmatig zich tegen de motie-Schaper te verzetten.
Iedere medaille heeft haar keerzijde en zoo zal ook
de invoering van 'den 10-urendag haar moeilijkheden
meebrengen maar dat daarbij door 2 dominé's de hoe
ren TALMA en DE VISSER, de ethische kant dei-
kwestie niet met alle kracht op den voorgrond wordt
geschoven, het beginsel in bescherming wordt geno
men tegen de bezwaren die er natuurlijk tegen in
gebracht kunnen worden, dat is... laat ons maar zeg
gen, onbegrijpelijk.
Zouden dan toch kapitaal en altaar 2 handen zijn
op een buik!?
De hrbeidswet wordt, in strijd met wat Schaper,
beweert, wél goed toegepast; de enquêtes der vakverceni-
gingen zijn onbetrouwbaar; het betoog van den heer
Drucker omtrent Oostenrijk, Frankrijk en Zwitserland
is op ons land niet van toepassing. In Frankrijk val
len onder de wet: 166000 ondernemingen, maar daar
buiten: 115000, benevens 117000 handelsondernemin
gen en de geheele landbouw.
In Zwitserland en Oostenrijk is 't niet veel beter.
Het klein bedrijf kan vermindering in ons land niet
lijden, meent de minister.
U vergist U, zegt de hoer Schaper, overal waar de
arbeidstijd verminderd wordt zijn de loonen beter, de
productie grooter.
Goed, maar bepaalde individuen lijden er toch van,
repliceert de minister daarbij innemend het petiterig
standpunt dat de benadeeling van den enkeling mag
tegenhouden de verbetering van het geheel.
Wij zouden der waarheid te kort doen, indien wij
niet erkenden dat de bezwaren tegen de motie aange
voerd, gewichtig, tamelijk gewichtig zijn; maar toch
's mensdien plicht is allereerst „mensch te zijn." Daar
voor moeten practische bezwaren wijken; daarheen kan
men in ieder geval aansturen. Een grove fout van den
minister en Ds. De Visser is het, dat ze dat niet
deden.
Nog voerden, zonder iets nieuws te vertellen, 3 ar
beiders-specialiteiten het woord: de heeren De Klerk.
Passtoors en Nolting.
Alle 3 verklaarden ze zich vóór de motie.
Morgen voortzetting.
LIX. Afstamming der hoenders en de beste rassen.
Algemeen wordt aangenomen, dat onze hoenders af
stammen van wilde, in bosschen levende hoenders, die
thans nog in het Zuiden en Oosten van Azië in Ne-
derlandsch-lndië voorkomen. Volgens deze opvatting zul
len op misschien enkele uitzonderingen na, het bol
staarthoen b.v., onze tegenwoordige kippenrassen af
stammen van het „Bankiva-hoen". In wilden staat
zelfs is dit ras nog lieden len dage zeer geneigd ver-
-anderingen te ondergaan zonder kruising met andere
rassen. Juist deze groote veranderlijkheid der wilde
hoenders is voldoende ter verklaring van het groot
aantal kippenrassen uit één stamvorm.
De haan san het Bankiva-ras heeft een enkelvou-
digen kam en matig groote kinlellen, die beide rood
van kleur zijn. De poolen zijn onbevederd. De kop
en halsveeren zijn goudgeel, de rugveeren paarsbruin
of kastanjebruin. De vleugels, de staart en de borst
en buikveeren zijn zwart.
Do hen heeft een kleine kam. De kleur is bruin
grijs. De bekende patrijs-leghorns hebben in kleur veel
overeenkomst met den wilden stamvorm.
Het Bankiva-hoen leeft in Engelsch- en Achter In-
dië, in onze Oost en op de Philippijnen.
De dierkundigen kennen nog drie wilde hoender
rassen van minder belang, n.1. het Geylonhoen, dat al
leen op het eiland van dien naam voorkomt, het
Sonneratshoen, dat in het Zuiden van Engelsch-Indië
leeft en het Gaffelstaarlhoendat op Java en de Kleine
Soenda-eilanden wordt aangetroffen. Deze drie, die
zeer beperkt voorkomen, hebben vermoedelijk geen in
vloed op onze meest bekende kippenrassen uitgeoe
fend. Zoover de geschiedenis heugt, is het hoen reeds
huisdier van den rnensch. Oudheidkundige navorschin-
gen hebben aan het licht gebracht, dat meer dan 5000
jaren geleden de Indiërs reeds tamme hoenders hiel
den. Uit Indië is deze vogel overgebracht naar China
en Japan, naar Perzië en Egypte, naar Griekenland
en het Romeinsche rijk. De Romeinen brachten de kip
pen in de overige landen van Europa, en ook in Neder
land. In Engeland waren ten tijde der Romeinen de
hoenders al ingevoerd, waarschijnlijk door de zeeva
rende en handeldrijvende Phoeniciërs..
Het aantal kippenrassen, heden gefokt als sport- en
nuthoen, blijft niet ver van de honderd. De meesten
zullen we stilletjes passeeren en alleen van enkele
zeer aan te bevelen rassen hier wat meer mcedeelen.
Wijl de meeste kippen gehouden worden voor eier-
productie, noemen we eerst de puikste legrassen.
De zwarte Minorca's staan als legkip naar veler er
varing bovenaan. Zij gelijken veel op de Italianen of
Leghorns. Zij zijn uit het Spaansche ras gefokt, me
de door invoering van Langschans bloed. De kam
van den haan staat rechtop, die van de hen is achter-
over hangend. In Amerika fokt men thans ook roos- 1
kammige Minorca's, die geen last hebben van het be
vriezen der kammen en daarom 's winters beter leg
gen. De zwarte Minorca's hebben zwarte veeren en
dito poolen en snavels.
De Minorca's leggen vele en groote eieren. Per
jaar mag men rekenen op 130 5 180 eieren, die 60
a 75 gram gewicht hebben. Hoewel de Minorca's geen
echte winterlcgsters zijn, beginnen ze toe!» al vroeg
voorjanrs met den leg. Zij: zijn geschikt voor hek
en vrijen uitloop. Zij worden weinig broedsch. De
kuikens zijn sterk. Dit ras laat zich uitstekend kruisen
inei Latogschans, Orpington s en zilver Wyandottes. De
ze kruislingen zijn zwaarder en daarom meer geschikt
voor vleeschhoen en winterlcgsters. De kruislingen zijn
zwart van kleur, die met de zilver-Wyandottes hebben
kleine rooskammen.
De Leghorns dragen haar naam naar de Italiaan-
sche havenstad Livomo, die door de Engelsche sclie- j
pelingen „Leghorn" wordt genoemd,'en waaruit in
1835 Italiaansche kippen naar Amerika werden vervoerd, j
In <le zestiger jaren kwamen van uit Amerika „white
Leghorns -naar Engeland. Later volgden andere kleit-
ren.
Hieruit blijkt, dat de Leghorns Italianen zijn, in
Amerika door zorgvuldig fokken verbeterd.
De Leghorns zijn uitstekende nuthoenders, veel ge
lijkend op Minorca's. De loopbeenen en de snavel zijn
altijd geel; ook bij de zwarte.
Sinds vijftien jaren fokt men in Amerika ook roos-
kam-Leghorns. Witte en patrijs-leghorns worden het
meest gehouden.
De Italianen zijn zeer goede logsters maar slechte
vloesohhoenders. De hanen zijn geschikt voor verbe-
tering van de lundhoenders.
Het Drentsehe hoen. Onder de inlandsche rassen
staat dit als nuthoen bovenaan. Men roemt het nis
een ras gehard tegen weer en wind, dat veel groote
eieren legt en ook als vleeschhoen niet ongeschikt is.
De I Irenische hoenders worden weinig broedsch eii
zijn geschikt voor vrijen uitloop en voor het vast
houden in hokken. De kam is bij dit ras enkelvoudig
en rechtopstaand, de poolen zijn onbevederd en hebben
een leikleur. De meest typische kleur is zwart-witbont,
d.i. zwart met witte vlekken. Men heeft het veredelde
Drentsche hoen thans ook in kleuren: goud- cn zilver-
pellen, koekoeksveer, roodbont, blauw, geel, wit cn
hel graafschap Kent dooi' kruising van zwarte Minor
ca's, zwarte loingsellans en zwarte Plymouth-rocks. In
den' herfst van 1886 kwamen ze voor het eerst op
tentoonstellingen. De eerste waren zwart. De gele (is
buff) zijn gevormd in 1896.
Dit ras heeft een kleinen, slaanclon, enkelvoudigen
kam, doeli rooskammige Orpingtons zijn er thans ook
a'. Deze zullen minder gevaar hebben voor het bevrie
zen der kammen. De Orpingtons hebben een wit vel
en blank vleesch, wat beter is dan geel vel en vleescb
zooals de Wyandottes bezitten.
De Orpingtons leggen bruinschalige. groote eieren,
die in Engeland zeer gewild zijn; jonge Orpingtomhen-
nen zijn goede winterlegsters. Oudere worden vroeg
tijdig broedsch, de kuikens zijn sterk en groeien snel.
De Wyandottes zijn tusschen 1877 en 1883 gefokt door
Fred. A. Houdlet te Boston en door hem genoemd
naar den nagenoeg uitgestorven roodhuidenstam der
Wyandots. Zij zijn verkregen door kruising van gele
Cbittagongs (een inlandsch groot Amerikaansch ras)
met Sebright-Bantams, Hamburger zilverlaken en don
kere Brahma's. Later heeft men er nog meer vreemd
bloed in gebracht.
Wat de kleur betreft heeft men zilver- en goud-Wyan-
dottes, witte, gele en patrijskleurige. !\Jle hebben gele,
onbevederde pooten.
De witte Wyandottes, waarmee de sportfokkers het
minst geknoeid hebben, zijn als nuthoenders de beste.
In Amerika beschouwt men dit ras als het beste nut
hoen. Het is sterk in den winter; mede door den klei
nen rooskam, die niet licht bevriest, Jonge Wyandottes
leggen na zes maanden en beginnen omstreeks Novem
ber. Goede hennen léggen per jaar 130 a 150 bruin
schalige, groote eieren. Het vleesch is zeer smakelijk
doch geel evenals de huid; deze kleur is in Europa
niet gewild, doch in Amerika daarentegen wel.
De Wyandottes laten zich gemakkelijk vetmesten.
Als broedsters en kloeken zijn ze onovertroffen. Zij
vereischen vrijen uitloop, daar ze in hokken spoedig
te vet worden en daardoor slecht leggen.
De witte Wyandottes hebben in Nederland goed vol
daan en er worden er heel wat gehouden, doch het
schijnt, dat de Buff-Orpingtons ze langzamerhand zul
len verdringen, omdat ze fijner vleesch geven, ook in
hokken gehouden kunnen worden en overigens de
goede eigenschappen der Wyandottes bezitten.
Orpington- en Wyandotte-hanen zijn zeer geschikt om
er landhoenders mede te kruisen.
De hier beschreven vijf nuthoenrassen zijn de beste,
daarom ga ik de andere stilzwijgend voorbij; zelfs onze
fraaie inlandsche goud- en zilverpeilen en andere kleu
ren en wel om de afdoende reden, dat ze te kleine
eitjes leggen. Alleen voor flinke eieren kan men mooie
prijzen bedingen.
Om haar vele goede eigenschappen verdienen onze
Hollandsche hoenders anders wel door bekwame fok
kers verbeterd te worden en waar we zien, dat de
Belgen uit de veel op onze hoenders gelijkende Canu-
piners de voor hen zoo nuttige Braekels hebben gefokt,
mogen we verwachten, dat dit hier gelukken kan.
Op het volgende wensch ik nog bijzonder te wijzen.
Het is een dikwijls waargenomen verschijnsel, dat dé
individueele eigenschappen der hoenders van een ras,
vaak ineer uiteenloopen dan die van twee rassen. In
elk ras heeft men o. a. goede en slechte legsters,
sterke en zwakke dieren. Door oordeelkundige teeltkeus
moeten de beste exemplaren worden uitgezocht en al- j
leen van zulke stammen broedeieren worden gekozen.
In streken, waar de pluimveeteelt hoog staat, heeft men
daarom fokstations opgericht, waar men met behulp
van valnesten en legstaten de beste dieren uitzoekt.
Een dikwijls voorkomende fout in het pluimveebe-
drijf is het verwaarloozen van bloedverversching door
aankoop van broedeieren uit andere stammen van het
zelfde ras ter verkrijging van hanen. Aankoopen van
jonge hanen is gevaarlijk, omdat zij ziekten kunnen
meebrengen. Men houde dus een goed ras, een goeden,
stam en zorge voor bloedverversching. Hoe meer jonge
hennen men heeft, des te meer eieren men krijgt in
don duren tijd. In ieder geval moeten de kippen na
den derden leg worden opgeruimd.
Om meer eieren in den herfst te verkrijgen kan
men van de Minorca's en Leghorns de laatruiers uit
zoeken en den kippenstapel voor ongeveer 2/3 uit
zulke dieren doen bestaan. Voor winterleg bestemmè
men de vroegruiers, de Orpingtons en Wyandottes.
Door invoering van dit systeem heeft men hier en
daai in de praktijk goede uitkomsten verkregen.
Met de beste kippen kan, het echter nog mlsloopen,
als de huisvesting, de voeding en de verzorging niA;
in orde zijn. In een volgend artikel willen we daarom
deze zaken nader toelichten.
D. E. LANDMAN.
te
NEDERLANDSE!! HERVORMDE GEMEENTE
Schagen, v.m. 10 uur, Ds. Herman. -r
Burgerbrug, v.m. 9.30 uur, Ds. Met, Doop.
St. Maartensbrug, n.m. 1 30 uur, Ds Met, Doop.
Anna Paulowna, v.m. 10 uur, Dr. Toxopeüs.
Valkoog, Ds, Tinbolt.
Winkel, Ds. Nieuwburg.
Wieringen, den Oever, v.m. 10 uur, Ds. Reinders.
Veenhuizen, v.m. 9.30 uur, Ds. Kanis.
Oude Niedorp, n.m. 2 uur, Ds. Kanis.
Schagerbrug, vm. 9 30 uur, Ds. Groeneveld.
Wieringerwaard, geen dienst.
Kolhorn, geen dienst.
Haringhuizon, v.m. 9.30 uur, Ds. v. Loon.
Barsingerhorn, geen dienst.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE te:
Barsingerhorn, Ds. Kooiman.
Nieuwe Niedorp, Ds. Haars
Wieringen, Hippolytushoef, v.m. 9.30 uur, Ds. Onnes.
Noord- en Zuid-Zij po, voorm. 10 uur, Ds. Corn. Vis
Oudesluis.
Dammen.
Op uitnoodiging van de damclubs te Schagen, t
Zand, en Wieringerwaard zal de heer J. de Haas van
Amsterdam op Zaterdagavond a.s. te Oudesluis een
simultaan-seance geven; waarna zal worden getracht
aldaar een damvereeniging op te richten.
Op Zondag 14 Maart zal de heer De Haas voor de
gecombineerde clubs van het noorden van N.-Holland
te Schagen eveneens een seance geven; alleen de
sterkste spelers zullen deelnemen.
Te vroeg.
Ons werd lieden een wille vlinder getoond, in de
buitenlucht gevangen. Wel een bijzonderheid! Zou dat
ook al een Lentebode zijn?
Mazelen.
In onze gemeente komen enkele gevallen van ma
zelen voor. Gelukkig schijnt de ziekte van een goed
aardig karakter te zijn.
Marktoverzicht.
De markt was gelijk het weer: triestig en koud.
Dit laatste gold in het bijzonder vclte koeien en scha
pen. Traag waren .do vette koeien; de eerste kwali
teit kon noode 35 cent opbrengen. Wij konden geen
hooger prijs ojxluiken dan f 280, dien de heer Geert-
seijv* te Anna,"Pajglowna kreeg'. Schapen waren on
verkoopbaar. Aangevoerd waren. 83 o verhouders, waar
van niet een enkele verkocht werd. De geheele han
del in wolvee bepaalde zich lol den verkoop van 7
oonschapet),
1 - Kalfkoeien waren trekkend, Trots" de goede boter
en melkprijzen.
Vette varkens maakten een uitzondering op den
Hauwen handel. De geheele aanvoer was in korten tijd
verkocht Voor do beste waar werd 5 cent gemaakt,
een prijs die in langen tijd niet verkregen is. Nuch
tere kalveren dalen hij den toenemenden aanvoer.
Mr. Troelstra premier.
In De Standaard van Dinsdagavond komt een driestar
voor, waarin betoogd wordt, dat, nu Unie-liberalen,
vrijzinnig-democraten en sociaal-democraten alle drie
algemeen kiesrecht en ouderdomsvoorziening op hun
program hebben staan, na een stembusnederiaag van
de rechterzijde bij de aanstaande verkiezingen de ka
binetsformatie logisch te beurt zal vallen aan mr. Troel
stra. Wie dat niet wil, stemme dus rechts.
Terecht komt Het Vaderland op tegen het afdalen
tot „dergelijke demagogische onzinnigheden, louter en
alleen met het doel de onontwikkelden en onnadenken-
den er het hoofd mede op hol te brengen."
Rijkspostspaarbank.
Naar het Hdbl. verneemt, is eerstdaags de benoeming
tot directeur van de Rijkspostspaarbank te Amsterdam
to verwachten van den heer P. J. F. du Bois,. sedert
27 Februari 1895 onder-directeur der Bank.
Het Kamerlid Dr. Schokking.
De Banier publiceert een brief, gericht aan den voor
zitter van het districtsbestuur der Christ.-hist. Unie
iri het district Harlingen door het Tweede Kamerlid
mr. J. Schokking, waarin deze mededeelt zich niet
meer voor het lidmaatschap der Tweede Kamer be
schikbaar te stellen. Dit besluit wordt in den brief
gemotiveerd ais volgt:
„Nu de kerk, welke ik dien, sedert een bepaling
in het leven riep, waardoor hare dienaren, indien ge
roepen deel te nemen aan het overleg met de Regee
ring omtrent de verschillende belangen des volks, die
der kerk zelve niet uitgezonderd, feitelijk afgesneden
worden van hun ambt en dientengevolge beroofd van
eene der voorwaarden, welke de vrijheid en zelfstandig
heid van den volksvertegenwoordiger moeten waarbor-
gen, meen ik, die mij ook aan mijn ambt gebonden
gevoel, een eventueel opnieuw aangeboden candidatuur
niet te kunnen aanvaarden."
Werkloozen in verzet.
Te Finsterwolde is door werkloozen ernstig verzet j
tegen de politic gepleegd. Er werd geschoten, waardoor
eenige personen, onder wie een vrouw der werkloozen, i
werden gewond.
Op telegrafisch verzoek zijn alle manschappen der
brigade marechaussees te Winschoten naar Einslenvol-
de vertrokken.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag werd te
Finsterwolde gesurveilleerd door de gemeentepolitie, de
maréchaussees 'Ie voet aldaar en vier marechaussees i
Ie paard van Winschoten.
Woensdagmorgen trokken een 65-tal werkloozen door j
het .dojp naar Ganzedijk en werden gevolgd door jiolitie j
en marechaussees.
Dinsdagsvoormiddags vergaderden de wethouders, om
LOKAAL „BETHEL", HOEP, SCIIAGEN
ten behoeve van de Ncdcrlandsch Hervormde Kerk:
v.m. 10 uur, Ds. Hejjnes, predikant te Landsmeer.
Schagen, 11 Maart 1909.
5 Paarden
2 Stieren
3 Gelde Kooien
50 Vette Koeien
30 Kalfkoeien
150 Nuchtere Kalveren
Gras
Schapen (magero)
Schapen (vette)
100 Overhouders
Bokken en Geiten
Varkens (magero)
30 Varkens(votto)p. K.O.
60 Biggen
50 Konijnen
50 Kippen
350 Kilgr. Boter
200 Kaas
4000 Kipeieren per 100
400 Eendeieren
f 80.- a 250.-
80.- a 160.-
110.- a 155.-
160.- a 270.-
I
140.—
a
225.-
7.-
a
a
20.-
a
a
~;J
14.-
a
a
18.-
-.42
a
a
!öo
9.-
a
13.-
-.50
a
1.e0
-.50
a
1.25
1.40
a
1.50
-.40
a
-.50
3.25
a
3.75
5
a
I
zwart.
Dit zijn drie puike legrassen. Als slachtgevogelle
orkin^ F^er nel' achtor ,bij Mechelsche koekoeken,
Dorkings I averolles en andere vleeschras
Uu'r als legliocn hoeleniaal niet deugen.
les en andere vleeschrassen, die ech
T lieelemaal niet deugen.
noemd U «-
De Orpingtons zijn gejokt door William Cobk on
pinglon-hause nabij het station St. Mary Cray in
Or
Nieuw Leven. Station Noord-Scharwoude
10 Maart 1909.
Roode kool
Roode kool 2e srt.
Kleinore
Gele kool
Gelo kool 2e srt.
Kleinere
Deonscho "Witte
Doensche Witte 2e srt
Kleinere
Uien
f 21.— a f 22.— per 100 stuks,
f 18,— a f 20.—
f 10,— a f 17,—
fj8,-af20.-B
f 16,a f 17.—
en' rif n M n
15.'Hft M
f a f
f 17.-af 19.-
f10.- af 16.—
f 7.25 a f 7.50 per 50 K.C?.
te overleggen, wat in 'I belang der werkloozen kan
worden gedaan, en de commissie voor extra-bedeeling,
gevormd uil het Burgerlijk Armbestuur en de Nieuw
jaarscommissie laat bij de ingezetenen een lijst circulee-
re.n, om werkloozen in dienst te nemen of geld te tee
kenen. Op de lijst, die we zagen, wordt zeer onvol
doende geteekend.
Barsingerhorn.
De leverantie der schoolbehoeflen voor de drie scho
len dezer gemeente is opgedragen aan de firma Trap
man en Co. te Schagen, voor dc som van f 292.
Schagerbrug.
Een mooie propaganda-avond was het gisteravond
van onze afdecling van den Bond voor Staatspension-
hëering. Voor een 170-tal belangstellenden voerden
eenige dames en heeren leden van de afdeeling het
bekende Tooneélstuk „Te laat" op, eii dat wei op
eene zeer te loven wijze. De uitvoering maakte veel j
indruk op de aanwezigen, met dit mooie .succes,, dat j
een 26-tal leden zich reeds staande de vergadering op
gaven.
De heer W. Bossen was Voorzitter en hield ter
inleiding eene redt. Aan het slot der vergadering dank
te hij voor fl e belangstelling der aanwezigen, maar
vooral de dames en heeren, die dezen avond door
het opvoeren van het tooneelstuk mogelijk hadden ge
maakt.
BOND VAN ZUIVELFABRIEKEN.
Heden, Donderdag 11 Maart vergaderde in de Witte
Engel te Hoorn de Bond van Zuivelfabrieken in Noord-
holland.
Te ongeveer 10 uur opende de heer D. de Boer Dz.
met een toepasselijk woord, allen een hartelijk welkom
toeroepend, de vergadering.
Voorzitter wees er op hoe Noordholland niet aan
de spits stond van het vereenigingsleven. Een Duitsch
landbouwkundige had eens gezegd, dat hij in Noordhol
land had aangetroffen een zekeren welstand, ongetwij
feld een overblijfsel van vroegere welvaart. Deze uit
spraak was voorzitter met hem eens, en in het feit
dat Noordholland minder van de crisis die achter ons
ligt had geleden dan bijv. Friesland, ziet spr. een der
groote redenen, dat men in Friesland meer de handen
ineen sloeg en de landbouwer in Noordholland meer
zelfstandig bleef en het vereenigingsleven daardoor
minder bloeide. Er zijn evenwel teekenen, die op ver
betering wijzen. Met den wensch dat ook deze verga
dering zou meehelpen om het doel van den Bond voor
uit te brengen, eindigde spr.
De heer O. Nobel las de notulen, die onder applaus
onveranderd werden goedgekeurd.
Van de verschillende mededeelingen, die nu volgen
stippen we aan: dat voor de berekening vooruitbetaling
naar gehalte een model gereed Is voor het drukken,
vorder eenige andere modellen dienstig bij de admi
nistratie van zuivelfabrieken; dat de eerste kaasmaker
ds heer De Buck van Warmenhuizen als buitengewoon
lid is toegetreden; dat de kaas uit Londen op een
na is teruggekomen en tegen den kostenden prijs is
van de hand gedaan, dat in overleg met Mr. J. Coert
te Rotterdam in verband met de invoering van de wet
op het arbeidscontract een modelovereenkomst is ont
worpen, benevens een modelmachtiging om loon voor
een ander te ontvangen en een modelmachtiging voor
een minderjarige om een arbeidscontract te sluiten.
Met modellen van loonstaten is dit alles op aanvrage
bij den secretaris kosteloos te verkrijgen. Dat de heer
D de Boer Dz. als voorzitter Is gekozen door hei
bestuur; dat met het oog op de finantiën het bestuur
het goed oordeelt niet deel te nemen aan het Zuivel,
congres en de tentoonstelling te Buda-Pest, enz. enz
Aan een adres van de vereeniging Hollands Noorder
kwartier aan de Tweede Kamer tot drooglegging der
Wieringermeer wordt met algemeene stemmen, adhae.
sie betuigd.
Verder waren er eenige ingekomen stukken, die geen
aanleiding tot nadere vermelding geven.
Vervolgens werd door den heer O. Nobel het jaar.
verslag gelezen, waaruit we enkele hoofdpunten mee.
deelen. Het aantal gewone leden (fabrieken) steeg van
32 tot 42, buitengewone leden van 38 tot 57. De werk
zaamheden van den secretaris namen zeer toe; voor
den Bond en den aankoop van benoodigdheden wer-
den behandeld 890 en 283 uitgaande stukken tegen 653
en 190 in vorig jaar. Er kwamen dit jaar 689 en 295
stukken in tegen in 1907 582 en 224.
De uitgaven overschreden wederom de ontvangsten,
een verhooging van den omslag, of een belangrijke uit.
breiding van leden zal redding moeten brengen.
Er werden 2 algemeene en 8 bestuursvergaderingen
gehouden, twee kaaskeuringen, welke een toenemende
belangstelling genieten.
Gewenscht wordt het geacht de kaasproef nog eens
te herhalen.
Door de bemoeiingen van den Bond zijn 11 fabrieken
tot het Kaascontrolestatiön toegetreden. Hierdoor is
de positie daarvan zeer versterkt, maar de heer O.
Nobel wijst er met nadruk op, dat met het oog op
het critteke stadium waarin de kaascontrolekwestie
verkeert, veel sterker toetreding zeer gewenscht mag
heeten, opdat in nog meerdere mate mag blijken, dat
van de zijde der producenten verlangend wordt uitge
zien naar middelen die tot verbetering kunnen, leiden.
Het deelnemen aan de Londensche tentoonstelling
had bepaald wel bijgedragen tot verbreiding van den
goeden naam der Edammer kaas.
De secretaris eindigde met de opwekking tot meer
dere aansluiting van fabrieken bij den Bond.
Op voorstel van den heer Dr. van der Zande zal
het Jaarverslag worden gedrukt en aan niet-aangesloten
fabrieken worden toegezonden.
De finaneieele commissie bracht vervolgens rapport
uil. over de rekening en verantwoording over 1908. De
ontvangsten bedroegen f 1226.03%, de uitgaven f 1369.81
dus een nadeelig saldo van f 143.77%, plus dat van
1907 groot f 243.38, maakt een tekort van f 387.15%.
De rekening wordt goedgekeurd.
Uit het jaarverslag der commissie tot aankoop van
benoodigdheden vermelden we, dat een geleidelijke
vooruitgang is waar te nemen. Aan steenkool werd
gekocht in 1907 320000 K.G., in 1908 434300 K.G.; kali
salpeter in ged. 1906 en 1907 3400 K.G., in 1908 3350
K.G.; kaasdoek in 1906 en 1907 2253 el, in 1908 1556
el. Aan stremsel en zout werd omgezet 1545 L. en
36912% K.O. Behalve deze artikelen werden nog ver
schillende andere artikelen betrokken. Alhoewel alles
nog niet gaat zooals men het zou wenschen, wordt
met dezen gezamenlijken aankoop de goede weg be
wandeld en steeds beter resultaten verkregen. Aan den
aankoop namen 21 fabrieken deel, een meer algemeene
deelname wordt gewenscht geacht.
Uit de rekening en verantwoording van de commis
sie tot aankoop der benoodigdheden bleek, dat de ont
vangsten waren geweest f 5854.82, de uitgaaf eveneens
dat bedrag.
Aan kortingen op de verschillende artikelen werd
ontvangen voor een bedrag van f 276.77.
Ook deze rekening met bijbehooren werd goedge
keurd.
De heer Avis stelde voor, ook dit verslag te doen
drukken, en verspreiden, wat werd goedgekeurd.
Nu waren aan de orde de verschillende bestuurs
voorstellen:
a. Plan kaaskeuringen 1909. De inleider, de heer W.
T. Jongejans begint met op te merken dat fabrieks-
kaas is een product dat wel als opzetkaas kon dienen.
In elk geval zijn de kaaskeuringen het middel om
meerdere kennis in deze te verzamelen.
Bij de vorige keuring kwam de jury echter tot moei
lijkheden doordat sommige producten te hooge cijfers
kregen, doordat bij een goede boring de toegekend»
cijfers zeer goed konden zijn, terwijl diezelfde kaas
bij doorsnijden zeer tegenvalt.
Een nieuwe regeling wordt dus noodig geacht, deze
is echter nog niet bij de voorjaarskeuring toegepast.
De volgende manier zal nu voortaan worden gevolgd:
de cijfers toegekend aan vorm met 1, korst meit 1,
kleur met 2, algemeen voorkomen op de doorsnede met
6, vet met 4, reuk met 2, en smaak met 4 te ver
menigvuldigen. De beoordeeling van het algemeen voor
komen op de boor komt hierbij te vervallen. Voor
de waardebepaling zal men in plaats van 6, 5 punten
nemen, zoodat men dan is gekomen tot een honderd-
tallig puntenstelsel.
Inleider doet, na gewezen te hebben op den slechten
toestand der finantiën, een beroep om de kazen gratis
te verstrekken. Van elke fabriek zullen weer 2 kazen
worden aangevraagd.
Dit voorstel wordt aangenomen.
b. Plan kaasproef 1909. De inleider de heer D. Bran
dei' Tz. zegt. dat het van algemeene bekendheid is.
dat het mogelijk is hij zeer verschillende bereidings
wijzen goede Edammerkaas te verkrijgen. Vergelijkt
men die bereidingswijzen met elkaar, dan bespeurt
men groote verschillen: le in de slremmingstempe-
raluur. 2e in hel nawarmen, 3e in den duur van de
bewerking en 4e in de wijze van bewerken. Men moet
er zich feitelijk over verwonderen, dit bij zoo uiteen-
loopende bereidingswijzen productep kunnen worden
verkregen, die tamelijk gelijkmatig genoemd mogen \vor-
den. Gedurende de laatste jaren is vrij veelvuldig ge
wei IJ met lage temperaturen en nu ontstond de vraag
ot' hierdoor ook het ontstaan van sommige kaasgebre
ken werd bevorderd. Besloten werd daarom tot het
nemen van vergelijkende proeven tusschen bereiding
met lage temperatuur en langdurige bewerking «ener
zijds en bereiding bij hooaere temperatuur en kor
tere bewerking anderzijds. Vorige proeven hieromtrent
hgtiben nog geen bepaald resultaat gegeven.
Overeenkomstig dit voorstel wordt besloten.
c. Beschouwing over de noodzakelijkheid van eene
stelselmatige boekhouding in het zuivelbedrijf. De in
leider, de heer G. Nobel vestigt er in de eerste plaats
de aandacht op, dat in de zuivelfabrieken zeer ver
schillende wijzen van boekhouden bestaan, en veelal
op zeer onvoldoende wijze wordt boekgehouden.
Een eenvoudige, begrijpelijke, maar volledige boek
houding is evenwel zeer noodig, daaruit kan toch im
mers blijken de gang, de stand van zaken.
Zeer nuttig mag het worden geacht, volgens het
bestuur, dat gestreefd wordt in deze zaak naar meer
dere volledigheid en regelmatigheid. Het bestuur #il
dan ook aan deze kwestie alle aandacht, wijden. A's
een begin in de goede richting kon gewezen worden
op het reeds verkrijgbaar stellen van allerlei staten,
eu stelt men zich voor spoedig eenvoudige modellen
van boekhouding uit te reiken. Inlichtingen over beek
houding zullen gaarne worden verstrekt.
Het Bestuur blijft in deze zaak diligent. Dr. Val1
der Zande bepleit het groote belang van de zaak en
wil het onderzoek breed opgevat zien. Een geheel des'
kundige op het gebied van boekhouden zou een rap
port kunnen, uitbrengen. Een eenvoudige boekhouding
acht spr. niet voldoende en hij vreest wel, dat eene
volledige koopmansboekhouding noodig is.
Dr. Scheij bepleit de aanstelling bij de kaasfabrie-
ken van boekhouders, die met het boekhouden op Ae
hoogte zijn. Een eenvoudige, maar doelmatige boek
houding acht Spr. mogelijk. Hij noemt als voorbeeld
„Aurora" te Wieringerwaard. Het houden van cursus
sen ln boekhouding moet bevorderd worden.
d. Bevordering van het vakonderwijs aan hel Per'
soneel van zuivelfabrieken. De inleider de heer J.
Nz. zegt. dat goed vakonderwijs voor hel pci'son«cl
een zaak is van zeer groot belang
Bij Noorderkwartier is deze zaak ook aanhangig cil
is men geneigd niet onzen Bond in overleg le lr("
den. Ken commissie ui! beide vorceniginffen /al deze
zaak behandelen.
Wat de geldmiddelen bclreft, hóópt men dat de pi'0"
vincie deze vakschool zil willen subsidieeren.
